یاران،
نخستین بند موبی دیک یا نهنگ سفید، اثر جاوید هرمان ملویل چنین اوج می گیرد:
"مرا اسماعیل خوانید." نامی که در ادب وهنر جهان نماد یتیمان و نایِ دور از نیستان است... صاحبدلان خود قصه را بی نیاز به شرح بیشتر پی خواهند گرفت...
یک قصه بیش نیست غم عشق و وین عجب
کز هر زبان که می شنوم نا مکـــــرر است
مولوی گوید، ملویل، حافظ، گوته، فردوسی، دانته، میلتون یا علی ...؟!
Call me Ishmael. Some years ago -- never mind how long precisely -- having little or no money in my purse, and nothing particular to interest me on shore, I thought I would sail about a little and see the watery part of the world. It is a way I have of driving off the spleen, and regulating the circulation. Whenever I find myself growing grim about the mouth; whenever it is a damp, drizzly November in my soul; whenever I find myself involuntarily pausing before coffin warehouses, and bringing up the rear of every funeral I meet; and especially whenever my hypos get such an upper hand of me, that it requires a strong moral principle to prevent me from deliberately stepping into the street, and methodically knocking people's hats off -- then, I account it high time to get to sea as soon as I can. This is my substitute for pistol and ball. With a philosophical flourish Cato throws himself upon his sword; I quietly take to the ship. There is nothing surprising in this. If they but knew it, almost all men in their degree, some time or other, cherish very nearly the same feelings towards the ocean with me. --opening paragraph of Moby-Dick; or, The Whale by Herman Melville
۱۳۸۸ آبان ۱۹, سه‌شنبه
Call me
Moby-Dick; or, The Whale
A page from The Life and Works of Herman Melville
Moby-Dick; or, The Whale:
Robert DiCurcio's Nantucket's Tried-Out Moby Dick
Publishing history of the first American and British editions
Excerpts from the book
Contemporary criticism and reviews
The origin of the name "Moby Dick"
Moby-Dick is available as an online text
--------------------------------------------------------------------------------
Publishing History
First British edition (entitled The Whale), expurgated to avoid offending delicate political and moral sensibilities, published in three volumes on October 18, 1851 by Richard Bentley, London. First American edition published November 14, 1851 by Harper & Brothers, New York.
As letters to Richard Henry Dana and Richard Bentley attest, Melville was far along on a new book by May 1850. This latest work was apparently another relatively simple adventure narrative in the manner of Typee or Redburn, "a romance of adventure, founded upon certain wild legends of the Southern Sperm Whale Fisheries, and illustrated by the author's own personal experience, of two years & more, as a harpooneer...." That August Evert Duyckinck wrote that the story was "mostly done -- a romantic, fanciful & literal & most enjoyable presentment of the Whale Fishery -- something quite new."
Melville had promised Bentley that the book would be ready that autumn, in expectation of which he was sent an advance of 150 pounds. His financial situation was poor and he was desperately in need of a publishing success. Nevertheless, he abandoned the nearly-finished romance to spend an entire year rewriting under a spell of intense intellectual ferment further heightened by the study of Shakespeare and a developing friendship with Nathaniel Hawthorne. The resulting work was finally shipped to Bentley on September 10, 1851: although it received many positive reviews, it sold poorly and accelerated the decline of Melville's literary reputation.
The Epilogue, explaining how Ishmael survived the destruction of the Pequod, was inadvertently omitted from Bentley's edition, leading many British critics to condemn Melville for leaving no one alive to tell the first-person narrative (see excerpt from London Spectator below).
Return to the top of this page
Return to Melville Home Page
--------------------------------------------------------------------------------
Excerpts
Call me Ishmael. Some years ago -- never mind how long precisely -- having little or no money in my purse, and nothing particular to interest me on shore, I thought I would sail about a little and see the watery part of the world. It is a way I have of driving off the spleen, and regulating the circulation. Whenever I find myself growing grim about the mouth; whenever it is a damp, drizzly November in my soul; whenever I find myself involuntarily pausing before coffin warehouses, and bringing up the rear of every funeral I meet; and especially whenever my hypos get such an upper hand of me, that it requires a strong moral principle to prevent me from deliberately stepping into the street, and methodically knocking people's hats off -- then, I account it high time to get to sea as soon as I can. This is my substitute for pistol and ball. With a philosophical flourish Cato throws himself upon his sword; I quietly take to the ship. There is nothing surprising in this. If they but knew it, almost all men in their degree, some time or other, cherish very nearly the same feelings towards the ocean with me. --opening paragraph
"Now, three to three, ye stand. Commend the murderous chalices! Bestow them, ye who are now made parties to this indissoluble league.... Drink, ye harpooneers! drink and swear, ye men that man the deathful whaleboat's bow -- Death to Moby Dick! God hunt us all, if we do not hunt Moby Dick to his death!" --Chapter 36 (The Quarter-Deck)
Already several fatalities had attended his chase. But though similar disasters, however little bruited ashore, were by no means unusual in the fishery; yet, in most instances, such seemed the White Whale's infernal aforethought of ferocity, that every dismembering or death that he caused, was not wholly regarded as having been inflicted by an unintelligent agent.
Judge, then, to what pitches of inflamed, distracted fury the minds of his more desperate hunters were impelled, when amid the chips of chewed boats, and the sinking limbs of torn comrades, they swam out of the white curds of the whale's direful wrath into the serene, exasperating sunlight, that smiled on, as if at a birth or a bridal.
His three boats stove around him, and oars and men both whirling in the eddies; one captain, seizing the line-knife from his broken prow, had dashed at the whale, as an Arkansas duellist at his foe, blindly seeking with a six inch blade to reach the fathom-deep life of the whale. That captain was Ahab. And then it was, that suddenly sweeping his sickle-shaped lower jaw beneath him, Moby Dick had reaped away Ahab's leg, as a mower a blade of grass in the field.... Small reason was there to doubt, then, that ever since that almost fatal encounter, Ahab had cherished a wild vindictiveness against the whale, all the more fell for that in his frantic morbidness he at last came to identify with him, not only all his bodily woes, but all his intellectual and spiritual exasperations. The White Whale swam before him as the monomaniac incarnation of all those malicious agencies which some deep men feel eating in them, till they are left living on with half a heart and half a lung. That intangible malignity which has been from the beginning; to whose dominion even the modern Christians ascribe one-half of the worlds; which the ancient Ophites of the east reverenced in their statue devil; -- Ahab did not fall down and worship it like them; but deliriously transferring its idea to the abhorred white whale, he pitted himself, all mutilated, against it. All that most maddens and torments; all that stirs up the lees of things; all truth with malice in it; all that cracks the sinews and cakes the brain; all the subtle demonisms of life and thought; all evil, to crazy Ahab, where visibly personified, and made practically assailable in Moby Dick. He piled upon the whale's white hump the sum of all the general rage and hate felt by his whole race from Adam down; and then, as if his chest had been a mortar, he burst his hot heart's shell upon it. --Chapter 41 (Moby Dick)
It was while gliding through these latter waters that one serene and moonlight night, when all the waves rolled by like scrolls of silver; and, by their soft, suffusing seethings, made what seemed a silvery silence, not a solitude: on such a silent night a silvery jet was seen far in advance of the white bubbles at the bow. Lit up by the moon, it looked celestial; seemed some plumed and glittering god uprising from the sea. --Chapter 51 (The Spirit-Spout)
But the placing of the cap-sheaf to all this blundering business was reserved for the scientific Frederick Cuvier, brother to the famous Baron. In 1836, he published a Natural History of Whales, in which he gives what he calls a picture of the Sperm Whale. Before showing that picture to any Nantucketer, you had best provide for your summary retreat from Nantucket. In a word, Frederick Cuvier's Sperm Whale is not a Sperm Whale, but a squash. --Chapter 55 (Of the Monstrous Pictures of Whales)
The hatch, removed from the top of the works, now afforded a wide hearth in front of them. Standing on this were the Tartarean shapes of the pagan harpooneers, always the whale-ship's stokers. With huge pronged poles they pitched hissing masses of blubber into the scalding pots, or stirred up the fires beneath, till the snaky flames darted, curling, out of the doors to catch them by the feet. The smoke rolled away in sullen heaps. To every pitch of the ship there was a pitch of the boiling oil, which seemed all eagerness to leap into their faces. Opposite the mouth of the works, on the further side of the wide wooden hearth, was the windlass. This served for a sea-sofa. Here lounged the watch, when not otherwise employed, looking into the red heat of the fire, till their eyes felt scorched in their heads. Their tawny features, now all begrimed with smoke and sweat, their matted beards, and the contrasting barbaric brilliancy of their teeth, all these were strangely revealed in the capricious emblazonings of the works. As they narrated to each other their unholy adventures, their tales of terror told in words of mirth; as their uncivilized laughter forked upwards out of them, like the flames from the furnace; as to and fro, in their front, the harpooneers wildly gesticulated with their huge pronged forks and dippers; as the wind howled on, and the sea leaped, and the ship groaned and dived, and yet steadfastly shot her red hell further and further into the blackness of the sea and the night, and scornfully champed the white bone in her mouth, and viciously spat round her on all sides; then the rushing Pequod, freighted with savages, and laden with fire, and burning a corpse, and plunging into that blackness of darkness, seemed the material counterpart of her monomaniac commander's soul. --Chapter 96 (The Try-Works)
There is, one knows not what sweet mystery about this sea, whose gently awful stirrings seem to speak of some hidden soul beneath; like those fabled undulations of the Ephesian sod over the buried Evangelist St. John. And meet it is, that over these sea-pastures, wide-rolling watery prairies and Potter's Fields of all four continents, the waves should rise and fall, and ebb and flow unceasingly; for here, millions of mixed shades and shadows, drowned dreams, somnambulisms, reveries; all that we call lives and souls, lie dreaming, dreaming, still; tossing like slumberers in their beds; the ever-rolling waves but made so by their restlessness. --Chapter 111 (The Pacific)
It was a clear steel-blue day. The firmaments of air and sea were hardly separable in that all-pervading azure; only, the pensive air was transparently pure and soft, with a woman's look, and the robust and man-like sea heaved with long, strong, lingering swells, as Samson's chest in his sleep.
Hither, and thither, on high, glided the snow-white wings of small, unspeckled birds; these were the gentle thoughts of the feminine air; but to and fro in the deeps, far down in the bottomless blue, rushed mighty leviathans, sword-fish, and sharks; and these were the strong, troubled, murderous thinkings of the masculine sea.
But though thus contrasting within, the contrast was only in shades and shadows without; those two seemed one; it was only the sex, as it were, that distinguished them.
Aloft, like a royal czar and king, the sun seemed giving this gentle air to this bold and rolling sea; even as bride to groom. And at the girdling line of the horizon, a soft and tremulous motion -- most seen here at the equator -- denoted the fond, throbbing trust, the loving alarms, with which the poor bride gave her bosom away.
Tied up and twisted; gnarled and knotted with wrinkles; haggardly firm and unyielding; his eyes glowing like coals, that still glow in the ashes of ruin; untottering Ahab stood forth in the clearness of the morn; lifting his splintered helmet of a brow to the fair girl's forehead of heaven. --Chapter 132 (The Symphony)
Like noiseless nautilus shells, their light prows sped through the sea; but only slowly they neared the foe. As they neared him, the ocean grew still more smooth; seemed drawing a carpet over its waves; seemed a noon-meadow, so serenely it spread. At length the breathless hunter came so nigh his seemingly unsuspecting prey, that his entire dazzling hump was distinctly visible, sliding along the sea as if an isolated thing, and continually set in a revolving ring of finest, fleecy, greenish foam. He saw the vast, involved wrinkles of the slightly projecting head beyond. Before it, far out on the soft Turkish-rugged waters, went the glistening white shadow from his broad, milky forehead, a musical rippling playfully accompanying the shade; and behind, the blue waters interchangeably flowed over into the moving valley of his steady wake; and on either hand bright bubbles arose and danced by his side. But these were broken again by the light toes of hundreds of gay fowl softly feathering the sea, alternate with their fitful flight; and like to some flag-staff rising from the painted hull of an argosy, the tall but shattered pole of a recent lance projected from the white whale's back; and at intervals one of the cloud of soft-toed fowls hovering, and to and fro skimming like a canopy over the fish, silently perched and rocked on this pole, the long tail feathers streaming like pennons....
On each soft side -- coincident with the parted swell, that but once laving him, then flowed so wide away -- on each bright side, the whale shed off enticings. No wonder there had been some among the hunters who namelessly transported and allured by all this serenity, had ventured to assail it; but had fatally found that quietude but the vesture of tornadoes. Yet calm, enticing calm, oh, whale! thou glidest on, to all who for the first time eye thee, no matter how many in that same way thou may'st have bejuggled and destroyed before. --Chapter 134 (The Chase -- First Day)
As if to strike a quick terror into them, by this time being the first assailant himself, Moby Dick had turned, and was now coming for the three crews. Ahab's boat was central; and cheering his men, he told them he would take the whale head-and-head, -- that is, pull straight up to his forehead, -- a not uncommon thing; for when within a certain limit, such a course excludes the coming onset from the whale's sidelong vision. But ere that close limit was gained, and while yet all three boats were plain as the ship's three masts to his eye; the White Whale churning himself into furious speed, almost in an instant as it were, rushing among the boats with open jaws, and a lashing tail, offered appalling battle on every side; and heedless of the irons darted at him from every boat, seemed only intent on annihilating each separate plank of which those boats were made. But skilfully manoeuvred, incessantly wheeling like trained chargers in the field; the boats for a while eluded him; though, at times, but by a plank's breadth; while all the time, Ahab's unearthly slogan tore every other cry but his to shreds. --Chapter 134 (The Chase -- Second Day)
Return to the top of this page
Return to Melville Home Page
--------------------------------------------------------------------------------
Contemporary Criticism and Reviews
To convey an adequate idea of a book of such various merits as that which the author of Typee and Omoo has here placed before the reading public, is impossible in the scope of a review. High philosophy, liberal feeling, abstruse metaphysics popularly phrased, soaring speculation, a style as many-coloured as the theme, yet always good, and often admirable; fertile fancy, ingenious construction, playful learning, and an unusual power of enchaining the interest, and rising to the verge of the sublime, without overpassing that narrow boundary which plunges the ambitious penman into the ridiculous; all these are possessed by Herman Melville, and exemplified in these volumes. --London Morning Advertiser, October 24 1851
This is an ill-compounded mixture of romance and matter-of-fact. The idea of a connected and collected story has obviously visited and abandoned its writer again and again in the course of composition. The style of his tale is in places disfigured by mad (rather than bad) English; and its catastrophe is hastily, weakly, and obscurely managed....
... The result is, at all events, a most provoking book, -- neither so utterly extravagant as to be entirely comfortable, nor so instructively complete as to take place among documents on the subject of the Great Fish, his capabilities, his home and his capture. Our author must be henceforth numbered in the company of the incorrigibles who occasionally tantalize us with indications of genius, while they constantly summon us to endure monstrosities, carelessnesses, and other such harassing manifestations of bad taste as daring or disordered ingenuity can devise....
We have little more to say in reprobation or in recommendation of this absurd book.... Mr. Melville has to thank himself only if his horrors and his heroics are flung aside by the general reader, as so much trash belonging to the worst school of Bedlam literature -- since he seems not so much unable to learn as disdainful of learning the craft of an artist. --Henry F. Chorley, in London Athenaeum, October 25 1851
Of all the extraordinary books from the pen of Herman Melville this is out and out the most extraordinary. Who would have looked for philosophy in whales, or for poetry in blubber.Yet few books which professedly deal in metaphysics, or claim the parentage of the muses, contain as much true philosophy and as much genuine poetry as the tale of the Pequod's whaling expedition....
To give anything like an outline of the narrative woven together from materials seemingly so uncouth, with a power of thought and force of diction suited to the huge dimensions of its subject, is wholly impossible.... [Readers] must be prepared, however, to hear much on board that singularly-tenanted ship which grates upon civilized ears; some heathenish, and worse than heathenish talk is calculated to give even more serious offence. This feature of Herman Melville's new work we cannot but deeply regret. It is due to him to say that he has steered clear of much that was objectionable in some of his former tales; and it is all the greater pity, that he should have defaced his pages by occasional thrusts against revealed religion which add nothing to the interest of his story, and cannot but shock readers accustomed to a reverent treatment of whatever is associated with sacred subjects.
... [T]he artist has succeeded in investing objects apparently the most unattractive with an absorbing fascination. The flashes of truth, too, which sparkle on the surface of the foaming sea of thought through which the author pulls his readers in the wake of the whale-ship, -- the profound reflections uttered by the actors in the wild watery chase in their own quaint forms of thought and speech, -- and the graphic representations of human nature in the startling disguises under which it appears on the deck of the Pequod, -- all these things combine to raise The Whale far beyond the level of an ordinary work of fiction. It is not a mere tale of adventures, but a whole philosophy of life, that it unfolds. --London John Bull, October 25 1851
This sea novel is a singular medley of naval observation, magazine article writing, satiric reflection upon the conventionalisms of civilized life, and rhapsody run mad. So far as the nautical parts are appropriate and unmixed, the portraiture is truthful and interesting. Some of the satire, especially in the early parts, is biting and reckless. The chapter-spinning is various in character; now powerful from the vigorous and fertile fancy of the author, now little more than empty though sounding phrases. The rhapsody belongs to wordmongering where ideas are the staple; where it takes the shape of narrative or dramatic fiction, it is phantasmal -- an attempted description of what is impossible in nature and without probability in art; it repels the reader instead of attracting him....
The "marvellous" injures the book by disjointing the narrative, as well as by its inherent want of interest, at least as managed by Mr. Melville....
... [M]r. Melville's mysteries provoke wonder at the author rather than terror at the creation; the soliloquies and dialogues of Ahab, in which the author attempts delineating the wild imaginings of monomania, and exhibiting some profoundly speculative views of things in general, induce weariness or skipping; while the whole scheme mars, as we have said, the nautical continuity of story -- greatly assisted by variuous chapters of a bookmaking kind.
The strongest point of the book is its "characters." Ahab, indeed, is a melodramatic exaggeration, and Ishmael is little more than a mouth-piece; but the harpooners, the mates, and several of the seamen, are truthful portraitures of the sailor as modified by the whaling service....
It is a canon with some critics that nothing should be introduced into a novel which it is physically impossible for the writer to have known: thus, he must not describe the conversation of miners in a pit if they all perish. Mr. Melville hardly steers clear of this rule, and he continually violates another, by beginning in the autobiographical form and changing ad libitum into the narrative.... Such is the go-ahead method. --London Spectator, October 25 1851
... Herman Melville's last and best and most wildly imaginative story, The Whale.... will worthily support his reputation for singularly vivid and reckless imaginative power -- great aptitude for quaint and original philosophical speculation, degenerating, however, too often into rhapsody and purposeless extravagance -- an almost unparalled power over the capabilities of the language.... --"A.B.R.," in Illustrated London News, November 1 1851
The Whale is a most extraordinary work. There is so much eccentricity in its style and in its construction, in the original conception and in the gradual development of its strange and improbable story, that we are at a loss to determine in what category of works of amusement to place it....
... The plot is meagre beyond comparison, as the whole of the incident might very conveniently have been comprised in half of one of these three interminable volumes. Nevertheless, in his descriptions of character, in his analysis of the motives of actions, and in the novelty of the details of a whaling expedition, the author has evinced not only a considerable knowledge of the human heart, combined with a thorough acquaintance with the subject he is handling, but a rare versatility of talent.... In describing the idiosyncrasies of all these different castes of men our author has evinced acuteness of observation and powers of discrimination, which would alone render his work a valuable addition to the literature of the day....
... Bating a few Americanisms, which sometimes mar the perspicuity and the purity of the style, the language of the work is appropriate and impressive; and the stirring scenes with which the author concludes are abundant evidence of the power he possesses of making his narrative intensely interesting. --London Britannia, November 8 1851
... The book is not a romance, nor a treatise on Cetology. It is something of both: a strange, wild work with the tangled overgrowth and luxuriant vegetation of American forests, not the trim orderliness of an English park. Criticism may pick many holes in this work; but no criticism will thwart its facscination.... --London Leader, November 8 1851
Mr. Melville grows wilder and more untameable with every adventure. In Typee and Omoo, he began with the semblance of life and reality, though it was often but the faintest kind of semblance. As he advanced, he threw off the pretense of probability, and wondered from the verisimilitude of fiction into the mist and vagueness of poetry and fantasy, and now in this last venture, has reached the very limbo of eccentricity. From first to last, oddity is the governing characteristic. The extraordinary descriptive powers which Typee disclosed, are here in full strength. More graphic and terrible portraitures of hair breadth 'scapes we never read. The delineation of character, too, is exquisitely humorous, sharp, individual and never-to-be-forgotten. The description of Father Mapple's sermon is a powerful piece of sailor-oratory; and passages of great eloquence, and artistic beauty and force, are to be found everywhere. It will add to Mr. Melville's repute as a writer, undoubtedly, and furnishes, incidentally, a most striking picture of sea life and adventures. --New York Evangelist, November 20 1851
This mere announcement of the book's and the author's name will prepare you in a measure for what follows; for you know just as well as we do that Herman Melville is a practical and practised sea-novelist, and that what comes from his pen will be worth the reading. And so indeed is Moby-Dick, and not lacking much of being a great work....
... Foremost amongst [the characters] is the Captain, in the conception of whose part lies the most original thought of the whole book, stamping it decidedly as the production of a man of genius....
Not only is there an immense amount of reliable information here before us; the dramatis personae ... are all vivid sketches done in the author's best style. What they do, and how they look, is brought to one's perception with wondrous elaborateness of detail; and yet this minuteness does not spoil the broad outline of each. It is only when Mr. Melville puts words into the mouths of these living and moving beings, that his cunning fails him, and the illusion passes away....
... The rarely imagined character [Ahab] has been grievously spoiled, nay altogether ruined, by a vile overdaubing with a coat of book-learning and mysticism; there is no method in his madness; and we must needs pronounce the chief feature of the volume a perfect failure, and the work itself inartistic. There is nevertheless in it, as we have already hinted, abundant choice reading for those who can skip a page now and then, judiciously....
Mr. Melville has crowded together in a few prefatory pages a large collection of brief and pithy extracts from authors innumerable, such as one might expect as headings for chapters. We do not like the innovation. It is having oil, mustard, vinegar, and pepper served up as a dish, in place of being scientifically administered sauce-wise. --William Young, in New York Albion, November 22 1851
The narrative is constructed in Herman Melville's best manner. It combines the various features which form the chief attractions of his style, and is commendably free from the faults which we have before had occasion to specify in this powerful writer. The intensity of the plot is happily relieved by minute descriptions of the most homely processes of the whale fishery. We have occasional touches of the subtle mysticism, which is carried to such an inconvenient excess in Mardi, but it is here mixed up with so many tangible and odorous realities, that we always safely alight from the excursion through mid-air upon the solid deck of the whaler....
... We part with the adventurous philosophical Ishmael, truly thankful that the whale did not get his head, for which we are indebted for this wildly imaginative and truly thrilling story. We think it the best production which has yet come from that seething brain, and in spite of its lawless flights, which put all regular criticism at defiance, it gives us a higher opinion of the author's originality and power than even the favorite and fragrant first-fruits of his genius, the never-to-be-forgotten Typee. --Horace Greeley, in New York Tribune, November 22 1851
A new work by Herman Melville, entitled Moby Dick; or, the Whale, has just been issued by Harper and Brothers, which, in point of richness and variety of incident, originality of conception, and splendor of description, surpasses any of the former productions of this highly successful author.... [T]he author has contrasted a romance, a tragedy, and a natural history, not without numerous gratuitous suggestions on psychology, ethics, and theology. Beneath the whole story, the subtle, imaginative reader may perhaps find a pregnant allegory, intended to illustrate the mystery of human life. Certain it is that the rapid, pointed hints which are often thrown out, with the keenness and velocity of a harpoon, penetrate deep into the heart of things, showing that the genius of the author for moral analysis is scarcely surpassed by his wizard power of description.
... Frequent graphic and instructive sketches of the fishery, of sea-life in a whaling vessel, and of the manners and customs of strange nations are interspersed with excellent artistic effect among the thrilling scenes of the story.... These sudden and decided transitions form a striking feature of the volume. Difficult of management, in the highest degree, they are wrought with consummate skill. To a less gifted author, they would inevitably have proved fatal. He has not only deftly avoided their dangers, but made them an element of great power. They constantly pique the attention of the reader, keeping curiosity alive, and presenting the combined charm of surprise and alternation. --George Ripley, in Harper's New Monthly Magazine, December 1851
Thrice unlucky Herman Melville!...
This is an odd book, professing to be a novel; wantonly eccentric; outrageously bombastic; in places charmingly and vividly descriptive. The author has read up laboriously to make a show of cetalogical learning.... Herman Melville is wise in this sort of wisdom. He uses it as stuffing to fill out his skeleton story. Bad stuffing it makes, serving only to try the patience of his readers, and to tempt them to wish both him and his whales at the bottom of an unfathomable sea....
The story of this novel scarcely deserves the name.... Mr. Melville cannot do without savages so he makes half of his dramatis personae wild Indians, Malays, and other untamed humanities.... What the author's original intention in spinning his preposterous yarn was, it is impossible to guess; evidently, when we compare the first and third volumes, it was never carried out....
Having said so much that may be interpreted as a censure, it is right that we should add a word of praise where deserved. There are sketches of scenes at sea, of whaling adventures, storms, and ship-life, equal to any we have ever met with....
Mr. Herman Melville has earned a deservedly high reputation for his performances in descriptive fiction. He has gathered his own materials, and travelled along fresh and untrodden literary paths, exhibiting powers of no common order, and great originality. The more careful, therefore, should he be to maintain the fame he so rapidly acquired, and not waste his strength on such purposeless and unequal doings as these rambling volumes about spermaceti whales. --London Literary Gazette, December 6 1851
... [W]e have nothing to allege against his admission among the few writers of the present day who give evidence of some originality; but, while disposed to concede to Mr. Melville a palm of high praise for his literary excellencies, we must enter our decided protest against the querulous and cavilling innuendoes which he so much loves to discharge, like barbed and poisoned arrows, against objects that should be shielded from his irreverent wit....
... In whatever light [Moby-Dick] may be viewed, no one can deny it to be the production of a man of genius. The descriptive powers of Mr. Melville are unrivalled.... Language in the hands of this master becomes like a magician's wand, evoking at will "thick-coming fancies," and peopling the "chambers of imagery" with hideous shapes of terror or winning forms of beauty and loveliness. Mr. Melville has a strange power to reach the sinuosities of a thought, if we may so express ourselves; he touches with his lead and line depths of pathos that few can fathom, and by a single word can set a whole chime of sweet or wild emotions into a pealing concert. His delineation of character is actually Shakespearean -- a quality which is even more prominently evinced in Moby Dick than in any of his antecedent efforts. --William A. Butler, in Washington National Intelligencer, December 16 1851
Here, however -- in The Whale -- comes Herman Melville, in all his pristine powers -- in all his abounding vigour -- in the full swing of his mental energy, with his imagination invoking as strange and wild and original themes as ever, with his fancy arraying them in the old bright and vivid hues, with that store of quaint and out-of-the-way information -- we would rather call it reading than learning -- which he ever and anon scatters around, in frequently unreasonable profusion, with the old mingled opulence and happiness of phrase, and alas! too, with the old extravagance, running a perfect muck throughout the three volumes, raving and rhapsodising in chapter after chapter -- unchecked, as it would appear, by the very slightest remembrance of judgment or common sense, and occasionally soaring into such absolute clouds of phantasmal unreason, that we seriously and sorrowfully ask whether this can be anything other than sheer moonstruck lunacy.... --London Morning Chronicle, December 20 1851
In all those portions of this volume which relate directly to the whale ... the interest of the reader will be kept alive, and his attention fully rewarded.... In all the scenes where the whale is the performer or the sufferer, the delineation and action are highly vivid and exciting. In all other aspects, the book is sad stuff, dull and dreary, or ridiculous. Mr. Melville's Quakers are the wretchedest dolts and drivellers, and his Mad Captain ... is a monstrous bore.... His ravings, and the ravings of some of the tributary characters, and the ravings of Mr. Melville himself, meant for eloquent declamation, are such as would justify a writ de lunatico against all the parties. --Charleston Southern Quarterly Review, January 1852
Mr. Melville is evidently trying to ascertain how far the public will consent to be imposed upon. He is gauging, at once, our gullibilty and our patience. Having written one or two passable extravagancies, he has considered himself privileged to produce as many more as he pleases, increasingly exaggerated and increasingly dull.... In bombast, in caricature, in rhetorical artifice -- generally as clumsy as it is ineffectual -- and in low attempts at humor, each one of his volumes has been an advance among its predecessors.... Mr. Melville never writes naturally. His sentiment is forced, his wit is forced, and his enthusiasm is forced. And in his attempts to display to the utmost extent his powers of "fine writing," he has succeeded, we think, beyond his most sanguine expectations.
The truth is, Mr. Melville has survived his reputation. If he had been contented with writing one or two books, he might have been famous, but his vanity has destroyed all his chances for immortality, or even of a good name with his own generation. For, in sober truth, Mr. Melville's vanity is immeasurable. He will either be first among the book-making tribe, or he will be nowhere. He will centre all attention upon himself, or he will abandon the field of literature at once. From this morbid self-esteem, coupled with a most unbounded love of notoriety, spring all Mr. Melville's efforts, all his rhetorical contortions, all his declamatory abuse of society, all his inflated sentiment, and all his insinuating licentiousness.
Typee was undoubtedly a very proper book for the parlor, and we have seen it in company with Omoo, lying upon tables from which Byron was strictly prohibited, although we were unable to fathom those niceties of logic by which one was patronized, and the other proscribed. But these were Mr. Melville's triumphs. Redburn was a stupid failure, Mardi was hopelessly dull, White-Jacket was worse than either; and, in fact, it was such a very bad book, that, until the appearance of Moby Dick, we had set it down as the very ultimatum of weakness to which its author could attain. It seems, however, that we were mistaken.
We have no intention of quoting any passages just now from Moby Dick. The London journals, we understand, "have bestowed upon the work many flattering notices," and we should be loth to combat such high authority. But if there are any of our readers who wish to find examples of bad rhetoric, involved syntax, stilted sentiment and incoherent English, we will take the liberty of recommending to them this precious volume of Mr. Melville's. --New York United States Magazine and Democratic Review, January 1852
A page from The Life and Works of Herman Melville
Moby-Dick; or, The Whale:
Robert DiCurcio's Nantucket's Tried-Out Moby Dick
Publishing history of the first American and British editions
Excerpts from the book
Contemporary criticism and reviews
The origin of the name "Moby Dick"
Moby-Dick is available as an online text
--------------------------------------------------------------------------------
Publishing History
First British edition (entitled The Whale), expurgated to avoid offending delicate political and moral sensibilities, published in three volumes on October 18, 1851 by Richard Bentley, London. First American edition published November 14, 1851 by Harper & Brothers, New York.
As letters to Richard Henry Dana and Richard Bentley attest, Melville was far along on a new book by May 1850. This latest work was apparently another relatively simple adventure narrative in the manner of Typee or Redburn, "a romance of adventure, founded upon certain wild legends of the Southern Sperm Whale Fisheries, and illustrated by the author's own personal experience, of two years & more, as a harpooneer...." That August Evert Duyckinck wrote that the story was "mostly done -- a romantic, fanciful & literal & most enjoyable presentment of the Whale Fishery -- something quite new."
Melville had promised Bentley that the book would be ready that autumn, in expectation of which he was sent an advance of 150 pounds. His financial situation was poor and he was desperately in need of a publishing success. Nevertheless, he abandoned the nearly-finished romance to spend an entire year rewriting under a spell of intense intellectual ferment further heightened by the study of Shakespeare and a developing friendship with Nathaniel Hawthorne. The resulting work was finally shipped to Bentley on September 10, 1851: although it received many positive reviews, it sold poorly and accelerated the decline of Melville's literary reputation.
The Epilogue, explaining how Ishmael survived the destruction of the Pequod, was inadvertently omitted from Bentley's edition, leading many British critics to condemn Melville for leaving no one alive to tell the first-person narrative (see excerpt from London Spectator below).
Return to the top of this page
Return to Melville Home Page
--------------------------------------------------------------------------------
Excerpts
Call me Ishmael. Some years ago -- never mind how long precisely -- having little or no money in my purse, and nothing particular to interest me on shore, I thought I would sail about a little and see the watery part of the world. It is a way I have of driving off the spleen, and regulating the circulation. Whenever I find myself growing grim about the mouth; whenever it is a damp, drizzly November in my soul; whenever I find myself involuntarily pausing before coffin warehouses, and bringing up the rear of every funeral I meet; and especially whenever my hypos get such an upper hand of me, that it requires a strong moral principle to prevent me from deliberately stepping into the street, and methodically knocking people's hats off -- then, I account it high time to get to sea as soon as I can. This is my substitute for pistol and ball. With a philosophical flourish Cato throws himself upon his sword; I quietly take to the ship. There is nothing surprising in this. If they but knew it, almost all men in their degree, some time or other, cherish very nearly the same feelings towards the ocean with me. --opening paragraph
"Now, three to three, ye stand. Commend the murderous chalices! Bestow them, ye who are now made parties to this indissoluble league.... Drink, ye harpooneers! drink and swear, ye men that man the deathful whaleboat's bow -- Death to Moby Dick! God hunt us all, if we do not hunt Moby Dick to his death!" --Chapter 36 (The Quarter-Deck)
Already several fatalities had attended his chase. But though similar disasters, however little bruited ashore, were by no means unusual in the fishery; yet, in most instances, such seemed the White Whale's infernal aforethought of ferocity, that every dismembering or death that he caused, was not wholly regarded as having been inflicted by an unintelligent agent.
Judge, then, to what pitches of inflamed, distracted fury the minds of his more desperate hunters were impelled, when amid the chips of chewed boats, and the sinking limbs of torn comrades, they swam out of the white curds of the whale's direful wrath into the serene, exasperating sunlight, that smiled on, as if at a birth or a bridal.
His three boats stove around him, and oars and men both whirling in the eddies; one captain, seizing the line-knife from his broken prow, had dashed at the whale, as an Arkansas duellist at his foe, blindly seeking with a six inch blade to reach the fathom-deep life of the whale. That captain was Ahab. And then it was, that suddenly sweeping his sickle-shaped lower jaw beneath him, Moby Dick had reaped away Ahab's leg, as a mower a blade of grass in the field.... Small reason was there to doubt, then, that ever since that almost fatal encounter, Ahab had cherished a wild vindictiveness against the whale, all the more fell for that in his frantic morbidness he at last came to identify with him, not only all his bodily woes, but all his intellectual and spiritual exasperations. The White Whale swam before him as the monomaniac incarnation of all those malicious agencies which some deep men feel eating in them, till they are left living on with half a heart and half a lung. That intangible malignity which has been from the beginning; to whose dominion even the modern Christians ascribe one-half of the worlds; which the ancient Ophites of the east reverenced in their statue devil; -- Ahab did not fall down and worship it like them; but deliriously transferring its idea to the abhorred white whale, he pitted himself, all mutilated, against it. All that most maddens and torments; all that stirs up the lees of things; all truth with malice in it; all that cracks the sinews and cakes the brain; all the subtle demonisms of life and thought; all evil, to crazy Ahab, where visibly personified, and made practically assailable in Moby Dick. He piled upon the whale's white hump the sum of all the general rage and hate felt by his whole race from Adam down; and then, as if his chest had been a mortar, he burst his hot heart's shell upon it. --Chapter 41 (Moby Dick)
It was while gliding through these latter waters that one serene and moonlight night, when all the waves rolled by like scrolls of silver; and, by their soft, suffusing seethings, made what seemed a silvery silence, not a solitude: on such a silent night a silvery jet was seen far in advance of the white bubbles at the bow. Lit up by the moon, it looked celestial; seemed some plumed and glittering god uprising from the sea. --Chapter 51 (The Spirit-Spout)
But the placing of the cap-sheaf to all this blundering business was reserved for the scientific Frederick Cuvier, brother to the famous Baron. In 1836, he published a Natural History of Whales, in which he gives what he calls a picture of the Sperm Whale. Before showing that picture to any Nantucketer, you had best provide for your summary retreat from Nantucket. In a word, Frederick Cuvier's Sperm Whale is not a Sperm Whale, but a squash. --Chapter 55 (Of the Monstrous Pictures of Whales)
The hatch, removed from the top of the works, now afforded a wide hearth in front of them. Standing on this were the Tartarean shapes of the pagan harpooneers, always the whale-ship's stokers. With huge pronged poles they pitched hissing masses of blubber into the scalding pots, or stirred up the fires beneath, till the snaky flames darted, curling, out of the doors to catch them by the feet. The smoke rolled away in sullen heaps. To every pitch of the ship there was a pitch of the boiling oil, which seemed all eagerness to leap into their faces. Opposite the mouth of the works, on the further side of the wide wooden hearth, was the windlass. This served for a sea-sofa. Here lounged the watch, when not otherwise employed, looking into the red heat of the fire, till their eyes felt scorched in their heads. Their tawny features, now all begrimed with smoke and sweat, their matted beards, and the contrasting barbaric brilliancy of their teeth, all these were strangely revealed in the capricious emblazonings of the works. As they narrated to each other their unholy adventures, their tales of terror told in words of mirth; as their uncivilized laughter forked upwards out of them, like the flames from the furnace; as to and fro, in their front, the harpooneers wildly gesticulated with their huge pronged forks and dippers; as the wind howled on, and the sea leaped, and the ship groaned and dived, and yet steadfastly shot her red hell further and further into the blackness of the sea and the night, and scornfully champed the white bone in her mouth, and viciously spat round her on all sides; then the rushing Pequod, freighted with savages, and laden with fire, and burning a corpse, and plunging into that blackness of darkness, seemed the material counterpart of her monomaniac commander's soul. --Chapter 96 (The Try-Works)
There is, one knows not what sweet mystery about this sea, whose gently awful stirrings seem to speak of some hidden soul beneath; like those fabled undulations of the Ephesian sod over the buried Evangelist St. John. And meet it is, that over these sea-pastures, wide-rolling watery prairies and Potter's Fields of all four continents, the waves should rise and fall, and ebb and flow unceasingly; for here, millions of mixed shades and shadows, drowned dreams, somnambulisms, reveries; all that we call lives and souls, lie dreaming, dreaming, still; tossing like slumberers in their beds; the ever-rolling waves but made so by their restlessness. --Chapter 111 (The Pacific)
It was a clear steel-blue day. The firmaments of air and sea were hardly separable in that all-pervading azure; only, the pensive air was transparently pure and soft, with a woman's look, and the robust and man-like sea heaved with long, strong, lingering swells, as Samson's chest in his sleep.
