دیوان قدسی شمسُ‌الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی با اِعراب و اِرجاع...

دیوان شمسُ‌الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی

 

غَزَل   ۱

 

اَلا یا اَیُّها الساقی اَدِر کأسا  و  ناوِلها

که عِشق آسان نِمود اَوَّل ولی اُفتاد مُشکل‌ها

 

به بویِ نافِه‌ای کآخِر صَبا زان طُرّه  بُگشاید

ز تابِ جَعدِ مِشکینَش چه خون اُفتاد در دِل‌ها

 

مَرا دَر مَنزِلِ جانان چه اَمن عِیش چون هَردَم

جَرَس فَریاد می‌دارَد که بَربَندید مَحمَل‌ها

 

به مِی سَجّاده رَنگین کُن گَرَت پیر مُغان گوید

که سالِک بی‌خَبَر نَبْوَد زِ راه و رَسمِ مَنزِل‌ها

 

شَبِ تاریک و بیمِ موج و گِردابی چُنین هایل

کُجا دانَند حال ما سَبُک باران ساحِل‌ها

 

هَمه کارَم زخود کامی به بَدنامی کَشید آخِر

نَهان کِی مانَد آن رازی کز او سازَند مَحفِل‌ها

 

حُضوری گَر هَمی‌خواهی اَز او غایِب مَشو حافِظ

مَتی ما تَلق مَن تَهوی دَع الدُنیا و اَهملها

 

 

غَزَل    ۲       

 

صَلاحِ کار کُجا و مَن خَراب کُجا

بِبین تَفاوُت رَه کز کُجاست تا به کُجا

 

دِلَم ز صومَعه بِگرِفت و خِرقِه سالوس

کُجاست دِیرِ مُغان و شَرابِ ناب کُجا

 

چه نِسبَت اَست به رِندی صَلاح و تَقوا را

سَماع وَعظ کُجا نَغمه رَباب کُجا

 

ز رویِ دوست دِل دُشمَنان چه دَریابَد

چِراغِ مُرده کُجا شَمع آفتاب کُجا

 

چو کُحلِ بینشِ ما خاک آستانِ شُماست

کُجا رَویم بِفَرما از این جِناب کُجا

 

مَبین به سیبِ زَنَخدان که چاه دَر راه اَست

کُجا هَمی‌ ‌رَوی ای دِل بِدین شِتاب کُجا

 

بِشُد که یادِ خوشَش باد روزگارِ وِصال

خود آن کِرِشمه کُجا رَفت و آن عِتاب کُجا

 

قَرار و خواب ز حافظ طَمَع مَدار ای دوست

قَرار چیست صبوری کُدام و خواب کُجا

 

 

غَزَل    ۳

 

اگر آن تُرکِ شیرازی به دست آرد دِل ما را

به خال هندویش بَخشَم سَمَرقَند و بُخارا را

 

بِده ساقی مِیِ باقی که در جَنَّت نَخواهی یافت

کِنارِ آبِ رُکن آباد و گُلگَشت مُصَّلا را

 

فَغان کاین لولیان شوخِ شیرین کار شهرآشوب

چِنان بُردَند صَبر از دِل که تُرکان خوانِ یغما را

 

ز عِشقِ ناتمام ما جَمالِ یار مُستَغنی اَست

به آب و رَنگ و خال و خَطّ چه حاجَت روی زیبا را

 

مَن از آن حُسن روزافزون که یوسِف داشت دانِستَم

که عِشق از پَردِه عِصمَت بُرون آرَد زُلَیخا را

 

اگر دُشنام فَرمایی و گَر نِفرین دُعا گویم

جَوابِ تَلخ می‌زیبَد لَبِ لَعلِ شِکَّرخا را

 

نَصیحَت گوش کُن جانا که از جان دوست‌تر دارند

جوانان سَعادَتمند پَندِ پیرِ دانا را

 

