نمازهای پنجگانه

تاریخچهً منشأ نمازهای اسلامی و زرتشتی
نماز و روزهً طولانی مسلمین مأخوذ از یهود و نمازهای پنجگانه زرتشتیان یادگار عهد اعراب است
اسلام تعمیم و ترویج فرهنگ مساوات برده داری الهی است بر روی زمین و نماز وسیلهً آن و امپریالیستها از این خواب و غفلت بزرگ بساط رنگین می کنند. گرچه نماز، این سنت بدوی از خود بیگانه نما و اندیشه کُش و وقت کش به اشکال مختلف آن در نزد صابیان و یهود و مسیحیان هم وجود دارد ولی تعداد اوقات نماز به شکل افراطی پنجگانهً روزانهً آن نه در نزد آنان، بلکه تنها در نزد زرتشتیان عهد اعراب شایع و رایج بوده است که خود سوغات مسلمین است. گرچه هر کدام ازاین نمازهای تشریفاتی زرتشتی از یک جمله تشکیل یافته است. امّا اعراب مسلمان با طولانی ساختن متن این نمازهای ملل سامی یهود و صابی به سیاق خودشان از آن به عنوان وسیلهً بّرایی برای پرورش افراد مسلمان(تسلیم بی قید و شرط مقابل خدای موهومی و عوامل زمینی آن) و برای از خود بیگانه نمودن ایشان استفادهً بنیادی نموده اند. بی شک روزهً مسلمین نظیر نمازشان به تقلید ازقبایل عرب کلیمی مدینه پدید آمده است که سرانجام به سبب دارائیهایشان توسط بنیانگذاران اسلام به سرنوشت دردناکی گرفتار آمدند. وجه اشتراک مهم نمازهای زرتشتی و اسلامی سوای اوقات و وضوع آنها عبارت "به نام ایزد بخشندهً بخشایشگر مهربان" است که لابد نزد اعراب به صورت بسم الله الرحمان و الرحیم ذکر میشده است. یقیناً ایرانیان عهد اعراب خود این عبارت را از سامیان کهن بین النهرین و عربستان گرفته بوده اند که خدای بزرگ اِل(الله) را از عهد دیرین با عنوان خدای رحمان و رحیم می شناختند. این خود به وضوح نشانگر آن است که زرتشتیان مغلوب شده توسط اعراب، شکل جدید نماز خود از همین اربابان جدیدشان و به قیاس از نمازهای آنان گرفته اند. دلیل این گفته آن است که در میان صد و یک نام خدای کتب زرتشتی، به معادل نام رحمان و رحیم بر نمی خوریم. در باب صفت رحمان و رحیم الله گفتنی است محمد در مکه رسالت خود را به همین نام و نشان رحمان و رحیم وی شروع نمود ولی بعد از گذشت 12 سال نبرد عقیدتی نه چندان منطقی، که با به کار گیری چماق کفر و الحاد صورت میگرفت، پیشرفت شایانی حاصل نشد. اما چون در مدینه عملا به صفت قاسم الجبارین الله متوسل شد و شمشیر را به کار برد، قبایل ثروتمند یهود را کشتار و اموالشان را غارت کرد، راه عملی رهبری وی گشوده شد گرچه هدف والای اولیهً وی هم در این راه قربانی شد. عنوان قاسم الجبارین نیز در اصل نه متعلق به الله (الایلاه، خدای آسمان) بلکه از آن خدای قهار بزرگ بابلی مردوک (اژی دهاک اوستا) خدای شهر و دولت بابل بوده که مفهوم لفظی نامش همین کشندهً ستمکاران است. اگر منظور از جباران، حاکمان برده دار و بهره کش و جنایتکار بود نه تنها ایرادی نداشت، احسنت هم داشت ولی بنیانگذاران اسلام خود همین سیستم برده داری و بهره کشی و قتل و غارت معاندین و بیگانگان را پایهً حکومت کاملاً تبعیض گرای اسلامیشان قرار داده بودند. در واقع دموکراسی اولیهً اسلامی به صورت درون برده داری پیاده شده و شعار وفلسفهً اساسی اش همهً مردم بندهً خدا و رسول و خلفا و ائمه و فقها بوده است. و زنان یعنی نیمی از جامعه در این مکتب حتی نیمه انسان هم به حساب نیامده اند، در حالی که در اسلام آزادگان صحرانشین پیش از اسلام الهه ها پا به پای خدایان بزرگ پرستش میشده اند. در اینجا مطالبی را در باب پایه های سنتی یهودی نماز و روزه را به عینه از منابع مأخوذه قید می نمائیم: موسسه گفت و گوی ادیان در بیست و نهمین جلسه از سری جلسات ماهانه خود "تاریخچه شکل گیری عبادات یهود" را مورد بررسی قرار داد.
مهندس "آرش آبایی"، کارشناس علوم دینی یهود در این نشست که در تاریخ 28 فروردین 86 با حضور رئیس موسسه "حجت الاسلام ابطحی"، رئیس سابق انجمن کلیمیان تهران "یشایایی"، رئیس انجمن کلیمیان تهران "دکتر مره صدق" و جمعی از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و تعدادی از علاقه مندان حوزه دین و گفت و گوی دینی برگزار شد، به بررسی صور تاریخی شکل گیری عبادت در تورات و در دین یهود پرداخت.
وی اظهار داشت: علمای یهود عبارت پرستش و بندگی از طریق قلب را همان دعا و نماز به درگاه خالق تعبیر کرده‏اند. اساس عبادت یهود را در گذشته(از زمان بعثت حضرت موسی تا حدود 2000 سال پیش) مراسم تقدیم قربانی‏ها تشكیل می‏داده و دعای لفظی در كنار آن قرار می‏گرفته است. اما پس از ویرانی معبد مقدس یهودیان در بیت المقدس در سال 68 (یا 70) میلادی، به علت توقف مراسم تقدیم قربانی، اصل عبادت یهود بر نماز و دعاهای كلامی قرار گرفت و با گذشت زمان آیین و متن نمازها شكل مدون امروزی را به خود گرفت. نماز در لفظ عبری «تِفیلا» نامیده می‏شود و عموما سه نوبت در روز خوانده می‏شود كه اسامی آنها به ترتیب عبارتند از "شَحَریت"(صبح)، " مینحا"(بعدازظهر) و عَرویت (شامگاه). نخستین شكل از عبادت یا مدح خدا را در مورد حضرت آدم و بعد از آن در خصوص فرزندان آدم می توان مشاهده کرد. وی با بررسی سیر تاریخی این رویه، افزود: ابراهیم برای نخستین بار، قدم را ازمدح صرف خداوند یا درخواستهای شخصی فراتر می گذارد و ضمن طلب بخشش برای دیگران، قصد دارد كه قصد و نیت خداوند را تغییر بدهد . این کارشناس علوم دینی یهود، همچنین به تشریح چگونگی مدح خداوند توسط یعقوب، اسحاق، بنی اسرائیل و .. پرداخت و دو شکل عبادت کلامی و تفدیم قربانی را به عنوان احکام تورات درباره عبادت برشمرد. آبایی اظهار داشت: با احداث معبد بیت المقدس در اورشلیم توسط سلیمان، آیین عبادی شكل مشخص تری به خود گرفت و از زمانى كه الفاظ و زمان دعاها براى همیشه مشخص شد، نهاد مهم دیگرى به نام كنیسه‏[ بِت هَكِنِسِت یا كِنیسا] آغاز به كار كرد و از آن جا كه این دعاها بر پایه تمام نیازهاى مجموعه قوم یهود تنظیم شده بود، مقرر شد كه مراسم دعا به جماعت برگزار شود.
آرش آبایی، آذر 81
در شریعت یهود، راه‏های متعارف نزدیكی به خداوند و كسب رحمت‏های او، عبارتند از: روزه، دعا ( نماز یا تفیلا ) و صدقه. روزه به عنوان یكی از این راه‏ها، امری بسیار متداول و معمول در آیین كلیمیان جهان است كه در قالب‏های واجب و اختیاری برگزار می‏شود. روزه در كلام عبری، تعنیت به معنای رنج دادن جان نامیده می‏شود كه وجه تسمیه آن خودداری از خوردن و آشامیدن طی روز (شرعی) است. در بیان خلاصه‏ای از فلسفه روزه می‏‏توان چنین گفت كه روزه مانند اكثر احكام و مقررات دینی، كاركردی مانند ایجاد یك زمینه تیره و تاریك برای درك بهتر روشنائی‏ها دارد. به عبارت دیگر، روزه و بسیاری از دستورهای محدودكننده دینی (همچون حلال و حرام‏ها)، با ایجاد یك یا چند نوع محدودیت در فعالیت‏های جاری زندگی، زمینه‏ای به ظاهر تیره می‏سازند كه در قالب آن، ارزش‏های زندگی جهان بهتر قابل درك و فهم خواهند بود. محدود كردن انسان در خودداری از اعمال ساده زندگی مثل خوردن و آشامیدن، او را وادار به تفكر و بررسی شفاف‏تر روش‏ها و اهداف زندگی خود می‏كند. ماهی تا زمانی كه در آب است، معنای آب را نمی‏داند، اما اگر لحظه‏ای از محیط آبی خود خارج ‏شود، معنای آب را درك خواهد كرد (البته پس از بازگشت به آن محیط).
اهداف روزه (های واجب) در یهود را می‏توان به 3 بخش تقسیم كرد (كه یك روزه می‏تواند بیش از یك هدف را دنبال كند) :
1- توبه و طلب بخشش 2- یادآوری یك مناسبت و یا سوگواری 3- تلاش برای تحقق یك آرزو یا استجابت حاجت اولین و معروفترین روزه یهودیان، روزه یوم كیپور نام دارد. این روزه با هدف بخشش گناهان (میان انسان و خداوند) انجام می‏شود و تنها روزه‏ای است كه دستور مستقیم خداوند در تورات درباره آن صادر شده است: « برای شما قانون ابدی باشد كه در دهمین روز از ماه هفتم (عبری) جان‏های خود را رنج دهید (روزه بگیرید) .... زیرا در این روز برای شما طلب عفو می‏شود .... (و در صورت توبه) از تمام خطاهایی كه نسبت به خداوند مرتكب شده‏ اید، مبرا می‏شوید» ( تورات – سفر لاویان – فصل 16 – آیات 29-31 )
ریشه این روزه، به عفو بنی‏اسرائیل از جانب خداوند در صحرای سینا بازمی‏گردد. حضرت موسی اولین بار، چهل روز در كوه سینا توقف كرد تا تورات را دریافت نمود (10 فرمان)، و پس از بازگشت از كوه، تمرد گروهی از بنی‏اسرائیل را مشاهده كرد. پس از توبیخ قوم و پشیمانی آنها، چهل روز دیگر در بالای كوه برای قوم طلب عفو كرد و پس از آن، به فرمان خداوند، 40 روز دیگر در بالای كوه رفت تا برای دومین بار لوح ده فرمان را دریافت كرد. موسی در دهم ماه هفتم از كوه پایین آمد و چون این روز برای بنی‏اسرائیل، نشان عفو خطاهای آنها از سوی خداوند بود، این روز به عنوان یوم كیپور یعنی روز بخشش گناهان تعیین شد.