Hither, and thither, on high, glided the snow-white wings of small, unspeckled birds; these were the gentle thoughts of the feminine air; but to and fro in the deeps, far down in the bottomless blue, rushed mighty leviathans, sword-fish, and sharks; and these were the strong, troubled, murderous thinkings of the masculine sea.
But though thus contrasting within, the contrast was only in shades and shadows without; those two seemed one; it was only the sex, as it were, that distinguished them.
Aloft, like a royal czar and king, the sun seemed giving this gentle air to this bold and rolling sea; even as bride to groom. And at the girdling line of the horizon, a soft and tremulous motion -- most seen here at the equator -- denoted the fond, throbbing trust, the loving alarms, with which the poor bride gave her bosom away.
Tied up and twisted; gnarled and knotted with wrinkles; haggardly firm and unyielding; his eyes glowing like coals, that still glow in the ashes of ruin; untottering Ahab stood forth in the clearness of the morn; lifting his splintered helmet of a brow to the fair girl's forehead of heaven. --Chapter 132 (The Symphony)
Like noiseless nautilus shells, their light prows sped through the sea; but only slowly they neared the foe. As they neared him, the ocean grew still more smooth; seemed drawing a carpet over its waves; seemed a noon-meadow, so serenely it spread. At length the breathless hunter came so nigh his seemingly unsuspecting prey, that his entire dazzling hump was distinctly visible, sliding along the sea as if an isolated thing, and continually set in a revolving ring of finest, fleecy, greenish foam. He saw the vast, involved wrinkles of the slightly projecting head beyond. Before it, far out on the soft Turkish-rugged waters, went the glistening white shadow from his broad, milky forehead, a musical rippling playfully accompanying the shade; and behind, the blue waters interchangeably flowed over into the moving valley of his steady wake; and on either hand bright bubbles arose and danced by his side. But these were broken again by the light toes of hundreds of gay fowl softly feathering the sea, alternate with their fitful flight; and like to some flag-staff rising from the painted hull of an argosy, the tall but shattered pole of a recent lance projected from the white whale's back; and at intervals one of the cloud of soft-toed fowls hovering, and to and fro skimming like a canopy over the fish, silently perched and rocked on this pole, the long tail feathers streaming like pennons....
On each soft side -- coincident with the parted swell, that but once laving him, then flowed so wide away -- on each bright side, the whale shed off enticings. No wonder there had been some among the hunters who namelessly transported and allured by all this serenity, had ventured to assail it; but had fatally found that quietude but the vesture of tornadoes. Yet calm, enticing calm, oh, whale! thou glidest on, to all who for the first time eye thee, no matter how many in that same way thou may'st have bejuggled and destroyed before. --Chapter 134 (The Chase -- First Day)
As if to strike a quick terror into them, by this time being the first assailant himself, Moby Dick had turned, and was now coming for the three crews. Ahab's boat was central; and cheering his men, he told them he would take the whale head-and-head, -- that is, pull straight up to his forehead, -- a not uncommon thing; for when within a certain limit, such a course excludes the coming onset from the whale's sidelong vision. But ere that close limit was gained, and while yet all three boats were plain as the ship's three masts to his eye; the White Whale churning himself into furious speed, almost in an instant as it were, rushing among the boats with open jaws, and a lashing tail, offered appalling battle on every side; and heedless of the irons darted at him from every boat, seemed only intent on annihilating each separate plank of which those boats were made. But skilfully manoeuvred, incessantly wheeling like trained chargers in the field; the boats for a while eluded him; though, at times, but by a plank's breadth; while all the time, Ahab's unearthly slogan tore every other cry but his to shreds. --Chapter 134 (The Chase -- Second Day)
Return to the top of this page
Return to Melville Home Page
--------------------------------------------------------------------------------
Contemporary Criticism and Reviews
To convey an adequate idea of a book of such various merits as that which the author of Typee and Omoo has here placed before the reading public, is impossible in the scope of a review. High philosophy, liberal feeling, abstruse metaphysics popularly phrased, soaring speculation, a style as many-coloured as the theme, yet always good, and often admirable; fertile fancy, ingenious construction, playful learning, and an unusual power of enchaining the interest, and rising to the verge of the sublime, without overpassing that narrow boundary which plunges the ambitious penman into the ridiculous; all these are possessed by Herman Melville, and exemplified in these volumes. --London Morning Advertiser, October 24 1851
This is an ill-compounded mixture of romance and matter-of-fact. The idea of a connected and collected story has obviously visited and abandoned its writer again and again in the course of composition. The style of his tale is in places disfigured by mad (rather than bad) English; and its catastrophe is hastily, weakly, and obscurely managed....
... The result is, at all events, a most provoking book, -- neither so utterly extravagant as to be entirely comfortable, nor so instructively complete as to take place among documents on the subject of the Great Fish, his capabilities, his home and his capture. Our author must be henceforth numbered in the company of the incorrigibles who occasionally tantalize us with indications of genius, while they constantly summon us to endure monstrosities, carelessnesses, and other such harassing manifestations of bad taste as daring or disordered ingenuity can devise....
We have little more to say in reprobation or in recommendation of this absurd book.... Mr. Melville has to thank himself only if his horrors and his heroics are flung aside by the general reader, as so much trash belonging to the worst school of Bedlam literature -- since he seems not so much unable to learn as disdainful of learning the craft of an artist. --Henry F. Chorley, in London Athenaeum, October 25 1851
Of all the extraordinary books from the pen of Herman Melville this is out and out the most extraordinary. Who would have looked for philosophy in whales, or for poetry in blubber.Yet few books which professedly deal in metaphysics, or claim the parentage of the muses, contain as much true philosophy and as much genuine poetry as the tale of the Pequod's whaling expedition....
To give anything like an outline of the narrative woven together from materials seemingly so uncouth, with a power of thought and force of diction suited to the huge dimensions of its subject, is wholly impossible.... [Readers] must be prepared, however, to hear much on board that singularly-tenanted ship which grates upon civilized ears; some heathenish, and worse than heathenish talk is calculated to give even more serious offence. This feature of Herman Melville's new work we cannot but deeply regret. It is due to him to say that he has steered clear of much that was objectionable in some of his former tales; and it is all the greater pity, that he should have defaced his pages by occasional thrusts against revealed religion which add nothing to the interest of his story, and cannot but shock readers accustomed to a reverent treatment of whatever is associated with sacred subjects.
... [T]he artist has succeeded in investing objects apparently the most unattractive with an absorbing fascination. The flashes of truth, too, which sparkle on the surface of the foaming sea of thought through which the author pulls his readers in the wake of the whale-ship, -- the profound reflections uttered by the actors in the wild watery chase in their own quaint forms of thought and speech, -- and the graphic representations of human nature in the startling disguises under which it appears on the deck of the Pequod, -- all these things combine to raise The Whale far beyond the level of an ordinary work of fiction. It is not a mere tale of adventures, but a whole philosophy of life, that it unfolds. --London John Bull, October 25 1851
This sea novel is a singular medley of naval observation, magazine article writing, satiric reflection upon the conventionalisms of civilized life, and rhapsody run mad. So far as the nautical parts are appropriate and unmixed, the portraiture is truthful and interesting. Some of the satire, especially in the early parts, is biting and reckless. The chapter-spinning is various in character; now powerful from the vigorous and fertile fancy of the author, now little more than empty though sounding phrases. The rhapsody belongs to wordmongering where ideas are the staple; where it takes the shape of narrative or dramatic fiction, it is phantasmal -- an attempted description of what is impossible in nature and without probability in art; it repels the reader instead of attracting him....
The "marvellous" injures the book by disjointing the narrative, as well as by its inherent want of interest, at least as managed by Mr. Melville....
... [M]r. Melville's mysteries provoke wonder at the author rather than terror at the creation; the soliloquies and dialogues of Ahab, in which the author attempts delineating the wild imaginings of monomania, and exhibiting some profoundly speculative views of things in general, induce weariness or skipping; while the whole scheme mars, as we have said, the nautical continuity of story -- greatly assisted by variuous chapters of a bookmaking kind.
The strongest point of the book is its "characters." Ahab, indeed, is a melodramatic exaggeration, and Ishmael is little more than a mouth-piece; but the harpooners, the mates, and several of the seamen, are truthful portraitures of the sailor as modified by the whaling service....
It is a canon with some critics that nothing should be introduced into a novel which it is physically impossible for the writer to have known: thus, he must not describe the conversation of miners in a pit if they all perish. Mr. Melville hardly steers clear of this rule, and he continually violates another, by beginning in the autobiographical form and changing ad libitum into the narrative.... Such is the go-ahead method. --London Spectator, October 25 1851
... Herman Melville's last and best and most wildly imaginative story, The Whale.... will worthily support his reputation for singularly vivid and reckless imaginative power -- great aptitude for quaint and original philosophical speculation, degenerating, however, too often into rhapsody and purposeless extravagance -- an almost unparalled power over the capabilities of the language.... --"A.B.R.," in Illustrated London News, November 1 1851
The Whale is a most extraordinary work. There is so much eccentricity in its style and in its construction, in the original conception and in the gradual development of its strange and improbable story, that we are at a loss to determine in what category of works of amusement to place it....
... The plot is meagre beyond comparison, as the whole of the incident might very conveniently have been comprised in half of one of these three interminable volumes. Nevertheless, in his descriptions of character, in his analysis of the motives of actions, and in the novelty of the details of a whaling expedition, the author has evinced not only a considerable knowledge of the human heart, combined with a thorough acquaintance with the subject he is handling, but a rare versatility of talent.... In describing the idiosyncrasies of all these different castes of men our author has evinced acuteness of observation and powers of discrimination, which would alone render his work a valuable addition to the literature of the day....
... Bating a few Americanisms, which sometimes mar the perspicuity and the purity of the style, the language of the work is appropriate and impressive; and the stirring scenes with which the author concludes are abundant evidence of the power he possesses of making his narrative intensely interesting. --London Britannia, November 8 1851
... The book is not a romance, nor a treatise on Cetology. It is something of both: a strange, wild work with the tangled overgrowth and luxuriant vegetation of American forests, not the trim orderliness of an English park. Criticism may pick many holes in this work; but no criticism will thwart its facscination.... --London Leader, November 8 1851
Mr. Melville grows wilder and more untameable with every adventure. In Typee and Omoo, he began with the semblance of life and reality, though it was often but the faintest kind of semblance. As he advanced, he threw off the pretense of probability, and wondered from the verisimilitude of fiction into the mist and vagueness of poetry and fantasy, and now in this last venture, has reached the very limbo of eccentricity. From first to last, oddity is the governing characteristic. The extraordinary descriptive powers which Typee disclosed, are here in full strength. More graphic and terrible portraitures of hair breadth 'scapes we never read. The delineation of character, too, is exquisitely humorous, sharp, individual and never-to-be-forgotten. The description of Father Mapple's sermon is a powerful piece of sailor-oratory; and passages of great eloquence, and artistic beauty and force, are to be found everywhere. It will add to Mr. Melville's repute as a writer, undoubtedly, and furnishes, incidentally, a most striking picture of sea life and adventures. --New York Evangelist, November 20 1851
This mere announcement of the book's and the author's name will prepare you in a measure for what follows; for you know just as well as we do that Herman Melville is a practical and practised sea-novelist, and that what comes from his pen will be worth the reading. And so indeed is Moby-Dick, and not lacking much of being a great work....
... Foremost amongst [the characters] is the Captain, in the conception of whose part lies the most original thought of the whole book, stamping it decidedly as the production of a man of genius....
Not only is there an immense amount of reliable information here before us; the dramatis personae ... are all vivid sketches done in the author's best style. What they do, and how they look, is brought to one's perception with wondrous elaborateness of detail; and yet this minuteness does not spoil the broad outline of each. It is only when Mr. Melville puts words into the mouths of these living and moving beings, that his cunning fails him, and the illusion passes away....
... The rarely imagined character [Ahab] has been grievously spoiled, nay altogether ruined, by a vile overdaubing with a coat of book-learning and mysticism; there is no method in his madness; and we must needs pronounce the chief feature of the volume a perfect failure, and the work itself inartistic. There is nevertheless in it, as we have already hinted, abundant choice reading for those who can skip a page now and then, judiciously....
Mr. Melville has crowded together in a few prefatory pages a large collection of brief and pithy extracts from authors innumerable, such as one might expect as headings for chapters. We do not like the innovation. It is having oil, mustard, vinegar, and pepper served up as a dish, in place of being scientifically administered sauce-wise. --William Young, in New York Albion, November 22 1851
The narrative is constructed in Herman Melville's best manner. It combines the various features which form the chief attractions of his style, and is commendably free from the faults which we have before had occasion to specify in this powerful writer. The intensity of the plot is happily relieved by minute descriptions of the most homely processes of the whale fishery. We have occasional touches of the subtle mysticism, which is carried to such an inconvenient excess in Mardi, but it is here mixed up with so many tangible and odorous realities, that we always safely alight from the excursion through mid-air upon the solid deck of the whaler....
... We part with the adventurous philosophical Ishmael, truly thankful that the whale did not get his head, for which we are indebted for this wildly imaginative and truly thrilling story. We think it the best production which has yet come from that seething brain, and in spite of its lawless flights, which put all regular criticism at defiance, it gives us a higher opinion of the author's originality and power than even the favorite and fragrant first-fruits of his genius, the never-to-be-forgotten Typee. --Horace Greeley, in New York Tribune, November 22 1851
A new work by Herman Melville, entitled Moby Dick; or, the Whale, has just been issued by Harper and Brothers, which, in point of richness and variety of incident, originality of conception, and splendor of description, surpasses any of the former productions of this highly successful author.... [T]he author has contrasted a romance, a tragedy, and a natural history, not without numerous gratuitous suggestions on psychology, ethics, and theology. Beneath the whole story, the subtle, imaginative reader may perhaps find a pregnant allegory, intended to illustrate the mystery of human life. Certain it is that the rapid, pointed hints which are often thrown out, with the keenness and velocity of a harpoon, penetrate deep into the heart of things, showing that the genius of the author for moral analysis is scarcely surpassed by his wizard power of description.
... Frequent graphic and instructive sketches of the fishery, of sea-life in a whaling vessel, and of the manners and customs of strange nations are interspersed with excellent artistic effect among the thrilling scenes of the story.... These sudden and decided transitions form a striking feature of the volume. Difficult of management, in the highest degree, they are wrought with consummate skill. To a less gifted author, they would inevitably have proved fatal. He has not only deftly avoided their dangers, but made them an element of great power. They constantly pique the attention of the reader, keeping curiosity alive, and presenting the combined charm of surprise and alternation. --George Ripley, in Harper's New Monthly Magazine, December 1851
Thrice unlucky Herman Melville!...
This is an odd book, professing to be a novel; wantonly eccentric; outrageously bombastic; in places charmingly and vividly descriptive. The author has read up laboriously to make a show of cetalogical learning.... Herman Melville is wise in this sort of wisdom. He uses it as stuffing to fill out his skeleton story. Bad stuffing it makes, serving only to try the patience of his readers, and to tempt them to wish both him and his whales at the bottom of an unfathomable sea....
The story of this novel scarcely deserves the name.... Mr. Melville cannot do without savages so he makes half of his dramatis personae wild Indians, Malays, and other untamed humanities.... What the author's original intention in spinning his preposterous yarn was, it is impossible to guess; evidently, when we compare the first and third volumes, it was never carried out....
Having said so much that may be interpreted as a censure, it is right that we should add a word of praise where deserved. There are sketches of scenes at sea, of whaling adventures, storms, and ship-life, equal to any we have ever met with....
Mr. Herman Melville has earned a deservedly high reputation for his performances in descriptive fiction. He has gathered his own materials, and travelled along fresh and untrodden literary paths, exhibiting powers of no common order, and great originality. The more careful, therefore, should he be to maintain the fame he so rapidly acquired, and not waste his strength on such purposeless and unequal doings as these rambling volumes about spermaceti whales. --London Literary Gazette, December 6 1851
... [W]e have nothing to allege against his admission among the few writers of the present day who give evidence of some originality; but, while disposed to concede to Mr. Melville a palm of high praise for his literary excellencies, we must enter our decided protest against the querulous and cavilling innuendoes which he so much loves to discharge, like barbed and poisoned arrows, against objects that should be shielded from his irreverent wit....
... In whatever light [Moby-Dick] may be viewed, no one can deny it to be the production of a man of genius. The descriptive powers of Mr. Melville are unrivalled.... Language in the hands of this master becomes like a magician's wand, evoking at will "thick-coming fancies," and peopling the "chambers of imagery" with hideous shapes of terror or winning forms of beauty and loveliness. Mr. Melville has a strange power to reach the sinuosities of a thought, if we may so express ourselves; he touches with his lead and line depths of pathos that few can fathom, and by a single word can set a whole chime of sweet or wild emotions into a pealing concert. His delineation of character is actually Shakespearean -- a quality which is even more prominently evinced in Moby Dick than in any of his antecedent efforts. --William A. Butler, in Washington National Intelligencer, December 16 1851
Here, however -- in The Whale -- comes Herman Melville, in all his pristine powers -- in all his abounding vigour -- in the full swing of his mental energy, with his imagination invoking as strange and wild and original themes as ever, with his fancy arraying them in the old bright and vivid hues, with that store of quaint and out-of-the-way information -- we would rather call it reading than learning -- which he ever and anon scatters around, in frequently unreasonable profusion, with the old mingled opulence and happiness of phrase, and alas! too, with the old extravagance, running a perfect muck throughout the three volumes, raving and rhapsodising in chapter after chapter -- unchecked, as it would appear, by the very slightest remembrance of judgment or common sense, and occasionally soaring into such absolute clouds of phantasmal unreason, that we seriously and sorrowfully ask whether this can be anything other than sheer moonstruck lunacy.... --London Morning Chronicle, December 20 1851
In all those portions of this volume which relate directly to the whale ... the interest of the reader will be kept alive, and his attention fully rewarded.... In all the scenes where the whale is the performer or the sufferer, the delineation and action are highly vivid and exciting. In all other aspects, the book is sad stuff, dull and dreary, or ridiculous. Mr. Melville's Quakers are the wretchedest dolts and drivellers, and his Mad Captain ... is a monstrous bore.... His ravings, and the ravings of some of the tributary characters, and the ravings of Mr. Melville himself, meant for eloquent declamation, are such as would justify a writ de lunatico against all the parties. --Charleston Southern Quarterly Review, January 1852
Mr. Melville is evidently trying to ascertain how far the public will consent to be imposed upon. He is gauging, at once, our gullibilty and our patience. Having written one or two passable extravagancies, he has considered himself privileged to produce as many more as he pleases, increasingly exaggerated and increasingly dull.... In bombast, in caricature, in rhetorical artifice -- generally as clumsy as it is ineffectual -- and in low attempts at humor, each one of his volumes has been an advance among its predecessors.... Mr. Melville never writes naturally. His sentiment is forced, his wit is forced, and his enthusiasm is forced. And in his attempts to display to the utmost extent his powers of "fine writing," he has succeeded, we think, beyond his most sanguine expectations.
The truth is, Mr. Melville has survived his reputation. If he had been contented with writing one or two books, he might have been famous, but his vanity has destroyed all his chances for immortality, or even of a good name with his own generation. For, in sober truth, Mr. Melville's vanity is immeasurable. He will either be first among the book-making tribe, or he will be nowhere. He will centre all attention upon himself, or he will abandon the field of literature at once. From this morbid self-esteem, coupled with a most unbounded love of notoriety, spring all Mr. Melville's efforts, all his rhetorical contortions, all his declamatory abuse of society, all his inflated sentiment, and all his insinuating licentiousness.
Typee was undoubtedly a very proper book for the parlor, and we have seen it in company with Omoo, lying upon tables from which Byron was strictly prohibited, although we were unable to fathom those niceties of logic by which one was patronized, and the other proscribed. But these were Mr. Melville's triumphs. Redburn was a stupid failure, Mardi was hopelessly dull, White-Jacket was worse than either; and, in fact, it was such a very bad book, that, until the appearance of Moby Dick, we had set it down as the very ultimatum of weakness to which its author could attain. It seems, however, that we were mistaken.
We have no intention of quoting any passages just now from Moby Dick. The London journals, we understand, "have bestowed upon the work many flattering notices," and we should be loth to combat such high authority. But if there are any of our readers who wish to find examples of bad rhetoric, involved syntax, stilted sentiment and incoherent English, we will take the liberty of recommending to them this precious volume of Mr. Melville's. --New York United States Magazine and Democratic Review, January 1852
زمستان است کودکی از یاد رفته
کودکی ناکرده چون جهانداری کنی
قصه گویی
بازیهای سنتی
درباره من
آثار
یاداشت
بازیهای سنتی
● استاد و شاگرد
● الک و دولک
● استخوان شیری
● امدادی چیدن و برچیدن
● امدادی ما کو
● بازی با اعداد
● بازی با حروف
● بشین و پاشو
● بنفشه
● بیا غافل نباشیم
● پنج سنگ
● توپ کوچک
● تور ماهیگیری
● جادوگر
● جوجوئینه
● جوراب بازی
● جهت یابی
● چاله شیطان
● چوگان
● چیستان
● چی مال چیه
● خرگوش و شکارچی
● خط و خونه
قصه های سنتی
● احمد کوچولو
● اژدها و خارکن
● آهنگر و پسرش
● به دنبال بلندترین نردبان دنیا
● به دنبال فلک الدهر
● بهرام گور و لنبک آبکش
● پسرک تنبل و حقه باز
● جنس کمیاب و گران
● چوپان و گله دار
● داد و بیداد
● داستان حلوا خریدن شیخ احمد خضرویه
● دیو نادان
● روباه و لک لک
● شکارچی و کبوتر
● عاقبت طمع کار
● عاقلانه
● عروسک سنگ صبور
● عروسی خانم موشه
● فاطمه خانم
● فکر انسان
● قدرت ضعیفان
● کار درست و کامل
● گاو و گدا
● گل خندان ، مروارید غلتان
● لباس جدید پادشاه
● مرغ تخم طلا
● نگهبان چشمه
● نیکی وبدی
● هیزم شکن و پلنگ
درباره من
نام : رسول
نام خانوادگي : آذر
تاریخ تولد: 1325/12/23
محل تولد: تبریز
عضو هيأت علمي دانشگاه تبريز
دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي
درجه علمي M.Ed – U.S.A 1977
General Education
تعليم و تربيت از امريكا
تعليم و تربيت از امريكا
شروع تحصيلات از دوران پيش دبستان :
● كودكستان شهناز (تبریز) 1332-1328
● دبستان دكتر محسني (نمونه) تبریز 1338-1332
● دبيرستان لقمان (تبریز) 1345-1338
● دانشگاه تبريز 1349-1345
● خدمت مقدس سربازي 1351-1349
● انگلستان 1352-1351
● امريكا و كانادا 1355-1353
● دانشگاه كرمان 1361-1356
● از طرف وزارت علوم 1358-1357
● ماموريت سنگاپور از طرف دانشگاه كرمان 1358-1357 يك ماه ماموريت انگلستان
● از طرف دانشگاه كرمان 1358-1357 يك ماه تايلند
● از طرف دانشگاه كرمان شركت در سمينار هاي داخلي (از جمله فني و حرفه اي اروميه)
كارهايي اجرايي در دانشگاه كرمان
● مدير گروه علوم تربيتي
● سرپرست بخش علوم تربيتي دانشسراي عالي كرمان
● مدير عامل بنياد صنعتي كرمان
● تدريس در دانشگاههاي منطقه جنوب شرقي كشور
● دانشگاه تبريز 1380-1361
● عضو هيأت علمي
● يك هفته ماموريت سنگاپور 1367 - جهت بازديد از نمايشگاه تعليم و تربيت بين المللي سنگاپور
تاليفات و ترجمه
● تاليف و ترجمه كتاب روشهاي ارزيابي آموزشي (محصول يادگيري دوره كارگاهي بين المللي كلمبوپلن در سنگاپور)
● تاليف كتاب بازي و اهميت آن در يادگيري همراه 55 نوع بازي سنتي (مطرح شده در گفتگوي تمدن ها ) و تهيه چندين فيلم آموزشي در قلعه بابك دهكده كندوان و قره كليسا از طرف گفتگوي تمدنها
● تاليف كتاب قصه هاي كودكان
بازیهای سنتی
استاد و شاگرد
الک و دولک
استخوان شیری
امدادی چیدن و برچیدن
امدادی ما کو
بازی با اعداد
بازی با حروف
بشین و پاشو
بنفشه
بیا غافل نباشیم
پنج سنگ
توپ کوچک
تور ماهیگیری
جادوگر
جوجوئینه
جوراب بازی
جهت یابی
چاله شیطان
چوگان
چیستان
چی مال چیه
خرگوش و شکارچی
خط و خونه
دستمال انداختن
دستمال بازی
دوز
دریا و ماهی
● نام بازی: گرگم و بره می برم
● نام محلی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
بازیهای سنتی
رفیق تو را کی برد؟
رنگارنگ
روباه و جوجه ها
ساعت
سبد پر
شکار روباه
شکر پنیر
شهر ، شهر
شیر و آهوها
شیر و پلنگ
طناب کشی
عمو زنجیر باف
قایم موشک
کی بود ، کی بود ، من نبودم
گرزان
گرگم به هوا
گرگم و بره می برم
گرگ و گله
گری گری
گل گل
گوشه گوشه
لِی لِی
مخفی کردن اشیاء
موش و گربه
نجات دادن
نعل و میخ
وسطی
هفت سنگ
طراحی و اجرا : سروین خان طباطبایی
نام بازی: گرگم و بره می برم
● نام محلی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
نام بازی: الک دولک
● نام محلی: پیل دسته (چیلمک آغاج)
● اهداف کلی: دقت نگاه، تمرکز حواس، ایجاد حس تعاون، ورزیدگی اندامها
● اهداف جزئی: ایجاد هماهنگی بین اعصاب و اعضا بدن و انبساط شش ها● تعداد بازیکن: حداکثر 12 نفر
● سن بازیکنان: 10 سال به بالا
● ابزار لازم: دو عدد چوب گرد به قطر 3 و طولهای 70 و 15 سانتی متر
● محوطه بازی: هوای آزاد
● شرح بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم و به قید قرعه، یکی از گروهها، بازی را شروع می کند یعنی: چوب کوچک (پیل) را روی یک چاله ی کوچک یا وسط دو عدد آجر قرار داده و با سر چوب بزرگ (دسته) که در زیر آن قرار داده، با قدرت به طرف نفرات گروه حریف که در محوطه هستند پرتاب می کند. اگر پیل در هوا گرفته شود، پرتاب کننده اخراج می شود، وگرنه بایستی آن را از روی زمین بردارند و به طرف چاله (یا آجرها) بیندازند. و بازیکن دسته به دست، با تمرکز حواس، آن را در دست می گرداند تا پیلی را که به طرف چاله اش می آید با ضربه دورش سازد، اگر نتواند و فاصله ی پیل با چاله کمتر از قد دسته باشد باز سوخته است و اگر توانسته باشد که با ضربه دورش سازد، فاصله را، از چاله با طول دسته می شمارند. یک، دو، سه،...
دوباره ارسال پیل و دریافت پیل و شمارش فاصله با دسته تا به حدّ نصاب برسند وگرنه، همه آنها این کار را به نوبت انجام می دهند تا برسند، بدیهی است چنانچه اگر نتوانسته باشند، بازی را به گروه حریف واگذار می کنند.
اگر به حدّ نصاب (مثلاً 50) رسیدند، یکی یکی پیل را با سر دسته به مشابه توپ پینگ پنگ و راکت ضربه های کوچک و یکنواخت (چله) می زنند و می شمارند. بعد هر کدام، به تعداد چله، پیل را با ضربه ی سنگین دسته، به طرف جلو می زند و هر پیلی که در هوا گرفته شود، گیرنده آن را به طرف مبدأ پرتاب می کند، تا اینکه تمامی نفرات گروه دسته به دست به تعداد چله هایش بر پیل نواخته باشند.
طول مسیر (آخرین محلی که پیل می افتد تا محل چاله)، توسط نفرات گروه حریف یک پس از دیگری، به عنوان جریمه با دویدن طی می شود. به طوری که با عبارت (آنا، داشقا، زنبیل، سونبول، او... ) شروع شده باشد و صدای (او...) به صورت کشیده تا لحظه ی نفس کشیدن ادامه یابد. (یعنی هرکجا صدای بازیکنی قطع شد، یکی از دوستان دنباله ی مسیر را با صدای (او...) می دود اگر در انجام این موارد موفق شدند،در دور بعدی کنترل بازی را در دست می گیرند و با دسته کار می کنند و اگر نتوانند، باز در وسط محوطه بازی کرده، پیل را تعقیب می کنند.
● نکات: این بازی شاید با اندک تفاوتهایی در مناطق و محله های مختلف به اجرا درآید.
● نتیجه بازی: کودک با انجام این بازی با اکتساب نتایج مثبتی از قبیل آنچه در اهداف آمده است مفاهیم احتیاط، خطر و گریز از آن را بهتر می آموزد و در زندگی به کار می بندد.
کودک تا خطر را حس نکند، فرار از آن را نمی آموزد.
بازیهای سنتی و بومی
________________________________________
/مقدمه در فرهنگ لغات فارسی بازی به سرگرمی به مشغولیت، تفریح، لعب، كار،ورزش و فریب معنی شده است. زیست شناسان و روان شناسان نیز در مورد بازی نظرات مختلفی ارائه داده‌اند. زیست شناسان براین باورندكه علاقه‌ی انسان به بازی به كنجكاوی وی دركشف و شناخت محیط اطراف ارتباط دارد و روان‌شناسان نیز میگویند نیاز انسان به بازی در حقیقت مصرف انرژی نهفته در وجود اوست و البته جامعه شناسان نیز بازی را وسیله‌ای برای تمرین انسان در زندگی اجتماعی توصیف می‌كنند.برخی بر این باورند بازی خود هنری است كه ناشی از فرهنگ و آداب وسنن هر جامعه است. اگر بخواهیم به این مقوله، عمیق بنگریم بازی همه نظرات وتعاریف فوق را دربرمی‌گیرد. دركشورپهناور ایران كه از تنوع اقلیمی و قوم و قبیله ای خاصی برخوردار است، انواع بازی وسرگرمی رواج داشته و دارد. این بازیها درمراسم عروسی ، قبل و بعد از آغاز كاشت و برداشت محصولات كشاورزی،شب نشینی‌ها و… اجرا میشود. این‌كه بازیها از چه زمانی ومكانی آغاز شده‌اند اطلاع دقیقی در دست نیست ولی از نوشته‌ها، كتیبه‌ها و نقوش غارها و دیوارها چنین استنباط میشود كه بازیها درحقیقت نوعی سخن گفتن، انتقال اطلاعات و معلومات،ایجاد و حفظ آمادگی جسمانی برای جنگ‌ها،ایجاد سرور ونشاط، شكرگذاری به درگاه خداوند و … بوده‌است. نكته‌ی مهم این‌كه در درگاه خداوند هریك از این بازیها بار فرهنگی داشته‌است. بازیها ویژگی‌های خاص خود را داراست كه میتوان به ابزار و امكانات ،مكان، گستره‌ی بازی ،سن و جنسیت بازی اشاره كرد. یكی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ی انسان عصر حاضر به ویژه در كشور ما و خصوصاً استان مازندران چگونگی پر كردن اوقات فراغت است.همه ساله به ویژه در ایام تابستان دستگاه‌های اجرایی بسیج می‌شوند تا زمینه‌ی پر كردن اوقات فراغت میلیون‌ها دانش آموز را فراهم كنند. اوقات فراغت تنها به برپایی كلاس‌های درسی و علمی و هنری محدود میشود كه نزد نوجوانان و جوانان چندان جایگاهی ندارد. جاذبه نداشتن برنامه‌های اوقات فراغت دیكته شده و فاقد روح شادی و نشاط ،عدم وجود امكانات و شرایط لازم برای گذران اوقات فراغت،نبودشناخت اقشار مختلف نسبت به فرهنگ، آداب و سنت‌های گذشته و بازیها و … باعث شده اوقات فراغت بسیاری از جوانان و حتی بزرگسالان به بطالت بگذرد. نهادهای فرهنگی و ورزشی نقش بسزایی در شناساندن بازی به مردم دارند. فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما، تربیت بدنی، میراث فرهنگی، ایرانگردی و جهانگردی وجهاد كشاورزی از مهمترین دستگاه‌های اجرایی هستند كه می‌توانند بازی را در قالب همایش‌ها، جشنواره‌ها ، مسابقات و … به مردم بشناسانند. بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد به جز فرهنگ ارشاد اسلامی و صدا و سیما بقیه دستگاه‌های فرهنگی و ورزشی كم‌تر و یا اصلاً به این مهم نپرداخته‌اند. برگزاری جشن‌های خرمن، جشن مهرگان، بیس شیش عیدماه و… تولید برخی برنامه های محلی از جمله این فعالیت‌هاست . بازیهای محلی مازندران در استان مازندران تاكنون حدود 147 بازی شناسایی شده است. این بازیها از نظر مكان اجرا 91 بازی در فضای باز( مانندمیادین روستا، زمین‌های كشاورزی و دامنه‌ی كوه و جنگل) و 32 بازی در فضای بسته( مانند اتاق) انجام میگیرد. همچنین 113 بازی صرفاً حالت بازی- سرگرمی وبقیه نمایشی – ورزشی و .. میباشد. همانگونه كه عنوان شد یكی از ویژگی‌های مهم بازی های محلی و بومی، استفاده از ابزار و امكانات محل زندگی و عدم نیاز به تجهیزات و اماكن خاص است. عمده امكانات و ابزار مورد نیاز بازیها شامل چوب، خاك، سنگ، پارچه،استخوان ،طناب،توپ ،كلاه، كمربند ،شلاق ،گردو،سیب ،پرتقال و… میباشد كه در بیشتر روستاهای مازندران به وفور یافت میشود.ویژگی دیگر این‌كه برای هر گروه سنی بازیهای خاصی وجود دارد. در زیربه چند نمونه از بازی و سرگرمی‌های رایج مازندرانی‌ها اشاره شده است: مراسم عروسی و اعیاد مذهبی بهترین بهانه و زمان برای پرداختن به بازی و سرگرمی در مازندران بود كه در برخی نقاط هنوزهم رواج دارد. در حال حاضردر برخی عروسی‌ها به جای پرداختن به این بازیهای زیبا و دیدنی كه ریشه در فرهنگ مردم دارد، آلات لهو، قمار ، شرب خمر و … برای سرگرمی میهمانان فراهم میشود. بازیهای خشن عروسی اودنگه تیر : این بازی در شب‌های حنابندان،عروسی و شب‌نشینی‌های ساكنان مناطق قشلاقی و كوه‌پایه اجرا میشود. در این بازی یك نفر روی زمین به پشت دراز می‌كشد و پاهایش را می‌چسباند. یك نفر دیگر (فرد قوی‌تر) در قسمت پایین بدن او روی مچ پاهایش می‌نشیند . دو دستش را به زیر پاهای او (قسمت بالای مچ‌ها به سمت زانو) برده، وی را كه شق و راست خوابیده است همانطور راست و مستقیم بالا می‌آورد و روی دوپاهایش می‌ایستاند. این بازی یك بازی ورزشی است كه شركت‌كندگان در آن باید از بدنی ورزیده برخوردار باشند. بُوردُ ، بُوردُ (رفت ، رفت) : از دیگر بازیهایی است كه در مجالس مهمانی و عروسی‌ها اجرا میشود. در این بازی دور هم می‌نشینند و یكی از بازیكنان در وسط دایره قرار میگیرد. بازیكنان اطراف دایره، دُرنه (شالی كه درهم تابیده شده، طول آن كم‌تر از یك متر است) را از زیر زانوهای خود عبور میدهند به طوری كه مشخص نشود دُرنه نزد كیست. نفر وسط باید حدس بزند دُرنه نزد چه كسیست. اگر حدس او درست باشد، بازیكنی كه در وسط قرار دارد جای كسی كه دُرنه را لو داده است، میگیرد و او به وسط می‌رود. گاه فردی كه در وسط است توسط بازیكنی كه دُرنه را در اختیار دارد ضربه می‌خورد و بازیكن بلافاصله درنه را پنهان می‌كند. برای افزودن به شور و هیجان در تمام طول بازی بازیكنان سروصدا می كنند و با صدای بلند میگویند: بورده بورده! كور مینا ملك مینا : از بازیهایی است كه با هدف سرگرمی و عمدتاً توسط دختران و زنان اجرا میشود. این بازی در منزل یا حیاط منزل اجرا میشود. یكی از بازیكنان نام شی یا كسی را در ذهن خود انتخاب می كند و از بازیكن مقابل می‌پرسد : كور مینا ملك مینا مه رِه بنما ، ته ره بنما! بازیكن مقابل می‌گوید :چی بنما؟ فردی كه سؤال می‌كند می‌گوید : مره بنما اته اغوز (گردو) بازیكن مقابل باید در محوطه‌ای كه بازی آن‌جا انجام میگیرد، گردو را پیدا كند( البته با حركت چشم و جست و جو از دور). از دیگر بازیهای ویژه‌ی زنان و دختران اته بزه كا و كش كا میباشد كه یك بازی ورزشی است. مؤخره به هر حال وقت آن رسیده كه میراث كهن و به جای مانده احیا شود هرچند كه تحولات سریع اجتماعی و نوع تكامل‌یافته زندگی امروزی امكان پرداختن به بازیها را به صورت اولیه به دست نمی‌دهد اما همین كه نهادهای فرهنگی به این مهم توجه و زمینه‌ی شناساندن آن را به مردم فراهم كنند، مردم تشنه‌ی فرهنگ اصیل این مرز و بوم خواهند كوشید با این بازیها زمینه‌ی لذت روحی و جسمی خویش را فراهم نمایند. منابع: ـ راهنمای بازیهای ایران ، ثریا قزل‌ایاغ - نقش نمایش در تغییر رفتار، داود لطیفی
بازيهاي محلي روستاي خان آباد
فرستنده : تقي قاسمي
با زی های محلی
قائم بوشک- اتک متک – اهم ابر –توپ دو –خرسوز - چوچو –کمربند بازی – کلاه پرک – لپر بازی – شاه دزد بازی –پرتا پیک - چسنک بازی – چرق چرغ – هفت سنگ – کلاغ پر – طناب کشی – قوقو – وسط بازی – لی لی بازی – تیله بازی – سکه بازی – بالا بلندی – لقمه بلند کردن – سیخ بلند کردن – مچ انداختن – کشتی محلی – پرتاپ سنگ- پرش ارتفاع و پرش طولی - املاش,بملاش – از جمله بازیهایی است که در این منطقه رایج بوده است و بعضی از آنها هنوز اجرا می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
قائم بوشک :
اهداف بازي : پرورش اعتماد در كودكان به هنگام تنهايي ، زايل كردن ترس در تاريكي ، تقويت جسماني
تعداد بازيكنان : 5 الي 10 نفر
سن بازيكنان : 6 ساله به بالا
ابزار : ندارد
محوطه بازي : مكاني مانند كوچه باغ . حتي اتاق هاي ساختمان
شروع بازي : بچه هاي دواطلب بازي ، ترجيحاً در تاريكي عصر ، در محوطه كه داراي كمينگاه و درخت و كنج و غيره …. جهت قايم شدن ، باشد دور هم جمع شده و به قيد قرعه ، مانند سنگ انداختن ، يا شير و خط يكي را به عنوان شروع كننده بازي انتخاب مي كنند .