حَدیث از مُطرِب و مِی گو و رازِ دَهر کَمتَر جو

که کَس نَگشود و نَگشاید به حِکمَت این مُعَمّا را

 

غَزَل گُفتی و دُرّ سُفتی بیا و خوش بخوان حافظ

که بَر نَظمِ تو اَفشانَد فَلَک عِقد ثُرَّیا را

 

 

غَزَل   ۴

 

صَبا به لُطف بِگو آن غَزال رَعنا را

که سَر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را

 

شَکَّرفروش که عُمرَش دِراز باد چِرا

تَفَقُّدی نَکُنَد طوطی شِکَّرخا را

 

غرورِ حُسنت اِجازَت مَگَر نَداد ای  گُل

که اِجازَتی نَکُنی عَندَلیب شِیدا را

 

به خُلق و لُطف تَوان کَرد صِید اَهلِ نَظَر

به بَند و دام نگیرند مُرغِ دانا را

 

نَدانَم از چه سَبَب رَنگ آشنایی نیست

سَهی قَدان سیه چَشم ماه سیما را

 

چو با حَبیب نِشینی و باده پِیمایی

به یاد دار مُحِبّان بادپیما را

 

جُز این قَدَر نَتَوان گُفت دَر جَمالِ تو عیب

که وَضع مِهر و وَفا نیست رویِ زیبا را

 

دَر آسمان نَه عَجَب گَر به گُفته حافظ

سرودِ زُهره به رَقص آوَرَد مَسیحا را

 

 

غَزَل   ۵

 

دِل می‌رَوَد ز دَستَم صاحِب دِلان خُدا را

دَردا که راز پِنهان خواهَد شَد آشکارا

 

کشتی شِکَستگانیم ای  بادِ شُرطه بَرخیز

باشَد که بازبینیم دیدارِ آشنا را

 

دَه روزه مِهرِ گَردون اَفسانه اَست و اَفسون

نیکی بِجای یاران فُرصَت شِمار یارا

 

دَر حَلقه گُل و مُل خوش خواند دوش بُلبُل

هات الصَبوح هبوا یا اَیُّها الُسکارا

 

اِی صاحِب کرامت شُکرانه سَلامَت

روزی تَفَقُّدی کُن دَرویشِ بی‌نَوا را

 

آسایشِ دو گیتی تَفسیرِ این دو حَرف است

با دوستان مُرُوَّت با دُشمَنان مُدارا

 

دَر کویِ نیک نامی ما را گُذَر نَدادَند

گر تو نمی‌پسندی تَغییر کن قَضا را

 

آن تَلخ وَش که صوفی اُمُّل الخبائثش خواند

اَشهی لَنا و اَحلی مَن قُبلَة العَذارا

 

هِنگامِ تَنگدَستی دَر عِیش کوش و مَستی

کاین کیمیایِ هَستی قارون کُنَد گِدا را

 

سَرکِش مَشو که چون شَمع از غیرتَت بِسوزد

دِلبَر که دَر کَف او موم است سَنگِ خارا

 

آیینه سِکَندَر جامِ مِی است بِنگَر

تا بَر تو عَرضه دارَد احوالِ مُلکِ دارا

 

خوبانِ پارسی گو بخشندگان عُمرَند

ساقی بِده بِشارَت رِندان پارسا را

 

حافظ به خود نَپوشید این خِرقِه مِی آلود

اِی  شِیخِ پاکدامَن مَعذور دار ما را

 

 

غَزَل    ۶

 

به مُلازِمان سُلطان که رِسانَد این دُعا را

که به شُکر پادشاهی ز نَظَر مَران گِدا را

 

ز رَقیب دیوسیرت به خُدای خود پَناهَم

مَگَر آن شَهابِ ثاقِب مَدَدی دَهَد خُدا را

 

مُژه سیاهَت اَر کَرد به خون ما اِشارَت

ز فَریب او بیندیش و غَلَط مَکُن نِگارا

 

دِل عالَمَی بِسوزی چو عِذار بَرفُروزی

تو از این چه سود داری که نِمی‌کنی مُدارا

 