یهودیان جهان در این روز كه مهم‏ترین روز تقویم عبری محسوب می‏گردد، روزه 25 ساعته (غروب تا غروب )گرفته و از انجام هر كاری دست كشیده و تمام وقت در كنیساها، به عبادت می‏پردازند.
دومین سری از روزه‏های واجب یهودیان، 4 نوبت روزه‏هایی هستند كه پس از ویرانی معبد بیت‏المقدس از طرف انبیا و علمای بنی‏اسرائیل به نشانه سوگواری برای این جامعه مقرر شدند.
سرزمین اسرائیل، شهر اورشلیم و معبد بیت‏المقدس ركن اصلی عبادات و اعتقادات یهود را تشكیل می‏دهند. بسیاری از آیین عبادی و زیارتی قوم یهود مربوط به این مكان و سرزمین مقدس است. یهودیان در سه نوبت نمازها (تفیلاها)ی روزانه خود به سوی بیت‏المقدس به عنوان قبله رو می‏كنند. پس از ویرانی نهایی بیت‏المقدس در حدود سال 70 میلادی و تبعید یهودیان از آن سرزمین، 4 نوبت روزه به نام‏های گدلیا، دهم طبت، 17 تموز و 9 آو ( 25 ساعته) به نشانه یادبود و سوگواری برای این واقعه بر یهودیان واجب شد.
سومین شكل روزه، روزه استر است. این نشانه نوعی روزه است كه به منظور طلب حاجت و استجابت دعا صورت می‏گرفت. در حدود 2300 سال پیش كه یهودیان از زمان كوروش در ایران ساكن شده بودند، دختری یهودی ملكه دربار خشایارشا شد. در آن دوران یكی از وزرا نقشه قتل‏ عام یهودیان را طرح كرد كه با هوشیاری استر و یكی از انبیای یهود به نام مُردخای این نقشه باطل شد. استر برای موفقیت در ابطال این توطئه، از یهودیان ایران خواست كه 3 روز روزه بگیرند و از خداوند طلب بخشش و كمك نمایند. پس از آن، روزه استر به یادبود این واقعه بر یهودیان واجب گشت.
روزه‏های مستحب :
1- روزه آدینه پسح : این روزه مختص پسران و مردان اولزاد خانواده است كه به یادبود ضربت خداوند به اولزادهای مصریان در هنگام آستانه خروج بنی‏اسرائیل از مصر و مصونیت عبرانیان از این ضربت صورت می‏گیرد.
2- در ایام خاص از سال به ویژه ماه الول ، روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه گرفته می‏شود.
3- روزهای آدینه ماه نو عبری ( روز قبل از حلول ماه قمری).
4- عروس و داماد در روز عروسی یا روز قبل از آن به مناسبت شروع زندگی جدید و به منظور توبه از گناهان گذشته در صورت امكان روزه می‏گیرند.
5- كسی كه خواب آشفته‏ای دیده است و آن را نشان بدی می‏داند، روز بعد به خاطر كفاره گناهان و رفع مصیبت روزه می‏گیرد.
6- برخی رسم دارند كه در سالروز درگذشت والدین خود یا سالروز درگذشت علمای عالی‏رتبه دینی روزه بگیرند.
7- در مواقع خاصی مانند احتمال وقوع بلایای طبیعی یا بروز خشكسالی و نظایر آن، بنا به حكم مرجع دینی، روزه جماعتی بر یهودیان منطقه‏ای خاص مقرر می‏شود.
آداب روزه و شرایط آن :
در شریعت یهود، كلیه واجبات دینی برای دختران از سن 12 سالگی و برای پسران از 13 سالگی شروع گشته و اجباری است. روزه نیز مشمول این حكم است. كلیه روزه‏های مورد بحث اعم از واجب و مستحب به غیر از 2 مورد یوم كیپور و روزه نهم آو( كه 25 ساعته و از غروب تا غروب هستند)، همگی از ماقبل سپیده صبح تا تاریكی كامل هوا برگزار می‏شوند ( هرچند كه رسم است پس از خوابیدن شب قبل، چیزی خورده نشود). به غیر از 2 روزه یاد شده كه استثناء هستند، تقریبا غیر از خوردن و آشامیدن، هیچگونه محدودیت دیگری اعمال نمی‏شود. در روزه‏ها، مواردی به مراسم نمازهای روزانه اضافه می‏شوند.
غیر از روزه بزرگ یوم كیپور كه تاكید ویژه‏ای بر انجام آن صورت می‏گیرد، در همه روزه‏ها، بیماران و افراد ضعیف و زنان باردار یا شیرده از روزه‏ها معاف هستند. در ایام عید و روزهای شنبه و روزهای اول ماه نو عبری، گرفتن روزه ممنوع است.
پذیرش روزه :
هر چند كه روزه در یهود ( تعنیت ) معنای تحت‏اللفظی «رنج دادن جان» را داراست، اما هدف اصلی آن همانگونه كه ذكر شد، یادآوری موضوع‏های معین در شرایط ویژه روزه است. لذا آمادگی جسمانی برای روزه بسیار با اهمیت شمرده شده است. به خصوص درباره روزه بزرگ یوم كیپور، در احكام دینی، صرف خوراك مفصل قبل از شروع این روزه، بسیار باارزش و مستوجب ثواب شمرده شده است، زیرا فرد را برای اجرای یك فرمان الهی آماده می‏سازد. نیز درباره روزه‏هایی كه جنبه توبه دارند به كرات این نكته گوشزد شده است كه روزه توبه، تنها مختص روابط انسان و خداوند است و چنانچه انسانی، نسبت به همنوعان خود گناهكار باشد، تا زمان رفع كدورت و احقاق حقوق آنها، روزه و توبه او به درگاه خداوند بی‏اثر خواهد بود.
و در پایان، جمله‏ای معروف است از حضرت یشعیای نبی كه از قول خداوند هدف واقعی روزه را به بنی‏اسرائیل تذكر می‏دهد كه روزه مورد قبول خداوند، رنج انسان‏های روزه‏دار و تعظیم و تكریم ریاكارانه آنها در زمان روزه نیست، بلكه برداشتن یوغ ظلم و رهایی بخشیدن به ضعفا و مظلومان به عنوان حاصل عملی این احكام و مراسم، مورد نظر خداوند و انبیای اوست. ( یشعیا فصل 58 آیات 3-7 )
در اینجا برای آشنایی با نمازهای زرتشتی با نمازهای پنجگانهً زرتشتی و مراسم به جای آوردن آن، مطالب جامع استاد سید خلیلی را از سایت آریا رمن به عینه نقل می نماییم که بدون تحقیق اساسی و کافی عقیده مند به اصالت و قدمت نمازهای زرتشتی است.
پنجگاه نماز مزدیسنا در شبانه روز: زرتشت برای پیروانش پنجگاه نماز در شبانه روز تعیین کرد.بسیار جالب توجه است که نماز کیش باستان از حیث اوقات پنجگانه و سایرشرایط آداب و رسوم،شباهت زیادی به نماز مسلمانان دارد. اوقات نماز و شرایط آن در مزدیسنی به ترتیب زیر است: در مزدیَسنی شبانه روز به پنج قسمت تقسیم شده و هر کدام به نام فرشته ای نماز خاصی دارد. 1-هاون گاه،وقت آن از برآمدن خورشید است تا نیمروز (ظهر) 2-رپیت وین گاه،موقع آن ظهر است تا 3تسو(ساعت)بعد از نیمروز
3-ازیرین گاه،از سه ساعت بعد از ظهر شروع می شود و تا اول شب و پیدا شدن ستاره خاتمه می یابد. 4-ایویس روتریمگاه،وقت آن از اول شب تا نیمه شب. 5-اشهین گاه،وقت آن از نیمه شب است تا بر آمدن خورشید. در روایات داراب هرمز دیار چنین آمده:هاون گاه شش ساعت است،رپیت گاه سه ساعت،ازیرین گاه سه ساعت،اویس روتریمگاه شش ساعت و اشهین گاه نیز شش ساعت. هاونی و رپیت وین و اوزیرین و ایویس روتریم و اشهین پنج فرشته نگاهبان شب و روز هستند که هر یک از آنها را گروهی از ایزدان،مانند مهر و رام و اردیبهشت و آذر و آپم نپات و ایزد آب و فروهرو اوپرتات و سروش و رشن اشتاد همراهی می کنند. شرایط نماز برای به جا آوردن نماز شرایطی منظور شده که به شرح زیر است: 1-پاک کردن تن از هر گونه کثافت و نجاست. 2-پاک کردن لباس از هر گونه پلیدی،نسا(تن مرده و لاشه حیوانات وهر چیزی که بدان پیوسته باشد)و هیرنسا(چیزی است که از ذیروحی جدا شده باشد،مانند خون،ناخن،موی و امثال آنها)
3-دربرداشتن سدره و کشتی*. 4-شستن دست و صورت که وضو نام دارد. 5-پاک بودن جای نماز از هرگونه پلیدی و نسا و هیرنسا(اطراف محل نماز تا چهل گام یا حداقل سه گام) 6-محل نماز به زوراز کسی گرفته نشده باشد یا از پول دزدی خریده نشده باشد.
ترتیب وضو
ترتیب وضو این است که دستها را تا مچ و صورت را تا بناگوش و زیر زنخ و بالای پیشانی و نیز پاها را تا قوزک سه بار با آب تمیز خوب شستشو می دهند.آنگاه دعای دست و رو شستن را که سروش باج نام دارد می خوانند و به نو کردن کشتی(باز و بسته کردن کشتی)پرداخته پس از آن شروع به خواندن نماز می کنند. در صورتی که آب نباشد و یا به علتی استعمال آب مجاز نباشد؛در این صورت دستها را سه بار به روی خاک تمیز می زنند و سپس به صورت و پشت دستها می کشند. هنگام وضو گرفتن دعایی به نام سروش باج می خوانند،برای آگاهی بیشتر خوانندگان فرزانه ،دعای سروش باج را در زیر آورده می شود:
به نام ایزد بخشاینده بخشایشگر مهربان به خشنودی اهورامزدا-اشم وهی(سه بار)- من اقراردارم و استوارم به دین مزدیسنی که آورنده زرتشت،مخالف دیو پرستی و کیش اهورایی است**.
اگر بامداد باشد-به هاون(صبح گاه)اشوو سردار اشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به دهدار نیکخواهی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. اگر نیمروز باشد-برفتون(نیمروز)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به شهردار مردم نوازی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. ***
اگر پسین باشد-به ازیران (پسین)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پادشاه بادرام پروری که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.****
اگر شب باشد-به ایوه سریترم(شامگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پیشوای روحانی بشر دوستی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.*****
اگر نیم شب باشد-باشهن(سحرگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به کدخدای نیک خواهی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.