شروع كننده در محلي كه توسط همه ي بازيكنان مشخص مي شو.ند ، روي ديوار يا روي تنه درخت پشت به بچه ها ايستاده و چشمانش را مي بندد و با كف دست چشمان خود را مي گيرد تا جايي را نبيند و بنابر قرار داد مثلاًُ از 1 تا 20 مي شمارد تا ساير بازيكنان در اين فرصت خود را مخفي كنند .
سپس مي گويد : قايم شدين ؟ بيام يا نه ؟ چنانچه جوابي نشنيد به اين مفهوم است كه همه قايم شده اند و شروع به جستجو مي كند و هر كدام را كه پيدا كند بايد دست به همان بازيكن بزند تا او را بسوزاند و اگر نتواند كسي را بسوزاند آن شخص جايش را با شروع كننده بازي عوض مي كند و باز بازي از اول شروع مي شود . لازم به ذكر است موقعي كه بازيكن به جستجوي سايرين مشغول است ، بازيكن ديگر سريعاً خود را به محلي كه روي ديوار علامت زده اند مي رسانند و با كف دست خود محل مورد نظر را لمس مي كنند و با گفتن كلمه « جور » برنده شدن خود را اعلام مي كند .
قديمي ترين نام اين بازي شرماسك است كه قدمت هفتصد ساله دارد . در بعضي مناطق اين بازي توسط بزرگسالان نيز اجرا مي شود .
--------------------------------------------------------------------------------
اتک متک یا چوگور بازی (گرو خشو):
چند نفربا هم که به صورت دو گروه می شوند.یک گروه پشت خط بازی و با چوب و گر به دست و گروهی در میدان برای گرفتن گر در هوا آماده می شوند, اگر گروه که در میدان است گر را در هوا بگیرد نوبت بازی عوض می شود.
اَهُم اَبر(نوعی دیگر از کرو خشو)
--------------------------------------------------------------------------------
توپ دِو :(بیس بال) :
این بازی توسط دو گروه 4 یا 5 نفری اجرا می شود.دایره ای به قطر 2 متر کشیده می شد.گروهی در داخل آن ایستاده و گروهی بیرون از دایره, پخش می شدند.گروه داخل دایره چوب دستی را به دست می گیرند ویک نفر از گروه بیرون دایره توپی را به سمن نفری که داخل دایره است پرتاپ می کنند
--------------------------------------------------------------------------------
خّرّ سِوز :
در دو نوع سرپا یا خوابیده – در خرسوز سرپا افراد بازی دو گروه می شوند وبا انداختن سنگ که یک روی آن تر شده است تر یا خشک انجام میدهند تا آغازگر بازی مشخص شود .سپس با کشیدن دایره ای میدانی درست می کنند .گروهی در داخل میدان قرار می دهند . گروهی در داخل میدان قرار میگیرند, گروه داخل میدان باید دستهایشان را به گردن یکدسگر انداخته حلقه ای را درست کنند , گروه بیرون از عقب دور خیز کرده به پشت نفرات ایستاده داخل حلقه پریده و سوار می شوند و یک نفر از افراد داخل خود را به عنوان نگهبان انتخاب می کنند تا زمانی که هرکسی که خسته شده و پایین آمد با پا داخل حلقه به اومی زند و نوبت عوض می شود.
در خرسوز خوابیده –بک نفر کنار دیوار ابستاده و دستهابش را به هم چفت می کند یک نفر پیشانبیش را دولا شده بر روی دستهای آن فرد قرار می دهد , نفر بعد پشت سر نفر اول روی باسن او خم می شود تا مثل زنجیره نفرات تکیمل شود ,تا زمانی که نفر اول خسته شود و فرار کند و در موقع فرار اگر نگهبان پابش را به او بزند آن فرد سوحته و از بازی خذف میشود و اصطلاح خر خفتیده را به کار می برند.
--------------------------------------------------------------------------------
کمربند بازی :
در این بازی افراد دو گروه می شوند و گرئهی در داخل یک دایره هر کدام خافظ یک کمربند و باز شده در روی زمین هستند که بصورت ابسناده بالای هر کمربند یک نفر قرار می گیرد. گروه بیرون ازدایره حمله می کنندکه کمربندی را بدزدتد , لا دزدیدن بک کمربند با آن به افراد داخل دایره حمله کرده تا دیگر کمرینده ها را بدزدند .اگر در طول این بازی کسی از داخل با پا به افراد بیرون بزند بازی از نو آغاز میشود وجاها عوض می گردد. و اگر نزند با کتک همه کمربندها را پس می گیرند.
--------------------------------------------------------------------------------
کلاه پرک:
این بازی شبیه بازی کمربند بازی است فقط به جای حفاظت از کمربند ,شال یا کلاهی برسر میگذاشتند و از آن حفاظت می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
لِپَر بازی :
چند نفر (در حدود 5 نفر) هر کدام کف کفشی یا کف گیوه ای را در دست می گیرند,و درجایی که ابتدای بازی است و با خطی مشخص شده است می ایستند.چند عدد باطری یا چیزی که گرد باشد را روی خط قرار میدهند و با
کف کفش به آن می زنند هرچند متر که باطری حرکت می کرد از نقطه شروع با پا به صورت گام به گام می شمرند, هرکس که بیشتر قوه را حرکت داده بود برنده میشد و هرکس که کمتر قوه را حرکت داده بود میبایست نفر برتر را از آخر نقطه بازی کول کرده تا نقطه شروع بازی بیاورد و دوباره بازی از نو شروع میشد.
--------------------------------------------------------------------------------
بالا بلندی :
در این بازی که شبیه بازی گرگم به هواست کودکان با دویدن به دنبال یکدیگر سعی میکردند یکدیگر را گرفته و بازی را ببرند اگر فردی که به دنبالش می دویدند سریع بر روی بک بلندی خودش را می رساند به او کاری نداشتند و دنبال نفر بعدی گروه می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
هفت سنگ بازی :
● اهداف کلی: ایجاد روحیه همکاری، تقویت و مهارت در نشانه گیری و بهبود سرعت
● اهداف جزیی: پرورش روحیه ایثار، ایجاد رقابت سالم و تمرکز حواس
● تعداد بازیکن: 4 الی 16 نفر
● سن بازیکنان: 6 الی 15 ساله
● ابزار لازم: یک عدد توپ تنیس
● محوطه بازی: جایی مانند حیاط مدرسه
شرح بازی: افراد به دو گروه مساوی تقسیم شده و هر کدام یکی از بازیکنان خود را به عنوان سردسته و رهبر برمی گزینند. یک گروه در فاصله ی معینی از محل هفت سنگ، که روی هم چیده شده اند قرار می گیرند تا به نوبت با توپ تنیس سنگها را مورد هدف قرار داده و بزنند.
گروه دوم نیز در پشت هفت سنگ، منتظر نتیجه اند تا هرگاه توپ پرتاب شده توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نکرد، فوراً جایشان را با آن گروه عوض کنند. ولی اگر برخورد کرد و آرایش آنها را برهم زد، توپ را بردارند و با پاسکاری و هدف گیری سعی کنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند که اگر اصابت کند، از دور بازی اخراج می شود.
و همچنین نفرات گروه اول در هر فرصتی که به دست آورند به سراغ سنگها می روند تا انها را روی هم بچینند و یک امتیاز بگیرند و مشخص است که برای انجام چنین کاری، یکی از دوستان بایستی خود را به خطر انداخته و یارش را در مقابل ضربات توپ پوشش دهد و چنانچه اگر باز هم مورد ضرب توپ قرار گرفت و از بازی اخراج شد، دیگری کار را به اتمام می رساند ولی اگر دیگر بازیکنی نمانده باشد، بازی تمام و در دور بعدی جای و نقش گروه ها عوض می شود.
در پایان، گروهی که زودتر 7 امتیز را کسب نماید برنده است.
نکات : این بازی در شکل دیگری با شرایط فوق درون یک دایره ی بزرگ اجرا می شود در مرکز همین دایره دایره ایی کوچیکتر که محل چیدن هفت سنگ است رسم شده است همه بازیکنان در خارج از دوایر هستند بعد از برخورد توپ گروه اول و ریختن آنها یکی از افراد گروه دوم تمام اعضای گروه اول را در داخل دایره تعقیب میکند تا آنها را با دست بزند و مانع از چیدن سنگ ها روی هم شود و هر گاه خسته شد نفر بعدی مسئولیت تعقیب را به عهده می گیرد...
نتیجه بازی : این بازی دسته جمعی است پس رشد اجتماعی و طبیعی کودک را فراهم و سرعت انجام و عکس العمل هایش را بالا می برد.ضمنا با مفاهیمی نظیر رهبری - همکاری - شکست - پیروزی آشنا می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
کلاغ پر :
يك نفر به انتخاب ديگران اوستا (يا اوسا) مي شود و همه به شكل دايره در كنار هم مي نشينند و انگشتهاي اشاره خود را روي نقطه اي در كنار هم قرار مي دهند. وقتي اوستا مي گويد: «اوستابدوش» انگشت خود را به شكل مستقيم عقب مي كشد و بقيه هم اين كار را انجام ميدهند. اگر اوستا از روي عمد بگويد: «زن اوستاندوش» و كسي انگشت خود را عقب بكشدبازنده حساب مي شود و طبق قرار بازيكنان تنبيه مي شود. اين بازي دقت و سرعت عمل رادر بچه ها بالا مي برد
--------------------------------------------------------------------------------
وسطی : (وسط بازی)
● اهداف کلی: ایثار و از خود گذشتگی، دقت در سرعت عمل، هوشیاری و همیاری، تقویت روحیه تعاون
● اهداف جزیی: انعطاف پذیری بدن، ایجاد هماهنگی بین اعضا و اعصاب و دقت در نشانه گیری
● تعداد بازیکن: 8 الی 40 نفر
● سن بازیکنان: 9 الی 15 ساله
● ابزار لازم: یک توپ
● محوطه بازی: 15 × 10 متر
● شرح بازی: بازیکنان یا دانش آموزان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و به قید قرعه یا شیر و خط یکی از گروه ها در وسط محوطه بازی می ماند و گروه دیگر، در دو قسمت، به طرفین عرضی محوطه ی بازی روانه می شوند.
شروع بازی با پرتاب توپ به وسیله یکی از بازیکنان گروه کناری آغاز می شود. گروه کناری سعی بر این دادر که با نشانه رفتن و زدن افراد گروه وسطی باعث سوختن و اخراج آنها بشوند.
و تلاش گروه داخلی هم بر این است که با حرکات سریع از اصابت توپ در امان بمانند و چنانچه اگر یار سوخته داشته باشند با ایثار و گرفتن توپ در فضا، که یک امتیاز محسوب می شود، او را به بازی برگردانند.
حال، شاید به این مرحله از بازی رسیده باشیم که تنها یک نفر از گروه وسطی، در داخل میدان بازی باشد که اگر تا 10 شماره پرتاب نتوانند او را هدف گیری بکنند و بزنند، تمامی یاران سوخته ی گروهش را احیا کرده، و همگی در وسط میدان باقی مانده و بازی را ادامه خواهند داد.
گاهاً با در نظر گرفتن موقعیت وسطی ها، به جای نشانه گیری و زدن حریف وسطی، توپ را برای فریب و شیرینکاری هم که شده به دوستان مقابل پاسکاری می کنند تا آنها حسابشان را برسند.
اما مقررات بازی:
- اگر تمامی بازیکنان وسطی در محدوده ی میدان باشند، هر توپ گرفته شده به عنوان یک امتیاز ذخیره ی ضد اخراجی محسوب می شود و اخراجی و اخراج ها را به تأخیر می اندازد.
2- گرفتن توپ پس از برخورد با زمین موجب سوختن بازیکن است.
● نکات: 1- گونه دیگری از این بازی به وسطی دایره ای موسوم است با این تفاوت که زمین بازی به شکل دایره است که بازیکنان وسطی در داخل آن و گروه کناری در روی محیط آن با فاصله های مساوی قرار می گیرند.
با شروع بازی مربی یا معلم ورزش با ساعت وقت گرفته و بازیکنان کناره نفرات گروه وسطی را نشانه می گیرند تا اینکه همه از زمین بازی اخراج شوند.
در دور بعدی جای دو گروه عوض می شود و باز با شروع بازی مربی یا معلم ورزش با ساعت وقت می گیرد.
برنده گروهی است که در مدت زمان کوتاهی، بازیکنان گروه وسطی را زده و بازی را زودتر تمام کرده باشند.
2- بهتر است ابعاد زمین بازی با سن و سال بازیکنان مناسب داشته باشد (طوری نباشد که توپ پرتاب شده به سوی میدان نرسد و بالعکس)
● نتیجه بازی: در این بازی بازیکن با گرفتن توپ در هوا و احیای یار سوخته روحیه ایثار خود را، و با نشانه گرفتن و پرتاب توپ به سوی حریف وسطی و فرار از مقابل توپ ها، دقت و سرعت انجام عمل ها و عکس العمل ها را تقویت کرده و با پاسکاری است که کودک برای همکاری های زندگی فردا آماده می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
طناب کشی :
● نام بازی: طناب کشی
● اهداف کلی: رشد اجتماعی کودک، پرورش ماهیچه ها، افزایش نیروی استقامت
● اهداف جزئی: ایجاد زمینه برای تلاش و رقابت سالم
● تعداد بازیکن: 6 الی 8 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: یک رشته طناب به طول 3 متر و یک قطعه گچ
● محوطه بازی: هوای آزاد
● شرح بازی: در این بازی کودکان هم سن و سال، به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و به صورت دو گروه ستونی روبروی هم قرار می گیرند (بهتر است نفرات اول قدری قوی تر باشند)
خط وسط به وسیله ی گچ مشخص می شود.
دو گروه از طناب می گیرند و با سوت مربی یا معلم ورزش شروع به کشیدن طناب به طرف خود می کنند.
در این بازی گروهی برنده می باشد که طناب را آنقدر کشیده باشند که نفر اول گروه مقابل، از خط وسط گذشته باشد.
● نکات: 1- این بازی به شکل دیگری که فقط نیم متر طناب لازم است و فقط نفرات اول از آن می گیرند و می کشند و بقیه بازیکنان هر گروه ، پشتا پشت، از کمر یکدیگر می گیرند اجرا می گردد.
2- این بازی فعلاً در اکثر مدارس ایران در ساعات ورزش و زنگ تفریح انجام می پذیرد.
● نتیجه بازی: در این بازی افراد گروه به دنبال کسب موفقیت همکاری و همیاری بیشتری از خود نشان می دهند که در رشد شخصیت کودک مؤثر می باشد. این بازی پایداری و استقامت کودکان را در برابر ناملایمات زندگی آینده افزایش می دهد.
--------------------------------------------------------------------------------
قوقو (تاب یازی) :افراد بازی با استفاه از طناب و بستن آن به درخت به تاب بازی میپرداختند.
--------------------------------------------------------------------------------
چرغ چوروغ (الا کلنگ): افراد با قرار دادن یک تخته چوب بلند بر روی یک چیز تپه مانند اهرمی را درست کرده و با آن الاکلنگ بازی می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
شاه دزد بازی:
به وسیله جعبه کبریتی توسط گروهی 5 الی 10 نفره ,که دور آن جمع می شوند و مشخص می کردند که هر ضلع کبریت چه اسمی دارد مثل( شاه – دزد- وزیر – جلاد ) , وبا نوبت کبریت را بالا پرتاپ کرده , آن ضلعی که روی زمین می ایستد مشخصه فردی بود که آن اسم را داشت مثل شاه یا وزیر , و اگر تخت می افتاد رد میشد .با این کار شاه هر کسی بود به تخت می نشست و دستور می داد تا جلاد , دزد را مجازات کند .
نوع دیگر این بازی با کبریت بود و توسط ذو گروه انجام می گیرد, فقط به جای استفاده از اسامی شاه یا وزیر از ارقام و اعداد استفاده می شود و برای هر ضلع کبریت یک عدد را نام گذاری می کنند.هر گروه به نوبت کبریت را به بالا پرتاپ می کنند .هر ضلعی که می ایستاد رقمی داشت تا زمانی که جمع ارقام دو گروه مشخص می شد .گروهی که رقم بیشتری داشت از رقم گروه مقابل کم می کردند و رقم بدست آمده میشد میزان تعداد ضربه های کمربندی که گروهی که امتیاز بیشتری داشت به روی دست گروه مقابل می زدند.
--------------------------------------------------------------------------------
تیله بازی
این بازی با کندن حفره های کوچک به تعداد افراد بازی شروع می شد این حفره های عمقی حدود ۴ سانتی متر داشتند و بچه از فاصله ای مشخص بازی را شروع می کردند البته قبل از شروع بازی تعیین می شد که هر شخص چند تیله بیاورد و یچه ها باید بطور مساوی تیله می اوردند.
و بنوبت تیله های خود را به سمت حفرها می انداختند هر حفره متعلق به یکی از بازیکنان بود به این صورت که کسی که اول می انداخت حفره اولی مال او می شد و هر کس که اخر می انداخت حفره اخری مال او بود و باید تیله خود را به آن می رساند اگر بازی کنی موفق می شد حفره شخصی دیگر را بگیرد باید از او یک تیله دریافت می کرد و اگر بازیکنی می توانست در حین بازی تیله یکی دیگر را هدف قرار دهد و با تیله آن را بزند نیز یک تیله دریافت می کرد و آن بازیکن از بازی خارج می شد ولی اگر در حین بازی حفره بازکنی گرفته شد ولی آن بازیکن توانست آن بازیکنی را که حفره او را گرفته تیله او را با تیله خود بزند او می توانست نه تنها تیله ای به شخص ندهد بلکه از او یک تیله دیگر دریافت کند و لی شخص که حفره او را گرفته بود باید تیله خود را به حفره برساند. بازی به همین صورت ادامه می یافت تا زمانی که یکی از بازیکنان تمام تیله ها را ببرد
--------------------------------------------------------------------------------
لِی لِی بازی :
● نام بازی: لی لی (گانیه)
● اهداف کلی: حفظ تعادل، تقویت عضلات پا، ایجاد هماهنگی بین دست و پا و چشم ها، ایجاد روحیه فداکاری
● اهداف جزیی: افزایش ضربان قلب و در نتیجه بهبود جریان خون
● تعداد بازیکن: محدودیتی ندارد
● سن بازیکنان: 8 الی 15 ساله
● ابزار لازم: کفش مناسب ورزشی
● محوطه بازی: یک مربع 6 × 6 متر
● شرح بازی: ابتدا دو بازیکن به عنوان سرگروه تعیین می شوند و سایر بازیکنان را به طور مساوی تقسیم می کنند. بعد به قید قرعه (مانند شیر و خط) گروهی داخل زمین بازی قرار می گیرند و گروه دیگر در بیرون زمین به عنوان مهاجم.
بازی بدین ترتیب آغاز می شود که به پیشنهاد سرگروه مهاجم، یکی از یاران با یک پا وارد زمین بازی می شود و به صورت لی لی به طرف بازیکنان داخل زمین حمله کرده و با دست آنها را لمس می کند که موجب سوختن و خارج شدن آنها از داخل زمین بازی می شود.
البته در این میان فردی که لی لی می رود سعی دارد با سرعت بیشتر و حفظ تعادل، وضیفه اش را انجام دهد و بازیکنان داخل زمین نیز سعی بر این دارند که با فرار کردن، از دسترس حریف مهاجم دور بمانند.
حال چنانچه اگر بازیکن مهاجم خسته شده و پای دیگرش را نیز روی زمین بگذارد خواهد سوخت. و بایستی نفر دیگری بنا به پیشنهاد سرگروه داخل زمین بیاید و رَوَند بازی را حفظ کند. این بازی تا لی لی رفتن آخرین نفر از گروه مهاجم ادامه می یابد چنانچه اگر توانسته باشند تمام بازیکنان داخل زمین را لمس کنند، در دور بعدی جای دو گروه عوض می شود و آنها داخل زمین قرار می گیرند و گرنه در دور بعدی نیز به عنوان گروه مهاجم بازی خواهند کرد.
هر بُرد یک امتیاز دارد و در آخر بازی، هر کدام از گروه ها بتواند امتیازات خود را به حد نصاب براسند برنده بازی اعلام می گردد.
● نکات: محوطه بازی را می توان به شکل دایره نیز خط کشی کرد. در بعضی مناطق بازی فوق با این چاشنی توأم است که بازیکنان داخل مین می توانند پای بالایی بازیکن مهاجم را به سطح زمین برسانند و از بازی برکنار کنند.
● نتیجه بازی: این بازی نه تنها باعث تحرک و نشاط جسمی کودکان می شود، بلکه موجب می گردد، حس نیکی و از خود گذشگی در آنها به اوج برسد، به طوری که ملاحظه می شود هر بازیکن سعی دارد خستگی لی لی را تحمل کند و تعدادی را از گروه مقابل لمس کند تا سایر بچه های گروهش کمتر خسته شوند و شانس بیشتری برای برنده شدن و نهایتاً داخل زمین قرار گرفتن داشته باشند که این موارد باعث افزایش سرعت و بهبود عمل ها و عکس العمل ها خواهد گردید که در مواقع ضروری در رابطه با کمک به دوستان و همکلاسی ها لازم به نظر می رسد.
--------------------------------------------------------------------------------
پُر تا پیک (گل یا پوچ ):
اهداف : تحريك حس كنجكاوي و پرورش دقت و هوشياري
تعداد بازيكنان : محدوديت ندارد .
ابزار لازم : يك دكمه كوچك
محوطه بازي : محدوديت ندارند .
شرح بازي : افراد به دو گروه مساوي تقسيم مي شوند . دو سر گروه شرايط بازي را از قبيل حد نصاب امتياز و تعداد امتيازات ، يك سره گرفتن گل را ، مطرح مي كنند . ( به طور مثال يكسره گل گرفتن 2 امتياز ،حد نصاب هم 21 مي باشد . ) براي شروع يكي از سرگروهها دگمه يا ساچمه اي كوچك كه در بازي ( گل ) ناميده مي شود ، برداشته و به سر گروه ديگر پيشنهاد مي كند كه گل را در مقابل چند امتياز مي خواهي ( گل را مي فروشد ) . بنا بر انتخاب او يكي از گروهها ، در شروع بازي چند امتياز دارد و گروه ديگر گل را دارد و مي تواند با آن امتياز بگيرد . سرگروه صاحب گل ، گل را به يكي از دست ها مي سپارد ، بعد همه مشت گره كردهي خود را در مقابل ديد گروه مقابل قرار مي دهند . نفرات گروه دوم با كنجكاوي و دقت و هوشياري از حركت دست سرگروه و نفرات نگاهها و حالت چهره ها حدس مي زنند و به سرگروه مي گويند سرگروه بنا بر حدس خود و ياران ، دست هاي مشكوك را كنار گذاشته و بقيه را يكي يكي با گفتن واژه( پوچ يا خالي )كنار مي گذارد و به اين ترتيب به گل نزديك تر مي شوند ، چنانچه آن را پيدا كنند با كسب يك امتياز صاحب گل شده و در دور بعدي ، آنها گل را مخفي خواهند كرد و چنانچه نتوانند ، باز گروه مقابل با احتساب يك امتياز گل را ميان دست ها پخش خواهند كرد .
در ابتداي بازي اگر حدس قوي باشد كه به يقين مبدل مي شود ، سرگروه مي تواند با يكسره گرفتن گل 2 امتياز بگيرد ولي اگر نتواند بنا به قراردادي كه دارند 1 يا 2 امتياز از دست مي دهند .
در خاتمه برنده بازي ، گروهي است كه تعداد امتيازاتش زودتر به 21 برسد . نكته : گل بازي آخر ( امتياز 21 ) را شاه گل مي نامند كه هر گروهي كه مي خواهد شاه گل را بگيرد بايد سه مرتبه به دستي احتمال مي دهد گل دارد جمله ي ( شاه گل بازي 21 را بده ) تكرار نمايد كه اگر بتواند درست حدس بزند « يعني شاه گل » را بگيرد ، گروه مقابل از صفر شروع مي كند و بازي ادامه پيدا مي كند .
--------------------------------------------------------------------------------
عمو زنجیرباف:
اهداف بازي : آموزش اصوات ، تقليد ، شناخت صداهاي مختلف حيوانات
تعداد بازيكن حداقل 10 نفر
محوطه بازي : حياط مدرسه ، پشت بام
شرح بازي : ابتدا دو نفر كه تقريباً از لحاظ نيروي جسماني و قد و وزن يكسان و قدري بزرگتر از بقيه باشند انتخاب مي شوند ، يكي را به عنوان سر گروه و ديگري را عمو زنجير باف است . اين دو بازيكن به دو سه رشته و زنجيره كه ساير بازيكنان ، با قلاب كردن دست هاي يكديگر درست كرده اند ، پيوسته و دايره وار كمان را تشكيل مي دهند ، ابتدا سر گروه ، عمو زنجير باف را مورد خطاب قرار داده و سؤال و جوابهاي را به صورت شعر رد و بدل مي كنند .و البته بقيه ي بچه ها سه گروه همراهي مي كنند .
سر گروه بچه ها ( همراه با بچه ها )
عمو عمو زنجير باف … ؟ ب له ….. ؟
زنجير منو بافتي … ؟ بله …… ؟
پشت كوه انداختي … ؟ بله ….. ؟
با با اومده …… ؟ چي چي اورده ؟
نخود و كشمش ؟ بخور بيار ….
با صداي چي ؟؟؟؟ با صداي گربه !!!
تا عمو زنجير باف نام حيواني را بر زبان آورد ، سه گروه همراه با ساير بازيگنان صداي حيوان مورد نظر را در اورده و براه مي افتاد و از زير دستهاي قلاب شده ي عمو زنجير باف و نفر دوم مي گذرند ، به جز همان نفر كه به صورت كت بسته ، پشت به بچه ها قرار مي گيرد . سر گروه دوباره شعر را شروع مي كند و عمو زنجير باف با نام حيواني آن را تمام مي كند و آنها از زير دست به هم داده نفري كه كت بسته ، پشت به بچه ها ايستاده و نفر سوم عبور مي كنند ، در نتيجه نفر سوم نيز دستهايش پيچ خورده و پشت به بچه ها قرار مي گيرد و خلاصه اين بازي را تا جايي انجام مي دهند كه همه بچه ها غير از سر گروه و عمو زنجير باف كت بسته و پشت و رو شوند و به عبارتي زنجير بافته شود .
در اين جا سر گروه و عمو زنجير باف مكالمه مي كنند .
سرگروه :
عمو عمو زنجير باف ……… ؟ بله ………. ؟
زنجير من بافتي …… ؟ بله ……… ؟
مكحكم يا كه شله ؟ بافته شد
بكش *** ؟؟
حال سر گروه از يك طرف و عمو زنجير باف از طرف ديگر ، با كشيدن بچه سعي مي كنند كه زنجير را پاره كنند اما بچه ها با محكم گرفتن يكديگر مقاومت مي كنند … تا اينكه بالاخره زنجير از يك جايي پاره مي شود دوباره بازيكنان از يكديگر جدا شده جريمه مي شوند و بايستي هر كاري از سوي ساير بازيكنان به آنها محول مي شود انجام دهند .
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگم به هوا
● اهداف کلی: پرورش روحیه ایثار، تعاون و نوعدوستی و استقامت
● اهداف جزئی: بهبود عمل ها و عکس العمل ها
● تعداد بازیکن: 10 الی 30 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: 30 × 20 متر
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان در محل بازی جمع می شوند و یکی از آنها به قید قرعه با عنوان گرگ معرفی می شود. او تلاش می کند سایر بازیکنان را که در محوطه بازی پراکنده هستند تعقیب و از پشت با دست لمس کند. البته بچه ها موقعی از دست گرگ در امان هستند که:
1- در جای بلندتری نسبت به گرگ بایستند (گرگم به هوا)
2- و یا دو نفری، دست یکدیگر را گرفته باشند، یعنی هنگامی که یکی از آنها تحت تعقیب گرگ قرار گرفته و در گوشه ای از زمین به خطر افتاده، یکی از دوستانش می تواند با استقبال خطر به سویش برود و به او کمک کند (برادر کمکم کن).
پس چنانچه فردی توسط گرگ لمس و یا از خط محدوده خارج شد بنابر نظر مربی یا معلم ورزش یا برکنار می گردد و یا به جای گرگ انجام وظیفه می نماید و اگر دو بازیکن همواره در کنار هم باشند از سوی مربی اخطار می گیرند.
● نکات: 1- این بازی در بعضی جاها، با تفاوت کمی به اجرا در می آید. بدین صورت که وقتی گرگ، یکی از آنها را لمس کرد و یا زد، آن بازیکن، دستش را روی ناحیه لمس شده می گذارد و در معیت گرگ اصلی به شکار سایرین می پردازد.
در ادامه بازی است که بر تعداد گرگها افزوده می شود و بازی تا آخرین نفر ادامه می یابد و فردی که بتواند از این مهلکه جان سالم بدر ببرد، برنده مسابقه است.
2- برای شیرینی و جذابیت بازی می توان از چاشنی (استوپ و استارت) در مواقع خطر استفاده کرده و با گفتن آن گرگ را مجبور به صبر و انحراف کنند.
● نتیجه بازی: کودکان با انجام این بازی، پی به مفهوم اتحاد و همبستگی برده و یاد می گیرند که چگونه در مقابل مکر و حیله دشمنان و بدخواهان تسلیم نشوند.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگ و گله (گرگ و بره)
● اهداف کلی: استقامت و تقویت عضلات و پرورش روحیه نوعدوستی
● اهداف جزیی: بهبود و سرعت عکس العمل ها، چابکی و چالاکی
● تعداد بازیکن: محدودیتی ندارد
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: حداقل 20 × 20 متر، ترجیحاً فضای باز مدرسه
● شرح بازی: در این بازی، یک بازیکن به عنوان مادر بره ها و سایر بازیکنان به عنوان بره های گله معرفی می شوند و پس از قرعه کشی یکی از آنها به عنوان گرگ انتخاب می گردد.
گرگ، در گوشه ای می ایستد و مادر برای هر کدام از بچه هایش، اسمی را پیشنهاد می کند که در این مورد می تواند از اسامی میوه ها استفاده نماید.
در این حال، شروع بازی از سوی مربی یا معلم ورزش اعلام می شود. گرگ جلو آمده و دستش را به منزله ی زدن درب خانه ای به حرکت در می آورد (تق تق تق).
مادر بره ها: کیه؟ چه می خواهی؟
گرگ: خوردنی!
مادر بره ها: چه خوردنی؟!
گرگ: گلابی...
بدین ترتیب گرگ، نام میوه ای را می گوید و بازیکنی که به همان نام است، پیش آمده، دست گرگ را می زند و فرار می کند و گرگ به دنبال او ...
اگر گرگ بره را بگیرد، آن بره یکی از اسیران گرگ محسوب خواهد شد و در نتیجه در کنار محوطه بازی خواهد ایستاد و گرنه به جای خود برمی گردد.
بازی با ذکر نام تمامی بره ها ادامه می یابد و وقتی به پایان رسید، مادر با بره هایش پشت سر هم ایستاده، لباس همدیگر را می گیرند.
گرگ نیز با بره های اسیر همین کار را انجام می دهند.
مادر به کمک بره هایش سعی در نجات بره های اسیر دارند و بره های اسیر همصدا می خوانند: مادر مرا به گرگ نده!
مادر: نترس بچه نمی دهم (
با تکرار عبارت بالا، مادر با بره های همراهش، به این سوی و آن سوی می روند تا بره های اسیر را یکی بعد از دیگری نجات دهند یعنی از دست گرگ پس بگیرند.
در اینجا گرگ نه تنها مقاومت می کند بلکه در صدد شکار بره های دیگر است.
بازی بدین ترتیب ادامه می یابد تا بره ها به یکی از آنها (گرگ یا مادر بره ها) نصیب شوند ... و بازی خاتمه پیدا می کند.
● نتیجه بازی: در این بازی ضمن تسریع در انجام کارها، همکاری و نوعدوستی، کسب تجارت دفاعی در بین کودکان – درست مانند موقعی که می خواهند دوستان خود را از چنگال گرگ نجات دهند – بیشر می شود و بالاتر از همه اینها، محافظت از حریم خانه و خانواده را یاد می گیرند.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره
پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی : بشین و پاشو
● اهداف کلی: تقویت عضلات پا
● اهداف جزئی: تمرکز حواس و بهبود سرعت عمل ها
● تعداد بازیکن: به تعداد افراد داوطلب
● سن بازیکنان: 6 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: 10 × 10 متر
● شرح بازی: بازیکنان در محوطه نزدیک به هم می ایستند.