هَمه شَب دَر این اُمیدَم که نَسیمِ صُبحگاهی

به پَیام آشنایان بِنَوازد آشنا را

 

چه قیامَت اَست جانا که به عاشِقان نِمودی

دِل و جان فِدای رویَت بِنما عِذار ما را

 

به خُدا که جُرعِه‌ای دِه تو به حافظِ سِحَرخیز

که دُعای صُبحگاهی اَثَری کُنَد شُما را

 

 

غَزَل    ۷

 

صوفی بیا که آینه صافیست جام را

تا بِنگَری صَفایِ مِیِ لَعل فام را

 

رازِ درونِ پَردِه ز رِندانِ مَست پُرس

کاین حال نیست زاهد عالی مَقام را

 

عَنقا شِکارِ کَس نَشَوَد دام بازچین

کآنجا هَمیشه باد به دست اَست دام را

 

دَر بَزم دُور یک دو قَدَح دَرکِش  و بُرو

یعنی طَمَع مَدار وِصال دَوام را

 

ای  دِل شَباب رَفت و نَچیدی گُلی ز عِیش

پیرانه سَر مَکُن هُنَری ننَگ و نام را

 

دَر عِیشِ نَقد کوش که چون آبخور نَماند

آدَم بِهِشت روضه دارُالَسّلام را

 

ما را بَر آستانِ تو بَس حَقّ خِدمَت است

ای خواجه بازبین به تَرَحُّم غُلام را

 

حافظ مُریدِ جام مِی است ای صَبا بُرو

وَز بَنده بَندِگی بِرِسان شیخِ جام را

 

 

غَزَل    ۸

 

ساقیا بَرخیز و دَردِه جام را

خاک بَر سَرِ کُن غَمِ اَیام را

 

ساغَر مِی بَر کَفَم  نِه  تا ز بَر

بَرکِشَم این دَلق اَزرَق فام را

 

گَرچِه بَدنامیست نَزد عاقِلان

ما نمی‌خواهیم نَنگ و نام را

 

باده دَردِه چَند از این بادِ غرور

خاک بَر سَر نَفسِ نافَرجام را

 

دودِ آه سینه نالان مَن

سوخت این افسردگانِ خام را

 

مَحرَمِ رازِ دِلِ شِیدایِ خود

کَس نمی‌بینم ز خاص و عام را

 

با دِلارامی مَرا خاطِر خوش اَست

کز دِلَم یک باره بُرد آرام را

 

نَنگَرَد دیگَر به سَرو اَندَر چَمَن

هر که دید آن سَرو سیم اَندام را

 

صَبر کُن حافظ به سَختی روز و شب

عاقِبَت روزی بیابی کام را

 

 

غَزَل    ۹

 

رونَقِ عَهدِ شَباب است دِگَر بُستان را

می‌رِسَد مُژدهِ گُل بُلبُلِ خوش اَلحان را

 

ای  صَبا گَر به جوانان چَمَن بازرسی

خِدمَت ما بِرِسان سَرو و گُل و ریحان را

 

گَر چُنین جِلوه کُنَد مُغبَچِه باده فروش

خاک روب دَر مِیخانه کُنَم مُژگان را

 

اِی که بَر مَه کِشی از عَنبَرِ سارا چوگان

مُضطَرِب حال مَگَردان مَنِ سَرگَردان را

 

تَرسَم این قوم که بَر دُردکِشان می‌خَندَند

دَر سَرِ کارِ خَرابات کُنَند ایمان را

 

یارِ مَردانِ خُدا باش که دَر کشتی نوح

هَست خاکی که به آبی نَخَرد طوفان را

 

بُرو از خانه گَردون به دَر و نان مَطَلَب

کآن سیه کاسه دَر آخِر بِکُشَد مِهمان را

 

هَر که را خوابگه آخِر مُشتی خاک است

گو چه حاجَت که به اَفلاک کشی اِیوان را

 