قبله پرستش سو(قبله)در کیش مزدیسنی از لحاظ اینکه نمی توان برای خدا حدود و جهتی را در نظر گرفت از این رو موقع نماز خواندن،به طوری که در بحث آتش خواهد آمد،به سوی نور و روشنایی از قبیل آفتاب و ماه و چراغ و آتش روی می کنند.همانگونه که گفته شد،زرتشتی ها به سوی نور و روشنایی می ایستند و نماز می خوانند و برداشت آنها از نور و روشنایی چنین است:
فروغ نور و روشنایی ظاهر نموداری از نور و روشنایی عالم حقیقت و معنویت می باشدو در طراوت روح و دل اثری بس بزرگ دارد و انسان را به تجلیات انوار خدایی متوجه می سازد.
تمام آفریدگان به نور نیازمند هستند،همان گونه که حیوانات با بهره گیری از نور زنده اندو نباتات از نور زندگی می گیرند،چنانکه اگر گلدانی را پشت پنجره بگذاریم ،پس از چند روز می بینیم که برگها و شاخه های آن به سوی نور متمایل می شود.در کتاب های مقدس دینی خداوندهمیشه خود و پیامبران خود را نور معرفی می کند،به برخی از پیامبران بنی اسرائیل خداوند به چهره آتش و نور نمایان می شود. نمازمزدیسنی و ترجمه آن نمازاول جملات اوستایی: خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا؛اشِم وُهووَهیشتِ م استی؛اُشتا استی اُشتا اهمایی؛هِیَت اشائی وَهیشتائی اشِم ترجمه فارسی:
به خوشنودی اهورامزدا-به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان پاکی و راستی بهترین نیکویی است و هم مایه سعادت است،سعادت از برای کسی است که راست و خواستار بهترین بهترین راستی است. نماز دوم جملات اوستایی:
خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا******؛یَتا اهوئی ریوُ؛اتارَتوش اشات چیت هَچا؛وَنگهِوش دَزدامَنَنگهو؛شِیئوت نَنِم انگئوش مَزدائی؛خَشَترِم چا اهورائی آ؛یِم دِریگوُ بِیودَدَت و استارِم
ترجمه فارسی:
به خشنودی اهورامزدا- به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان همانگونه که سردار دنیا(اهو)توانا و نیرومند است به همان اندازه سردار دین(رتورد)نیز به مناسبت پاکی و اشویی خویش نیرومند است موهبت اندیشه نیک (وهومن)لقب کسی است که برابر خواسته مزدا رفتار کند.سلطنت اهورایی ویژه کسی است که درویشان و بینوایان را دستگیری کند.
نماز سوم
جملات اوستایی:
یَنگهه هاتم آئت یسن؛یئیتی وَنگهو مَزدا و اهورُو؛وَئثا اشات هَچا یاونگ؛هَمچا تَسچا تاوسچا یَزِمئید ترجمه فارسی: مزدا اهورا آگاه است از آن کسی که(چه مرد چه زن)در میان موجودات ستایشش بیشتر و بهتر است،به حسب راستی ؛این چنین مردان و این چنین زنان را می ستاییم. *کشتی:الف-سدره پیراهنی است بدون یقه؛با آستینهای کوتاه،سفید و ساده و گشاد که تا زانومیرسد و چاکی در وسط داردکه تا به آخر سینه می رسد و در آخر آن چاک،کیسه کوچکی دوخته شده که مزدا اهورا)کیسه کَرفه(ثواب)نامیده می شود.این کیسه نشانه ای از گنجینه پندارز نیک،گفتار نیک و کردار نیک شمرده می شود.سدره در کتب دینی پهلوی شپیک نوشته شده است. ب-کُشتی بندی است سفید و باریک که از هفتاد و دو نخ پشم گوسفند بافته می شود،هفتاد و دو نخ علامت هفتادودو نخ علامت هفتادودو های یسناست.برای هر زرتشتی که به هفت سالگی برسد پوشیدن سدره که جامه پرهیزگاری و پارسایی است و بستن کشتی به دور کمر که بند بندگی خداوند است الزامی می باشد. **واژه مزدا (دانا)و اهورا (سرور و بزرگ)هر دو به معنی خدای یکتا می باشد،در اوستا بیشتر کلمات اهورامزدا بطور منفرد و گاهی به شکل مرکب(اهورامزدا)یا(مزدا اهورا)به همان معنی آمده است.
***دین زرتشتی را مزدیسنا هم میگویند.این کلمه مرکب است از دو جزء،مزده یا مزدا به معنی خداوندیکتا و یسنا به معنی پرستی و معنی ترکیبی آن"پرستش خدای یکتا" یا "خدا پرستی" می باشد. ****پیامبر بزرگ ایران باستان،اشوزرتشت،در زمان پادشاهی شاه گشتاسپ کیانی ظهور نموده ایرانیان را به راه راست مزدیسنا هدایت فرمود.
*****پیش از ظهور اشو زرتشت پرسش ارباب انواع در بین آریائیها معمول بود.آنها خدایان مورد پرستش خود را دیو می نامیدند چنانچه هندوها کا با ایرانیان از یک نژاد تا به امروز خدایان خود را دِو و خدای بزرگ را مَهادو و پرستشگاه خود را دِوال می گویند. اشو زرتشت بر ضد دِیو پرستی یعنی پرستش ارباب انواع و خدایان برخاست. ******این جمله اوستایی در زمان زرتشت و بعد از او به معنی به خشنودی اهورامزدا بود، ولی در زمان ساسانیان برای معنی این جمله عبارت به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر مهربان را انتخاب کردند.
