مربی کلماتی مانند : بشین ، پاشو ، نشین ، پانشو را ادا می کند و آنها موظف به اجراءِ حرکات مربوطه هستند .
تأخیر و اشتباه در اجراء به منزله ی خطاست و بازیکن خاطی خود به خود از بازی خارج می شود . لازم به ذکر است که لفظ « نشین » مفهوم « پاشو یا ایستاده بمان » را و لفظ « پا نشو » مفهوم « بشین یا نشسته بمان » را می رساند.
● نتیجه بازی: هماهنگی و تطبیق رفتاری را با یک گروه اجتماعی ایجاد نموده و کودک با انجام این گونه بازیها همیشه سعی در تقلیل خطاها دارد.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: دوز
● اهداف کلی: یادگیری ترسیم و اعداد، پرورش هوش و اندیشه و قدرت پیش بینی
● اهداف جزئی: تمرکز حواس و انجام مسابقه سالم
● تعداد بازیکن: 2 نفر
● سن بازیکنان: محدودیتی ندارد
ابزار لازم : ۳ مهره سفید - سه مهره سیاه - یم برگ مقوا و یک قلم ●
محوطه بازی : یک اتاق
شرح بازی : ابتدا در روی یک برگ مقوایی شکل مربوط به بازی را با قلم (یا روی زمین با گچ ) رسم میکنیم
هر دو بازیکن دارای ۳ مهره مشابه با رنگهای مختلف هستند . به قید قرعه یکی از آنها با قرار دادن یکی از مهره ها در نقطه مرکزی مربع (اگر حرفه ایی باشد )که بر تمام نقاط تسلط دارد؛بازی را شروع می کند و نفر دوم مهره خود را در یمی از گوشه ها (اگر حرفه ایی باشد )که از لحاظ موقعیت در رده دوم قرار دارد می گذارد و نفر اول یکی دیگر و از گوشه ها و ...
این بازی به همین منوال ادامه می یابد تا هر سه مهره خود را در محل تلاقی خطوط کاشته باشند و پس از ان هر کدام در نوبت خود با جابجا کردن کردن مهره ها سعس میکند که هر سه مهره خود را روی یکی از خطوط مستقیم ردیف کند و لذا هر کدام این کار را انجام دهد یک امتیاز گرفته و در نهایت هر کس زودتر به امتیاز مورد نظر برسد برنده شده
قصه گویی
بازیهای سنتی
درباره من
آثار
یاداشت
بازیهای سنتی
● استاد و شاگرد
● الک و دولک
● استخوان شیری
● امدادی چیدن و برچیدن
● امدادی ما کو
● بازی با اعداد
● بازی با حروف
● بشین و پاشو
● بنفشه
● بیا غافل نباشیم
● پنج سنگ
● توپ کوچک
● تور ماهیگیری
● جادوگر
● جوجوئینه
● جوراب بازی
● جهت یابی
● چاله شیطان
● چوگان
● چیستان
● چی مال چیه
● خرگوش و شکارچی
● خط و خونه
قصه های سنتی
● احمد کوچولو
● اژدها و خارکن
● آهنگر و پسرش
● به دنبال بلندترین نردبان دنیا
● به دنبال فلک الدهر
● بهرام گور و لنبک آبکش
● پسرک تنبل و حقه باز
● جنس کمیاب و گران
● چوپان و گله دار
● داد و بیداد
● داستان حلوا خریدن شیخ احمد خضرویه
● دیو نادان
● روباه و لک لک
● شکارچی و کبوتر
● عاقبت طمع کار
● عاقلانه
● عروسک سنگ صبور
● عروسی خانم موشه
● فاطمه خانم
● فکر انسان
● قدرت ضعیفان
● کار درست و کامل
● گاو و گدا
● گل خندان ، مروارید غلتان
● لباس جدید پادشاه
● مرغ تخم طلا
● نگهبان چشمه
● نیکی وبدی
● هیزم شکن و پلنگ
درباره من
نام : رسول
نام خانوادگي : آذر
تاریخ تولد: 1325/12/23
محل تولد: تبریز
عضو هيأت علمي دانشگاه تبريز
دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي
درجه علمي M.Ed – U.S.A 1977
General Education
تعليم و تربيت از امريكا
تعليم و تربيت از امريكا
شروع تحصيلات از دوران پيش دبستان :
● كودكستان شهناز (تبریز) 1332-1328
● دبستان دكتر محسني (نمونه) تبریز 1338-1332
● دبيرستان لقمان (تبریز) 1345-1338
● دانشگاه تبريز 1349-1345
● خدمت مقدس سربازي 1351-1349
● انگلستان 1352-1351
● امريكا و كانادا 1355-1353
● دانشگاه كرمان 1361-1356
● از طرف وزارت علوم 1358-1357
● ماموريت سنگاپور از طرف دانشگاه كرمان 1358-1357 يك ماه ماموريت انگلستان
● از طرف دانشگاه كرمان 1358-1357 يك ماه تايلند
● از طرف دانشگاه كرمان شركت در سمينار هاي داخلي (از جمله فني و حرفه اي اروميه)
كارهايي اجرايي در دانشگاه كرمان
● مدير گروه علوم تربيتي
● سرپرست بخش علوم تربيتي دانشسراي عالي كرمان
● مدير عامل بنياد صنعتي كرمان
● تدريس در دانشگاههاي منطقه جنوب شرقي كشور
● دانشگاه تبريز 1380-1361
● عضو هيأت علمي
● يك هفته ماموريت سنگاپور 1367 - جهت بازديد از نمايشگاه تعليم و تربيت بين المللي سنگاپور
تاليفات و ترجمه
● تاليف و ترجمه كتاب روشهاي ارزيابي آموزشي (محصول يادگيري دوره كارگاهي بين المللي كلمبوپلن در سنگاپور)
● تاليف كتاب بازي و اهميت آن در يادگيري همراه 55 نوع بازي سنتي (مطرح شده در گفتگوي تمدن ها ) و تهيه چندين فيلم آموزشي در قلعه بابك دهكده كندوان و قره كليسا از طرف گفتگوي تمدنها
● تاليف كتاب قصه هاي كودكان
بازیهای سنتی
استاد و شاگرد
الک و دولک
استخوان شیری
امدادی چیدن و برچیدن
امدادی ما کو
بازی با اعداد
بازی با حروف
بشین و پاشو
بنفشه
بیا غافل نباشیم
پنج سنگ
توپ کوچک
تور ماهیگیری
جادوگر
جوجوئینه
جوراب بازی
جهت یابی
چاله شیطان
چوگان
چیستان
چی مال چیه
خرگوش و شکارچی
خط و خونه
دستمال انداختن
دستمال بازی
دوز
دریا و ماهی
● نام بازی: گرگم و بره می برم
● نام محلی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
بازیهای سنتی
رفیق تو را کی برد؟
رنگارنگ
روباه و جوجه ها
ساعت
سبد پر
شکار روباه
شکر پنیر
شهر ، شهر
شیر و آهوها
شیر و پلنگ
طناب کشی
عمو زنجیر باف
قایم موشک
کی بود ، کی بود ، من نبودم
گرزان
گرگم به هوا
گرگم و بره می برم
گرگ و گله
گری گری
گل گل
گوشه گوشه
لِی لِی
مخفی کردن اشیاء
موش و گربه
نجات دادن
نعل و میخ
وسطی
هفت سنگ
طراحی و اجرا : سروین خان طباطبایی
نام بازی: گرگم و بره می برم
● نام محلی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
نام بازی: الک دولک
● نام محلی: پیل دسته (چیلمک آغاج)
● اهداف کلی: دقت نگاه، تمرکز حواس، ایجاد حس تعاون، ورزیدگی اندامها
● اهداف جزئی: ایجاد هماهنگی بین اعصاب و اعضا بدن و انبساط شش ها● تعداد بازیکن: حداکثر 12 نفر
● سن بازیکنان: 10 سال به بالا
● ابزار لازم: دو عدد چوب گرد به قطر 3 و طولهای 70 و 15 سانتی متر
● محوطه بازی: هوای آزاد
● شرح بازی: بازیکنان به دو گروه تقسیم و به قید قرعه، یکی از گروهها، بازی را شروع می کند یعنی: چوب کوچک (پیل) را روی یک چاله ی کوچک یا وسط دو عدد آجر قرار داده و با سر چوب بزرگ (دسته) که در زیر آن قرار داده، با قدرت به طرف نفرات گروه حریف که در محوطه هستند پرتاب می کند. اگر پیل در هوا گرفته شود، پرتاب کننده اخراج می شود، وگرنه بایستی آن را از روی زمین بردارند و به طرف چاله (یا آجرها) بیندازند. و بازیکن دسته به دست، با تمرکز حواس، آن را در دست می گرداند تا پیلی را که به طرف چاله اش می آید با ضربه دورش سازد، اگر نتواند و فاصله ی پیل با چاله کمتر از قد دسته باشد باز سوخته است و اگر توانسته باشد که با ضربه دورش سازد، فاصله را، از چاله با طول دسته می شمارند. یک، دو، سه،...
دوباره ارسال پیل و دریافت پیل و شمارش فاصله با دسته تا به حدّ نصاب برسند وگرنه، همه آنها این کار را به نوبت انجام می دهند تا برسند، بدیهی است چنانچه اگر نتوانسته باشند، بازی را به گروه حریف واگذار می کنند.
اگر به حدّ نصاب (مثلاً 50) رسیدند، یکی یکی پیل را با سر دسته به مشابه توپ پینگ پنگ و راکت ضربه های کوچک و یکنواخت (چله) می زنند و می شمارند. بعد هر کدام، به تعداد چله، پیل را با ضربه ی سنگین دسته، به طرف جلو می زند و هر پیلی که در هوا گرفته شود، گیرنده آن را به طرف مبدأ پرتاب می کند، تا اینکه تمامی نفرات گروه دسته به دست به تعداد چله هایش بر پیل نواخته باشند.
طول مسیر (آخرین محلی که پیل می افتد تا محل چاله)، توسط نفرات گروه حریف یک پس از دیگری، به عنوان جریمه با دویدن طی می شود. به طوری که با عبارت (آنا، داشقا، زنبیل، سونبول، او... ) شروع شده باشد و صدای (او...) به صورت کشیده تا لحظه ی نفس کشیدن ادامه یابد. (یعنی هرکجا صدای بازیکنی قطع شد، یکی از دوستان دنباله ی مسیر را با صدای (او...) می دود اگر در انجام این موارد موفق شدند،در دور بعدی کنترل بازی را در دست می گیرند و با دسته کار می کنند و اگر نتوانند، باز در وسط محوطه بازی کرده، پیل را تعقیب می کنند.
● نکات: این بازی شاید با اندک تفاوتهایی در مناطق و محله های مختلف به اجرا درآید.
● نتیجه بازی: کودک با انجام این بازی با اکتساب نتایج مثبتی از قبیل آنچه در اهداف آمده است مفاهیم احتیاط، خطر و گریز از آن را بهتر می آموزد و در زندگی به کار می بندد.
کودک تا خطر را حس نکند، فرار از آن را نمی آموزد.
بازیهای سنتی و بومی
________________________________________
/مقدمه در فرهنگ لغات فارسی بازی به سرگرمی به مشغولیت، تفریح، لعب، كار،ورزش و فریب معنی شده است. زیست شناسان و روان شناسان نیز در مورد بازی نظرات مختلفی ارائه داده‌اند. زیست شناسان براین باورندكه علاقه‌ی انسان به بازی به كنجكاوی وی دركشف و شناخت محیط اطراف ارتباط دارد و روان‌شناسان نیز میگویند نیاز انسان به بازی در حقیقت مصرف انرژی نهفته در وجود اوست و البته جامعه شناسان نیز بازی را وسیله‌ای برای تمرین انسان در زندگی اجتماعی توصیف می‌كنند.برخی بر این باورند بازی خود هنری است كه ناشی از فرهنگ و آداب وسنن هر جامعه است. اگر بخواهیم به این مقوله، عمیق بنگریم بازی همه نظرات وتعاریف فوق را دربرمی‌گیرد. دركشورپهناور ایران كه از تنوع اقلیمی و قوم و قبیله ای خاصی برخوردار است، انواع بازی وسرگرمی رواج داشته و دارد. این بازیها درمراسم عروسی ، قبل و بعد از آغاز كاشت و برداشت محصولات كشاورزی،شب نشینی‌ها و… اجرا میشود. این‌كه بازیها از چه زمانی ومكانی آغاز شده‌اند اطلاع دقیقی در دست نیست ولی از نوشته‌ها، كتیبه‌ها و نقوش غارها و دیوارها چنین استنباط میشود كه بازیها درحقیقت نوعی سخن گفتن، انتقال اطلاعات و معلومات،ایجاد و حفظ آمادگی جسمانی برای جنگ‌ها،ایجاد سرور ونشاط، شكرگذاری به درگاه خداوند و … بوده‌است. نكته‌ی مهم این‌كه در درگاه خداوند هریك از این بازیها بار فرهنگی داشته‌است. بازیها ویژگی‌های خاص خود را داراست كه میتوان به ابزار و امكانات ،مكان، گستره‌ی بازی ،سن و جنسیت بازی اشاره كرد. یكی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ی انسان عصر حاضر به ویژه در كشور ما و خصوصاً استان مازندران چگونگی پر كردن اوقات فراغت است.همه ساله به ویژه در ایام تابستان دستگاه‌های اجرایی بسیج می‌شوند تا زمینه‌ی پر كردن اوقات فراغت میلیون‌ها دانش آموز را فراهم كنند. اوقات فراغت تنها به برپایی كلاس‌های درسی و علمی و هنری محدود میشود كه نزد نوجوانان و جوانان چندان جایگاهی ندارد. جاذبه نداشتن برنامه‌های اوقات فراغت دیكته شده و فاقد روح شادی و نشاط ،عدم وجود امكانات و شرایط لازم برای گذران اوقات فراغت،نبودشناخت اقشار مختلف نسبت به فرهنگ، آداب و سنت‌های گذشته و بازیها و … باعث شده اوقات فراغت بسیاری از جوانان و حتی بزرگسالان به بطالت بگذرد. نهادهای فرهنگی و ورزشی نقش بسزایی در شناساندن بازی به مردم دارند. فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما، تربیت بدنی، میراث فرهنگی، ایرانگردی و جهانگردی وجهاد كشاورزی از مهمترین دستگاه‌های اجرایی هستند كه می‌توانند بازی را در قالب همایش‌ها، جشنواره‌ها ، مسابقات و … به مردم بشناسانند. بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد به جز فرهنگ ارشاد اسلامی و صدا و سیما بقیه دستگاه‌های فرهنگی و ورزشی كم‌تر و یا اصلاً به این مهم نپرداخته‌اند. برگزاری جشن‌های خرمن، جشن مهرگان، بیس شیش عیدماه و… تولید برخی برنامه های محلی از جمله این فعالیت‌هاست . بازیهای محلی مازندران در استان مازندران تاكنون حدود 147 بازی شناسایی شده است. این بازیها از نظر مكان اجرا 91 بازی در فضای باز( مانندمیادین روستا، زمین‌های كشاورزی و دامنه‌ی كوه و جنگل) و 32 بازی در فضای بسته( مانند اتاق) انجام میگیرد. همچنین 113 بازی صرفاً حالت بازی- سرگرمی وبقیه نمایشی – ورزشی و .. میباشد. همانگونه كه عنوان شد یكی از ویژگی‌های مهم بازی های محلی و بومی، استفاده از ابزار و امكانات محل زندگی و عدم نیاز به تجهیزات و اماكن خاص است. عمده امكانات و ابزار مورد نیاز بازیها شامل چوب، خاك، سنگ، پارچه،استخوان ،طناب،توپ ،كلاه، كمربند ،شلاق ،گردو،سیب ،پرتقال و… میباشد كه در بیشتر روستاهای مازندران به وفور یافت میشود.ویژگی دیگر این‌كه برای هر گروه سنی بازیهای خاصی وجود دارد. در زیربه چند نمونه از بازی و سرگرمی‌های رایج مازندرانی‌ها اشاره شده است: مراسم عروسی و اعیاد مذهبی بهترین بهانه و زمان برای پرداختن به بازی و سرگرمی در مازندران بود كه در برخی نقاط هنوزهم رواج دارد. در حال حاضردر برخی عروسی‌ها به جای پرداختن به این بازیهای زیبا و دیدنی كه ریشه در فرهنگ مردم دارد، آلات لهو، قمار ، شرب خمر و … برای سرگرمی میهمانان فراهم میشود. بازیهای خشن عروسی اودنگه تیر : این بازی در شب‌های حنابندان،عروسی و شب‌نشینی‌های ساكنان مناطق قشلاقی و كوه‌پایه اجرا میشود. در این بازی یك نفر روی زمین به پشت دراز می‌كشد و پاهایش را می‌چسباند. یك نفر دیگر (فرد قوی‌تر) در قسمت پایین بدن او روی مچ پاهایش می‌نشیند . دو دستش را به زیر پاهای او (قسمت بالای مچ‌ها به سمت زانو) برده، وی را كه شق و راست خوابیده است همانطور راست و مستقیم بالا می‌آورد و روی دوپاهایش می‌ایستاند. این بازی یك بازی ورزشی است كه شركت‌كندگان در آن باید از بدنی ورزیده برخوردار باشند. بُوردُ ، بُوردُ (رفت ، رفت) : از دیگر بازیهایی است كه در مجالس مهمانی و عروسی‌ها اجرا میشود. در این بازی دور هم می‌نشینند و یكی از بازیكنان در وسط دایره قرار میگیرد. بازیكنان اطراف دایره، دُرنه (شالی كه درهم تابیده شده، طول آن كم‌تر از یك متر است) را از زیر زانوهای خود عبور میدهند به طوری كه مشخص نشود دُرنه نزد كیست. نفر وسط باید حدس بزند دُرنه نزد چه كسیست. اگر حدس او درست باشد، بازیكنی كه در وسط قرار دارد جای كسی كه دُرنه را لو داده است، میگیرد و او به وسط می‌رود. گاه فردی كه در وسط است توسط بازیكنی كه دُرنه را در اختیار دارد ضربه می‌خورد و بازیكن بلافاصله درنه را پنهان می‌كند. برای افزودن به شور و هیجان در تمام طول بازی بازیكنان سروصدا می كنند و با صدای بلند میگویند: بورده بورده! كور مینا ملك مینا : از بازیهایی است كه با هدف سرگرمی و عمدتاً توسط دختران و زنان اجرا میشود. این بازی در منزل یا حیاط منزل اجرا میشود. یكی از بازیكنان نام شی یا كسی را در ذهن خود انتخاب می كند و از بازیكن مقابل می‌پرسد : كور مینا ملك مینا مه رِه بنما ، ته ره بنما! بازیكن مقابل می‌گوید :چی بنما؟ فردی كه سؤال می‌كند می‌گوید : مره بنما اته اغوز (گردو) بازیكن مقابل باید در محوطه‌ای كه بازی آن‌جا انجام میگیرد، گردو را پیدا كند( البته با حركت چشم و جست و جو از دور). از دیگر بازیهای ویژه‌ی زنان و دختران اته بزه كا و كش كا میباشد كه یك بازی ورزشی است. مؤخره به هر حال وقت آن رسیده كه میراث كهن و به جای مانده احیا شود هرچند كه تحولات سریع اجتماعی و نوع تكامل‌یافته زندگی امروزی امكان پرداختن به بازیها را به صورت اولیه به دست نمی‌دهد اما همین كه نهادهای فرهنگی به این مهم توجه و زمینه‌ی شناساندن آن را به مردم فراهم كنند، مردم تشنه‌ی فرهنگ اصیل این مرز و بوم خواهند كوشید با این بازیها زمینه‌ی لذت روحی و جسمی خویش را فراهم نمایند. منابع: ـ راهنمای بازیهای ایران ، ثریا قزل‌ایاغ - نقش نمایش در تغییر رفتار، داود لطیفی
بازيهاي محلي روستاي خان آباد
فرستنده : تقي قاسمي
با زی های محلی
قائم بوشک- اتک متک – اهم ابر –توپ دو –خرسوز - چوچو –کمربند بازی – کلاه پرک – لپر بازی – شاه دزد بازی –پرتا پیک - چسنک بازی – چرق چرغ – هفت سنگ – کلاغ پر – طناب کشی – قوقو – وسط بازی – لی لی بازی – تیله بازی – سکه بازی – بالا بلندی – لقمه بلند کردن – سیخ بلند کردن – مچ انداختن – کشتی محلی – پرتاپ سنگ- پرش ارتفاع و پرش طولی - املاش,بملاش – از جمله بازیهایی است که در این منطقه رایج بوده است و بعضی از آنها هنوز اجرا می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
قائم بوشک :
اهداف بازي : پرورش اعتماد در كودكان به هنگام تنهايي ، زايل كردن ترس در تاريكي ، تقويت جسماني
تعداد بازيكنان : 5 الي 10 نفر
سن بازيكنان : 6 ساله به بالا
ابزار : ندارد
محوطه بازي : مكاني مانند كوچه باغ . حتي اتاق هاي ساختمان
شروع بازي : بچه هاي دواطلب بازي ، ترجيحاً در تاريكي عصر ، در محوطه كه داراي كمينگاه و درخت و كنج و غيره …. جهت قايم شدن ، باشد دور هم جمع شده و به قيد قرعه ، مانند سنگ انداختن ، يا شير و خط يكي را به عنوان شروع كننده بازي انتخاب مي كنند .
شروع كننده در محلي كه توسط همه ي بازيكنان مشخص مي شو.ند ، روي ديوار يا روي تنه درخت پشت به بچه ها ايستاده و چشمانش را مي بندد و با كف دست چشمان خود را مي گيرد تا جايي را نبيند و بنابر قرار داد مثلاًُ از 1 تا 20 مي شمارد تا ساير بازيكنان در اين فرصت خود را مخفي كنند .
سپس مي گويد : قايم شدين ؟ بيام يا نه ؟ چنانچه جوابي نشنيد به اين مفهوم است كه همه قايم شده اند و شروع به جستجو مي كند و هر كدام را كه پيدا كند بايد دست به همان بازيكن بزند تا او را بسوزاند و اگر نتواند كسي را بسوزاند آن شخص جايش را با شروع كننده بازي عوض مي كند و باز بازي از اول شروع مي شود . لازم به ذكر است موقعي كه بازيكن به جستجوي سايرين مشغول است ، بازيكن ديگر سريعاً خود را به محلي كه روي ديوار علامت زده اند مي رسانند و با كف دست خود محل مورد نظر را لمس مي كنند و با گفتن كلمه « جور » برنده شدن خود را اعلام مي كند .
قديمي ترين نام اين بازي شرماسك است كه قدمت هفتصد ساله دارد . در بعضي مناطق اين بازي توسط بزرگسالان نيز اجرا مي شود .
--------------------------------------------------------------------------------
اتک متک یا چوگور بازی (گرو خشو):
چند نفربا هم که به صورت دو گروه می شوند.یک گروه پشت خط بازی و با چوب و گر به دست و گروهی در میدان برای گرفتن گر در هوا آماده می شوند, اگر گروه که در میدان است گر را در هوا بگیرد نوبت بازی عوض می شود.
اَهُم اَبر(نوعی دیگر از کرو خشو)
--------------------------------------------------------------------------------
توپ دِو :(بیس بال) :
این بازی توسط دو گروه 4 یا 5 نفری اجرا می شود.دایره ای به قطر 2 متر کشیده می شد.گروهی در داخل آن ایستاده و گروهی بیرون از دایره, پخش می شدند.گروه داخل دایره چوب دستی را به دست می گیرند ویک نفر از گروه بیرون دایره توپی را به سمن نفری که داخل دایره است پرتاپ می کنند
--------------------------------------------------------------------------------
خّرّ سِوز :
در دو نوع سرپا یا خوابیده – در خرسوز سرپا افراد بازی دو گروه می شوند وبا انداختن سنگ که یک روی آن تر شده است تر یا خشک انجام میدهند تا آغازگر بازی مشخص شود .سپس با کشیدن دایره ای میدانی درست می کنند .گروهی در داخل میدان قرار می دهند . گروهی در داخل میدان قرار میگیرند, گروه داخل میدان باید دستهایشان را به گردن یکدسگر انداخته حلقه ای را درست کنند , گروه بیرون از عقب دور خیز کرده به پشت نفرات ایستاده داخل حلقه پریده و سوار می شوند و یک نفر از افراد داخل خود را به عنوان نگهبان انتخاب می کنند تا زمانی که هرکسی که خسته شده و پایین آمد با پا داخل حلقه به اومی زند و نوبت عوض می شود.
در خرسوز خوابیده –بک نفر کنار دیوار ابستاده و دستهابش را به هم چفت می کند یک نفر پیشانبیش را دولا شده بر روی دستهای آن فرد قرار می دهد , نفر بعد پشت سر نفر اول روی باسن او خم می شود تا مثل زنجیره نفرات تکیمل شود ,تا زمانی که نفر اول خسته شود و فرار کند و در موقع فرار اگر نگهبان پابش را به او بزند آن فرد سوحته و از بازی خذف میشود و اصطلاح خر خفتیده را به کار می برند.
--------------------------------------------------------------------------------
کمربند بازی :
در این بازی افراد دو گروه می شوند و گرئهی در داخل یک دایره هر کدام خافظ یک کمربند و باز شده در روی زمین هستند که بصورت ابسناده بالای هر کمربند یک نفر قرار می گیرد. گروه بیرون ازدایره حمله می کنندکه کمربندی را بدزدتد , لا دزدیدن بک کمربند با آن به افراد داخل دایره حمله کرده تا دیگر کمرینده ها را بدزدند .اگر در طول این بازی کسی از داخل با پا به افراد بیرون بزند بازی از نو آغاز میشود وجاها عوض می گردد. و اگر نزند با کتک همه کمربندها را پس می گیرند.
--------------------------------------------------------------------------------
کلاه پرک:
این بازی شبیه بازی کمربند بازی است فقط به جای حفاظت از کمربند ,شال یا کلاهی برسر میگذاشتند و از آن حفاظت می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
لِپَر بازی :
چند نفر (در حدود 5 نفر) هر کدام کف کفشی یا کف گیوه ای را در دست می گیرند,و درجایی که ابتدای بازی است و با خطی مشخص شده است می ایستند.چند عدد باطری یا چیزی که گرد باشد را روی خط قرار میدهند و با
کف کفش به آن می زنند هرچند متر که باطری حرکت می کرد از نقطه شروع با پا به صورت گام به گام می شمرند, هرکس که بیشتر قوه را حرکت داده بود برنده میشد و هرکس که کمتر قوه را حرکت داده بود میبایست نفر برتر را از آخر نقطه بازی کول کرده تا نقطه شروع بازی بیاورد و دوباره بازی از نو شروع میشد.
--------------------------------------------------------------------------------
بالا بلندی :
در این بازی که شبیه بازی گرگم به هواست کودکان با دویدن به دنبال یکدیگر سعی میکردند یکدیگر را گرفته و بازی را ببرند اگر فردی که به دنبالش می دویدند سریع بر روی بک بلندی خودش را می رساند به او کاری نداشتند و دنبال نفر بعدی گروه می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
هفت سنگ بازی :
● اهداف کلی: ایجاد روحیه همکاری، تقویت و مهارت در نشانه گیری و بهبود سرعت
● اهداف جزیی: پرورش روحیه ایثار، ایجاد رقابت سالم و تمرکز حواس
● تعداد بازیکن: 4 الی 16 نفر
● سن بازیکنان: 6 الی 15 ساله
● ابزار لازم: یک عدد توپ تنیس
● محوطه بازی: جایی مانند حیاط مدرسه
شرح بازی: افراد به دو گروه مساوی تقسیم شده و هر کدام یکی از بازیکنان خود را به عنوان سردسته و رهبر برمی گزینند. یک گروه در فاصله ی معینی از محل هفت سنگ، که روی هم چیده شده اند قرار می گیرند تا به نوبت با توپ تنیس سنگها را مورد هدف قرار داده و بزنند.
گروه دوم نیز در پشت هفت سنگ، منتظر نتیجه اند تا هرگاه توپ پرتاب شده توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نکرد، فوراً جایشان را با آن گروه عوض کنند. ولی اگر برخورد کرد و آرایش آنها را برهم زد، توپ را بردارند و با پاسکاری و هدف گیری سعی کنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند که اگر اصابت کند، از دور بازی اخراج می شود.
و همچنین نفرات گروه اول در هر فرصتی که به دست آورند به سراغ سنگها می روند تا انها را روی هم بچینند و یک امتیاز بگیرند و مشخص است که برای انجام چنین کاری، یکی از دوستان بایستی خود را به خطر انداخته و یارش را در مقابل ضربات توپ پوشش دهد و چنانچه اگر باز هم مورد ضرب توپ قرار گرفت و از بازی اخراج شد، دیگری کار را به اتمام می رساند ولی اگر دیگر بازیکنی نمانده باشد، بازی تمام و در دور بعدی جای و نقش گروه ها عوض می شود.
در پایان، گروهی که زودتر 7 امتیز را کسب نماید برنده است.
نکات : این بازی در شکل دیگری با شرایط فوق درون یک دایره ی بزرگ اجرا می شود در مرکز همین دایره دایره ایی کوچیکتر که محل چیدن هفت سنگ است رسم شده است همه بازیکنان در خارج از دوایر هستند بعد از برخورد توپ گروه اول و ریختن آنها یکی از افراد گروه دوم تمام اعضای گروه اول را در داخل دایره تعقیب میکند تا آنها را با دست بزند و مانع از چیدن سنگ ها روی هم شود و هر گاه خسته شد نفر بعدی مسئولیت تعقیب را به عهده می گیرد...
نتیجه بازی : این بازی دسته جمعی است پس رشد اجتماعی و طبیعی کودک را فراهم و سرعت انجام و عکس العمل هایش را بالا می برد.ضمنا با مفاهیمی نظیر رهبری - همکاری - شکست - پیروزی آشنا می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
کلاغ پر :
يك نفر به انتخاب ديگران اوستا (يا اوسا) مي شود و همه به شكل دايره در كنار هم مي نشينند و انگشتهاي اشاره خود را روي نقطه اي در كنار هم قرار مي دهند. وقتي اوستا مي گويد: «اوستابدوش» انگشت خود را به شكل مستقيم عقب مي كشد و بقيه هم اين كار را انجام ميدهند. اگر اوستا از روي عمد بگويد: «زن اوستاندوش» و كسي انگشت خود را عقب بكشدبازنده حساب مي شود و طبق قرار بازيكنان تنبيه مي شود. اين بازي دقت و سرعت عمل رادر بچه ها بالا مي برد
--------------------------------------------------------------------------------
وسطی : (وسط بازی)
● اهداف کلی: ایثار و از خود گذشتگی، دقت در سرعت عمل، هوشیاری و همیاری، تقویت روحیه تعاون
● اهداف جزیی: انعطاف پذیری بدن، ایجاد هماهنگی بین اعضا و اعصاب و دقت در نشانه گیری
● تعداد بازیکن: 8 الی 40 نفر
● سن بازیکنان: 9 الی 15 ساله
● ابزار لازم: یک توپ
● محوطه بازی: 15 × 10 متر
● شرح بازی: بازیکنان یا دانش آموزان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و به قید قرعه یا شیر و خط یکی از گروه ها در وسط محوطه بازی می ماند و گروه دیگر، در دو قسمت، به طرفین عرضی محوطه ی بازی روانه می شوند.
شروع بازی با پرتاب توپ به وسیله یکی از بازیکنان گروه کناری آغاز می شود. گروه کناری سعی بر این دادر که با نشانه رفتن و زدن افراد گروه وسطی باعث سوختن و اخراج آنها بشوند.
و تلاش گروه داخلی هم بر این است که با حرکات سریع از اصابت توپ در امان بمانند و چنانچه اگر یار سوخته داشته باشند با ایثار و گرفتن توپ در فضا، که یک امتیاز محسوب می شود، او را به بازی برگردانند.
حال، شاید به این مرحله از بازی رسیده باشیم که تنها یک نفر از گروه وسطی، در داخل میدان بازی باشد که اگر تا 10 شماره پرتاب نتوانند او را هدف گیری بکنند و بزنند، تمامی یاران سوخته ی گروهش را احیا کرده، و همگی در وسط میدان باقی مانده و بازی را ادامه خواهند داد.
گاهاً با در نظر گرفتن موقعیت وسطی ها، به جای نشانه گیری و زدن حریف وسطی، توپ را برای فریب و شیرینکاری هم که شده به دوستان مقابل پاسکاری می کنند تا آنها حسابشان را برسند.
اما مقررات بازی:
- اگر تمامی بازیکنان وسطی در محدوده ی میدان باشند، هر توپ گرفته شده به عنوان یک امتیاز ذخیره ی ضد اخراجی محسوب می شود و اخراجی و اخراج ها را به تأخیر می اندازد.
2- گرفتن توپ پس از برخورد با زمین موجب سوختن بازیکن است.
● نکات: 1- گونه دیگری از این بازی به وسطی دایره ای موسوم است با این تفاوت که زمین بازی به شکل دایره است که بازیکنان وسطی در داخل آن و گروه کناری در روی محیط آن با فاصله های مساوی قرار می گیرند.
با شروع بازی مربی یا معلم ورزش با ساعت وقت گرفته و بازیکنان کناره نفرات گروه وسطی را نشانه می گیرند تا اینکه همه از زمین بازی اخراج شوند.
در دور بعدی جای دو گروه عوض می شود و باز با شروع بازی مربی یا معلم ورزش با ساعت وقت می گیرد.
برنده گروهی است که در مدت زمان کوتاهی، بازیکنان گروه وسطی را زده و بازی را زودتر تمام کرده باشند.
2- بهتر است ابعاد زمین بازی با سن و سال بازیکنان مناسب داشته باشد (طوری نباشد که توپ پرتاب شده به سوی میدان نرسد و بالعکس)
● نتیجه بازی: در این بازی بازیکن با گرفتن توپ در هوا و احیای یار سوخته روحیه ایثار خود را، و با نشانه گرفتن و پرتاب توپ به سوی حریف وسطی و فرار از مقابل توپ ها، دقت و سرعت انجام عمل ها و عکس العمل ها را تقویت کرده و با پاسکاری است که کودک برای همکاری های زندگی فردا آماده می شود.
--------------------------------------------------------------------------------
طناب کشی :
● نام بازی: طناب کشی
● اهداف کلی: رشد اجتماعی کودک، پرورش ماهیچه ها، افزایش نیروی استقامت
● اهداف جزئی: ایجاد زمینه برای تلاش و رقابت سالم
● تعداد بازیکن: 6 الی 8 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: یک رشته طناب به طول 3 متر و یک قطعه گچ
● محوطه بازی: هوای آزاد
● شرح بازی: در این بازی کودکان هم سن و سال، به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و به صورت دو گروه ستونی روبروی هم قرار می گیرند (بهتر است نفرات اول قدری قوی تر باشند)
خط وسط به وسیله ی گچ مشخص می شود.
دو گروه از طناب می گیرند و با سوت مربی یا معلم ورزش شروع به کشیدن طناب به طرف خود می کنند.
در این بازی گروهی برنده می باشد که طناب را آنقدر کشیده باشند که نفر اول گروه مقابل، از خط وسط گذشته باشد.
● نکات: 1- این بازی به شکل دیگری که فقط نیم متر طناب لازم است و فقط نفرات اول از آن می گیرند و می کشند و بقیه بازیکنان هر گروه ، پشتا پشت، از کمر یکدیگر می گیرند اجرا می گردد.
2- این بازی فعلاً در اکثر مدارس ایران در ساعات ورزش و زنگ تفریح انجام می پذیرد.
● نتیجه بازی: در این بازی افراد گروه به دنبال کسب موفقیت همکاری و همیاری بیشتری از خود نشان می دهند که در رشد شخصیت کودک مؤثر می باشد. این بازی پایداری و استقامت کودکان را در برابر ناملایمات زندگی آینده افزایش می دهد.
--------------------------------------------------------------------------------
قوقو (تاب یازی) :افراد بازی با استفاه از طناب و بستن آن به درخت به تاب بازی میپرداختند.
--------------------------------------------------------------------------------
چرغ چوروغ (الا کلنگ): افراد با قرار دادن یک تخته چوب بلند بر روی یک چیز تپه مانند اهرمی را درست کرده و با آن الاکلنگ بازی می کردند.