ماهِ کَنعانی مَن مَسنَدِ مِصر آن تو شُد

وَقتِ آن است که بِدرود کُنی زِندان را

 

حافظا مِی خورو رِندی کن و خوش باش وَلی

دامِ تَزویر مَکُن چون دِگَران قرآن را

 

غَزَل    ۱۰

 

دوش از مَسجَد سویِ مِیخانه آمَد پیرِ ما

چیست یارانِ طَریقَت بَعد اَز این تَدبیرِ ما

 

ما مُریدان روی سوی قِبلِه چون آریم چون

روی سویِ خانه خَمّار دارد پیرِ ما

 

دَر خَرابات طَریقَت ما به هَم مَنزِل شَویم

کاین چُنین رَفته‌ست دَر عَهدِ اَزَل تَقدیرِ ما

 

عَقل اگر دانَد که دِل دَر بَند زُلفَش چون خوش اَست

عاقِلان دیوانه گَردَند از پِیِ زَنجیرِ ما

 

رویِ خوبَت آیَتی از لُطف بَر ما کَشف کرد

زآن زَمان جُز لُطف و خوبی نیست دَر تفسیرِ ما

 

با دِلِ سَنگینَت آیا هیچ دَرگیرد شَبی

آه آتش ناک و سوز سینه شَبگیرِ ما

 

تیرِ آه ما ز گَردون بُگذَرَد حافظ خَموش

رَحم کُن بَر جان خود پَرهیز کن از تیرِ ما

 

 

غَزَل    ۱۱

 

ساقی به نور باده بَراَفروز جامِ ما

مُطرِب بِگو که کارِ جَهان شُد به کام ما

 

ما دَر پیاله عَکسِ رُخِ یار دیده‌ایم

ای  بی‌خَبَر ز لَذَّتِ شُربِ مُدام ما

 

هَرگَز نَمیرَد آن که دِلَش زِنده شُد به عِشق

ثَبت اَست بَر جَریده عالَم دَوام ما

 

چَندان بُوَد کِرِشمه و ناز سَهی قَدان

کایَد به جِلوه سَروِ صِنوبَرخَرام ما

 

ای باد اگر به گُلشَنِ اَحباب بُگذَری

زِنهار عَرضه دِه بَر جانان پَیام ما

 

گو نامِ ما زِ یاد به عَمدا چه می‌بَری

خود آیَد آن که یاد نَیاری زِ نامِ ما

 

مَستی به چَشم شاهِد دِلبَند ما خوش است

زان رو سِپُرده‌اند به مَستی زِمامِ ما

 

تَرسَم که صَرفه‌ای نَبَرَد روزِ بازخواست

نانِ حَلالِ شِیخ زِآب حَرامِ ما

 

حافظ زِ دیده دانه اَشکی هَمی‌‌‌فِشان

باشَد که مُرغ وَصل کُنَد قَصدِ دامِ ما

 

دریایِ اَخضَر فَلَک و کَشتی هِلال

هَستند غَرقِ نِعمَتِ حاجی قوام ما

 

 

غَزَل    ۱۲

 

ای  فُروغِ ماه حُسن ازرویِ رَخشان شُما

آبِ روی خوبی از چاهِ زَنَخدان شما

 

عزمِ دیدارِ تو دارَد جان بَر لَبِ آمده

بازگردد یا بَرآیَد چیست فَرمان شما

 

کَس به دُورِ نَرگِسَت طَرفی نَبَست از عافیَت

بِه که نَفروشَند مَستوری به مَستان شما

 

بَختِ خواب آلودِ ما بیدار خواهَد شَد مَگَر

زان که زد بَر دیده آبی رویِ رَخشان شما

 

با صَبا هَمراه بِفِرِست از رُخَت گُلدَسته‌ای

بو که بویی بِشنَویم از خاکِ بُستان شما

 

عُمرِتان باد و مُراد ای ساقیان بَزمِ جَم

گَرچِه جامِ ما نَشُد پُر مِی به دُورانِ شما

 