نماز پیش و پس از زرتشت
و نمازگذاری از دید گاتاها

از: فتانه فرید


همه‌ی جهان خود را

تن و استخوان خود را

کالبد و توانایی و دانایی خود را

روان و باور خود را

به گاتهای افزاینده و پیش‌برنده

به شاه نماز ‌های راستین

پیشکش می‌کنیم و آگاهی می‌نماییم

آن گاتها هستند

که پشت و پناه و خوراک اندیشه‌ی ما،

که خوراک و پوشاک روان ما می‌باشند،

. . . زیرا خدای دانا و پیروز

آ سودمندترین و جهان آفرین

ستوت یسن را (‌گاتها‌)

برای پاسبانی جهان‌های راستی

برای نگهداری جهان‌های راستی

برای کسانی که سود می‌رسانند و خواهند رساند

و برای سرتاسر هستی، بر جای گذاشته است.


این بخشی بود از سرودی که در پایان "ستوت یسن" که همان گاتها و سرودهای وابسته به آن که همه به یک گویش کهن ویژه زبان اوستا می‌باشند، آمده است.
ـ(ستوت یسن؛ گات ها هستند با هفت سرود از یاران اشو زرتست ـ شاهنامه و ایران ـ)ـ


این سرود را بیگمان یکی از پیروان دین بهی به گویش نوین اوستا سروده است و این نکته نشانگر آن است که گاتها تا پشت‌ها و نسل‌ها پس از اشو زرتشت و یاران، همچنان، هم راهنمای زندگانی و هم سرودهای نیایشی بهدینان بوده است.


در اینجا و پیش از آنکه به سرودهای زرتشت بپردازم، اندکی از آیین‌های نمازگذاری آریایی را بازگو می کنم.

پیشوایان کیش کهن، آتشی را می‌افروختند. (ناگفته نماندکه هر خانه‌ای آتش در آتشدان داشت که هر گز خاموش نمی‌شد جز آنکه پیش آمدی آنرا از میان می‌برد)، چارپایی را که بهترینش اسب بود، گردن می‌زدند و اندکی از گوشت و پیه و خون این چاریای را بر آتش می‌انداختند تا دود غلیظی بلند می‌شود (زیرا از راه ستون دود بر خاسته بود که قربانی خود را به خدایان می‌رساندند). گیاهی سکرآور به نام "‌هوم‌" را با ناز و ادا در هاون می‌کوفتند و آبش را می‌بیختند و اندکی از آن را در آتش می‌ریختند و دود را بیشتر می‌کردند و بقیه را خود می‌نوشیدند و در تمام این مدت، یک یا چند تن از خدایان خود را با سرودهایی می‌ستودند که در آن ستایش از جنگ و پیروزی، زور و زور‌‌ورزی، مست‌مستی و بد‌مستی خدایان یاد می‌کردند و خود هم مست و بد‌مست می‌گشتند.