--------------------------------------------------------------------------------
شاه دزد بازی:
به وسیله جعبه کبریتی توسط گروهی 5 الی 10 نفره ,که دور آن جمع می شوند و مشخص می کردند که هر ضلع کبریت چه اسمی دارد مثل( شاه – دزد- وزیر – جلاد ) , وبا نوبت کبریت را بالا پرتاپ کرده , آن ضلعی که روی زمین می ایستد مشخصه فردی بود که آن اسم را داشت مثل شاه یا وزیر , و اگر تخت می افتاد رد میشد .با این کار شاه هر کسی بود به تخت می نشست و دستور می داد تا جلاد , دزد را مجازات کند .
نوع دیگر این بازی با کبریت بود و توسط ذو گروه انجام می گیرد, فقط به جای استفاده از اسامی شاه یا وزیر از ارقام و اعداد استفاده می شود و برای هر ضلع کبریت یک عدد را نام گذاری می کنند.هر گروه به نوبت کبریت را به بالا پرتاپ می کنند .هر ضلعی که می ایستاد رقمی داشت تا زمانی که جمع ارقام دو گروه مشخص می شد .گروهی که رقم بیشتری داشت از رقم گروه مقابل کم می کردند و رقم بدست آمده میشد میزان تعداد ضربه های کمربندی که گروهی که امتیاز بیشتری داشت به روی دست گروه مقابل می زدند.
--------------------------------------------------------------------------------
تیله بازی
این بازی با کندن حفره های کوچک به تعداد افراد بازی شروع می شد این حفره های عمقی حدود ۴ سانتی متر داشتند و بچه از فاصله ای مشخص بازی را شروع می کردند البته قبل از شروع بازی تعیین می شد که هر شخص چند تیله بیاورد و یچه ها باید بطور مساوی تیله می اوردند.
و بنوبت تیله های خود را به سمت حفرها می انداختند هر حفره متعلق به یکی از بازیکنان بود به این صورت که کسی که اول می انداخت حفره اولی مال او می شد و هر کس که اخر می انداخت حفره اخری مال او بود و باید تیله خود را به آن می رساند اگر بازی کنی موفق می شد حفره شخصی دیگر را بگیرد باید از او یک تیله دریافت می کرد و اگر بازیکنی می توانست در حین بازی تیله یکی دیگر را هدف قرار دهد و با تیله آن را بزند نیز یک تیله دریافت می کرد و آن بازیکن از بازی خارج می شد ولی اگر در حین بازی حفره بازکنی گرفته شد ولی آن بازیکن توانست آن بازیکنی را که حفره او را گرفته تیله او را با تیله خود بزند او می توانست نه تنها تیله ای به شخص ندهد بلکه از او یک تیله دیگر دریافت کند و لی شخص که حفره او را گرفته بود باید تیله خود را به حفره برساند. بازی به همین صورت ادامه می یافت تا زمانی که یکی از بازیکنان تمام تیله ها را ببرد
--------------------------------------------------------------------------------
لِی لِی بازی :
● نام بازی: لی لی (گانیه)
● اهداف کلی: حفظ تعادل، تقویت عضلات پا، ایجاد هماهنگی بین دست و پا و چشم ها، ایجاد روحیه فداکاری
● اهداف جزیی: افزایش ضربان قلب و در نتیجه بهبود جریان خون
● تعداد بازیکن: محدودیتی ندارد
● سن بازیکنان: 8 الی 15 ساله
● ابزار لازم: کفش مناسب ورزشی
● محوطه بازی: یک مربع 6 × 6 متر
● شرح بازی: ابتدا دو بازیکن به عنوان سرگروه تعیین می شوند و سایر بازیکنان را به طور مساوی تقسیم می کنند. بعد به قید قرعه (مانند شیر و خط) گروهی داخل زمین بازی قرار می گیرند و گروه دیگر در بیرون زمین به عنوان مهاجم.
بازی بدین ترتیب آغاز می شود که به پیشنهاد سرگروه مهاجم، یکی از یاران با یک پا وارد زمین بازی می شود و به صورت لی لی به طرف بازیکنان داخل زمین حمله کرده و با دست آنها را لمس می کند که موجب سوختن و خارج شدن آنها از داخل زمین بازی می شود.
البته در این میان فردی که لی لی می رود سعی دارد با سرعت بیشتر و حفظ تعادل، وضیفه اش را انجام دهد و بازیکنان داخل زمین نیز سعی بر این دارند که با فرار کردن، از دسترس حریف مهاجم دور بمانند.
حال چنانچه اگر بازیکن مهاجم خسته شده و پای دیگرش را نیز روی زمین بگذارد خواهد سوخت. و بایستی نفر دیگری بنا به پیشنهاد سرگروه داخل زمین بیاید و رَوَند بازی را حفظ کند. این بازی تا لی لی رفتن آخرین نفر از گروه مهاجم ادامه می یابد چنانچه اگر توانسته باشند تمام بازیکنان داخل زمین را لمس کنند، در دور بعدی جای دو گروه عوض می شود و آنها داخل زمین قرار می گیرند و گرنه در دور بعدی نیز به عنوان گروه مهاجم بازی خواهند کرد.
هر بُرد یک امتیاز دارد و در آخر بازی، هر کدام از گروه ها بتواند امتیازات خود را به حد نصاب براسند برنده بازی اعلام می گردد.
● نکات: محوطه بازی را می توان به شکل دایره نیز خط کشی کرد. در بعضی مناطق بازی فوق با این چاشنی توأم است که بازیکنان داخل مین می توانند پای بالایی بازیکن مهاجم را به سطح زمین برسانند و از بازی برکنار کنند.
● نتیجه بازی: این بازی نه تنها باعث تحرک و نشاط جسمی کودکان می شود، بلکه موجب می گردد، حس نیکی و از خود گذشگی در آنها به اوج برسد، به طوری که ملاحظه می شود هر بازیکن سعی دارد خستگی لی لی را تحمل کند و تعدادی را از گروه مقابل لمس کند تا سایر بچه های گروهش کمتر خسته شوند و شانس بیشتری برای برنده شدن و نهایتاً داخل زمین قرار گرفتن داشته باشند که این موارد باعث افزایش سرعت و بهبود عمل ها و عکس العمل ها خواهد گردید که در مواقع ضروری در رابطه با کمک به دوستان و همکلاسی ها لازم به نظر می رسد.
--------------------------------------------------------------------------------
پُر تا پیک (گل یا پوچ ):
اهداف : تحريك حس كنجكاوي و پرورش دقت و هوشياري
تعداد بازيكنان : محدوديت ندارد .
ابزار لازم : يك دكمه كوچك
محوطه بازي : محدوديت ندارند .
شرح بازي : افراد به دو گروه مساوي تقسيم مي شوند . دو سر گروه شرايط بازي را از قبيل حد نصاب امتياز و تعداد امتيازات ، يك سره گرفتن گل را ، مطرح مي كنند . ( به طور مثال يكسره گل گرفتن 2 امتياز ،حد نصاب هم 21 مي باشد . ) براي شروع يكي از سرگروهها دگمه يا ساچمه اي كوچك كه در بازي ( گل ) ناميده مي شود ، برداشته و به سر گروه ديگر پيشنهاد مي كند كه گل را در مقابل چند امتياز مي خواهي ( گل را مي فروشد ) . بنا بر انتخاب او يكي از گروهها ، در شروع بازي چند امتياز دارد و گروه ديگر گل را دارد و مي تواند با آن امتياز بگيرد . سرگروه صاحب گل ، گل را به يكي از دست ها مي سپارد ، بعد همه مشت گره كردهي خود را در مقابل ديد گروه مقابل قرار مي دهند . نفرات گروه دوم با كنجكاوي و دقت و هوشياري از حركت دست سرگروه و نفرات نگاهها و حالت چهره ها حدس مي زنند و به سرگروه مي گويند سرگروه بنا بر حدس خود و ياران ، دست هاي مشكوك را كنار گذاشته و بقيه را يكي يكي با گفتن واژه( پوچ يا خالي )كنار مي گذارد و به اين ترتيب به گل نزديك تر مي شوند ، چنانچه آن را پيدا كنند با كسب يك امتياز صاحب گل شده و در دور بعدي ، آنها گل را مخفي خواهند كرد و چنانچه نتوانند ، باز گروه مقابل با احتساب يك امتياز گل را ميان دست ها پخش خواهند كرد .
در ابتداي بازي اگر حدس قوي باشد كه به يقين مبدل مي شود ، سرگروه مي تواند با يكسره گرفتن گل 2 امتياز بگيرد ولي اگر نتواند بنا به قراردادي كه دارند 1 يا 2 امتياز از دست مي دهند .
در خاتمه برنده بازي ، گروهي است كه تعداد امتيازاتش زودتر به 21 برسد . نكته : گل بازي آخر ( امتياز 21 ) را شاه گل مي نامند كه هر گروهي كه مي خواهد شاه گل را بگيرد بايد سه مرتبه به دستي احتمال مي دهد گل دارد جمله ي ( شاه گل بازي 21 را بده ) تكرار نمايد كه اگر بتواند درست حدس بزند « يعني شاه گل » را بگيرد ، گروه مقابل از صفر شروع مي كند و بازي ادامه پيدا مي كند .
--------------------------------------------------------------------------------
عمو زنجیرباف:
اهداف بازي : آموزش اصوات ، تقليد ، شناخت صداهاي مختلف حيوانات
تعداد بازيكن حداقل 10 نفر
محوطه بازي : حياط مدرسه ، پشت بام
شرح بازي : ابتدا دو نفر كه تقريباً از لحاظ نيروي جسماني و قد و وزن يكسان و قدري بزرگتر از بقيه باشند انتخاب مي شوند ، يكي را به عنوان سر گروه و ديگري را عمو زنجير باف است . اين دو بازيكن به دو سه رشته و زنجيره كه ساير بازيكنان ، با قلاب كردن دست هاي يكديگر درست كرده اند ، پيوسته و دايره وار كمان را تشكيل مي دهند ، ابتدا سر گروه ، عمو زنجير باف را مورد خطاب قرار داده و سؤال و جوابهاي را به صورت شعر رد و بدل مي كنند .و البته بقيه ي بچه ها سه گروه همراهي مي كنند .
سر گروه بچه ها ( همراه با بچه ها )
عمو عمو زنجير باف … ؟ ب له ….. ؟
زنجير منو بافتي … ؟ بله …… ؟
پشت كوه انداختي … ؟ بله ….. ؟
با با اومده …… ؟ چي چي اورده ؟
نخود و كشمش ؟ بخور بيار ….
با صداي چي ؟؟؟؟ با صداي گربه !!!
تا عمو زنجير باف نام حيواني را بر زبان آورد ، سه گروه همراه با ساير بازيگنان صداي حيوان مورد نظر را در اورده و براه مي افتاد و از زير دستهاي قلاب شده ي عمو زنجير باف و نفر دوم مي گذرند ، به جز همان نفر كه به صورت كت بسته ، پشت به بچه ها قرار مي گيرد . سر گروه دوباره شعر را شروع مي كند و عمو زنجير باف با نام حيواني آن را تمام مي كند و آنها از زير دست به هم داده نفري كه كت بسته ، پشت به بچه ها ايستاده و نفر سوم عبور مي كنند ، در نتيجه نفر سوم نيز دستهايش پيچ خورده و پشت به بچه ها قرار مي گيرد و خلاصه اين بازي را تا جايي انجام مي دهند كه همه بچه ها غير از سر گروه و عمو زنجير باف كت بسته و پشت و رو شوند و به عبارتي زنجير بافته شود .
در اين جا سر گروه و عمو زنجير باف مكالمه مي كنند .
سرگروه :
عمو عمو زنجير باف ……… ؟ بله ………. ؟
زنجير من بافتي …… ؟ بله ……… ؟
مكحكم يا كه شله ؟ بافته شد
بكش *** ؟؟
حال سر گروه از يك طرف و عمو زنجير باف از طرف ديگر ، با كشيدن بچه سعي مي كنند كه زنجير را پاره كنند اما بچه ها با محكم گرفتن يكديگر مقاومت مي كنند … تا اينكه بالاخره زنجير از يك جايي پاره مي شود دوباره بازيكنان از يكديگر جدا شده جريمه مي شوند و بايستي هر كاري از سوي ساير بازيكنان به آنها محول مي شود انجام دهند .
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگم به هوا
● اهداف کلی: پرورش روحیه ایثار، تعاون و نوعدوستی و استقامت
● اهداف جزئی: بهبود عمل ها و عکس العمل ها
● تعداد بازیکن: 10 الی 30 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: 30 × 20 متر
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان در محل بازی جمع می شوند و یکی از آنها به قید قرعه با عنوان گرگ معرفی می شود. او تلاش می کند سایر بازیکنان را که در محوطه بازی پراکنده هستند تعقیب و از پشت با دست لمس کند. البته بچه ها موقعی از دست گرگ در امان هستند که:
1- در جای بلندتری نسبت به گرگ بایستند (گرگم به هوا)
2- و یا دو نفری، دست یکدیگر را گرفته باشند، یعنی هنگامی که یکی از آنها تحت تعقیب گرگ قرار گرفته و در گوشه ای از زمین به خطر افتاده، یکی از دوستانش می تواند با استقبال خطر به سویش برود و به او کمک کند (برادر کمکم کن).
پس چنانچه فردی توسط گرگ لمس و یا از خط محدوده خارج شد بنابر نظر مربی یا معلم ورزش یا برکنار می گردد و یا به جای گرگ انجام وظیفه می نماید و اگر دو بازیکن همواره در کنار هم باشند از سوی مربی اخطار می گیرند.
● نکات: 1- این بازی در بعضی جاها، با تفاوت کمی به اجرا در می آید. بدین صورت که وقتی گرگ، یکی از آنها را لمس کرد و یا زد، آن بازیکن، دستش را روی ناحیه لمس شده می گذارد و در معیت گرگ اصلی به شکار سایرین می پردازد.
در ادامه بازی است که بر تعداد گرگها افزوده می شود و بازی تا آخرین نفر ادامه می یابد و فردی که بتواند از این مهلکه جان سالم بدر ببرد، برنده مسابقه است.
2- برای شیرینی و جذابیت بازی می توان از چاشنی (استوپ و استارت) در مواقع خطر استفاده کرده و با گفتن آن گرگ را مجبور به صبر و انحراف کنند.
● نتیجه بازی: کودکان با انجام این بازی، پی به مفهوم اتحاد و همبستگی برده و یاد می گیرند که چگونه در مقابل مکر و حیله دشمنان و بدخواهان تسلیم نشوند.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگ و گله (گرگ و بره)
● اهداف کلی: استقامت و تقویت عضلات و پرورش روحیه نوعدوستی
● اهداف جزیی: بهبود و سرعت عکس العمل ها، چابکی و چالاکی
● تعداد بازیکن: محدودیتی ندارد
● سن بازیکنان: 7 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: حداقل 20 × 20 متر، ترجیحاً فضای باز مدرسه
● شرح بازی: در این بازی، یک بازیکن به عنوان مادر بره ها و سایر بازیکنان به عنوان بره های گله معرفی می شوند و پس از قرعه کشی یکی از آنها به عنوان گرگ انتخاب می گردد.
گرگ، در گوشه ای می ایستد و مادر برای هر کدام از بچه هایش، اسمی را پیشنهاد می کند که در این مورد می تواند از اسامی میوه ها استفاده نماید.
در این حال، شروع بازی از سوی مربی یا معلم ورزش اعلام می شود. گرگ جلو آمده و دستش را به منزله ی زدن درب خانه ای به حرکت در می آورد (تق تق تق).
مادر بره ها: کیه؟ چه می خواهی؟
گرگ: خوردنی!
مادر بره ها: چه خوردنی؟!
گرگ: گلابی...
بدین ترتیب گرگ، نام میوه ای را می گوید و بازیکنی که به همان نام است، پیش آمده، دست گرگ را می زند و فرار می کند و گرگ به دنبال او ...
اگر گرگ بره را بگیرد، آن بره یکی از اسیران گرگ محسوب خواهد شد و در نتیجه در کنار محوطه بازی خواهد ایستاد و گرنه به جای خود برمی گردد.
بازی با ذکر نام تمامی بره ها ادامه می یابد و وقتی به پایان رسید، مادر با بره هایش پشت سر هم ایستاده، لباس همدیگر را می گیرند.
گرگ نیز با بره های اسیر همین کار را انجام می دهند.
مادر به کمک بره هایش سعی در نجات بره های اسیر دارند و بره های اسیر همصدا می خوانند: مادر مرا به گرگ نده!
مادر: نترس بچه نمی دهم (
با تکرار عبارت بالا، مادر با بره های همراهش، به این سوی و آن سوی می روند تا بره های اسیر را یکی بعد از دیگری نجات دهند یعنی از دست گرگ پس بگیرند.
در اینجا گرگ نه تنها مقاومت می کند بلکه در صدد شکار بره های دیگر است.
بازی بدین ترتیب ادامه می یابد تا بره ها به یکی از آنها (گرگ یا مادر بره ها) نصیب شوند ... و بازی خاتمه پیدا می کند.
● نتیجه بازی: در این بازی ضمن تسریع در انجام کارها، همکاری و نوعدوستی، کسب تجارت دفاعی در بین کودکان – درست مانند موقعی که می خواهند دوستان خود را از چنگال گرگ نجات دهند – بیشر می شود و بالاتر از همه اینها، محافظت از حریم خانه و خانواده را یاد می گیرند.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: گرگم و بره می برم
● اهداف کلی: سرعت در انجام عمل ها و عکس العمل ها، رشد جسمانی و اجتماعی
● اهداف جزیی: پیروی از حرکت سرگروه، آشنایی با مفاهیم ستون، ترتیب، انضباط
● تعداد بازیکن: 8 الی 15 نفر
● سن بازیکنان: 7 الی 12 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: مکانی مانند حیاط مدرسه
● شرح بازی: ابتدا بازیکنان، دور هم جمع شده و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره
پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، تؤام با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.
بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)
گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس!)
گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)
گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)
گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)
گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دستها)
گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)
گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)
گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم....
جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دستهایش را به شکل صلیب باز کرده و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه ی خاله کدوم وره؟
و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه ی خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن لااقل یکی از بره ها دارد، و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند، دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.
● نکات: در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند و خیلی موارد دیگر که گاهی با توجه به اقلیم های متفاوت، اشعار مختلف نیز سروده شده است.
● نتیجه بازی: این بازی کودکان را در مقابل دشمن مشترک، متحد ساخته و نقش والدین را در حراست و امنیت خانه و خانواده، به کودکان یاد می دهد.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی : بشین و پاشو
● اهداف کلی: تقویت عضلات پا
● اهداف جزئی: تمرکز حواس و بهبود سرعت عمل ها
● تعداد بازیکن: به تعداد افراد داوطلب
● سن بازیکنان: 6 الی 13 ساله
● ابزار لازم: ندارد
● محوطه بازی: 10 × 10 متر
● شرح بازی: بازیکنان در محوطه نزدیک به هم می ایستند.
مربی کلماتی مانند : بشین ، پاشو ، نشین ، پانشو را ادا می کند و آنها موظف به اجراءِ حرکات مربوطه هستند .
تأخیر و اشتباه در اجراء به منزله ی خطاست و بازیکن خاطی خود به خود از بازی خارج می شود . لازم به ذکر است که لفظ « نشین » مفهوم « پاشو یا ایستاده بمان » را و لفظ « پا نشو » مفهوم « بشین یا نشسته بمان » را می رساند.
● نتیجه بازی: هماهنگی و تطبیق رفتاری را با یک گروه اجتماعی ایجاد نموده و کودک با انجام این گونه بازیها همیشه سعی در تقلیل خطاها دارد.
--------------------------------------------------------------------------------
نام بازی: دوز
● اهداف کلی: یادگیری ترسیم و اعداد، پرورش هوش و اندیشه و قدرت پیش بینی
● اهداف جزئی: تمرکز حواس و انجام مسابقه سالم
● تعداد بازیکن: 2 نفر
● سن بازیکنان: محدودیتی ندارد
ابزار لازم : ۳ مهره سفید - سه مهره سیاه - یم برگ مقوا و یک قلم ●
محوطه بازی : یک اتاق
شرح بازی : ابتدا در روی یک برگ مقوایی شکل مربوط به بازی را با قلم (یا روی زمین با گچ ) رسم میکنیم
هر دو بازیکن دارای ۳ مهره مشابه با رنگهای مختلف هستند . به قید قرعه یکی از آنها با قرار دادن یکی از مهره ها در نقطه مرکزی مربع (اگر حرفه ایی باشد )که بر تمام نقاط تسلط دارد؛بازی را شروع می کند و نفر دوم مهره خود را در یمی از گوشه ها (اگر حرفه ایی باشد )که از لحاظ موقعیت در رده دوم قرار دارد می گذارد و نفر اول یکی دیگر و از گوشه ها و ...
این بازی به همین منوال ادامه می یابد تا هر سه مهره خود را در محل تلاقی خطوط کاشته باشند و پس از ان هر کدام در نوبت خود با جابجا کردن کردن مهره ها سعس میکند که هر سه مهره خود را روی یکی از خطوط مستقیم ردیف کند و لذا هر کدام این کار را انجام دهد یک امتیاز گرفته و در نهایت هر کس زودتر به امتیاز مورد نظر برسد برنده شده
۱۳۸۸ آبان ۱۶, شنبه
سخت گیری و تعصب خامی است
سخت گیری و تعصب خامی است
تا جنینـــی کار خـون آشامی است
یاران گرامی تر از جان!
در سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران تنها منابع زیر را در باره کتاب جاوید کشتن مرغ مقلد که در دنیای انگلیسی زبان جزو نوشته ها (متون!) درسی است و بتازگی کتابداران انگلیسی آنرا بالاتر از انجیل در میان کتابهائی که هر فرد می بایست پیش از مرگ بخواند و عین شرح آن را در همین برگ می خوانید، داریم. باز هم اگر زنده بیداری، از سر جنون یا بیکاری، سقراط وار جهل و غفلت وتعصباتمان را نسبت به مهمترین و حیاتی ترین جنبه ها و امور زندگی امروزگوشزد کند باید " دشمن مردم"اش قلمداد کرده شوکران یا قهوه قجری تجویز یا دق مرگش کنیم؟ باز هم تجاهل العارف فرموده! بپرسیم چرا چنین است؟ و نگوئیم از ماست که بر ماست؟
تو خود حدیث مفصل بخوان از این مخمل! می گوئید مجمل درست است؟ مگر توفیری هم می کند؟
من که خودم دارم میرم چرا هلم میدی!!
شاد زنده بیدار باشید.
اس‍ک‍ار برای کشتن مرغ مقلد
فرشته ای برای نجات انسان‌ها
ثابتی، مسعود
ک‍اک‍اس‍ی‍اه ب‍ی‌گ‍ن‍اه - نگاهی به ف‍ی‍ل‍م کشتن مرغ مقلد ساخته راب‍رت م‍ول‍ی‍گ‍ان
پ‍ورم‍ح‍س‍ن، م‍ج‍ت‍ب‍ی
کشتن مرغ مقلد!
ن‍ج‍ف‍ی، ف‍رزاد
گزاره‌های منطقی مردم خشمگین
سلحشور، یزدان
یک نگاه ان‍ق‍لاب‍ی - کشتن مرغ مقلد در ش‍ب‍ک‍ه چهار
To Kill a Mockingbird
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jump to: navigation, search
For the film based on the novel, see To Kill a Mockingbird (film).
To Kill a Mockingbird
First edition cover – late printing
Author Harper Lee
Country United States
Language English
Publisher
J. B. Lippincott & Co.
Publication date July 11, 1960
Media type Print (Hardback and Paperback)
Pages 296 (first edition, hardback)
To Kill a Mockingbird is a Pulitzer Prize-winning novel by Harper Lee published in 1960. It was instantly successful and has become a classic of modern American literature. The plot and characters are loosely based on the author's observations of her family and neighbors, as well as on an event that occurred near her hometown in 1936, when she was 10 years old.
The novel is renowned for its warmth and humor, despite dealing with serious issues of rape and racial inequality. The narrator's father, Atticus Finch, has served as a moral hero for many readers and as a model of integrity for lawyers. One critic explained the novel's impact by writing, "In the twentieth century, To Kill a Mockingbird is probably the most widely read book dealing with race in America, and its protagonist, Atticus Finch, the most enduring fictional image of racial heroism."[1]
As a Southern Gothic novel and a Bildungsroman, the primary themes of To Kill a Mockingbird involve racial injustice and the destruction of innocence. Scholars have noted that Lee also addresses issues of class, courage and compassion, and gender roles in the American Deep South. The book is widely taught in schools in English-speaking countries with lessons that emphasize tolerance and decry prejudice. Despite its themes, To Kill a Mockingbird has been subject to campaigns for removal from public classrooms. Often the book is challenged for its use of racial epithets, and writers have noticed that regardless of its popularity since its publication, some readers are displeased by the novel's treatment of black characters.
Lee's novel was initially reviewed by at least 30 newspapers and magazines, whose critics varied widely in their assessments. More recently, British librarians ranked the book ahead of the Bible as one "every adult should read before they die".[2] The book was adapted into an Oscar-winning film in 1962 by director Robert Mulligan, with a screenplay by Horton Foote. Since 1990, a play based on the novel has been performed annually in Harper Lee's hometown of Monroeville, Alabama. To date, it is Lee's only published novel, and although she continues to respond to the book's impact, she has refused any personal publicity for herself or the novel since 1964.
تا جنینـــی کار خـون آشامی است
یاران گرامی تر از جان!
در سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران تنها منابع زیر را در باره کتاب جاوید کشتن مرغ مقلد که در دنیای انگلیسی زبان جزو نوشته ها (متون!) درسی است و بتازگی کتابداران انگلیسی آنرا بالاتر از انجیل در میان کتابهائی که هر فرد می بایست پیش از مرگ بخواند و عین شرح آن را در همین برگ می خوانید، داریم. باز هم اگر زنده بیداری، از سر جنون یا بیکاری، سقراط وار جهل و غفلت وتعصباتمان را نسبت به مهمترین و حیاتی ترین جنبه ها و امور زندگی امروزگوشزد کند باید " دشمن مردم"اش قلمداد کرده شوکران یا قهوه قجری تجویز یا دق مرگش کنیم؟ باز هم تجاهل العارف فرموده! بپرسیم چرا چنین است؟ و نگوئیم از ماست که بر ماست؟
تو خود حدیث مفصل بخوان از این مخمل! می گوئید مجمل درست است؟ مگر توفیری هم می کند؟
من که خودم دارم میرم چرا هلم میدی!!
شاد زنده بیدار باشید.
اس‍ک‍ار برای کشتن مرغ مقلد
فرشته ای برای نجات انسان‌ها
ثابتی، مسعود
ک‍اک‍اس‍ی‍اه ب‍ی‌گ‍ن‍اه - نگاهی به ف‍ی‍ل‍م کشتن مرغ مقلد ساخته راب‍رت م‍ول‍ی‍گ‍ان
پ‍ورم‍ح‍س‍ن، م‍ج‍ت‍ب‍ی
کشتن مرغ مقلد!
ن‍ج‍ف‍ی، ف‍رزاد
گزاره‌های منطقی مردم خشمگین
سلحشور، یزدان
یک نگاه ان‍ق‍لاب‍ی - کشتن مرغ مقلد در ش‍ب‍ک‍ه چهار
To Kill a Mockingbird
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jump to: navigation, search
For the film based on the novel, see To Kill a Mockingbird (film).
To Kill a Mockingbird
First edition cover – late printing
Author Harper Lee
Country United States
Language English
Publisher
J. B. Lippincott & Co.
Publication date July 11, 1960
Media type Print (Hardback and Paperback)
Pages 296 (first edition, hardback)
To Kill a Mockingbird is a Pulitzer Prize-winning novel by Harper Lee published in 1960. It was instantly successful and has become a classic of modern American literature. The plot and characters are loosely based on the author's observations of her family and neighbors, as well as on an event that occurred near her hometown in 1936, when she was 10 years old.
The novel is renowned for its warmth and humor, despite dealing with serious issues of rape and racial inequality. The narrator's father, Atticus Finch, has served as a moral hero for many readers and as a model of integrity for lawyers. One critic explained the novel's impact by writing, "In the twentieth century, To Kill a Mockingbird is probably the most widely read book dealing with race in America, and its protagonist, Atticus Finch, the most enduring fictional image of racial heroism."[1]
As a Southern Gothic novel and a Bildungsroman, the primary themes of To Kill a Mockingbird involve racial injustice and the destruction of innocence. Scholars have noted that Lee also addresses issues of class, courage and compassion, and gender roles in the American Deep South. The book is widely taught in schools in English-speaking countries with lessons that emphasize tolerance and decry prejudice. Despite its themes, To Kill a Mockingbird has been subject to campaigns for removal from public classrooms. Often the book is challenged for its use of racial epithets, and writers have noticed that regardless of its popularity since its publication, some readers are displeased by the novel's treatment of black characters.
Lee's novel was initially reviewed by at least 30 newspapers and magazines, whose critics varied widely in their assessments. More recently, British librarians ranked the book ahead of the Bible as one "every adult should read before they die".[2] The book was adapted into an Oscar-winning film in 1962 by director Robert Mulligan, with a screenplay by Horton Foote. Since 1990, a play based on the novel has been performed annually in Harper Lee's hometown of Monroeville, Alabama. To date, it is Lee's only published novel, and although she continues to respond to the book's impact, she has refused any personal publicity for herself or the novel since 1964.
۱۳۸۸ آبان ۱۴, پنجشنبه
نمازهای پنجگانه
تاریخچهً منشأ نمازهای اسلامی و زرتشتی
نماز و روزهً طولانی مسلمین مأخوذ از یهود و نمازهای پنجگانه زرتشتیان یادگار عهد اعراب است
اسلام تعمیم و ترویج فرهنگ مساوات برده داری الهی است بر روی زمین و نماز وسیلهً آن و امپریالیستها از این خواب و غفلت بزرگ بساط رنگین می کنند. گرچه نماز، این سنت بدوی از خود بیگانه نما و اندیشه کُش و وقت کش به اشکال مختلف آن در نزد صابیان و یهود و مسیحیان هم وجود دارد ولی تعداد اوقات نماز به شکل افراطی پنجگانهً روزانهً آن نه در نزد آنان، بلکه تنها در نزد زرتشتیان عهد اعراب شایع و رایج بوده است که خود سوغات مسلمین است. گرچه هر کدام ازاین نمازهای تشریفاتی زرتشتی از یک جمله تشکیل یافته است. امّا اعراب مسلمان با طولانی ساختن متن این نمازهای ملل سامی یهود و صابی به سیاق خودشان از آن به عنوان وسیلهً بّرایی برای پرورش افراد مسلمان(تسلیم بی قید و شرط مقابل خدای موهومی و عوامل زمینی آن) و برای از خود بیگانه نمودن ایشان استفادهً بنیادی نموده اند. بی شک روزهً مسلمین نظیر نمازشان به تقلید ازقبایل عرب کلیمی مدینه پدید آمده است که سرانجام به سبب دارائیهایشان توسط بنیانگذاران اسلام به سرنوشت دردناکی گرفتار آمدند. وجه اشتراک مهم نمازهای زرتشتی و اسلامی سوای اوقات و وضوع آنها عبارت "به نام ایزد بخشندهً بخشایشگر مهربان" است که لابد نزد اعراب به صورت بسم الله الرحمان و الرحیم ذکر میشده است. یقیناً ایرانیان عهد اعراب خود این عبارت را از سامیان کهن بین النهرین و عربستان گرفته بوده اند که خدای بزرگ اِل(الله) را از عهد دیرین با عنوان خدای رحمان و رحیم می شناختند. این خود به وضوح نشانگر آن است که زرتشتیان مغلوب شده توسط اعراب، شکل جدید نماز خود از همین اربابان جدیدشان و به قیاس از نمازهای آنان گرفته اند. دلیل این گفته آن است که در میان صد و یک نام خدای کتب زرتشتی، به معادل نام رحمان و رحیم بر نمی خوریم. در باب صفت رحمان و رحیم الله گفتنی است محمد در مکه رسالت خود را به همین نام و نشان رحمان و رحیم وی شروع نمود ولی بعد از گذشت 12 سال نبرد عقیدتی نه چندان منطقی، که با به کار گیری چماق کفر و الحاد صورت میگرفت، پیشرفت شایانی حاصل نشد. اما چون در مدینه عملا به صفت قاسم الجبارین الله متوسل شد و شمشیر را به کار برد، قبایل ثروتمند یهود را کشتار و اموالشان را غارت کرد، راه عملی رهبری وی گشوده شد گرچه هدف والای اولیهً وی هم در این راه قربانی شد. عنوان قاسم الجبارین نیز در اصل نه متعلق به الله (الایلاه، خدای آسمان) بلکه از آن خدای قهار بزرگ بابلی مردوک (اژی دهاک اوستا) خدای شهر و دولت بابل بوده که مفهوم لفظی نامش همین کشندهً ستمکاران است. اگر منظور از جباران، حاکمان برده دار و بهره کش و جنایتکار بود نه تنها ایرادی نداشت، احسنت هم داشت ولی بنیانگذاران اسلام خود همین سیستم برده داری و بهره کشی و قتل و غارت معاندین و بیگانگان را پایهً حکومت کاملاً تبعیض گرای اسلامیشان قرار داده بودند. در واقع دموکراسی اولیهً اسلامی به صورت درون برده داری پیاده شده و شعار وفلسفهً اساسی اش همهً مردم بندهً خدا و رسول و خلفا و ائمه و فقها بوده است. و زنان یعنی نیمی از جامعه در این مکتب حتی نیمه انسان هم به حساب نیامده اند، در حالی که در اسلام آزادگان صحرانشین پیش از اسلام الهه ها پا به پای خدایان بزرگ پرستش میشده اند. در اینجا مطالبی را در باب پایه های سنتی یهودی نماز و روزه را به عینه از منابع مأخوذه قید می نمائیم: موسسه گفت و گوی ادیان در بیست و نهمین جلسه از سری جلسات ماهانه خود "تاریخچه شکل گیری عبادات یهود" را مورد بررسی قرار داد.
مهندس "آرش آبایی"، کارشناس علوم دینی یهود در این نشست که در تاریخ 28 فروردین 86 با حضور رئیس موسسه "حجت الاسلام ابطحی"، رئیس سابق انجمن کلیمیان تهران "یشایایی"، رئیس انجمن کلیمیان تهران "دکتر مره صدق" و جمعی از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و تعدادی از علاقه مندان حوزه دین و گفت و گوی دینی برگزار شد، به بررسی صور تاریخی شکل گیری عبادت در تورات و در دین یهود پرداخت.
وی اظهار داشت: علمای یهود عبارت پرستش و بندگی از طریق قلب را همان دعا و نماز به درگاه خالق تعبیر کردهاند. اساس عبادت یهود را در گذشته(از زمان بعثت حضرت موسی تا حدود 2000 سال پیش) مراسم تقدیم قربانیها تشكیل میداده و دعای لفظی در كنار آن قرار میگرفته است. اما پس از ویرانی معبد مقدس یهودیان در بیت المقدس در سال 68 (یا 70) میلادی، به علت توقف مراسم تقدیم قربانی، اصل عبادت یهود بر نماز و دعاهای كلامی قرار گرفت و با گذشت زمان آیین و متن نمازها شكل مدون امروزی را به خود گرفت. نماز در لفظ عبری «تِفیلا» نامیده میشود و عموما سه نوبت در روز خوانده میشود كه اسامی آنها به ترتیب عبارتند از "شَحَریت"(صبح)، " مینحا"(بعدازظهر) و عَرویت (شامگاه). نخستین شكل از عبادت یا مدح خدا را در مورد حضرت آدم و بعد از آن در خصوص فرزندان آدم می توان مشاهده کرد. وی با بررسی سیر تاریخی این رویه، افزود: ابراهیم برای نخستین بار، قدم را ازمدح صرف خداوند یا درخواستهای شخصی فراتر می گذارد و ضمن طلب بخشش برای دیگران، قصد دارد كه قصد و نیت خداوند را تغییر بدهد . این کارشناس علوم دینی یهود، همچنین به تشریح چگونگی مدح خداوند توسط یعقوب، اسحاق، بنی اسرائیل و .. پرداخت و دو شکل عبادت کلامی و تفدیم قربانی را به عنوان احکام تورات درباره عبادت برشمرد. آبایی اظهار داشت: با احداث معبد بیت المقدس در اورشلیم توسط سلیمان، آیین عبادی شكل مشخص تری به خود گرفت و از زمانى كه الفاظ و زمان دعاها براى همیشه مشخص شد، نهاد مهم دیگرى به نام كنیسه[ بِت هَكِنِسِت یا كِنیسا] آغاز به كار كرد و از آن جا كه این دعاها بر پایه تمام نیازهاى مجموعه قوم یهود تنظیم شده بود، مقرر شد كه مراسم دعا به جماعت برگزار شود.