اگر برگزارکننده پادشاه یا سرداری بود. شمار پیشوایان افزونتر، انداره ی آتش بزرگتر، شمار چارپایان قربانی شونده بیشتر، سرودخوانی بلندتر و با نوشانوش فراوانتری همراه بود. چنانچه در(‌هنگام برگزاری) آن آیین، اسیران جنگی نیز بودند، پس از شکنجه و آزار، خون آنان نیز ریخته می‌شد و قربانی رنگین‌تر و خونین‌تر می‌گشت

نماز تازه و ساده


نماز چیست؟
می‌گویند پرستش خدا یا خدایان است. " بندگی و اطاعت و عبادت است". این پرستش از راه آیین ویژه‌ای برگزار می‌شود.
دیدیم که این آیین در میان مردم آریایی رنگین و خونین بود. دین‌های دیگر، کمابیش هرکدام، در آیین‌های خود رنگ و آرایش و خونریزی، آتش افروزی دارند.
دست افراشتن، خمیدن، بر خاک افتادن، راه پیمودن، دویدن، و نذر و نیاز و دادن پیشکش از همین آیین‌هاست. همه و همه این آیین‌ها با خواندن وگفتن سخنان ویژه ای که از پیش گفته و سروده شده‌اند، انجام می‌گیرند.

اکنون بیاییم نگاهی بیندازیم به نمازهای گاتها و بررسی کنیم که آیا می توان نماز گزاری را از گاتها آموخت؟ ناگفته نماند که زرتشت در سرودهای خود گاه گاهی واژه‌هایی را بکار می‌برد که نمایانگر حال وی در زمان‌های گوناگون می‌باشد. برای نمونه، واژه هایی مانند:

وی یس (‌گرامی داشتن‌)، نم (‌سر خم کردن‌)، سرو (سرودن)، ستو (‌ستودن)، زو ( صداکردن)، یاس
( خواهش کردن و در خواستن‌)، گرز ( گرزیدن، داد خواستن‌) را کمابیش شصت بار به مانند اسم و فعل یاد کرده است. ناگفته نماند که واژه "نماز" از همان " نم " و به اوستا نمه و نمس و سانسکریت نمس سرچشمه گرفته است.


 بند۱. ای اهورا‌مزدا، ای خداوند جان و خرد، سرم در نمازت خم است و دستهایم افراشته. پیش از
هرچیز، یاری خرد افزاینده ترا خواستارم. می‌خواهم با کارهای راست و درست و پاک خود، که از
خرد و با دانش نیک انجام می‌گیرند، ترا و روان جهان زنده را شاد سازم.

بند ۲. ای خدای دانا، با اندیشه نیک نزد تو می‌آیم. مرا از راه راستی و درستی، نیکی و بهره‌ی هر دو
هستی، تنی و مینوی، ارزانی دار تا یارانم را به آسایش و آرامش برسانم.


بند ۳. ای راستی و ای منش نیک، من برای شما سرودگویانم، سرودهایی که تاکنون کس نسرودست.
همچنین برای خدای دانا سرود می‌خوانم و نیز برای کسانی‌که برایشان آرامش، شهریاری
شکست ناپذیر را گسترش می‌دهد. به نیایشم گوش کنید، به یاریم بشتابید.

بند ۴. بی‌گمان، من روانم را با اندیش نیک همساز می‌کنم و می‌دانم که هر کاری که برای خدای دانا
انجام گیرد، چه پاداشی دارد. تا تاب و توانایی دارم، همه را خواهم آموخت که چگونه از راستی
پیروی کنند.


۵. من منش نیک را دریافته‌ام. پس کی ای راستی ترا خواهم دید؟ کی راه خدای بس توانا را خواهم یافت؟ کی آوای درونی مزدایی را خواهم شنید؟ ما با پیام مهین بر زبان، ددمنشان را در بر گزیدن دین به راه خواهیم آورد.

۶. مزدا، از منش نیک برس و از آیین راستی زندگانی درازی را رازانی دار. خدایا، باسخنان راستین ِ خود مرا که زرتشت هستم و یارانم را یاری کن و نیرو بخش تا آزار بد خواهان را از میان برداریم.

۷. ای راستی، آن نیکی و بهره را ارزانی دار که نیک منشی اش می نامند. ای آرامش درونی، آرزوی گشتاسب و مرا برآور. آری، ای مزدا، آن نیرو و توتنایی را بخش که پیام اندیشه انگیز ترا با کامیابی به همه برسانیم.

۸. ای که بهترین هستی و با بهترین راستی هماهنگ هستی. با مهـر و دلبستگی، بخشش های نیک منشی و درست اندیشی را برای خود و فرشوشتـر ِ راد مرد و دیگر یاران برای همیشه می خواهم.

۹. ای خدای دانا، با بودن این بخشش ها، از ما کاری سر نزند که شما و راستی و بهترین اندیشه را بیازاریم. ما همه با هم، شما را می ستاییم زیرا شما را که پیشبرندگان ِ توانا هشتید، سزاوار ستایش می دانیم.

۱۰. ای خداوند جان و خرد، کسانی را که نیکوکار و نیک اندیش و بر راه راستی و درستی می بینی، کامروا ساز، بسی کامروا، نیک می دانم که هیچ نیایشی نیست که از جان و دل برآید و بی پاسخ بماند.

۱۱. ای خدای دانا، تو که همواره آیین راستی و منش نیک را استوار داشته ای، مرا جنان بیاموز که اندیشه های خرد و گفته های ترا بازگو کنم. خواستم آموزشهاییی است که از آنها بهترین زندگی پدید آمده است.

سرود نخست گات ها به روشنی نشان می دهد که:
۱. هدف زرتشت از نماز، نیایش به درگاه خدای دانا و تواناست.
۲. این نماز را با سری خم و دستهایی به سوی خدا افراشته برگزار می کند.
۳. نمازش سرود است، سرودهای تازه که از انگیزه دریافت های خود سروده است و در آنها هیچ برای سود شخصی و نفع مالی نمی خواهد.
۴. وی تنها چیزی که می خواهد خرد افزاینده و پیشبرنده ی خدایی می باشد تا با یاری آن بتواند کارهای راست و درست را با دانش انجام دهد و با برقرار کردن سر و سامانی نیک، جهان زنده را که در آن آدمیان و دیگر جانوران و گیاهان زندگی می کنند، آبادرساخته، با این کردار خدای را از خود شادمان سازد.
۵. وی پیامی خدایی دارد که می خواهد به یاران خود آن را به همه ی جهانیان برساند.
۶. آن پیام پاک در همان هفده سرود ی گرد آمده است که ما آنها را با نام "گات"ها می شناسیم.

چنانچه گذری بر گات ها داشته باشیم، به نیکی درخواهیم یافت که نماز زرتشت، نماز و گداز نیست. بلکه یاری خواستن از خدای برای خدمت به جهان و جهانیان است و بس. بنا بر این در می یابیم که در برابر نمازهای رنگین و خونین آیین های کهن آریایی و همچنین در برابر نماز ها و آیین های نو و کهن بسیاری از باورهای دیگر جهانیان، راه و روش نمازگزاری زرتشت در گات ها، روشی است بسیار تازه و ساده.
زرتشت به جای خدایان گوناگون نر و ماده، زود رنج و زود شاد، گاه مهربان و گاهی خشمگین ، قربانی پسند و باج خواه. به جز خداوند جان و خرد، دیگر خدایی را نمی شناسد.
زرتشت از آتشدان خانگی، آتشی می افروزد که فروزان، و کمابیش بی دود است. وی آتش را سرچشمه روشنایی، گرمی و نیرو، خرد ِ افزاینده و راستی پیشبرنده می داند. به جای گوشت، پیه، خون، نوشابه مستی آور و جنبش های تنی و جسمی، تن و روان و چکیده ی اندیشه و گفتار و کردار نیک و همه ی نیروی خود را که از راه راستی و از آوای درونی دریافته است. تنها و تنها به "خداوند ِ جان و خرد"، پیشکش می کند.
زرتشت در برابر آتش می ایستد، سر را خم می کند، دست ها را بالا می گیرد، سرود می خواند و به سوی آسمان می نگرد تا جهان آفرین و جهان آفرینش را با انجام دادن کارهای نیک در زندگانی از خود شادمان سازد.
زرتشت، گذشته از نماز گزاری در برابر آتش فروزان. در هوای آزاد، رو به سوی خورشید و ماه و ستارگان می کند و با نگاه کردن به چشم اندازهای کوه، سبزه، آب، ابر، روشنی روز و تاریکی شب، به یاد خدای خود می افتد و نماز می گزارد.

نماز های پنجگانه
اشو زرتشت در گات ها می فرماید، کدام هنرمندی روشنی و تاریکی را آفرید؟ چه کسی سپیده دم و نیم روز و شب را آفرید؟ (سرود نه بند پنج). این اشاره ای ست به نمازهای بامدادی و نیمروزی و شبانه که هر بهدین پیش از آغاز به کار و یا پیش از به خواب رفتن برگزار می کند.
اما دیری نگذشت که یاران به گاس گات های پنجگانه، نمازهای روزانه خود را نیز پنج بخش کردند.
در اوستا از پنج "گات"ها که به پارسی "گاه"، شده است و هر "گاه"، یک سرود زرتشت باشد چندین بار یاد شده است. پنج گاه یا هنگام برگزاری و نام نمازهای پنچپانه بدینگونه اند:
_ "اوشهین گات ها" و به پارسی "اوشهین گاه"، از نیمه شب تا سر زدن خورشید.
_ "هاونی گات ها"، و به پارسی "هاونی گاه"، از سرزدن خورشید تا نیمروز.
_ "رپیتوین گات ها"، به پارسی، "رپیتون گاه"، از نیمروز تا نیمه ی پسین.
_ "اوزینیرین گات ها"، به پارسی، "اوزیرین گاه"، از نیمه ی پسین تا فرو رفتن خورشید.
_ "اویویسوترم گات ها"، به پارسی، "اویویسرم گاه"، از فرو رفتن خورشید تا نیمه شب.

در این نماز های پنج گانه، خواندن گات ها و هفت هات را آغاز می کنند و در هر کدان بخشی از آن را می خوانند. تا گات ها و هفت هات به پایان برسد و آنها را از نو آغاز کنند.
بدین گوانه، پیام زرتشت پیش از هر کار روزانه بر زبان همه و آنان را راهنما، پشتیبان و کشتی بان می بود.
این بدان معنی نبود که که یک بهدین همه زمان خود را در خواندن گات ها می گذراند. بلکه خواست و هدف آنچنان که از نیرگستان بر می آید، این بود که یک سرود و یا بسیار کمتر از آن و برای نمونه چند بند از گات ها و هفت هات خوانده شود.
این نماز های پنچگانه با گذشت زمان به دیگر آیین ها، کلیمی و اسلام نیز راه پیدا کرد...
اشو زرتشت همبودگاه یا اجتماع را بر دوستی و همبستکی بنیادهای پنجگانه ای بنیاد می بخشید.
نخستین یکان یا بخش، پیوند زن و مرد و فرزندان خانواده.
دومین یکان یا بخش، همبستگی خانواده های یک برزن.
سومین یکان یا بخش، همبستگی برزن ها در یک آبادی.
چهارمین یکان یا بخش، پیوستگی آبادی ها در یک کشور.
و
پنجمین یکان یا بخش، دوستی کشورها در پیوند جهانی است.

هر کدام ار نمازها، با هدف و آرزوی پیشبرد یکی از این پنج بنیان برگزار می شود.
برای نمونه:
در نماز اوشهین گاه، فراوانی و فروغ برای خانواده
در نمازهاون گاه، سود و آبادی برزن و روستا،
در نماز رپیتون گاه، فراوانی و آبادانی آبادی یا شهر،
در نماز اوزیرین گاه، فراوانی مردم نیک و دلیر و آبادانی کشور،
و
در نماز ایویسروترم گاه، برای همه جهانیان، زندگانی نیکو درخواست می شود.
این خود نشانگر این است که هر کدام از نماز گزاران زرتشتی، در اندیشه ی یکایک یکان های اجتماع بودند و برای همبستگی جهانی و آبادانی همه ی جهانیان است.

A T E N A:
اهورامزدا کیست ؟


اهورامزدا یعنی چی ، اهورامزدا كیست ،آیا اهرورامزدا اسم خداست ، نقش اهورامزدا در دین زرتشت ،اهورامزدا خدای زرتشت ،

میدانم که بیشتر بازدیدکنندگان عزیز که با واژه اهورامزدا برخورد میکنند معنی آنرا نمیدانند پس در اینجا به بررسی این واژه میپردازیم. واژه اهورامزدا اوستایی و یکی از نامهای خداوند است. این واژه از دو بخش تشکیل شده است. اهورا به معنی هستی بخش و دارنده هستی است مزدا خود از دو واژه مز به معنی بزرگ و دا به معنی دانا و دانش است پس واژه مزدا نیز به معنی دانش بزرگ است و وظیفه هر انسانی است که این دانش بزرگ را در یابد و به ان برسد. در نتیجه واژه اهورامزدا به معنی دانای بزرگ هستی بخش است.

این كلمه در متن‌های پهلوی به اُهرمَزد و هُرمُزد و در فارسی اورمَزد، هُرمزد و هُرمُز مبدل شده است. تا قبل از زمانِ هخامنشیان نمی‌توان در موردِ یزدان‌شناسی و باورهای دینی ایرانیان جز در اساطیر باستانی ایران و هندِ باستان آگاهی یافت. هم‌زادهای اساطیری [كهن] بی‌شماری كه از دورانِ مشتركِ هندوایرانی در ادبِ وِدایی و میراثِ فرهنگی هند و داستان‌های پیشدادی، كیانی و میراثِ فرهنگی ایرانِ باستان برجا مانده‌اند، از جایگاهِ ویژه‌ای برخوردارند. این هر دو قوم در دوره‌ی هندوایرانی به اَسوره (اَهورَه) و دَئِوَ (دیو)های بی‌شماری معتقد بوده‌اند.

اهورامزدای زرتشت را در سرودهایش «‌‌‌‌گات‌ها»‌كه در واقع اصلِ اوستا است، بهتر می‌توان شناخت. اَهورامزدای زرتشت، داناترین سرور و بالاترین و برترین گوهری است كه شایسته‌ی نیایش است. این گزینش در شرایط و زمانی انجام گرفته كه پیرامونِ زرتشت را ایزادانِ هندوایرانی بی‌شماری فراگرفته و در باورِ مردمان بوده‌اند. پس زرتشت با هوشیاری و تدبیر، اهورامزدا را بزرگ‌ترین خوانده است و این به مفهومِ آن است كه او بزرگ‌ترین خدایی است كه وجود دارد و در تصور می‌گنجد. با این تدبیر، بی‌آن‌كه ایزدانِ موجود را انكار كند،‌ در مراحلِ بعدی آن‌ها را به شكلِ فرشتگانِ اهورامزدا انگاشته كه به صورتِ صفاتِ اهورامزدا عمل می‌كنند. با این سلیقه و تدبیر، ایزدانِ باستانی به فرشتگانی مستقل كه از اهورامزدا بیرون جوشیده‌اند، بدل شده و هر یك به صورتِ‌منظری از اهورا عمل می‌كنند. به عبارت دیگر، اَمشاسپندان، اعضای یك پیكراند كه در آفرینش، زیك گوهرند.»