آرش آبایی، آذر 81
در شریعت یهود، راههای متعارف نزدیكی به خداوند و كسب رحمتهای او، عبارتند از: روزه، دعا ( نماز یا تفیلا ) و صدقه. روزه به عنوان یكی از این راهها، امری بسیار متداول و معمول در آیین كلیمیان جهان است كه در قالبهای واجب و اختیاری برگزار میشود. روزه در كلام عبری، تعنیت به معنای رنج دادن جان نامیده میشود كه وجه تسمیه آن خودداری از خوردن و آشامیدن طی روز (شرعی) است. در بیان خلاصهای از فلسفه روزه میتوان چنین گفت كه روزه مانند اكثر احكام و مقررات دینی، كاركردی مانند ایجاد یك زمینه تیره و تاریك برای درك بهتر روشنائیها دارد. به عبارت دیگر، روزه و بسیاری از دستورهای محدودكننده دینی (همچون حلال و حرامها)، با ایجاد یك یا چند نوع محدودیت در فعالیتهای جاری زندگی، زمین‌های به ظاهر تیره میسازند كه در قالب آن، ارزشهای زندگی جهان بهتر قابل درك و فهم خواهند بود. محدود كردن انسان در خودداری از اعمال ساده زندگی مثل خوردن و آشامیدن، او را وادار به تفكر و بررسی شفافتر روشها و اهداف زندگی خود می‌كند. ماهی تا زمانی كه در آب است، معنای آب را نمیداند، اما اگر لحظهای از محیط آبی خود خارج شود، معنای آب را درك خواهد كرد (البته پس از بازگشت به آن محیط).
اهداف روزه (های واجب) در یهود را میتوان به 3 بخش تقسیم كرد (كه یك روزه میتواند بیش از یك هدف را دنبال كند) :
1- توبه و طلب بخشش 2- یادآوری یك مناسبت و یا سوگواری 3- تلاش برای تحقق یك آرزو یا استجابت حاجت اولین و معروفترین روزه یهودیان، روزه یوم كیپور نام دارد. این روزه با هدف بخشش گناهان (میان انسان و خداوند) انجام میشود و تنها روزهای است كه دستور مستقیم خداوند در تورات درباره آن صادر شده است: « برای شما قانون ابدی باشد كه در دهمین روز از ماه هفتم (عبری) جانهای خود را رنج دهید (روزه بگیرید) .... زیرا در این روز برای شما طلب عفو میشود .... (و در صورت توبه) از تمام خطاهایی كه نسبت به خداوند مرتكب شده اید، مبرا میشوید» ( تورات – سفر لاویان – فصل 16 – آیات 29-31 )
ریشه این روزه، به عفو بنیاسرائیل از جانب خداوند در صحرای سینا بازمیگردد. حضرت موسی اولین بار، چهل روز در كوه سینا توقف كرد تا تورات را دریافت نمود (10 فرمان)، و پس از بازگشت از كوه، تمرد گروهی از بنیاسرائیل را مشاهده كرد. پس از توبیخ قوم و پشیمانی آنها، چهل روز دیگر در بالای كوه برای قوم طلب عفو كرد و پس از آن، به فرمان خداوند، 40 روز دیگر در بالای كوه رفت تا برای دومین بار لوح ده فرمان را دریافت كرد. موسی در دهم ماه هفتم از كوه پایین آمد و چون این روز برای بنیاسرائیل، نشان عفو خطاهای آنها از سوی خداوند بود، این روز به عنوان یوم كیپور یعنی روز بخشش گناهان تعیین شد.
یهودیان جهان در این روز كه مهمترین روز تقویم عبری محسوب میگردد، روزه 25 ساعته (غروب تا غروب )گرفته و از انجام هر كاری دست كشیده و تمام وقت در كنیساها، به عبادت میپردازند.
دومین سری از روزههای واجب یهودیان، 4 نوبت روزههایی هستند كه پس از ویرانی معبد بیتالمقدس از طرف انبیا و علمای بنیاسرائیل به نشانه سوگواری برای این جامعه مقرر شدند.
سرزمین اسرائیل، شهر اورشلیم و معبد بیتالمقدس ركن اصلی عبادات و اعتقادات یهود را تشكیل میدهند. بسیاری از آیین عبادی و زیارتی قوم یهود مربوط به این مكان و سرزمین مقدس است. یهودیان در سه نوبت نمازها (تفیلاها)ی روزانه خود به سوی بیتالمقدس به عنوان قبله رو می‌كنند. پس از ویرانی نهایی بیتالمقدس در حدود سال 70 میلادی و تبعید یهودیان از آن سرزمین، 4 نوبت روزه به نامهای گدلیا، دهم طبت، 17 تموز و 9 آو ( 25 ساعته) به نشانه یادبود و سوگواری برای این واقعه بر یهودیان واجب شد.
سومین شكل روزه، روزه استر است. این نشانه نوعی روزه است كه به منظور طلب حاجت و استجابت دعا صورت میگرفت. در حدود 2300 سال پیش كه یهودیان از زمان كوروش در ایران ساكن شده بودند، دختری یهودی ملكه دربار خشایارشا شد. در آن دوران یكی از وزرا نقشه قتل عام یهودیان را طرح كرد كه با هوشیاری استر و یكی از انبیای یهود به نام مُردخای این نقشه باطل شد. استر برای موفقیت در ابطال این توطئه، از یهودیان ایران خواست كه 3 روز روزه بگیرند و از خداوند طلب بخشش و كمك نمایند. پس از آن، روزه استر به یادبود این واقعه بر یهودیان واجب گشت.
روزههای مستحب :
1- روزه آدینه پسح : این روزه مختص پسران و مردان اولزاد خانواده است كه به یادبود ضربت خداوند به اولزادهای مصریان در هنگام آستانه خروج بنیاسرائیل از مصر و مصونیت عبرانیان از این ضربت صورت میگیرد.
2- در ایام خاص از سال به ویژه ماه الول ، روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه گرفته میشود.
3- روزهای آدینه ماه نو عبری ( روز قبل از حلول ماه قمری).
4- عروس و داماد در روز عروسی یا روز قبل از آن به مناسبت شروع زندگی جدید و به منظور توبه از گناهان گذشته در صورت امكان روزه میگیرند.
5- كسی كه خواب آشفتهای دیده است و آن را نشان بدی میداند، روز بعد به خاطر كفاره گناهان و رفع مصیبت روزه میگیرد.
6- برخی رسم دارند كه در سالروز درگذشت والدین خود یا سالروز درگذشت علمای عالیرتبه دینی روزه بگیرند.
7- در مواقع خاصی مانند احتمال وقوع بلایای طبیعی یا بروز خشكسالی و نظایر آن، بنا به حكم مرجع دینی، روزه جماعتی بر یهودیان منطقهای خاص مقرر میشود.
آداب روزه و شرایط آن :
در شریعت یهود، كلیه واجبات دینی برای دختران از سن 12 سالگی و برای پسران از 13 سالگی شروع گشته و اجباری است. روزه نیز مشمول این حكم است. كلیه روزههای مورد بحث اعم از واجب و مستحب به غیر از 2 مورد یوم كیپور و روزه نهم آو( كه 25 ساعته و از غروب تا غروب هستند)، همگی از ماقبل سپیده صبح تا تاریكی كامل هوا برگزار می‌شوند ( هرچند كه رسم است پس از خوابیدن شب قبل، چیزی خورده نشود). به غیر از 2 روزه یاد شده كه استثناء هستند، تقریبا غیر از خوردن و آشامیدن، هیچگونه محدودیت دیگری اعمال نمیشود. در روزهها، مواردی به مراسم نمازهای روزانه اضافه می‌شوند.
غیر از روزه بزرگ یوم كیپور كه تاكید ویژه‌ای بر انجام آن صورت میگیرد، در همه روزهها، بیماران و افراد ضعیف و زنان باردار یا شیرده از روزهها معاف هستند. در ایام عید و روزهای شنبه و روزهای اول ماه نو عبری، گرفتن روزه ممنوع است.
پذیرش روزه :
هر چند كه روزه در یهود ( تعنیت ) معنای تحتاللفظی «رنج دادن جان» را داراست، اما هدف اصلی آن همانگونه كه ذكر شد، یادآوری موضوعهای معین در شرایط ویژه روزه است. لذا آمادگی جسمانی برای روزه بسیار با اهمیت شمرده شده است. به خصوص درباره روزه بزرگ یوم كیپور، در احكام دینی، صرف خوراك مفصل قبل از شروع این روزه، بسیار باارزش و مستوجب ثواب شمرده شده است، زیرا فرد را برای اجرای یك فرمان الهی آماده میسازد. نیز درباره روزههایی كه جنبه توبه دارند به كرات این نكته گوشزد شده است كه روزه توبه، تنها مختص روابط انسان و خداوند است و چنانچه انسانی، نسبت به همنوعان خود گناهكار باشد، تا زمان رفع كدورت و احقاق حقوق آنها، روزه و توبه او به درگاه خداوند بیاثر خواهد بود.
و در پایان، جملهای معروف است از حضرت یشعیای نبی كه از قول خداوند هدف واقعی روزه را به بنیاسرائیل تذكر می‌دهد كه روزه مورد قبول خداوند، رنج انسانهای روزهدار و تعظیم و تكریم ریاكارانه آنها در زمان روزه نیست، بلكه برداشتن یوغ ظلم و رهایی بخشیدن به ضعفا و مظلومان به عنوان حاصل عملی این احكام و مراسم، مورد نظر خداوند و انبیای اوست. ( یشعیا فصل 58 آیات 3-7 )
در اینجا برای آشنایی با نمازهای زرتشتی با نمازهای پنجگانهً زرتشتی و مراسم به جای آوردن آن، مطالب جامع استاد سید خلیلی را از سایت آریا رمن به عینه نقل می نماییم که بدون تحقیق اساسی و کافی عقیده مند به اصالت و قدمت نمازهای زرتشتی است.
پنجگاه نماز مزدیسنا در شبانه روز: زرتشت برای پیروانش پنجگاه نماز در شبانه روز تعیین کرد.بسیار جالب توجه است که نماز کیش باستان از حیث اوقات پنجگانه و سایرشرایط آداب و رسوم،شباهت زیادی به نماز مسلمانان دارد. اوقات نماز و شرایط آن در مزدیسنی به ترتیب زیر است: در مزدیَسنی شبانه روز به پنج قسمت تقسیم شده و هر کدام به نام فرشته ای نماز خاصی دارد. 1-هاون گاه،وقت آن از برآمدن خورشید است تا نیمروز (ظهر) 2-رپیت وین گاه،موقع آن ظهر است تا 3تسو(ساعت)بعد از نیمروز
3-ازیرین گاه،از سه ساعت بعد از ظهر شروع می شود و تا اول شب و پیدا شدن ستاره خاتمه می یابد. 4-ایویس روتریمگاه،وقت آن از اول شب تا نیمه شب. 5-اشهین گاه،وقت آن از نیمه شب است تا بر آمدن خورشید. در روایات داراب هرمز دیار چنین آمده:هاون گاه شش ساعت است،رپیت گاه سه ساعت،ازیرین گاه سه ساعت،اویس روتریمگاه شش ساعت و اشهین گاه نیز شش ساعت. هاونی و رپیت وین و اوزیرین و ایویس روتریم و اشهین پنج فرشته نگاهبان شب و روز هستند که هر یک از آنها را گروهی از ایزدان،مانند مهر و رام و اردیبهشت و آذر و آپم نپات و ایزد آب و فروهرو اوپرتات و سروش و رشن اشتاد همراهی می کنند. شرایط نماز برای به جا آوردن نماز شرایطی منظور شده که به شرح زیر است: 1-پاک کردن تن از هر گونه کثافت و نجاست. 2-پاک کردن لباس از هر گونه پلیدی،نسا(تن مرده و لاشه حیوانات وهر چیزی که بدان پیوسته باشد)و هیرنسا(چیزی است که از ذیروحی جدا شده باشد،مانند خون،ناخن،موی و امثال آنها)
3-دربرداشتن سدره و کشتی*. 4-شستن دست و صورت که وضو نام دارد. 5-پاک بودن جای نماز از هرگونه پلیدی و نسا و هیرنسا(اطراف محل نماز تا چهل گام یا حداقل سه گام) 6-محل نماز به زوراز کسی گرفته نشده باشد یا از پول دزدی خریده نشده باشد.
ترتیب وضو
ترتیب وضو این است که دستها را تا مچ و صورت را تا بناگوش و زیر زنخ و بالای پیشانی و نیز پاها را تا قوزک سه بار با آب تمیز خوب شستشو می دهند.آنگاه دعای دست و رو شستن را که سروش باج نام دارد می خوانند و به نو کردن کشتی(باز و بسته کردن کشتی)پرداخته پس از آن شروع به خواندن نماز می کنند. در صورتی که آب نباشد و یا به علتی استعمال آب مجاز نباشد؛در این صورت دستها را سه بار به روی خاک تمیز می زنند و سپس به صورت و پشت دستها می کشند. هنگام وضو گرفتن دعایی به نام سروش باج می خوانند،برای آگاهی بیشتر خوانندگان فرزانه ،دعای سروش باج را در زیر آورده می شود:
به نام ایزد بخشاینده بخشایشگر مهربان به خشنودی اهورامزدا-اشم وهی(سه بار)- من اقراردارم و استوارم به دین مزدیسنی که آورنده زرتشت،مخالف دیو پرستی و کیش اهورایی است**.
اگر بامداد باشد-به هاون(صبح گاه)اشوو سردار اشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به دهدار نیکخواهی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. اگر نیمروز باشد-برفتون(نیمروز)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به شهردار مردم نوازی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. ***
اگر پسین باشد-به ازیران (پسین)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پادشاه بادرام پروری که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.****
اگر شب باشد-به ایوه سریترم(شامگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پیشوای روحانی بشر دوستی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.*****
اگر نیم شب باشد-باشهن(سحرگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به کدخدای نیک خواهی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.
قبله پرستش سو(قبله)در کیش مزدیسنی از لحاظ اینکه نمی توان برای خدا حدود و جهتی را در نظر گرفت از این رو موقع نماز خواندن،به طوری که در بحث آتش خواهد آمد،به سوی نور و روشنایی از قبیل آفتاب و ماه و چراغ و آتش روی می کنند.همانگونه که گفته شد،زرتشتی ها به سوی نور و روشنایی می ایستند و نماز می خوانند و برداشت آنها از نور و روشنایی چنین است:
فروغ نور و روشنایی ظاهر نموداری از نور و روشنایی عالم حقیقت و معنویت می باشدو در طراوت روح و دل اثری بس بزرگ دارد و انسان را به تجلیات انوار خدایی متوجه می سازد.
تمام آفریدگان به نور نیازمند هستند،همان گونه که حیوانات با بهره گیری از نور زنده اندو نباتات از نور زندگی می گیرند،چنانکه اگر گلدانی را پشت پنجره بگذاریم ،پس از چند روز می بینیم که برگها و شاخه های آن به سوی نور متمایل می شود.در کتاب های مقدس دینی خداوندهمیشه خود و پیامبران خود را نور معرفی می کند،به برخی از پیامبران بنی اسرائیل خداوند به چهره آتش و نور نمایان می شود. نمازمزدیسنی و ترجمه آن نمازاول جملات اوستایی: خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا؛اشِم وُهووَهیشتِ م استی؛اُشتا استی اُشتا اهمایی؛هِیَت اشائی وَهیشتائی اشِم ترجمه فارسی:
به خوشنودی اهورامزدا-به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان پاکی و راستی بهترین نیکویی است و هم مایه سعادت است،سعادت از برای کسی است که راست و خواستار بهترین بهترین راستی است. نماز دوم جملات اوستایی:
خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا******؛یَتا اهوئی ریوُ؛اتارَتوش اشات چیت هَچا؛وَنگهِوش دَزدامَنَنگهو؛شِیئوت نَنِم انگئوش مَزدائی؛خَشَترِم چا اهورائی آ؛یِم دِریگوُ بِیودَدَت و استارِم
ترجمه فارسی:
به خشنودی اهورامزدا- به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان همانگونه که سردار دنیا(اهو)توانا و نیرومند است به همان اندازه سردار دین(رتورد)نیز به مناسبت پاکی و اشویی خویش نیرومند است موهبت اندیشه نیک (وهومن)لقب کسی است که برابر خواسته مزدا رفتار کند.سلطنت اهورایی ویژه کسی است که درویشان و بینوایان را دستگیری کند.
نماز سوم
جملات اوستایی:
یَنگهه هاتم آئت یسن؛یئیتی وَنگهو مَزدا و اهورُو؛وَئثا اشات هَچا یاونگ؛هَمچا تَسچا تاوسچا یَزِمئید ترجمه فارسی: مزدا اهورا آگاه است از آن کسی که(چه مرد چه زن)در میان موجودات ستایشش بیشتر و بهتر است،به حسب راستی ؛این چنین مردان و این چنین زنان را می ستاییم. *کشتی:الف-سدره پیراهنی است بدون یقه؛با آستینهای کوتاه،سفید و ساده و گشاد که تا زانومیرسد و چاکی در وسط داردکه تا به آخر سینه می رسد و در آخر آن چاک،کیسه کوچکی دوخته شده که مزدا اهورا)کیسه کَرفه(ثواب)نامیده می شود.این کیسه نشانه ای از گنجینه پندارز نیک،گفتار نیک و کردار نیک شمرده می شود.سدره در کتب دینی پهلوی شپیک نوشته شده است. ب-کُشتی بندی است سفید و باریک که از هفتاد و دو نخ پشم گوسفند بافته می شود،هفتاد و دو نخ علامت هفتادودو نخ علامت هفتادودو های یسناست.برای هر زرتشتی که به هفت سالگی برسد پوشیدن سدره که جامه پرهیزگاری و پارسایی است و بستن کشتی به دور کمر که بند بندگی خداوند است الزامی می باشد. **واژه مزدا (دانا)و اهورا (سرور و بزرگ)هر دو به معنی خدای یکتا می باشد،در اوستا بیشتر کلمات اهورامزدا بطور منفرد و گاهی به شکل مرکب(اهورامزدا)یا(مزدا اهورا)به همان معنی آمده است.
***دین زرتشتی را مزدیسنا هم میگویند.این کلمه مرکب است از دو جزء،مزده یا مزدا به معنی خداوندیکتا و یسنا به معنی پرستی و معنی ترکیبی آن"پرستش خدای یکتا" یا "خدا پرستی" می باشد. ****پیامبر بزرگ ایران باستان،اشوزرتشت،در زمان پادشاهی شاه گشتاسپ کیانی ظهور نموده ایرانیان را به راه راست مزدیسنا هدایت فرمود.
*****پیش از ظهور اشو زرتشت پرسش ارباب انواع در بین آریائیها معمول بود.آنها خدایان مورد پرستش خود را دیو می نامیدند چنانچه هندوها کا با ایرانیان از یک نژاد تا به امروز خدایان خود را دِو و خدای بزرگ را مَهادو و پرستشگاه خود را دِوال می گویند. اشو زرتشت بر ضد دِیو پرستی یعنی پرستش ارباب انواع و خدایان برخاست. ******این جمله اوستایی در زمان زرتشت و بعد از او به معنی به خشنودی اهورامزدا بود، ولی در زمان ساسانیان برای معنی این جمله عبارت به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر مهربان را انتخاب کردند.
نماز پیش و پس از زرتشت
و نمازگذاری از دید گاتاها
از: فتانه فرید
همه‌ی جهان خود را
تن و استخوان خود را
کالبد و توانایی و دانایی خود را
روان و باور خود را
به گاتهای افزاینده و پیشبرنده
به شاه نماز های راستین
پیشکش میکنیم و آگاهی می‌نماییم
آن گاتها هستند
که پشت و پناه و خوراک اندیشه‌ی ما،
که خوراک و پوشاک روان ما می‌باشند،
. . . زیرا خدای دانا و پیروز
آ سودمندترین و جهان آفرین
ستوت یسن را (گاتها)
برای پاسبانی جهان‌های راستی
برای نگهداری جهان‌های راستی
برای کسانی که سود می‌رسانند و خواهند رساند
و برای سرتاسر هستی، بر جای گذاشته است.
این بخشی بود از سرودی که در پایان "ستوت یسن" که همان گاتها و سرودهای وابسته به آن که همه به یک گویش کهن ویژه زبان اوستا می‌باشند، آمده است.
ـ(ستوت یسن؛ گات ها هستند با هفت سرود از یاران اشو زرتست ـ شاهنامه و ایران ـ)ـ
این سرود را بیگمان یکی از پیروان دین بهی به گویش نوین اوستا سروده است و این نکته نشانگر آن است که گاتها تا پشت‌ها و نسل‌ها پس از اشو زرتشت و یاران، همچنان، هم راهنمای زندگانی و هم سرودهای نیایشی بهدینان بوده است.
در اینجا و پیش از آنکه به سرودهای زرتشت بپردازم، اندکی از آیین‌های نمازگذاری آریایی را بازگو می کنم.
پیشوایان کیش کهن، آتشی را می‌افروختند. (ناگفته نماندکه هر خانه‌ای آتش در آتشدان داشت که هر گز خاموش نمی‌شد جز آنکه پیش آمدی آنرا از میان می‌برد)، چارپایی را که بهترینش اسب بود، گردن می‌زدند و اندکی از گوشت و پیه و خون این چاریای را بر آتش می‌انداختند تا دود غلیظی بلند میشود (زیرا از راه ستون دود بر خاسته بود که قربانی خود را به خدایان می‌رساندند). گیاهی سکرآور به نام "هوم" را با ناز و ادا در هاون می‌کوفتند و آبش را می‌بیختند و اندکی از آن را در آتش می‌ریختند و دود را بیشتر میکردند و بقیه را خود می‌نوشیدند و در تمام این مدت، یک یا چند تن از خدایان خود را با سرودهایی می‌ستودند که در آن ستایش از جنگ و پیروزی، زور و زور‌‌ورزی، مست‌مستی و بد‌مستی خدایان یاد میکردند و خود هم مست و بد‌مست می‌گشتند.
اگر برگزارکننده پادشاه یا سرداری بود. شمار پیشوایان افزونتر، انداره ی آتش بزرگتر، شمار چارپایان قربانی شونده بیشتر، سرودخوانی بلندتر و با نوشانوش فراوانتری همراه بود. چنانچه در(هنگام برگزاری) آن آیین، اسیران جنگی نیز بودند، پس از شکنجه و آزار، خون آنان نیز ریخته میشد و قربانی رنگین‌تر و خونین‌تر می‌گشت
نماز تازه و ساده
نماز چیست؟
میگویند پرستش خدا یا خدایان است. " بندگی و اطاعت و عبادت است". این پرستش از راه آیین ویژه‌ای برگزار میشود.
دیدیم که این آیین در میان مردم آریایی رنگین و خونین بود. دین‌های دیگر، کمابیش هرکدام، در آیین‌های خود رنگ و آرایش و خونریزی، آتش افروزی دارند.
دست افراشتن، خمیدن، بر خاک افتادن، راه پیمودن، دویدن، و نذر و نیاز و دادن پیشکش از همین آیین‌هاست. همه و همه این آیین‌ها با خواندن وگفتن سخنان ویژه ای که از پیش گفته و سروده شده‌اند، انجام میگیرند.
اکنون بیاییم نگاهی بیندازیم به نمازهای گاتها و بررسی کنیم که آیا می توان نماز گزاری را از گاتها آموخت؟ ناگفته نماند که زرتشت در سرودهای خود گاه گاهی واژه‌هایی را بکار می‌برد که نمایانگر حال وی در زمان‌های گوناگون میباشد. برای نمونه، واژه هایی مانند:
وی یس (گرامی داشتن)، نم (سر خم کردن)، سرو (سرودن)، ستو (ستودن)، زو ( صداکردن)، یاس
( خواهش کردن و در خواستن)، گرز ( گرزیدن، داد خواستن) را کمابیش شصت بار به مانند اسم و فعل یاد کرده است. ناگفته نماند که واژه "نماز" از همان " نم " و به اوستا نمه و نمس و سانسکریت نمس سرچشمه گرفته است.
بند۱. ای اهورامزدا، ای خداوند جان و خرد، سرم در نمازت خم است و دستهایم افراشته. پیش از
هرچیز، یاری خرد افزاینده ترا خواستارم. می‌خواهم با کارهای راست و درست و پاک خود، که از
خرد و با دانش نیک انجام میگیرند، ترا و روان جهان زنده را شاد سازم.
بند ۲. ای خدای دانا، با اندیشه نیک نزد تو می‌آیم. مرا از راه راستی و درستی، نیکی و بهره‌ی هر دو
هستی، تنی و مینوی، ارزانی دار تا یارانم را به آسایش و آرامش برسانم.
بند ۳. ای راستی و ای منش نیک، من برای شما سرودگویانم، سرودهایی که تاکنون کس نسرودست.
همچنین برای خدای دانا سرود می‌خوانم و نیز برای کسانی‌که برایشان آرامش، شهریاری
شکست ناپذیر را گسترش می‌دهد. به نیایشم گوش کنید، به یاریم بشتابید.
بند ۴. بیگمان، من روانم را با اندیش نیک همساز می‌کنم و میدانم که هر کاری که برای خدای دانا
انجام گیرد، چه پاداشی دارد. تا تاب و توانایی دارم، همه را خواهم آموخت که چگونه از راستی
پیروی کنند.
۵. من منش نیک را دریافته‌ام. پس کی ای راستی ترا خواهم دید؟ کی راه خدای بس توانا را خواهم یافت؟ کی آوای درونی مزدایی را خواهم شنید؟ ما با پیام مهین بر زبان، ددمنشان را در بر گزیدن دین به راه خواهیم آورد.
۶. مزدا، از منش نیک برس و از آیین راستی زندگانی درازی را رازانی دار. خدایا، باسخنان راستین ِ خود مرا که زرتشت هستم و یارانم را یاری کن و نیرو بخش تا آزار بد خواهان را از میان برداریم.
۷. ای راستی، آن نیکی و بهره را ارزانی دار که نیک منشی اش می نامند. ای آرامش درونی، آرزوی گشتاسب و مرا برآور. آری، ای مزدا، آن نیرو و توتنایی را بخش که پیام اندیشه انگیز ترا با کامیابی به همه برسانیم.
۸. ای که بهترین هستی و با بهترین راستی هماهنگ هستی. با مهـر و دلبستگی، بخشش های نیک منشی و درست اندیشی را برای خود و فرشوشتـر ِ راد مرد و دیگر یاران برای همیشه می خواهم.
۹. ای خدای دانا، با بودن این بخشش ها، از ما کاری سر نزند که شما و راستی و بهترین اندیشه را بیازاریم. ما همه با هم، شما را می ستاییم زیرا شما را که پیشبرندگان ِ توانا هشتید، سزاوار ستایش می دانیم.
۱۰. ای خداوند جان و خرد، کسانی را که نیکوکار و نیک اندیش و بر راه راستی و درستی می بینی، کامروا ساز، بسی کامروا، نیک می دانم که هیچ نیایشی نیست که از جان و دل برآید و بی پاسخ بماند.
۱۱. ای خدای دانا، تو که همواره آیین راستی و منش نیک را استوار داشته ای، مرا جنان بیاموز که اندیشه های خرد و گفته های ترا بازگو کنم. خواستم آموزشهاییی است که از آنها بهترین زندگی پدید آمده است.
سرود نخست گات ها به روشنی نشان می دهد که:
۱. هدف زرتشت از نماز، نیایش به درگاه خدای دانا و تواناست.
۲. این نماز را با سری خم و دستهایی به سوی خدا افراشته برگزار می کند.
۳. نمازش سرود است، سرودهای تازه که از انگیزه دریافت های خود سروده است و در آنها هیچ برای سود شخصی و نفع مالی نمی خواهد.
۴. وی تنها چیزی که می خواهد خرد افزاینده و پیشبرنده ی خدایی می باشد تا با یاری آن بتواند کارهای راست و درست را با دانش انجام دهد و با برقرار کردن سر و سامانی نیک، جهان زنده را که در آن آدمیان و دیگر جانوران و گیاهان زندگی می کنند، آبادرساخته، با این کردار خدای را از خود شادمان سازد.
۵. وی پیامی خدایی دارد که می خواهد به یاران خود آن را به همه ی جهانیان برساند.
۶. آن پیام پاک در همان هفده سرود ی گرد آمده است که ما آنها را با نام "گات"ها می شناسیم.
چنانچه گذری بر گات ها داشته باشیم، به نیکی درخواهیم یافت که نماز زرتشت، نماز و گداز نیست. بلکه یاری خواستن از خدای برای خدمت به جهان و جهانیان است و بس. بنا بر این در می یابیم که در برابر نمازهای رنگین و خونین آیین های کهن آریایی و همچنین در برابر نماز ها و آیین های نو و کهن بسیاری از باورهای دیگر جهانیان، راه و روش نمازگزاری زرتشت در گات ها، روشی است بسیار تازه و ساده.
زرتشت به جای خدایان گوناگون نر و ماده، زود رنج و زود شاد، گاه مهربان و گاهی خشمگین ، قربانی پسند و باج خواه. به جز خداوند جان و خرد، دیگر خدایی را نمی شناسد.
زرتشت از آتشدان خانگی، آتشی می افروزد که فروزان، و کمابیش بی دود است. وی آتش را سرچشمه روشنایی، گرمی و نیرو، خرد ِ افزاینده و راستی پیشبرنده می داند. به جای گوشت، پیه، خون، نوشابه مستی آور و جنبش های تنی و جسمی، تن و روان و چکیده ی اندیشه و گفتار و کردار نیک و همه ی نیروی خود را که از راه راستی و از آوای درونی دریافته است. تنها و تنها به "خداوند ِ جان و خرد"، پیشکش می کند.
زرتشت در برابر آتش می ایستد، سر را خم می کند، دست ها را بالا می گیرد، سرود می خواند و به سوی آسمان می نگرد تا جهان آفرین و جهان آفرینش را با انجام دادن کارهای نیک در زندگانی از خود شادمان سازد.
زرتشت، گذشته از نماز گزاری در برابر آتش فروزان. در هوای آزاد، رو به سوی خورشید و ماه و ستارگان می کند و با نگاه کردن به چشم اندازهای کوه، سبزه، آب، ابر، روشنی روز و تاریکی شب، به یاد خدای خود می افتد و نماز می گزارد.
نماز های پنجگانه
اشو زرتشت در گات ها می فرماید، کدام هنرمندی روشنی و تاریکی را آفرید؟ چه کسی سپیده دم و نیم روز و شب را آفرید؟ (سرود نه بند پنج). این اشاره ای ست به نمازهای بامدادی و نیمروزی و شبانه که هر بهدین پیش از آغاز به کار و یا پیش از به خواب رفتن برگزار می کند.
اما دیری نگذشت که یاران به گاس گات های پنجگانه، نمازهای روزانه خود را نیز پنج بخش کردند.
در اوستا از پنج "گات"ها که به پارسی "گاه"، شده است و هر "گاه"، یک سرود زرتشت باشد چندین بار یاد شده است. پنج گاه یا هنگام برگزاری و نام نمازهای پنچپانه بدینگونه اند:
_ "اوشهین گات ها" و به پارسی "اوشهین گاه"، از نیمه شب تا سر زدن خورشید.
_ "هاونی گات ها"، و به پارسی "هاونی گاه"، از سرزدن خورشید تا نیمروز.
_ "رپیتوین گات ها"، به پارسی، "رپیتون گاه"، از نیمروز تا نیمه ی پسین.
_ "اوزینیرین گات ها"، به پارسی، "اوزیرین گاه"، از نیمه ی پسین تا فرو رفتن خورشید.
_ "اویویسوترم گات ها"، به پارسی، "اویویسرم گاه"، از فرو رفتن خورشید تا نیمه شب.
در این نماز های پنج گانه، خواندن گات ها و هفت هات را آغاز می کنند و در هر کدان بخشی از آن را می خوانند. تا گات ها و هفت هات به پایان برسد و آنها را از نو آغاز کنند.
بدین گوانه، پیام زرتشت پیش از هر کار روزانه بر زبان همه و آنان را راهنما، پشتیبان و کشتی بان می بود.
این بدان معنی نبود که که یک بهدین همه زمان خود را در خواندن گات ها می گذراند. بلکه خواست و هدف آنچنان که از نیرگستان بر می آید، این بود که یک سرود و یا بسیار کمتر از آن و برای نمونه چند بند از گات ها و هفت هات خوانده شود.
این نماز های پنچگانه با گذشت زمان به دیگر آیین ها، کلیمی و اسلام نیز راه پیدا کرد...
اشو زرتشت همبودگاه یا اجتماع را بر دوستی و همبستکی بنیادهای پنجگانه ای بنیاد می بخشید.
نخستین یکان یا بخش، پیوند زن و مرد و فرزندان خانواده.
دومین یکان یا بخش، همبستگی خانواده های یک برزن.
سومین یکان یا بخش، همبستگی برزن ها در یک آبادی.
چهارمین یکان یا بخش، پیوستگی آبادی ها در یک کشور.
و
پنجمین یکان یا بخش، دوستی کشورها در پیوند جهانی است.
هر کدام ار نمازها، با هدف و آرزوی پیشبرد یکی از این پنج بنیان برگزار می شود.
برای نمونه:
در نماز اوشهین گاه، فراوانی و فروغ برای خانواده
در نمازهاون گاه، سود و آبادی برزن و روستا،
در نماز رپیتون گاه، فراوانی و آبادانی آبادی یا شهر،
در نماز اوزیرین گاه، فراوانی مردم نیک و دلیر و آبادانی کشور،
و
در نماز ایویسروترم گاه، برای همه جهانیان، زندگانی نیکو درخواست می شود.
این خود نشانگر این است که هر کدام از نماز گزاران زرتشتی، در اندیشه ی یکایک یکان های اجتماع بودند و برای همبستگی جهانی و آبادانی همه ی جهانیان است.
A T E N A:
اهورامزدا کیست ؟
اهورامزدا یعنی چی ، اهورامزدا كیست ،آیا اهرورامزدا اسم خداست ، نقش اهورامزدا در دین زرتشت ،اهورامزدا خدای زرتشت ،
میدانم که بیشتر بازدیدکنندگان عزیز که با واژه اهورامزدا برخورد میکنند معنی آنرا نمیدانند پس در اینجا به بررسی این واژه میپردازیم. واژه اهورامزدا اوستایی و یکی از نامهای خداوند است. این واژه از دو بخش تشکیل شده است. اهورا به معنی هستی بخش و دارنده هستی است مزدا خود از دو واژه مز به معنی بزرگ و دا به معنی دانا و دانش است پس واژه مزدا نیز به معنی دانش بزرگ است و وظیفه هر انسانی است که این دانش بزرگ را در یابد و به ان برسد. در نتیجه واژه اهورامزدا به معنی دانای بزرگ هستی بخش است.
این كلمه در متن‌های پهلوی به اُهرمَزد و هُرمُزد و در فارسی اورمَزد، هُرمزد و هُرمُز مبدل شده است. تا قبل از زمانِ هخامنشیان نمی‌توان در موردِ یزدان‌شناسی و باورهای دینی ایرانیان جز در اساطیر باستانی ایران و هندِ باستان آگاهی یافت. هم‌زادهای اساطیری [كهن] بی‌شماری كه از دورانِ مشتركِ هندوایرانی در ادبِ وِدایی و میراثِ فرهنگی هند و داستان‌های پیشدادی، كیانی و میراثِ فرهنگی ایرانِ باستان برجا مانده‌اند، از جایگاهِ ویژه‌ای برخوردارند. این هر دو قوم در دوره‌ی هندوایرانی به اَسوره (اَهورَه) و دَئِوَ (دیو)های بی‌شماری معتقد بوده‌اند.
اهورامزدای زرتشت را در سرودهایش «گاتها»كه در واقع اصلِ اوستا است، بهتر میتوان شناخت. اَهورامزدای زرتشت، داناترین سرور و بالاترین و برترین گوهری است كه شایسته‌ی نیایش است. این گزینش در شرایط و زمانی انجام گرفته كه پیرامونِ زرتشت را ایزادانِ هندوایرانی بی‌شماری فراگرفته و در باورِ مردمان بوده‌اند. پس زرتشت با هوشیاری و تدبیر، اهورامزدا را بزرگ‌ترین خوانده است و این به مفهومِ آن است كه او بزرگ‌ترین خدایی است كه وجود دارد و در تصور می‌گنجد. با این تدبیر، بی‌آن‌كه ایزدانِ موجود را انكار كند، در مراحلِ بعدی آنها را به شكلِ فرشتگانِ اهورامزدا انگاشته كه به صورتِ صفاتِ اهورامزدا عمل می‌كنند. با این سلیقه و تدبیر، ایزدانِ باستانی به فرشتگانی مستقل كه از اهورامزدا بیرون جوشیده‌اند، بدل شده و هر یك به صورتِ‌منظری از اهورا عمل می‌كنند. به عبارت دیگر، اَمشاسپندان، اعضای یك پیكراند كه در آفرینش، زیك گوهرند.»