در سراسرِ گات‌ها، اهورامزدا برای زرتشت، تنها خدای توانا و آفریننده‌ی دانا است. در بالاترین نقطه‌ی آسمان قرار دارد. زاده نشده و كسی به او نمی‌ماند. وَرای او و بدونِ او، هیچ چیز وجود ندارد. او برترین هستی است و هستی همه از اوست. او برترین است. نه برتر از خود دارد و نه هم‌پایه. نه كسی منكرِ برتری او و نه مدعی جایگاه اوست.

در سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان نیز اهورامزدا همان خدای یكتایی است كه راستی را دوست دارد و از دروغ بی‌زار است. از تاكیدهای فراوان در گات‌ها و سنگ‌نبشته‌ها به پرهیز از دروغ، می‌توان نتیجه گرفت كه تضادِ راستی و دروغ، در هر دو به یك اندازه متبلور است و بینشِ نبرد با دروغ و تكیه بر راستی، آبشخوری واحد دارد.
A T E N A:
نماز در دین زرتشت - نمازهای پنجگانه


نماز در دین زرتشت،نماز در دین زرتشت چگونه است،زرتشتیان چگونه نماز میخوانند،زرتشتیان چند بار در روز نماز میخوانند،متن نماز زرتشتیان،ترجمه متن نماز زرتشتیان،نماز زرتشتیان به چه زبانی است،





در فرهنگ زرتشتیان جشن به معنای ستایش و نیایش خداوند است . نمـاز رسمی ترین راه ارتباط فرد با اهورامزدا و یکی از راههای سپاسگذاری از بخششهای بی کران خداوندی است که در آئین زرتـشتـی عاشقانـه همواره مورد توجه بوده و هر زرتشتـی در اوج پاکی اندیشه روزانـه پنـج بار به نیایش اهورا مزدا می پردازد و ضمن سپـاس و ستـایش اهورا مزدا بر آفریده های نیک خداوندی نیز درود می فرستدو ضمن قدرشناسی خود را به خدا نزدیکتر می گرداند تا از بخشش نیک اندیشی برخوردار گردد و بر نیکی های جهان هستی بیفزاید .
1 – نیایش ( نماز ) روزانه که در پنج گاه ( زمان ) در شبانه روز انجام می شود .

نام پنج گاه نیایش ( نماز روزانه ) و زمان هر کدام بدین گونه است :

1- گاه هاون : از برآمدن آفتاب تا نیمروز

2- گاه رپیتون : از نیمروز تا سه ساعت از نیم روز گذشته

3- گاه ازیرن : سه ساعت از نیمروز گذشته تا رفتن آفتاب

4- گاه ائیوسروترم : از آغاز تاریکی شب تا پیش از سپیده دم

5- گاه اوشهن : از سپیده دم تا برآمدن آفتاب

لازم به توضیح است که نماز پنج گانه در دیانت زرشتی ۳۷۴۶ سال دینی زرتشتی قدمت دارد و از هیچ دین دیگری گرفته نشده است.

نماز و نیایش در آیین زرتشتی به سه طریق خوانده میشود :

خوانـدن با صدای بلنـد

خواندن به صورت زمزمه یا واج

خواندن با منشن یا اندیشه بدون اینکه زمزمه ای شنیده شود

ستایشهایی که به زبان اوستا است باید با آواز بلند و قسمتهای پازند را باید به زمزمه خواند . ستایش با منشن فقط به هنگام نام بردن در تندرستی یا مواقع دیگری که خواندن نیایش واجب نیست صورت میگیرد . نمازها و نیایـشها را میتوان به صورت ایستاده و یا نشسته خواند ، اما توصیه شده خواندن سروش باج و کشتی به صورت ایستاده انجام شود .

نماز گروهی

خواندن نماز و نیایش به شکل گروهی یا همازور شدن در ستایش بر سه گونه میباشد :

موبـد قسمتی از اوستا را خوانده و دیگران آن را تکرار میکنند .

گروهی یک قسمت از اوستا و یا نیایش را با هم با صدای بلند می خوانند .

ضمن خواندن اوستا توسط چند موبد دیگران بی صدا با حالت واج گوش داده و آن را زمزمه میکنند .

نیایش های گروهی معمولا به هنگام حضور دسته جمعی بهدینان در زیارتگاهها و همچنین آتشکده و مراسم گهنبار و . . . انجام میشود .

متن کامل نمازهای زرتشتیان

هر نماز با این زمزمه آغاز می شود.



باور دارم به دین مزدا پرستی که آورده زرتشت است.پیرو آموزشهای اهورایی هستم که از دیو (دروغ) و دو گانه پرستی به دور است.من یکتا پرست زرتشتی ام و تنهااهورا مزدا را در خور ستایش می بینم.





نماز گاه هاون (Havan): (از برآمدن خورشید تا نیمروز)



من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان بامداد پاک و سازنده را (هاون)

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور دهکده(ویس) را که پاک و دادگستر و سازنده است.

من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .



نماز گاه رپتون(Rapatvan) : (از نیمروز تا پسین)



من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان نیمروز را (رپتون)

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور شهر (زنتو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.

من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .



نماز گاه ازیرن(Oziran) : (پسین تا فرورفتن خورشید)



من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پسین پاک را (ازیرن)

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور کشور (دخیو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.

من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .



نماز گاه سروثرم (Srusram): (فرورفتن خورشید تا نیمه شب)

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان شب (ایوی سروثرم) پاک را.

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم همه ی رهروان راه اشویی زرتشت را و سرور اشوان را.

من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .



نماز گاه اشهن (Oshhan) : (از نیمه شب تا برآمدن آفتاب)



من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پگاه (اوشهی ناای) پاک را.

من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور خانه (نمانا) که پاک و دادگستر و سازنده است.

من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.





پس از خواندن نماز گاه بایسته، زرتشتیان نماز سروش باج ، نیرنگ کشتی ، ستایش خدا ، تندرستی و برساد را می خوانند.به جز سروش باج بیشتر اوستاهای نام برده شده پازند است و پس از ساسانیان نوشته شده است.

گوشه ای از سروش باج که هر زرتشتی بایسته است که آن را به خوبی بداند همان نیایشهای اشم وهو و یتا اهو هستند. که در پیش در پاره های پیشتر به آنها نگاهی انداختیم.



پاره ای از نماز ستایش خدا که پس از نماز هر گاه باید خوانده شود:



ای اهورا مزدا به یاری من آی من پرستنده اهورامزدا هستم . من پرستنده خرد نیک و پیرو زرتشت هستم . من خود را پیرو راستی و پشتیبان استوار در این دین می دانم و پیمان می گذارم که همه توان خود را در راه اندیشه نیک و گفتار نیک و کردار نیک به کار برم. من به دین والای مزدا پرستی که دور کننده جنگ ، ناهماهنگی ، دشمنی و استوار کننده هماهنگی و آشتی و دوستی است باور دارم.

همانگونه که خداوند راستی و دادگستر است ، رهبر دنیایی نیز باید به خاطر راستی و داگستری اش برگزیده شود.

هنگامیکه پیروان دروغ مرا با خشم و نفرت تهدید می کنند ، تنها تو ای اهورا مزدا و نیروی اهورایی که تو با اندیشه و منش نیک به من داده ای و کردار نیک که باراستی و داد که قانون همیشگی توست، مرا نجات می دهد.

ای اهورا مزدا مرا یاری کن.

آن تیزرو ، توان بدنی و روانی را که در آفرینش تو برای پیروزی بر بدی ها ارزانی می دارد ، تندرستی و شادمانی زندگی را به ما ارمغان می آورد ، در زمان بی کران ، و در زمانی که برابر با قانون دگرگون ناپذیر تو پایدار می ماند به من ارزانی دار......
A T E N A:
روزه در دین زرتشتی - زرتشتیان چگونه روزه میگیرند


در مورد روزه در آیین زرتشت نیز باید گفته شود که روزه گرفتن و نخوردن آب و غذا بخاطر اینکه باعث سستی بدن و عدم فعالیت مفید و کار روزانه می شود ناپسند می باشد. چون این موارد در آیین زرتشت نکوهیده شده و بی کاری و تن پروری بشدت نهی شده است و. در وندیداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده: ‹‹ … آن كس كه سیر غذا می خورد، توانایی می یابد كه نیایش بكند، كشاورزی كند و فرزندان به وجود آورد. جاندار از خوردن زنده می ماند و از نخوردن می میرد.›› امابرای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یکم هر ماه زرتشتیان از خوردن گوشت پرهیز می کنند این چهار روز متعلق به چهار امشاسپند وهمن ؛ماه و گوش و رام که از میان چهارپایان هستند می باشد. رییس انجمن موبدان تهران(دکتر خورشیدیان)، از این رو، گفت: در اوستا مفهوم روزه به روزه باطنی نسبت داده می شود و روزه ظاهری وجود ندارد اگرچه امساک و تحت فشار قرار دادن جسم برای تمرکز بیشتر بر اعمال و مناسک دینی عملی ستودنی است. وی اظهار داشت: در عین حال در آیین زرتشت در 4 روز مخصوص در هر ماه هر نوع کشتار و قربانی کردن حیوانات و استفاده کردن از گوشت ممنوع است. دکتر خورشیدیان در تشریح معنای روزه باطن گفت: ما زرتشتیان باید در سه بخش معنوی “شنوایی”، “اندیشه” و “حساس” همیشه روزه داشته باشیم یه آن معنا که از طریق این سه حس از نیکی دور نشویم و بخ “اندیشه و حساس و شنوایی” مان همیشه سرشاز از نیکی باشد. رییس انجمن موبدان تهران افزود: همچنین در اوستا بر روزه بزرگتری تاکید شده است و آن حفظ هفت عضو بدن، مشتمل بر دو چشم، دو دست، دو پا و زبان در تمام طول زندگی از هرگونه آلودگی است و این هفت عضو همیشه باید پاک نگه داشته شوند که از این عمل نیز تحت عنوان روزه یاد می شود.
A T E N A:
فرشتگان در دین زرتشت - امشاسپندان


امشاسپندان ( فرشتگان یا ایزدان )





اَمِشَه سْپِنْتَه یا جاودانان مقدس و بی مرگ صفاتی هفت گانه ای هستند كه خدا آفرینش را بر آنها استوار كرده است .

این صفات در حقیقت آیینهاى خدایى برای آفریدن ، پروریدن ، گستردن ، پیشبردن ودگرگون ساختن هر چه در آفرینش است ، می باشد .

با گذشت زمان این جاودانان مقدس و بی مرگ هر یك به فرشتگانی بزرگ و مقدس كه دارای روحی جداگانه هستند تبدیل گشتند و این مقدسان بی مرگ هر یك دارای وظایف مخصوصی می باشند

نخستین ، سْپِنْتامَئِینْیو یا سپنتامینو به معنای خردافزاینده یا روح مقدس و نیك می باشد كه پرتو آفرینندگی خدای دانا است و از همین آیین است كه آفرینش و هر چه در آن است ، پدید آمده و می آید و روی به افزایش و گسترش و پیشروی دارد.





دومین ، وُهومَنَه یا وُهومَن یا بهمن به معنای منش و اندیشه نیك می باشد این اندیشه سرچشمه همه گفتارها و كردارهای نیك است این اندیشه نیك است كه انسان را آگاه می سازد و رازهای جهان را آشكار می نماید از منش نیك است كه انسان خدای خود را درست دریافته و آنچان كه باید و شاید می شناسد و به او مهر می روزد. این امشاسپند سرپرست و حامی گله و ستوران و نگهدار و حراست كننده همه ى موجودات زنده به ویژه مردمان می باشد و این بهمن امشاسپند بود كه اشو زرتشت را به همپرسی اهورامزدا می برد .





سومین ، اَشَه وَهیشْتَه یا اردى بهشت به معنای بهترین پارسائى یا بهترین پرهیزگاری یا بهترین قانون می باشد اشه قانون خدایی است و نظم زمین وآسمان از ان است راستی آن شاهراهی است كه همه خواه ناخواه بر آن گام زنان به سوی رسایی و كمال و جاودانی و ابدیت می روند . راستی اصل آفرینش استو مردمان باید این اصل را دریابند و آن را گرامی و استوار نگاه دارند و در راه آن از یكدیگر سبقت جویند. این امشاسپند نگهبان و حامی آتش و دشمن سرسخت اهریمن و دیوان می باشد .





چهارمین ، خْشَتْرَه وَئیرْیه یا شهریور به معنای بهترین شهریاری یا شهریاری خدایى می باشد و آن وضعی از جهان است كه مردم از روی اندیشه نیك وخرد روشن خود برگزینند و با گفتار و كردار نیك دست به دست هم داه و دل به دل هم بسته و آن را به وجود آورند در عالم مینوى نشان قدرت ، سلطنت و شوكت خداوند و در جهان گیتایى حمایت كننده و نگهبان سنگ ها و فلزات می باشد .





پنجمین ، سْپِنْتَه آرمَئتى یا سپندارمذ یا اسفند به معنای آرامش درونی یا آرامش افزاینده یا آرامش مقدس می باشد این امشاسپند روی زمین آشتی و آبادی وشادی را می افزاید و برای پیشرفت جهان بسى شایسته و بایسته است این امشاسپند مظهر فروتنی و تسلیم كامل در برابر خواسته ها و امیال اهورایى است و در جهان گیتایى سرپست و نگهبان و ایزد زمین می باشد .





ششمین ، هَئُورْوَتات یا خرداد به معناى كمال و رسایى می باشد در شهریاری برگزیده ، در آرامش و آسایش ، در درست اندیشى و درست كارى تندرستى و توانای افزایش پیدا می كند . تن وروان پیش می روند و در خود كمی و كاستی را كه در می یابند درو می كنند و بهتر و برتر می شوند و خود و جهان خود را به سوی رسایی و كمال می برند این امشاسپند مظهر كمال و و رسایی خدا است و در جهان گیتایى نگهبان و پریستار آب می باشد .





هفتمین ، اَمِرِتات یا امرداد به معنای بى مرگی و جاودانگی می باشد. از كمال و رسایى حاصل شده جاودانگی و بی مرگی و ابدیت بدست می آید و كمال باید جاویدان باشد و گرنه كمال خوانده نمی شود پس رسایى و جاودانگی از آن پرتوهای خدایى است كه ما را به خواست خود می رساند و این كمال جاودانه است كه ما را به وصال خدا می رساند و در جهان گیتایى این امشاسپند نگهبان و پرستار گیاهان می باشد .

همچنین یک روز از هر ماه و یکی از ماههای سال به نام آنها نامیده می‌شود.

۱- بهمن (وهمن) : روز دوم - ماه یازدهم

۲- اردیبهشت : روز سوم - ماه دوم

۳- شهریور : روز چهارم - ماه ششم

۴- سپنته آرمیئتی (سپندارمز=اسفند) : روز پنجم - ماه دوازدهم

۵- خرداد : روز ششم - ماه سوم

۶- امرداد : روز هفتم - ماه پنجم
A T E N A