در سراسرِ گاتها، اهورامزدا برای زرتشت، تنها خدای توانا و آفریننده‌ی دانا است. در بالاترین نقطه‌ی آسمان قرار دارد. زاده نشده و كسی به او نمی‌ماند. وَرای او و بدونِ او، هیچ چیز وجود ندارد. او برترین هستی است و هستی همه از اوست. او برترین است. نه برتر از خود دارد و نه هم‌پایه. نه كسی منكرِ برتری او و نه مدعی جایگاه اوست.
در سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان نیز اهورامزدا همان خدای یكتایی است كه راستی را دوست دارد و از دروغ بی‌زار است. از تاكیدهای فراوان در گاتها و سنگ‌نبشته‌ها به پرهیز از دروغ، میتوان نتیجه گرفت كه تضادِ راستی و دروغ، در هر دو به یك اندازه متبلور است و بینشِ نبرد با دروغ و تكیه بر راستی، آبشخوری واحد دارد.
A T E N A:
نماز در دین زرتشت - نمازهای پنجگانه
نماز در دین زرتشت،نماز در دین زرتشت چگونه است،زرتشتیان چگونه نماز میخوانند،زرتشتیان چند بار در روز نماز میخوانند،متن نماز زرتشتیان،ترجمه متن نماز زرتشتیان،نماز زرتشتیان به چه زبانی است،
در فرهنگ زرتشتیان جشن به معنای ستایش و نیایش خداوند است . نمـاز رسمی ترین راه ارتباط فرد با اهورامزدا و یکی از راههای سپاسگذاری از بخششهای بی کران خداوندی است که در آئین زرتـشتـی عاشقانـه همواره مورد توجه بوده و هر زرتشتـی در اوج پاکی اندیشه روزانـه پنـج بار به نیایش اهورا مزدا می پردازد و ضمن سپـاس و ستـایش اهورا مزدا بر آفریده های نیک خداوندی نیز درود می فرستدو ضمن قدرشناسی خود را به خدا نزدیکتر می گرداند تا از بخشش نیک اندیشی برخوردار گردد و بر نیکی های جهان هستی بیفزاید .
1 – نیایش ( نماز ) روزانه که در پنج گاه ( زمان ) در شبانه روز انجام می شود .
نام پنج گاه نیایش ( نماز روزانه ) و زمان هر کدام بدین گونه است :
1- گاه هاون : از برآمدن آفتاب تا نیمروز
2- گاه رپیتون : از نیمروز تا سه ساعت از نیم روز گذشته
3- گاه ازیرن : سه ساعت از نیمروز گذشته تا رفتن آفتاب
4- گاه ائیوسروترم : از آغاز تاریکی شب تا پیش از سپیده دم
5- گاه اوشهن : از سپیده دم تا برآمدن آفتاب
لازم به توضیح است که نماز پنج گانه در دیانت زرشتی ۳۷۴۶ سال دینی زرتشتی قدمت دارد و از هیچ دین دیگری گرفته نشده است.
نماز و نیایش در آیین زرتشتی به سه طریق خوانده میشود :
خوانـدن با صدای بلنـد
خواندن به صورت زمزمه یا واج
خواندن با منشن یا اندیشه بدون اینکه زمزمه ای شنیده شود
ستایشهایی که به زبان اوستا است باید با آواز بلند و قسمتهای پازند را باید به زمزمه خواند . ستایش با منشن فقط به هنگام نام بردن در تندرستی یا مواقع دیگری که خواندن نیایش واجب نیست صورت میگیرد . نمازها و نیایـشها را میتوان به صورت ایستاده و یا نشسته خواند ، اما توصیه شده خواندن سروش باج و کشتی به صورت ایستاده انجام شود .
نماز گروهی
خواندن نماز و نیایش به شکل گروهی یا همازور شدن در ستایش بر سه گونه میباشد :
موبـد قسمتی از اوستا را خوانده و دیگران آن را تکرار میکنند .
گروهی یک قسمت از اوستا و یا نیایش را با هم با صدای بلند می خوانند .
ضمن خواندن اوستا توسط چند موبد دیگران بی صدا با حالت واج گوش داده و آن را زمزمه میکنند .
نیایش های گروهی معمولا به هنگام حضور دسته جمعی بهدینان در زیارتگاهها و همچنین آتشکده و مراسم گهنبار و . . . انجام میشود .
متن کامل نمازهای زرتشتیان
هر نماز با این زمزمه آغاز می شود.
باور دارم به دین مزدا پرستی که آورده زرتشت است.پیرو آموزشهای اهورایی هستم که از دیو (دروغ) و دو گانه پرستی به دور است.من یکتا پرست زرتشتی ام و تنهااهورا مزدا را در خور ستایش می بینم.
نماز گاه هاون (Havan): (از برآمدن خورشید تا نیمروز)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان بامداد پاک و سازنده را (هاون)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور دهکده(ویس) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه رپتون(Rapatvan) : (از نیمروز تا پسین)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان نیمروز را (رپتون)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور شهر (زنتو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه ازیرن(Oziran) : (پسین تا فرورفتن خورشید)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پسین پاک را (ازیرن)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور کشور (دخیو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه سروثرم (Srusram): (فرورفتن خورشید تا نیمه شب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان شب (ایوی سروثرم) پاک را.
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم همه ی رهروان راه اشویی زرتشت را و سرور اشوان را.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه اشهن (Oshhan) : (از نیمه شب تا برآمدن آفتاب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پگاه (اوشهی ناای) پاک را.
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور خانه (نمانا) که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.
پس از خواندن نماز گاه بایسته، زرتشتیان نماز سروش باج ، نیرنگ کشتی ، ستایش خدا ، تندرستی و برساد را می خوانند.به جز سروش باج بیشتر اوستاهای نام برده شده پازند است و پس از ساسانیان نوشته شده است.
گوشه ای از سروش باج که هر زرتشتی بایسته است که آن را به خوبی بداند همان نیایشهای اشم وهو و یتا اهو هستند. که در پیش در پاره های پیشتر به آنها نگاهی انداختیم.
پاره ای از نماز ستایش خدا که پس از نماز هر گاه باید خوانده شود:
ای اهورا مزدا به یاری من آی من پرستنده اهورامزدا هستم . من پرستنده خرد نیک و پیرو زرتشت هستم . من خود را پیرو راستی و پشتیبان استوار در این دین می دانم و پیمان می گذارم که همه توان خود را در راه اندیشه نیک و گفتار نیک و کردار نیک به کار برم. من به دین والای مزدا پرستی که دور کننده جنگ ، ناهماهنگی ، دشمنی و استوار کننده هماهنگی و آشتی و دوستی است باور دارم.
همانگونه که خداوند راستی و دادگستر است ، رهبر دنیایی نیز باید به خاطر راستی و داگستری اش برگزیده شود.
هنگامیکه پیروان دروغ مرا با خشم و نفرت تهدید می کنند ، تنها تو ای اهورا مزدا و نیروی اهورایی که تو با اندیشه و منش نیک به من داده ای و کردار نیک که باراستی و داد که قانون همیشگی توست، مرا نجات می دهد.
ای اهورا مزدا مرا یاری کن.
آن تیزرو ، توان بدنی و روانی را که در آفرینش تو برای پیروزی بر بدی ها ارزانی می دارد ، تندرستی و شادمانی زندگی را به ما ارمغان می آورد ، در زمان بی کران ، و در زمانی که برابر با قانون دگرگون ناپذیر تو پایدار می ماند به من ارزانی دار......
A T E N A:
روزه در دین زرتشتی - زرتشتیان چگونه روزه میگیرند
در مورد روزه در آیین زرتشت نیز باید گفته شود که روزه گرفتن و نخوردن آب و غذا بخاطر اینکه باعث سستی بدن و عدم فعالیت مفید و کار روزانه می شود ناپسند می باشد. چون این موارد در آیین زرتشت نکوهیده شده و بی کاری و تن پروری بشدت نهی شده است و. در وندیداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده: ‹‹ … آن كس كه سیر غذا می خورد، توانایی می یابد كه نیایش بكند، كشاورزی كند و فرزندان به وجود آورد. جاندار از خوردن زنده می ماند و از نخوردن می میرد.›› امابرای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یکم هر ماه زرتشتیان از خوردن گوشت پرهیز می کنند این چهار روز متعلق به چهار امشاسپند وهمن ؛ماه و گوش و رام که از میان چهارپایان هستند می باشد. رییس انجمن موبدان تهران(دکتر خورشیدیان)، از این رو، گفت: در اوستا مفهوم روزه به روزه باطنی نسبت داده می شود و روزه ظاهری وجود ندارد اگرچه امساک و تحت فشار قرار دادن جسم برای تمرکز بیشتر بر اعمال و مناسک دینی عملی ستودنی است. وی اظهار داشت: در عین حال در آیین زرتشت در 4 روز مخصوص در هر ماه هر نوع کشتار و قربانی کردن حیوانات و استفاده کردن از گوشت ممنوع است. دکتر خورشیدیان در تشریح معنای روزه باطن گفت: ما زرتشتیان باید در سه بخش معنوی “شنوایی”، “اندیشه” و “حساس” همیشه روزه داشته باشیم یه آن معنا که از طریق این سه حس از نیکی دور نشویم و بخ “اندیشه و حساس و شنوایی” مان همیشه سرشاز از نیکی باشد. رییس انجمن موبدان تهران افزود: همچنین در اوستا بر روزه بزرگتری تاکید شده است و آن حفظ هفت عضو بدن، مشتمل بر دو چشم، دو دست، دو پا و زبان در تمام طول زندگی از هرگونه آلودگی است و این هفت عضو همیشه باید پاک نگه داشته شوند که از این عمل نیز تحت عنوان روزه یاد می شود.
A T E N A:
فرشتگان در دین زرتشت - امشاسپندان
امشاسپندان ( فرشتگان یا ایزدان )
اَمِشَه سْپِنْتَه یا جاودانان مقدس و بی مرگ صفاتی هفت گانه ای هستند كه خدا آفرینش را بر آنها استوار كرده است .
این صفات در حقیقت آیینهاى خدایى برای آفریدن ، پروریدن ، گستردن ، پیشبردن ودگرگون ساختن هر چه در آفرینش است ، می باشد .
با گذشت زمان این جاودانان مقدس و بی مرگ هر یك به فرشتگانی بزرگ و مقدس كه دارای روحی جداگانه هستند تبدیل گشتند و این مقدسان بی مرگ هر یك دارای وظایف مخصوصی می باشند
نخستین ، سْپِنْتامَئِینْیو یا سپنتامینو به معنای خردافزاینده یا روح مقدس و نیك می باشد كه پرتو آفرینندگی خدای دانا است و از همین آیین است كه آفرینش و هر چه در آن است ، پدید آمده و می آید و روی به افزایش و گسترش و پیشروی دارد.
دومین ، وُهومَنَه یا وُهومَن یا بهمن به معنای منش و اندیشه نیك می باشد این اندیشه سرچشمه همه گفتارها و كردارهای نیك است این اندیشه نیك است كه انسان را آگاه می سازد و رازهای جهان را آشكار می نماید از منش نیك است كه انسان خدای خود را درست دریافته و آنچان كه باید و شاید می شناسد و به او مهر می روزد. این امشاسپند سرپرست و حامی گله و ستوران و نگهدار و حراست كننده همه ى موجودات زنده به ویژه مردمان می باشد و این بهمن امشاسپند بود كه اشو زرتشت را به همپرسی اهورامزدا می برد .
سومین ، اَشَه وَهیشْتَه یا اردى بهشت به معنای بهترین پارسائى یا بهترین پرهیزگاری یا بهترین قانون می باشد اشه قانون خدایی است و نظم زمین وآسمان از ان است راستی آن شاهراهی است كه همه خواه ناخواه بر آن گام زنان به سوی رسایی و كمال و جاودانی و ابدیت می روند . راستی اصل آفرینش استو مردمان باید این اصل را دریابند و آن را گرامی و استوار نگاه دارند و در راه آن از یكدیگر سبقت جویند. این امشاسپند نگهبان و حامی آتش و دشمن سرسخت اهریمن و دیوان می باشد .
چهارمین ، خْشَتْرَه وَئیرْیه یا شهریور به معنای بهترین شهریاری یا شهریاری خدایى می باشد و آن وضعی از جهان است كه مردم از روی اندیشه نیك وخرد روشن خود برگزینند و با گفتار و كردار نیك دست به دست هم داه و دل به دل هم بسته و آن را به وجود آورند در عالم مینوى نشان قدرت ، سلطنت و شوكت خداوند و در جهان گیتایى حمایت كننده و نگهبان سنگ ها و فلزات می باشد .
پنجمین ، سْپِنْتَه آرمَئتى یا سپندارمذ یا اسفند به معنای آرامش درونی یا آرامش افزاینده یا آرامش مقدس می باشد این امشاسپند روی زمین آشتی و آبادی وشادی را می افزاید و برای پیشرفت جهان بسى شایسته و بایسته است این امشاسپند مظهر فروتنی و تسلیم كامل در برابر خواسته ها و امیال اهورایى است و در جهان گیتایى سرپست و نگهبان و ایزد زمین می باشد .
ششمین ، هَئُورْوَتات یا خرداد به معناى كمال و رسایى می باشد در شهریاری برگزیده ، در آرامش و آسایش ، در درست اندیشى و درست كارى تندرستى و توانای افزایش پیدا می كند . تن وروان پیش می روند و در خود كمی و كاستی را كه در می یابند درو می كنند و بهتر و برتر می شوند و خود و جهان خود را به سوی رسایی و كمال می برند این امشاسپند مظهر كمال و و رسایی خدا است و در جهان گیتایى نگهبان و پریستار آب می باشد .
هفتمین ، اَمِرِتات یا امرداد به معنای بى مرگی و جاودانگی می باشد. از كمال و رسایى حاصل شده جاودانگی و بی مرگی و ابدیت بدست می آید و كمال باید جاویدان باشد و گرنه كمال خوانده نمی شود پس رسایى و جاودانگی از آن پرتوهای خدایى است كه ما را به خواست خود می رساند و این كمال جاودانه است كه ما را به وصال خدا می رساند و در جهان گیتایى این امشاسپند نگهبان و پرستار گیاهان می باشد .
همچنین یک روز از هر ماه و یکی از ماههای سال به نام آنها نامیده میشود.
۱- بهمن (وهمن) : روز دوم - ماه یازدهم
۲- اردیبهشت : روز سوم - ماه دوم
۳- شهریور : روز چهارم - ماه ششم
۴- سپنته آرمیئتی (سپندارمز=اسفند) : روز پنجم - ماه دوازدهم
۵- خرداد : روز ششم - ماه سوم
۶- امرداد : روز هفتم - ماه پنجم
A T E N A
نماز و روزهً طولانی مسلمین مأخوذ از یهود و نمازهای پنجگانه زرتشتیان یادگار عهد اعراب است
اسلام تعمیم و ترویج فرهنگ مساوات برده داری الهی است بر روی زمین و نماز وسیلهً آن و امپریالیستها از این خواب و غفلت بزرگ بساط رنگین می کنند. گرچه نماز، این سنت بدوی از خود بیگانه نما و اندیشه کُش و وقت کش به اشکال مختلف آن در نزد صابیان و یهود و مسیحیان هم وجود دارد ولی تعداد اوقات نماز به شکل افراطی پنجگانهً روزانهً آن نه در نزد آنان، بلکه تنها در نزد زرتشتیان عهد اعراب شایع و رایج بوده است که خود سوغات مسلمین است. گرچه هر کدام ازاین نمازهای تشریفاتی زرتشتی از یک جمله تشکیل یافته است. امّا اعراب مسلمان با طولانی ساختن متن این نمازهای ملل سامی یهود و صابی به سیاق خودشان از آن به عنوان وسیلهً بّرایی برای پرورش افراد مسلمان(تسلیم بی قید و شرط مقابل خدای موهومی و عوامل زمینی آن) و برای از خود بیگانه نمودن ایشان استفادهً بنیادی نموده اند. بی شک روزهً مسلمین نظیر نمازشان به تقلید ازقبایل عرب کلیمی مدینه پدید آمده است که سرانجام به سبب دارائیهایشان توسط بنیانگذاران اسلام به سرنوشت دردناکی گرفتار آمدند. وجه اشتراک مهم نمازهای زرتشتی و اسلامی سوای اوقات و وضوع آنها عبارت "به نام ایزد بخشندهً بخشایشگر مهربان" است که لابد نزد اعراب به صورت بسم الله الرحمان و الرحیم ذکر میشده است. یقیناً ایرانیان عهد اعراب خود این عبارت را از سامیان کهن بین النهرین و عربستان گرفته بوده اند که خدای بزرگ اِل(الله) را از عهد دیرین با عنوان خدای رحمان و رحیم می شناختند. این خود به وضوح نشانگر آن است که زرتشتیان مغلوب شده توسط اعراب، شکل جدید نماز خود از همین اربابان جدیدشان و به قیاس از نمازهای آنان گرفته اند. دلیل این گفته آن است که در میان صد و یک نام خدای کتب زرتشتی، به معادل نام رحمان و رحیم بر نمی خوریم. در باب صفت رحمان و رحیم الله گفتنی است محمد در مکه رسالت خود را به همین نام و نشان رحمان و رحیم وی شروع نمود ولی بعد از گذشت 12 سال نبرد عقیدتی نه چندان منطقی، که با به کار گیری چماق کفر و الحاد صورت میگرفت، پیشرفت شایانی حاصل نشد. اما چون در مدینه عملا به صفت قاسم الجبارین الله متوسل شد و شمشیر را به کار برد، قبایل ثروتمند یهود را کشتار و اموالشان را غارت کرد، راه عملی رهبری وی گشوده شد گرچه هدف والای اولیهً وی هم در این راه قربانی شد. عنوان قاسم الجبارین نیز در اصل نه متعلق به الله (الایلاه، خدای آسمان) بلکه از آن خدای قهار بزرگ بابلی مردوک (اژی دهاک اوستا) خدای شهر و دولت بابل بوده که مفهوم لفظی نامش همین کشندهً ستمکاران است. اگر منظور از جباران، حاکمان برده دار و بهره کش و جنایتکار بود نه تنها ایرادی نداشت، احسنت هم داشت ولی بنیانگذاران اسلام خود همین سیستم برده داری و بهره کشی و قتل و غارت معاندین و بیگانگان را پایهً حکومت کاملاً تبعیض گرای اسلامیشان قرار داده بودند. در واقع دموکراسی اولیهً اسلامی به صورت درون برده داری پیاده شده و شعار وفلسفهً اساسی اش همهً مردم بندهً خدا و رسول و خلفا و ائمه و فقها بوده است. و زنان یعنی نیمی از جامعه در این مکتب حتی نیمه انسان هم به حساب نیامده اند، در حالی که در اسلام آزادگان صحرانشین پیش از اسلام الهه ها پا به پای خدایان بزرگ پرستش میشده اند. در اینجا مطالبی را در باب پایه های سنتی یهودی نماز و روزه را به عینه از منابع مأخوذه قید می نمائیم: موسسه گفت و گوی ادیان در بیست و نهمین جلسه از سری جلسات ماهانه خود "تاریخچه شکل گیری عبادات یهود" را مورد بررسی قرار داد.
مهندس "آرش آبایی"، کارشناس علوم دینی یهود در این نشست که در تاریخ 28 فروردین 86 با حضور رئیس موسسه "حجت الاسلام ابطحی"، رئیس سابق انجمن کلیمیان تهران "یشایایی"، رئیس انجمن کلیمیان تهران "دکتر مره صدق" و جمعی از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و تعدادی از علاقه مندان حوزه دین و گفت و گوی دینی برگزار شد، به بررسی صور تاریخی شکل گیری عبادت در تورات و در دین یهود پرداخت.
وی اظهار داشت: علمای یهود عبارت پرستش و بندگی از طریق قلب را همان دعا و نماز به درگاه خالق تعبیر کردهاند. اساس عبادت یهود را در گذشته(از زمان بعثت حضرت موسی تا حدود 2000 سال پیش) مراسم تقدیم قربانیها تشكیل میداده و دعای لفظی در كنار آن قرار میگرفته است. اما پس از ویرانی معبد مقدس یهودیان در بیت المقدس در سال 68 (یا 70) میلادی، به علت توقف مراسم تقدیم قربانی، اصل عبادت یهود بر نماز و دعاهای كلامی قرار گرفت و با گذشت زمان آیین و متن نمازها شكل مدون امروزی را به خود گرفت. نماز در لفظ عبری «تِفیلا» نامیده میشود و عموما سه نوبت در روز خوانده میشود كه اسامی آنها به ترتیب عبارتند از "شَحَریت"(صبح)، " مینحا"(بعدازظهر) و عَرویت (شامگاه). نخستین شكل از عبادت یا مدح خدا را در مورد حضرت آدم و بعد از آن در خصوص فرزندان آدم می توان مشاهده کرد. وی با بررسی سیر تاریخی این رویه، افزود: ابراهیم برای نخستین بار، قدم را ازمدح صرف خداوند یا درخواستهای شخصی فراتر می گذارد و ضمن طلب بخشش برای دیگران، قصد دارد كه قصد و نیت خداوند را تغییر بدهد . این کارشناس علوم دینی یهود، همچنین به تشریح چگونگی مدح خداوند توسط یعقوب، اسحاق، بنی اسرائیل و .. پرداخت و دو شکل عبادت کلامی و تفدیم قربانی را به عنوان احکام تورات درباره عبادت برشمرد. آبایی اظهار داشت: با احداث معبد بیت المقدس در اورشلیم توسط سلیمان، آیین عبادی شكل مشخص تری به خود گرفت و از زمانى كه الفاظ و زمان دعاها براى همیشه مشخص شد، نهاد مهم دیگرى به نام كنیسه[ بِت هَكِنِسِت یا كِنیسا] آغاز به كار كرد و از آن جا كه این دعاها بر پایه تمام نیازهاى مجموعه قوم یهود تنظیم شده بود، مقرر شد كه مراسم دعا به جماعت برگزار شود.
آرش آبایی، آذر 81
در شریعت یهود، راههای متعارف نزدیكی به خداوند و كسب رحمتهای او، عبارتند از: روزه، دعا ( نماز یا تفیلا ) و صدقه. روزه به عنوان یكی از این راهها، امری بسیار متداول و معمول در آیین كلیمیان جهان است كه در قالبهای واجب و اختیاری برگزار میشود. روزه در كلام عبری، تعنیت به معنای رنج دادن جان نامیده میشود كه وجه تسمیه آن خودداری از خوردن و آشامیدن طی روز (شرعی) است. در بیان خلاصهای از فلسفه روزه میتوان چنین گفت كه روزه مانند اكثر احكام و مقررات دینی، كاركردی مانند ایجاد یك زمینه تیره و تاریك برای درك بهتر روشنائیها دارد. به عبارت دیگر، روزه و بسیاری از دستورهای محدودكننده دینی (همچون حلال و حرامها)، با ایجاد یك یا چند نوع محدودیت در فعالیتهای جاری زندگی، زمین‌های به ظاهر تیره میسازند كه در قالب آن، ارزشهای زندگی جهان بهتر قابل درك و فهم خواهند بود. محدود كردن انسان در خودداری از اعمال ساده زندگی مثل خوردن و آشامیدن، او را وادار به تفكر و بررسی شفافتر روشها و اهداف زندگی خود می‌كند. ماهی تا زمانی كه در آب است، معنای آب را نمیداند، اما اگر لحظهای از محیط آبی خود خارج شود، معنای آب را درك خواهد كرد (البته پس از بازگشت به آن محیط).
اهداف روزه (های واجب) در یهود را میتوان به 3 بخش تقسیم كرد (كه یك روزه میتواند بیش از یك هدف را دنبال كند) :
1- توبه و طلب بخشش 2- یادآوری یك مناسبت و یا سوگواری 3- تلاش برای تحقق یك آرزو یا استجابت حاجت اولین و معروفترین روزه یهودیان، روزه یوم كیپور نام دارد. این روزه با هدف بخشش گناهان (میان انسان و خداوند) انجام میشود و تنها روزهای است كه دستور مستقیم خداوند در تورات درباره آن صادر شده است: « برای شما قانون ابدی باشد كه در دهمین روز از ماه هفتم (عبری) جانهای خود را رنج دهید (روزه بگیرید) .... زیرا در این روز برای شما طلب عفو میشود .... (و در صورت توبه) از تمام خطاهایی كه نسبت به خداوند مرتكب شده اید، مبرا میشوید» ( تورات – سفر لاویان – فصل 16 – آیات 29-31 )
ریشه این روزه، به عفو بنیاسرائیل از جانب خداوند در صحرای سینا بازمیگردد. حضرت موسی اولین بار، چهل روز در كوه سینا توقف كرد تا تورات را دریافت نمود (10 فرمان)، و پس از بازگشت از كوه، تمرد گروهی از بنیاسرائیل را مشاهده كرد. پس از توبیخ قوم و پشیمانی آنها، چهل روز دیگر در بالای كوه برای قوم طلب عفو كرد و پس از آن، به فرمان خداوند، 40 روز دیگر در بالای كوه رفت تا برای دومین بار لوح ده فرمان را دریافت كرد. موسی در دهم ماه هفتم از كوه پایین آمد و چون این روز برای بنیاسرائیل، نشان عفو خطاهای آنها از سوی خداوند بود، این روز به عنوان یوم كیپور یعنی روز بخشش گناهان تعیین شد.
یهودیان جهان در این روز كه مهمترین روز تقویم عبری محسوب میگردد، روزه 25 ساعته (غروب تا غروب )گرفته و از انجام هر كاری دست كشیده و تمام وقت در كنیساها، به عبادت میپردازند.
دومین سری از روزههای واجب یهودیان، 4 نوبت روزههایی هستند كه پس از ویرانی معبد بیتالمقدس از طرف انبیا و علمای بنیاسرائیل به نشانه سوگواری برای این جامعه مقرر شدند.
سرزمین اسرائیل، شهر اورشلیم و معبد بیتالمقدس ركن اصلی عبادات و اعتقادات یهود را تشكیل میدهند. بسیاری از آیین عبادی و زیارتی قوم یهود مربوط به این مكان و سرزمین مقدس است. یهودیان در سه نوبت نمازها (تفیلاها)ی روزانه خود به سوی بیتالمقدس به عنوان قبله رو می‌كنند. پس از ویرانی نهایی بیتالمقدس در حدود سال 70 میلادی و تبعید یهودیان از آن سرزمین، 4 نوبت روزه به نامهای گدلیا، دهم طبت، 17 تموز و 9 آو ( 25 ساعته) به نشانه یادبود و سوگواری برای این واقعه بر یهودیان واجب شد.
سومین شكل روزه، روزه استر است. این نشانه نوعی روزه است كه به منظور طلب حاجت و استجابت دعا صورت میگرفت. در حدود 2300 سال پیش كه یهودیان از زمان كوروش در ایران ساكن شده بودند، دختری یهودی ملكه دربار خشایارشا شد. در آن دوران یكی از وزرا نقشه قتل عام یهودیان را طرح كرد كه با هوشیاری استر و یكی از انبیای یهود به نام مُردخای این نقشه باطل شد. استر برای موفقیت در ابطال این توطئه، از یهودیان ایران خواست كه 3 روز روزه بگیرند و از خداوند طلب بخشش و كمك نمایند. پس از آن، روزه استر به یادبود این واقعه بر یهودیان واجب گشت.
روزههای مستحب :
1- روزه آدینه پسح : این روزه مختص پسران و مردان اولزاد خانواده است كه به یادبود ضربت خداوند به اولزادهای مصریان در هنگام آستانه خروج بنیاسرائیل از مصر و مصونیت عبرانیان از این ضربت صورت میگیرد.
2- در ایام خاص از سال به ویژه ماه الول ، روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه گرفته میشود.
3- روزهای آدینه ماه نو عبری ( روز قبل از حلول ماه قمری).
4- عروس و داماد در روز عروسی یا روز قبل از آن به مناسبت شروع زندگی جدید و به منظور توبه از گناهان گذشته در صورت امكان روزه میگیرند.
5- كسی كه خواب آشفتهای دیده است و آن را نشان بدی میداند، روز بعد به خاطر كفاره گناهان و رفع مصیبت روزه میگیرد.
6- برخی رسم دارند كه در سالروز درگذشت والدین خود یا سالروز درگذشت علمای عالیرتبه دینی روزه بگیرند.
7- در مواقع خاصی مانند احتمال وقوع بلایای طبیعی یا بروز خشكسالی و نظایر آن، بنا به حكم مرجع دینی، روزه جماعتی بر یهودیان منطقهای خاص مقرر میشود.
آداب روزه و شرایط آن :
در شریعت یهود، كلیه واجبات دینی برای دختران از سن 12 سالگی و برای پسران از 13 سالگی شروع گشته و اجباری است. روزه نیز مشمول این حكم است. كلیه روزههای مورد بحث اعم از واجب و مستحب به غیر از 2 مورد یوم كیپور و روزه نهم آو( كه 25 ساعته و از غروب تا غروب هستند)، همگی از ماقبل سپیده صبح تا تاریكی كامل هوا برگزار می‌شوند ( هرچند كه رسم است پس از خوابیدن شب قبل، چیزی خورده نشود). به غیر از 2 روزه یاد شده كه استثناء هستند، تقریبا غیر از خوردن و آشامیدن، هیچگونه محدودیت دیگری اعمال نمیشود. در روزهها، مواردی به مراسم نمازهای روزانه اضافه می‌شوند.
غیر از روزه بزرگ یوم كیپور كه تاكید ویژه‌ای بر انجام آن صورت میگیرد، در همه روزهها، بیماران و افراد ضعیف و زنان باردار یا شیرده از روزهها معاف هستند. در ایام عید و روزهای شنبه و روزهای اول ماه نو عبری، گرفتن روزه ممنوع است.
پذیرش روزه :
هر چند كه روزه در یهود ( تعنیت ) معنای تحتاللفظی «رنج دادن جان» را داراست، اما هدف اصلی آن همانگونه كه ذكر شد، یادآوری موضوعهای معین در شرایط ویژه روزه است. لذا آمادگی جسمانی برای روزه بسیار با اهمیت شمرده شده است. به خصوص درباره روزه بزرگ یوم كیپور، در احكام دینی، صرف خوراك مفصل قبل از شروع این روزه، بسیار باارزش و مستوجب ثواب شمرده شده است، زیرا فرد را برای اجرای یك فرمان الهی آماده میسازد. نیز درباره روزههایی كه جنبه توبه دارند به كرات این نكته گوشزد شده است كه روزه توبه، تنها مختص روابط انسان و خداوند است و چنانچه انسانی، نسبت به همنوعان خود گناهكار باشد، تا زمان رفع كدورت و احقاق حقوق آنها، روزه و توبه او به درگاه خداوند بیاثر خواهد بود.
و در پایان، جملهای معروف است از حضرت یشعیای نبی كه از قول خداوند هدف واقعی روزه را به بنیاسرائیل تذكر می‌دهد كه روزه مورد قبول خداوند، رنج انسانهای روزهدار و تعظیم و تكریم ریاكارانه آنها در زمان روزه نیست، بلكه برداشتن یوغ ظلم و رهایی بخشیدن به ضعفا و مظلومان به عنوان حاصل عملی این احكام و مراسم، مورد نظر خداوند و انبیای اوست. ( یشعیا فصل 58 آیات 3-7 )
در اینجا برای آشنایی با نمازهای زرتشتی با نمازهای پنجگانهً زرتشتی و مراسم به جای آوردن آن، مطالب جامع استاد سید خلیلی را از سایت آریا رمن به عینه نقل می نماییم که بدون تحقیق اساسی و کافی عقیده مند به اصالت و قدمت نمازهای زرتشتی است.
پنجگاه نماز مزدیسنا در شبانه روز: زرتشت برای پیروانش پنجگاه نماز در شبانه روز تعیین کرد.بسیار جالب توجه است که نماز کیش باستان از حیث اوقات پنجگانه و سایرشرایط آداب و رسوم،شباهت زیادی به نماز مسلمانان دارد. اوقات نماز و شرایط آن در مزدیسنی به ترتیب زیر است: در مزدیَسنی شبانه روز به پنج قسمت تقسیم شده و هر کدام به نام فرشته ای نماز خاصی دارد. 1-هاون گاه،وقت آن از برآمدن خورشید است تا نیمروز (ظهر) 2-رپیت وین گاه،موقع آن ظهر است تا 3تسو(ساعت)بعد از نیمروز
3-ازیرین گاه،از سه ساعت بعد از ظهر شروع می شود و تا اول شب و پیدا شدن ستاره خاتمه می یابد. 4-ایویس روتریمگاه،وقت آن از اول شب تا نیمه شب. 5-اشهین گاه،وقت آن از نیمه شب است تا بر آمدن خورشید. در روایات داراب هرمز دیار چنین آمده:هاون گاه شش ساعت است،رپیت گاه سه ساعت،ازیرین گاه سه ساعت،اویس روتریمگاه شش ساعت و اشهین گاه نیز شش ساعت. هاونی و رپیت وین و اوزیرین و ایویس روتریم و اشهین پنج فرشته نگاهبان شب و روز هستند که هر یک از آنها را گروهی از ایزدان،مانند مهر و رام و اردیبهشت و آذر و آپم نپات و ایزد آب و فروهرو اوپرتات و سروش و رشن اشتاد همراهی می کنند. شرایط نماز برای به جا آوردن نماز شرایطی منظور شده که به شرح زیر است: 1-پاک کردن تن از هر گونه کثافت و نجاست. 2-پاک کردن لباس از هر گونه پلیدی،نسا(تن مرده و لاشه حیوانات وهر چیزی که بدان پیوسته باشد)و هیرنسا(چیزی است که از ذیروحی جدا شده باشد،مانند خون،ناخن،موی و امثال آنها)
3-دربرداشتن سدره و کشتی*. 4-شستن دست و صورت که وضو نام دارد. 5-پاک بودن جای نماز از هرگونه پلیدی و نسا و هیرنسا(اطراف محل نماز تا چهل گام یا حداقل سه گام) 6-محل نماز به زوراز کسی گرفته نشده باشد یا از پول دزدی خریده نشده باشد.
ترتیب وضو
ترتیب وضو این است که دستها را تا مچ و صورت را تا بناگوش و زیر زنخ و بالای پیشانی و نیز پاها را تا قوزک سه بار با آب تمیز خوب شستشو می دهند.آنگاه دعای دست و رو شستن را که سروش باج نام دارد می خوانند و به نو کردن کشتی(باز و بسته کردن کشتی)پرداخته پس از آن شروع به خواندن نماز می کنند. در صورتی که آب نباشد و یا به علتی استعمال آب مجاز نباشد؛در این صورت دستها را سه بار به روی خاک تمیز می زنند و سپس به صورت و پشت دستها می کشند. هنگام وضو گرفتن دعایی به نام سروش باج می خوانند،برای آگاهی بیشتر خوانندگان فرزانه ،دعای سروش باج را در زیر آورده می شود:
به نام ایزد بخشاینده بخشایشگر مهربان به خشنودی اهورامزدا-اشم وهی(سه بار)- من اقراردارم و استوارم به دین مزدیسنی که آورنده زرتشت،مخالف دیو پرستی و کیش اهورایی است**.
اگر بامداد باشد-به هاون(صبح گاه)اشوو سردار اشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به دهدار نیکخواهی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. اگر نیمروز باشد-برفتون(نیمروز)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به شهردار مردم نوازی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. ***
اگر پسین باشد-به ازیران (پسین)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پادشاه بادرام پروری که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.****
اگر شب باشد-به ایوه سریترم(شامگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پیشوای روحانی بشر دوستی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.*****
اگر نیم شب باشد-باشهن(سحرگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به کدخدای نیک خواهی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.
قبله پرستش سو(قبله)در کیش مزدیسنی از لحاظ اینکه نمی توان برای خدا حدود و جهتی را در نظر گرفت از این رو موقع نماز خواندن،به طوری که در بحث آتش خواهد آمد،به سوی نور و روشنایی از قبیل آفتاب و ماه و چراغ و آتش روی می کنند.همانگونه که گفته شد،زرتشتی ها به سوی نور و روشنایی می ایستند و نماز می خوانند و برداشت آنها از نور و روشنایی چنین است:
فروغ نور و روشنایی ظاهر نموداری از نور و روشنایی عالم حقیقت و معنویت می باشدو در طراوت روح و دل اثری بس بزرگ دارد و انسان را به تجلیات انوار خدایی متوجه می سازد.
تمام آفریدگان به نور نیازمند هستند،همان گونه که حیوانات با بهره گیری از نور زنده اندو نباتات از نور زندگی می گیرند،چنانکه اگر گلدانی را پشت پنجره بگذاریم ،پس از چند روز می بینیم که برگها و شاخه های آن به سوی نور متمایل می شود.در کتاب های مقدس دینی خداوندهمیشه خود و پیامبران خود را نور معرفی می کند،به برخی از پیامبران بنی اسرائیل خداوند به چهره آتش و نور نمایان می شود. نمازمزدیسنی و ترجمه آن نمازاول جملات اوستایی: خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا؛اشِم وُهووَهیشتِ م استی؛اُشتا استی اُشتا اهمایی؛هِیَت اشائی وَهیشتائی اشِم ترجمه فارسی:
به خوشنودی اهورامزدا-به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان پاکی و راستی بهترین نیکویی است و هم مایه سعادت است،سعادت از برای کسی است که راست و خواستار بهترین بهترین راستی است. نماز دوم جملات اوستایی:
خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا******؛یَتا اهوئی ریوُ؛اتارَتوش اشات چیت هَچا؛وَنگهِوش دَزدامَنَنگهو؛شِیئوت نَنِم انگئوش مَزدائی؛خَشَترِم چا اهورائی آ؛یِم دِریگوُ بِیودَدَت و استارِم
ترجمه فارسی:
به خشنودی اهورامزدا- به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان همانگونه که سردار دنیا(اهو)توانا و نیرومند است به همان اندازه سردار دین(رتورد)نیز به مناسبت پاکی و اشویی خویش نیرومند است موهبت اندیشه نیک (وهومن)لقب کسی است که برابر خواسته مزدا رفتار کند.سلطنت اهورایی ویژه کسی است که درویشان و بینوایان را دستگیری کند.
نماز سوم
جملات اوستایی:
یَنگهه هاتم آئت یسن؛یئیتی وَنگهو مَزدا و اهورُو؛وَئثا اشات هَچا یاونگ؛هَمچا تَسچا تاوسچا یَزِمئید ترجمه فارسی: مزدا اهورا آگاه است از آن کسی که(چه مرد چه زن)در میان موجودات ستایشش بیشتر و بهتر است،به حسب راستی ؛این چنین مردان و این چنین زنان را می ستاییم. *کشتی:الف-سدره پیراهنی است بدون یقه؛با آستینهای کوتاه،سفید و ساده و گشاد که تا زانومیرسد و چاکی در وسط داردکه تا به آخر سینه می رسد و در آخر آن چاک،کیسه کوچکی دوخته شده که مزدا اهورا)کیسه کَرفه(ثواب)نامیده می شود.این کیسه نشانه ای از گنجینه پندارز نیک،گفتار نیک و کردار نیک شمرده می شود.سدره در کتب دینی پهلوی شپیک نوشته شده است. ب-کُشتی بندی است سفید و باریک که از هفتاد و دو نخ پشم گوسفند بافته می شود،هفتاد و دو نخ علامت هفتادودو نخ علامت هفتادودو های یسناست.برای هر زرتشتی که به هفت سالگی برسد پوشیدن سدره که جامه پرهیزگاری و پارسایی است و بستن کشتی به دور کمر که بند بندگی خداوند است الزامی می باشد. **واژه مزدا (دانا)و اهورا (سرور و بزرگ)هر دو به معنی خدای یکتا می باشد،در اوستا بیشتر کلمات اهورامزدا بطور منفرد و گاهی به شکل مرکب(اهورامزدا)یا(مزدا اهورا)به همان معنی آمده است.
***دین زرتشتی را مزدیسنا هم میگویند.این کلمه مرکب است از دو جزء،مزده یا مزدا به معنی خداوندیکتا و یسنا به معنی پرستی و معنی ترکیبی آن"پرستش خدای یکتا" یا "خدا پرستی" می باشد. ****پیامبر بزرگ ایران باستان،اشوزرتشت،در زمان پادشاهی شاه گشتاسپ کیانی ظهور نموده ایرانیان را به راه راست مزدیسنا هدایت فرمود.
*****پیش از ظهور اشو زرتشت پرسش ارباب انواع در بین آریائیها معمول بود.آنها خدایان مورد پرستش خود را دیو می نامیدند چنانچه هندوها کا با ایرانیان از یک نژاد تا به امروز خدایان خود را دِو و خدای بزرگ را مَهادو و پرستشگاه خود را دِوال می گویند. اشو زرتشت بر ضد دِیو پرستی یعنی پرستش ارباب انواع و خدایان برخاست. ******این جمله اوستایی در زمان زرتشت و بعد از او به معنی به خشنودی اهورامزدا بود، ولی در زمان ساسانیان برای معنی این جمله عبارت به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر مهربان را انتخاب کردند.
نماز پیش و پس از زرتشت
و نمازگذاری از دید گاتاها
از: فتانه فرید
همه‌ی جهان خود را
تن و استخوان خود را
کالبد و توانایی و دانایی خود را
روان و باور خود را
به گاتهای افزاینده و پیشبرنده
به شاه نماز های راستین
پیشکش میکنیم و آگاهی می‌نماییم
آن گاتها هستند
که پشت و پناه و خوراک اندیشه‌ی ما،
که خوراک و پوشاک روان ما می‌باشند،
. . . زیرا خدای دانا و پیروز
آ سودمندترین و جهان آفرین
ستوت یسن را (گاتها)
برای پاسبانی جهان‌های راستی
برای نگهداری جهان‌های راستی
برای کسانی که سود می‌رسانند و خواهند رساند
و برای سرتاسر هستی، بر جای گذاشته است.
این بخشی بود از سرودی که در پایان "ستوت یسن" که همان گاتها و سرودهای وابسته به آن که همه به یک گویش کهن ویژه زبان اوستا می‌باشند، آمده است.
ـ(ستوت یسن؛ گات ها هستند با هفت سرود از یاران اشو زرتست ـ شاهنامه و ایران ـ)ـ
این سرود را بیگمان یکی از پیروان دین بهی به گویش نوین اوستا سروده است و این نکته نشانگر آن است که گاتها تا پشت‌ها و نسل‌ها پس از اشو زرتشت و یاران، همچنان، هم راهنمای زندگانی و هم سرودهای نیایشی بهدینان بوده است.
در اینجا و پیش از آنکه به سرودهای زرتشت بپردازم، اندکی از آیین‌های نمازگذاری آریایی را بازگو می کنم.
پیشوایان کیش کهن، آتشی را می‌افروختند. (ناگفته نماندکه هر خانه‌ای آتش در آتشدان داشت که هر گز خاموش نمی‌شد جز آنکه پیش آمدی آنرا از میان می‌برد)، چارپایی را که بهترینش اسب بود، گردن می‌زدند و اندکی از گوشت و پیه و خون این چاریای را بر آتش می‌انداختند تا دود غلیظی بلند میشود (زیرا از راه ستون دود بر خاسته بود که قربانی خود را به خدایان می‌رساندند). گیاهی سکرآور به نام "هوم" را با ناز و ادا در هاون می‌کوفتند و آبش را می‌بیختند و اندکی از آن را در آتش می‌ریختند و دود را بیشتر میکردند و بقیه را خود می‌نوشیدند و در تمام این مدت، یک یا چند تن از خدایان خود را با سرودهایی می‌ستودند که در آن ستایش از جنگ و پیروزی، زور و زور‌‌ورزی، مست‌مستی و بد‌مستی خدایان یاد میکردند و خود هم مست و بد‌مست می‌گشتند.
اگر برگزارکننده پادشاه یا سرداری بود. شمار پیشوایان افزونتر، انداره ی آتش بزرگتر، شمار چارپایان قربانی شونده بیشتر، سرودخوانی بلندتر و با نوشانوش فراوانتری همراه بود. چنانچه در(هنگام برگزاری) آن آیین، اسیران جنگی نیز بودند، پس از شکنجه و آزار، خون آنان نیز ریخته میشد و قربانی رنگین‌تر و خونین‌تر می‌گشت
نماز تازه و ساده
نماز چیست؟
میگویند پرستش خدا یا خدایان است. " بندگی و اطاعت و عبادت است". این پرستش از راه آیین ویژه‌ای برگزار میشود.
دیدیم که این آیین در میان مردم آریایی رنگین و خونین بود. دین‌های دیگر، کمابیش هرکدام، در آیین‌های خود رنگ و آرایش و خونریزی، آتش افروزی دارند.
دست افراشتن، خمیدن، بر خاک افتادن، راه پیمودن، دویدن، و نذر و نیاز و دادن پیشکش از همین آیین‌هاست. همه و همه این آیین‌ها با خواندن وگفتن سخنان ویژه ای که از پیش گفته و سروده شده‌اند، انجام میگیرند.
اکنون بیاییم نگاهی بیندازیم به نمازهای گاتها و بررسی کنیم که آیا می توان نماز گزاری را از گاتها آموخت؟ ناگفته نماند که زرتشت در سرودهای خود گاه گاهی واژه‌هایی را بکار می‌برد که نمایانگر حال وی در زمان‌های گوناگون میباشد. برای نمونه، واژه هایی مانند:
وی یس (گرامی داشتن)، نم (سر خم کردن)، سرو (سرودن)، ستو (ستودن)، زو ( صداکردن)، یاس
( خواهش کردن و در خواستن)، گرز ( گرزیدن، داد خواستن) را کمابیش شصت بار به مانند اسم و فعل یاد کرده است. ناگفته نماند که واژه "نماز" از همان " نم " و به اوستا نمه و نمس و سانسکریت نمس سرچشمه گرفته است.
بند۱. ای اهورامزدا، ای خداوند جان و خرد، سرم در نمازت خم است و دستهایم افراشته. پیش از
هرچیز، یاری خرد افزاینده ترا خواستارم. می‌خواهم با کارهای راست و درست و پاک خود، که از
خرد و با دانش نیک انجام میگیرند، ترا و روان جهان زنده را شاد سازم.
بند ۲. ای خدای دانا، با اندیشه نیک نزد تو می‌آیم. مرا از راه راستی و درستی، نیکی و بهره‌ی هر دو
هستی، تنی و مینوی، ارزانی دار تا یارانم را به آسایش و آرامش برسانم.
بند ۳. ای راستی و ای منش نیک، من برای شما سرودگویانم، سرودهایی که تاکنون کس نسرودست.
همچنین برای خدای دانا سرود می‌خوانم و نیز برای کسانی‌که برایشان آرامش، شهریاری
شکست ناپذیر را گسترش می‌دهد. به نیایشم گوش کنید، به یاریم بشتابید.
بند ۴. بیگمان، من روانم را با اندیش نیک همساز می‌کنم و میدانم که هر کاری که برای خدای دانا
انجام گیرد، چه پاداشی دارد. تا تاب و توانایی دارم، همه را خواهم آموخت که چگونه از راستی
پیروی کنند.
۵. من منش نیک را دریافته‌ام. پس کی ای راستی ترا خواهم دید؟ کی راه خدای بس توانا را خواهم یافت؟ کی آوای درونی مزدایی را خواهم شنید؟ ما با پیام مهین بر زبان، ددمنشان را در بر گزیدن دین به راه خواهیم آورد.
۶. مزدا، از منش نیک برس و از آیین راستی زندگانی درازی را رازانی دار. خدایا، باسخنان راستین ِ خود مرا که زرتشت هستم و یارانم را یاری کن و نیرو بخش تا آزار بد خواهان را از میان برداریم.
۷. ای راستی، آن نیکی و بهره را ارزانی دار که نیک منشی اش می نامند. ای آرامش درونی، آرزوی گشتاسب و مرا برآور. آری، ای مزدا، آن نیرو و توتنایی را بخش که پیام اندیشه انگیز ترا با کامیابی به همه برسانیم.
۸. ای که بهترین هستی و با بهترین راستی هماهنگ هستی. با مهـر و دلبستگی، بخشش های نیک منشی و درست اندیشی را برای خود و فرشوشتـر ِ راد مرد و دیگر یاران برای همیشه می خواهم.
۹. ای خدای دانا، با بودن این بخشش ها، از ما کاری سر نزند که شما و راستی و بهترین اندیشه را بیازاریم. ما همه با هم، شما را می ستاییم زیرا شما را که پیشبرندگان ِ توانا هشتید، سزاوار ستایش می دانیم.
۱۰. ای خداوند جان و خرد، کسانی را که نیکوکار و نیک اندیش و بر راه راستی و درستی می بینی، کامروا ساز، بسی کامروا، نیک می دانم که هیچ نیایشی نیست که از جان و دل برآید و بی پاسخ بماند.
۱۱. ای خدای دانا، تو که همواره آیین راستی و منش نیک را استوار داشته ای، مرا جنان بیاموز که اندیشه های خرد و گفته های ترا بازگو کنم. خواستم آموزشهاییی است که از آنها بهترین زندگی پدید آمده است.
سرود نخست گات ها به روشنی نشان می دهد که:
۱. هدف زرتشت از نماز، نیایش به درگاه خدای دانا و تواناست.
۲. این نماز را با سری خم و دستهایی به سوی خدا افراشته برگزار می کند.
۳. نمازش سرود است، سرودهای تازه که از انگیزه دریافت های خود سروده است و در آنها هیچ برای سود شخصی و نفع مالی نمی خواهد.
۴. وی تنها چیزی که می خواهد خرد افزاینده و پیشبرنده ی خدایی می باشد تا با یاری آن بتواند کارهای راست و درست را با دانش انجام دهد و با برقرار کردن سر و سامانی نیک، جهان زنده را که در آن آدمیان و دیگر جانوران و گیاهان زندگی می کنند، آبادرساخته، با این کردار خدای را از خود شادمان سازد.
۵. وی پیامی خدایی دارد که می خواهد به یاران خود آن را به همه ی جهانیان برساند.
۶. آن پیام پاک در همان هفده سرود ی گرد آمده است که ما آنها را با نام "گات"ها می شناسیم.
چنانچه گذری بر گات ها داشته باشیم، به نیکی درخواهیم یافت که نماز زرتشت، نماز و گداز نیست. بلکه یاری خواستن از خدای برای خدمت به جهان و جهانیان است و بس. بنا بر این در می یابیم که در برابر نمازهای رنگین و خونین آیین های کهن آریایی و همچنین در برابر نماز ها و آیین های نو و کهن بسیاری از باورهای دیگر جهانیان، راه و روش نمازگزاری زرتشت در گات ها، روشی است بسیار تازه و ساده.
زرتشت به جای خدایان گوناگون نر و ماده، زود رنج و زود شاد، گاه مهربان و گاهی خشمگین ، قربانی پسند و باج خواه. به جز خداوند جان و خرد، دیگر خدایی را نمی شناسد.
زرتشت از آتشدان خانگی، آتشی می افروزد که فروزان، و کمابیش بی دود است. وی آتش را سرچشمه روشنایی، گرمی و نیرو، خرد ِ افزاینده و راستی پیشبرنده می داند. به جای گوشت، پیه، خون، نوشابه مستی آور و جنبش های تنی و جسمی، تن و روان و چکیده ی اندیشه و گفتار و کردار نیک و همه ی نیروی خود را که از راه راستی و از آوای درونی دریافته است. تنها و تنها به "خداوند ِ جان و خرد"، پیشکش می کند.
زرتشت در برابر آتش می ایستد، سر را خم می کند، دست ها را بالا می گیرد، سرود می خواند و به سوی آسمان می نگرد تا جهان آفرین و جهان آفرینش را با انجام دادن کارهای نیک در زندگانی از خود شادمان سازد.
زرتشت، گذشته از نماز گزاری در برابر آتش فروزان. در هوای آزاد، رو به سوی خورشید و ماه و ستارگان می کند و با نگاه کردن به چشم اندازهای کوه، سبزه، آب، ابر، روشنی روز و تاریکی شب، به یاد خدای خود می افتد و نماز می گزارد.
نماز های پنجگانه
اشو زرتشت در گات ها می فرماید، کدام هنرمندی روشنی و تاریکی را آفرید؟ چه کسی سپیده دم و نیم روز و شب را آفرید؟ (سرود نه بند پنج). این اشاره ای ست به نمازهای بامدادی و نیمروزی و شبانه که هر بهدین پیش از آغاز به کار و یا پیش از به خواب رفتن برگزار می کند.
اما دیری نگذشت که یاران به گاس گات های پنجگانه، نمازهای روزانه خود را نیز پنج بخش کردند.
در اوستا از پنج "گات"ها که به پارسی "گاه"، شده است و هر "گاه"، یک سرود زرتشت باشد چندین بار یاد شده است. پنج گاه یا هنگام برگزاری و نام نمازهای پنچپانه بدینگونه اند:
_ "اوشهین گات ها" و به پارسی "اوشهین گاه"، از نیمه شب تا سر زدن خورشید.
_ "هاونی گات ها"، و به پارسی "هاونی گاه"، از سرزدن خورشید تا نیمروز.
_ "رپیتوین گات ها"، به پارسی، "رپیتون گاه"، از نیمروز تا نیمه ی پسین.
_ "اوزینیرین گات ها"، به پارسی، "اوزیرین گاه"، از نیمه ی پسین تا فرو رفتن خورشید.
_ "اویویسوترم گات ها"، به پارسی، "اویویسرم گاه"، از فرو رفتن خورشید تا نیمه شب.
در این نماز های پنج گانه، خواندن گات ها و هفت هات را آغاز می کنند و در هر کدان بخشی از آن را می خوانند. تا گات ها و هفت هات به پایان برسد و آنها را از نو آغاز کنند.
بدین گوانه، پیام زرتشت پیش از هر کار روزانه بر زبان همه و آنان را راهنما، پشتیبان و کشتی بان می بود.
این بدان معنی نبود که که یک بهدین همه زمان خود را در خواندن گات ها می گذراند. بلکه خواست و هدف آنچنان که از نیرگستان بر می آید، این بود که یک سرود و یا بسیار کمتر از آن و برای نمونه چند بند از گات ها و هفت هات خوانده شود.
این نماز های پنچگانه با گذشت زمان به دیگر آیین ها، کلیمی و اسلام نیز راه پیدا کرد...
اشو زرتشت همبودگاه یا اجتماع را بر دوستی و همبستکی بنیادهای پنجگانه ای بنیاد می بخشید.
نخستین یکان یا بخش، پیوند زن و مرد و فرزندان خانواده.
دومین یکان یا بخش، همبستگی خانواده های یک برزن.
سومین یکان یا بخش، همبستگی برزن ها در یک آبادی.
چهارمین یکان یا بخش، پیوستگی آبادی ها در یک کشور.
و
پنجمین یکان یا بخش، دوستی کشورها در پیوند جهانی است.
هر کدام ار نمازها، با هدف و آرزوی پیشبرد یکی از این پنج بنیان برگزار می شود.
برای نمونه:
در نماز اوشهین گاه، فراوانی و فروغ برای خانواده
در نمازهاون گاه، سود و آبادی برزن و روستا،
در نماز رپیتون گاه، فراوانی و آبادانی آبادی یا شهر،
در نماز اوزیرین گاه، فراوانی مردم نیک و دلیر و آبادانی کشور،
و
در نماز ایویسروترم گاه، برای همه جهانیان، زندگانی نیکو درخواست می شود.
این خود نشانگر این است که هر کدام از نماز گزاران زرتشتی، در اندیشه ی یکایک یکان های اجتماع بودند و برای همبستگی جهانی و آبادانی همه ی جهانیان است.
A T E N A:
اهورامزدا کیست ؟
اهورامزدا یعنی چی ، اهورامزدا كیست ،آیا اهرورامزدا اسم خداست ، نقش اهورامزدا در دین زرتشت ،اهورامزدا خدای زرتشت ،
میدانم که بیشتر بازدیدکنندگان عزیز که با واژه اهورامزدا برخورد میکنند معنی آنرا نمیدانند پس در اینجا به بررسی این واژه میپردازیم. واژه اهورامزدا اوستایی و یکی از نامهای خداوند است. این واژه از دو بخش تشکیل شده است. اهورا به معنی هستی بخش و دارنده هستی است مزدا خود از دو واژه مز به معنی بزرگ و دا به معنی دانا و دانش است پس واژه مزدا نیز به معنی دانش بزرگ است و وظیفه هر انسانی است که این دانش بزرگ را در یابد و به ان برسد. در نتیجه واژه اهورامزدا به معنی دانای بزرگ هستی بخش است.
این كلمه در متن‌های پهلوی به اُهرمَزد و هُرمُزد و در فارسی اورمَزد، هُرمزد و هُرمُز مبدل شده است. تا قبل از زمانِ هخامنشیان نمی‌توان در موردِ یزدان‌شناسی و باورهای دینی ایرانیان جز در اساطیر باستانی ایران و هندِ باستان آگاهی یافت. هم‌زادهای اساطیری [كهن] بی‌شماری كه از دورانِ مشتركِ هندوایرانی در ادبِ وِدایی و میراثِ فرهنگی هند و داستان‌های پیشدادی، كیانی و میراثِ فرهنگی ایرانِ باستان برجا مانده‌اند، از جایگاهِ ویژه‌ای برخوردارند. این هر دو قوم در دوره‌ی هندوایرانی به اَسوره (اَهورَه) و دَئِوَ (دیو)های بی‌شماری معتقد بوده‌اند.
اهورامزدای زرتشت را در سرودهایش «گاتها»كه در واقع اصلِ اوستا است، بهتر میتوان شناخت. اَهورامزدای زرتشت، داناترین سرور و بالاترین و برترین گوهری است كه شایسته‌ی نیایش است. این گزینش در شرایط و زمانی انجام گرفته كه پیرامونِ زرتشت را ایزادانِ هندوایرانی بی‌شماری فراگرفته و در باورِ مردمان بوده‌اند. پس زرتشت با هوشیاری و تدبیر، اهورامزدا را بزرگ‌ترین خوانده است و این به مفهومِ آن است كه او بزرگ‌ترین خدایی است كه وجود دارد و در تصور می‌گنجد. با این تدبیر، بی‌آن‌كه ایزدانِ موجود را انكار كند، در مراحلِ بعدی آنها را به شكلِ فرشتگانِ اهورامزدا انگاشته كه به صورتِ صفاتِ اهورامزدا عمل می‌كنند. با این سلیقه و تدبیر، ایزدانِ باستانی به فرشتگانی مستقل كه از اهورامزدا بیرون جوشیده‌اند، بدل شده و هر یك به صورتِ‌منظری از اهورا عمل می‌كنند. به عبارت دیگر، اَمشاسپندان، اعضای یك پیكراند كه در آفرینش، زیك گوهرند.»
در سراسرِ گاتها، اهورامزدا برای زرتشت، تنها خدای توانا و آفریننده‌ی دانا است. در بالاترین نقطه‌ی آسمان قرار دارد. زاده نشده و كسی به او نمی‌ماند. وَرای او و بدونِ او، هیچ چیز وجود ندارد. او برترین هستی است و هستی همه از اوست. او برترین است. نه برتر از خود دارد و نه هم‌پایه. نه كسی منكرِ برتری او و نه مدعی جایگاه اوست.
در سنگ‌نبشته‌های هخامنشیان نیز اهورامزدا همان خدای یكتایی است كه راستی را دوست دارد و از دروغ بی‌زار است. از تاكیدهای فراوان در گاتها و سنگ‌نبشته‌ها به پرهیز از دروغ، میتوان نتیجه گرفت كه تضادِ راستی و دروغ، در هر دو به یك اندازه متبلور است و بینشِ نبرد با دروغ و تكیه بر راستی، آبشخوری واحد دارد.
A T E N A:
نماز در دین زرتشت - نمازهای پنجگانه
نماز در دین زرتشت،نماز در دین زرتشت چگونه است،زرتشتیان چگونه نماز میخوانند،زرتشتیان چند بار در روز نماز میخوانند،متن نماز زرتشتیان،ترجمه متن نماز زرتشتیان،نماز زرتشتیان به چه زبانی است،
در فرهنگ زرتشتیان جشن به معنای ستایش و نیایش خداوند است . نمـاز رسمی ترین راه ارتباط فرد با اهورامزدا و یکی از راههای سپاسگذاری از بخششهای بی کران خداوندی است که در آئین زرتـشتـی عاشقانـه همواره مورد توجه بوده و هر زرتشتـی در اوج پاکی اندیشه روزانـه پنـج بار به نیایش اهورا مزدا می پردازد و ضمن سپـاس و ستـایش اهورا مزدا بر آفریده های نیک خداوندی نیز درود می فرستدو ضمن قدرشناسی خود را به خدا نزدیکتر می گرداند تا از بخشش نیک اندیشی برخوردار گردد و بر نیکی های جهان هستی بیفزاید .
1 – نیایش ( نماز ) روزانه که در پنج گاه ( زمان ) در شبانه روز انجام می شود .
نام پنج گاه نیایش ( نماز روزانه ) و زمان هر کدام بدین گونه است :
1- گاه هاون : از برآمدن آفتاب تا نیمروز
2- گاه رپیتون : از نیمروز تا سه ساعت از نیم روز گذشته
3- گاه ازیرن : سه ساعت از نیمروز گذشته تا رفتن آفتاب
4- گاه ائیوسروترم : از آغاز تاریکی شب تا پیش از سپیده دم
5- گاه اوشهن : از سپیده دم تا برآمدن آفتاب
لازم به توضیح است که نماز پنج گانه در دیانت زرشتی ۳۷۴۶ سال دینی زرتشتی قدمت دارد و از هیچ دین دیگری گرفته نشده است.
نماز و نیایش در آیین زرتشتی به سه طریق خوانده میشود :
خوانـدن با صدای بلنـد
خواندن به صورت زمزمه یا واج
خواندن با منشن یا اندیشه بدون اینکه زمزمه ای شنیده شود
ستایشهایی که به زبان اوستا است باید با آواز بلند و قسمتهای پازند را باید به زمزمه خواند . ستایش با منشن فقط به هنگام نام بردن در تندرستی یا مواقع دیگری که خواندن نیایش واجب نیست صورت میگیرد . نمازها و نیایـشها را میتوان به صورت ایستاده و یا نشسته خواند ، اما توصیه شده خواندن سروش باج و کشتی به صورت ایستاده انجام شود .
نماز گروهی
خواندن نماز و نیایش به شکل گروهی یا همازور شدن در ستایش بر سه گونه میباشد :
موبـد قسمتی از اوستا را خوانده و دیگران آن را تکرار میکنند .
گروهی یک قسمت از اوستا و یا نیایش را با هم با صدای بلند می خوانند .
ضمن خواندن اوستا توسط چند موبد دیگران بی صدا با حالت واج گوش داده و آن را زمزمه میکنند .
نیایش های گروهی معمولا به هنگام حضور دسته جمعی بهدینان در زیارتگاهها و همچنین آتشکده و مراسم گهنبار و . . . انجام میشود .
متن کامل نمازهای زرتشتیان
هر نماز با این زمزمه آغاز می شود.
باور دارم به دین مزدا پرستی که آورده زرتشت است.پیرو آموزشهای اهورایی هستم که از دیو (دروغ) و دو گانه پرستی به دور است.من یکتا پرست زرتشتی ام و تنهااهورا مزدا را در خور ستایش می بینم.
نماز گاه هاون (Havan): (از برآمدن خورشید تا نیمروز)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان بامداد پاک و سازنده را (هاون)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور دهکده(ویس) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه رپتون(Rapatvan) : (از نیمروز تا پسین)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان نیمروز را (رپتون)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور شهر (زنتو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه ازیرن(Oziran) : (پسین تا فرورفتن خورشید)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پسین پاک را (ازیرن)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور کشور (دخیو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه سروثرم (Srusram): (فرورفتن خورشید تا نیمه شب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان شب (ایوی سروثرم) پاک را.
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم همه ی رهروان راه اشویی زرتشت را و سرور اشوان را.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم .
نماز گاه اشهن (Oshhan) : (از نیمه شب تا برآمدن آفتاب)
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم فرشته پاسبان پگاه (اوشهی ناای) پاک را.
من می ستایم و ارج می گذارم و خشنود می کنم آن سرور خانه (نمانا) که پاک و دادگستر و سازنده است.
من همآره و در همه حال اهورا مزدا، پروردگار یکتا را می ستایم.
پس از خواندن نماز گاه بایسته، زرتشتیان نماز سروش باج ، نیرنگ کشتی ، ستایش خدا ، تندرستی و برساد را می خوانند.به جز سروش باج بیشتر اوستاهای نام برده شده پازند است و پس از ساسانیان نوشته شده است.
گوشه ای از سروش باج که هر زرتشتی بایسته است که آن را به خوبی بداند همان نیایشهای اشم وهو و یتا اهو هستند. که در پیش در پاره های پیشتر به آنها نگاهی انداختیم.
پاره ای از نماز ستایش خدا که پس از نماز هر گاه باید خوانده شود:
ای اهورا مزدا به یاری من آی من پرستنده اهورامزدا هستم . من پرستنده خرد نیک و پیرو زرتشت هستم . من خود را پیرو راستی و پشتیبان استوار در این دین می دانم و پیمان می گذارم که همه توان خود را در راه اندیشه نیک و گفتار نیک و کردار نیک به کار برم. من به دین والای مزدا پرستی که دور کننده جنگ ، ناهماهنگی ، دشمنی و استوار کننده هماهنگی و آشتی و دوستی است باور دارم.
همانگونه که خداوند راستی و دادگستر است ، رهبر دنیایی نیز باید به خاطر راستی و داگستری اش برگزیده شود.
هنگامیکه پیروان دروغ مرا با خشم و نفرت تهدید می کنند ، تنها تو ای اهورا مزدا و نیروی اهورایی که تو با اندیشه و منش نیک به من داده ای و کردار نیک که باراستی و داد که قانون همیشگی توست، مرا نجات می دهد.
ای اهورا مزدا مرا یاری کن.
آن تیزرو ، توان بدنی و روانی را که در آفرینش تو برای پیروزی بر بدی ها ارزانی می دارد ، تندرستی و شادمانی زندگی را به ما ارمغان می آورد ، در زمان بی کران ، و در زمانی که برابر با قانون دگرگون ناپذیر تو پایدار می ماند به من ارزانی دار......
A T E N A:
روزه در دین زرتشتی - زرتشتیان چگونه روزه میگیرند
در مورد روزه در آیین زرتشت نیز باید گفته شود که روزه گرفتن و نخوردن آب و غذا بخاطر اینکه باعث سستی بدن و عدم فعالیت مفید و کار روزانه می شود ناپسند می باشد. چون این موارد در آیین زرتشت نکوهیده شده و بی کاری و تن پروری بشدت نهی شده است و. در وندیداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده: ‹‹ … آن كس كه سیر غذا می خورد، توانایی می یابد كه نیایش بكند، كشاورزی كند و فرزندان به وجود آورد. جاندار از خوردن زنده می ماند و از نخوردن می میرد.›› امابرای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یکم هر ماه زرتشتیان از خوردن گوشت پرهیز می کنند این چهار روز متعلق به چهار امشاسپند وهمن ؛ماه و گوش و رام که از میان چهارپایان هستند می باشد. رییس انجمن موبدان تهران(دکتر خورشیدیان)، از این رو، گفت: در اوستا مفهوم روزه به روزه باطنی نسبت داده می شود و روزه ظاهری وجود ندارد اگرچه امساک و تحت فشار قرار دادن جسم برای تمرکز بیشتر بر اعمال و مناسک دینی عملی ستودنی است. وی اظهار داشت: در عین حال در آیین زرتشت در 4 روز مخصوص در هر ماه هر نوع کشتار و قربانی کردن حیوانات و استفاده کردن از گوشت ممنوع است. دکتر خورشیدیان در تشریح معنای روزه باطن گفت: ما زرتشتیان باید در سه بخش معنوی “شنوایی”، “اندیشه” و “حساس” همیشه روزه داشته باشیم یه آن معنا که از طریق این سه حس از نیکی دور نشویم و بخ “اندیشه و حساس و شنوایی” مان همیشه سرشاز از نیکی باشد. رییس انجمن موبدان تهران افزود: همچنین در اوستا بر روزه بزرگتری تاکید شده است و آن حفظ هفت عضو بدن، مشتمل بر دو چشم، دو دست، دو پا و زبان در تمام طول زندگی از هرگونه آلودگی است و این هفت عضو همیشه باید پاک نگه داشته شوند که از این عمل نیز تحت عنوان روزه یاد می شود.
A T E N A:
فرشتگان در دین زرتشت - امشاسپندان
امشاسپندان ( فرشتگان یا ایزدان )
اَمِشَه سْپِنْتَه یا جاودانان مقدس و بی مرگ صفاتی هفت گانه ای هستند كه خدا آفرینش را بر آنها استوار كرده است .
این صفات در حقیقت آیینهاى خدایى برای آفریدن ، پروریدن ، گستردن ، پیشبردن ودگرگون ساختن هر چه در آفرینش است ، می باشد .
با گذشت زمان این جاودانان مقدس و بی مرگ هر یك به فرشتگانی بزرگ و مقدس كه دارای روحی جداگانه هستند تبدیل گشتند و این مقدسان بی مرگ هر یك دارای وظایف مخصوصی می باشند
نخستین ، سْپِنْتامَئِینْیو یا سپنتامینو به معنای خردافزاینده یا روح مقدس و نیك می باشد كه پرتو آفرینندگی خدای دانا است و از همین آیین است كه آفرینش و هر چه در آن است ، پدید آمده و می آید و روی به افزایش و گسترش و پیشروی دارد.
دومین ، وُهومَنَه یا وُهومَن یا بهمن به معنای منش و اندیشه نیك می باشد این اندیشه سرچشمه همه گفتارها و كردارهای نیك است این اندیشه نیك است كه انسان را آگاه می سازد و رازهای جهان را آشكار می نماید از منش نیك است كه انسان خدای خود را درست دریافته و آنچان كه باید و شاید می شناسد و به او مهر می روزد. این امشاسپند سرپرست و حامی گله و ستوران و نگهدار و حراست كننده همه ى موجودات زنده به ویژه مردمان می باشد و این بهمن امشاسپند بود كه اشو زرتشت را به همپرسی اهورامزدا می برد .
سومین ، اَشَه وَهیشْتَه یا اردى بهشت به معنای بهترین پارسائى یا بهترین پرهیزگاری یا بهترین قانون می باشد اشه قانون خدایی است و نظم زمین وآسمان از ان است راستی آن شاهراهی است كه همه خواه ناخواه بر آن گام زنان به سوی رسایی و كمال و جاودانی و ابدیت می روند . راستی اصل آفرینش استو مردمان باید این اصل را دریابند و آن را گرامی و استوار نگاه دارند و در راه آن از یكدیگر سبقت جویند. این امشاسپند نگهبان و حامی آتش و دشمن سرسخت اهریمن و دیوان می باشد .
چهارمین ، خْشَتْرَه وَئیرْیه یا شهریور به معنای بهترین شهریاری یا شهریاری خدایى می باشد و آن وضعی از جهان است كه مردم از روی اندیشه نیك وخرد روشن خود برگزینند و با گفتار و كردار نیك دست به دست هم داه و دل به دل هم بسته و آن را به وجود آورند در عالم مینوى نشان قدرت ، سلطنت و شوكت خداوند و در جهان گیتایى حمایت كننده و نگهبان سنگ ها و فلزات می باشد .
پنجمین ، سْپِنْتَه آرمَئتى یا سپندارمذ یا اسفند به معنای آرامش درونی یا آرامش افزاینده یا آرامش مقدس می باشد این امشاسپند روی زمین آشتی و آبادی وشادی را می افزاید و برای پیشرفت جهان بسى شایسته و بایسته است این امشاسپند مظهر فروتنی و تسلیم كامل در برابر خواسته ها و امیال اهورایى است و در جهان گیتایى سرپست و نگهبان و ایزد زمین می باشد .
ششمین ، هَئُورْوَتات یا خرداد به معناى كمال و رسایى می باشد در شهریاری برگزیده ، در آرامش و آسایش ، در درست اندیشى و درست كارى تندرستى و توانای افزایش پیدا می كند . تن وروان پیش می روند و در خود كمی و كاستی را كه در می یابند درو می كنند و بهتر و برتر می شوند و خود و جهان خود را به سوی رسایی و كمال می برند این امشاسپند مظهر كمال و و رسایی خدا است و در جهان گیتایى نگهبان و پریستار آب می باشد .
هفتمین ، اَمِرِتات یا امرداد به معنای بى مرگی و جاودانگی می باشد. از كمال و رسایى حاصل شده جاودانگی و بی مرگی و ابدیت بدست می آید و كمال باید جاویدان باشد و گرنه كمال خوانده نمی شود پس رسایى و جاودانگی از آن پرتوهای خدایى است كه ما را به خواست خود می رساند و این كمال جاودانه است كه ما را به وصال خدا می رساند و در جهان گیتایى این امشاسپند نگهبان و پرستار گیاهان می باشد .
همچنین یک روز از هر ماه و یکی از ماههای سال به نام آنها نامیده میشود.
۱- بهمن (وهمن) : روز دوم - ماه یازدهم
۲- اردیبهشت : روز سوم - ماه دوم
۳- شهریور : روز چهارم - ماه ششم
۴- سپنته آرمیئتی (سپندارمز=اسفند) : روز پنجم - ماه دوازدهم
۵- خرداد : روز ششم - ماه سوم
۶- امرداد : روز هفتم - ماه پنجم
A T E N A
اشتراک در:
پست‌ها (Atom)