دِل خَرابی می‌کُنَد دِلدار را آگَه کنید

زینهار ای دوستان جان مَن و جان شما

 

کِی دهد دَست این غَرَض یا رَب که هَمدَستان شَوَند

خاطِرِ مجموع ما زُلفِ پَریشانِ شما

 

دور دار از خاک و خون دامَن چو بَر  ما بگذری

کاَندَر این رَه کُشته بِسیارند قُربانِ شما

 

ای صَبا با ساکِنانِ شَهر یَزد از ما بِگو

کِای سَر حق ناشناسان گویِ چوگان شما

 

گَرچِه دوریم از بَساطِ قُرب هِمَّت دور نیست

بَنده شاهِ شُماییم و ثناخوان شُما

 

ای شَهَنشاهِ بُلَند اَختَر خُدا را هِمَّتی

تا بِبوسَم هَمچو اختر خاکِ اِیوانِ شما

 

می‌کُنَد حافظ دُعایی بِشنو آمینی بِگو

روزیِ ما باد لَعلِ شِکَراَفشان شُما

 

 

غَزَل    ۱۳

 

می‌دَمَد صُبح و کُلَه بَست سَحاب

الصبوح الصبوح یا اَصحاب

 

می‌چِکَد ژاله بَر رُخِ لاله

المُدام المدام یا اَحباب

 

می‌وَزَد از چَمَن نَسیمِ بِهِشت

هان بنوشید دَم بِه دَم مِیِ ناب

 

تَختِ زُمُّرُد زَده اَست گُل به چَمَن

راحِ چون لَعلِ آتَشین دَریاب

 

دَر مِیخانه بَسته‌اند دِگَر

اِفَتِتح یا مُفَتِح الَابَواب

 

لَب و دَندانت را حُقوقِ نَمَک

هَست بَر جان و سینه‌هایِ کَباب

 

این چُنین موسِمی عَجَب باشَد

که بِبنَدند مِیکَده به شِتاب

 

بَر رُخِ ساقی پَری پِیکر

هَمچو حافظ بِنوش بادهِ ناب

 

 

غَزَل    ۱۴

 

گُفتَم ای  سُلطانِ خوبانِ رَحم کُن بَر این غَریب

گفت دَر دُنبالِ دِل رَه گُم کند مِسکین غریب

 

گفتَمَش مَگذَر زَمانی گفت معذورَم بدار

خانه پروردی چه تاب آرد غَمِ چَندین غریب

 

خُفته بَر سَنجابِ شاهی نازَنینی را چه غَم

گَر ز خار و خاره سازَد بِستَر و بالین غریب

 

ای که دَر زَنجیر زُلفَت جایِ چَندین آشناست

خوش فِتاد آن خال مِشکین بَر رُخ رَنگین غریب

 

می‌نَمایَد عَکسِ مِی دَر رَنگِ رویِ مَهوَشَت

هَمچو بَرگِ اَرغَوان بَر صَفحه نَسرین غریب

 

بَس غَریب افتاده اَست آن مور خَطّ گِردِ رُخَت

گَرچِه نَبوَد دَر نِگارِستان خَطِّ مِشکین غریب

 

گفتم ای شامِ غَریبان طُرِّه شَبرَنگِ تو

دَر سِحَرگاهان حَذَر کن چون بِنالَد این غَریب

 

گفت حافظ آشنایان دَر مَقام حیرتَند

دور نَبوَد گَر نِشینَد خسته و مِسکین غَریب

 

 

غَزَل   ۱۵

 

ای  شاهِد قُدسی که کِشَد بَند نِقابَت

و اِی مُرغ بِهِشتی که دَهَد  دانه  و آبَت

 

خوابَم بِشُد از دیده دَر این فِکرِ جِگَرسوز

کاغوش که شُد مَنزِل آسایش و خوابَت

 

دَرویش نمی‌پُرسی و تَرسَم که نَباشَد

اندیشه آمُرزِش و پَروای ثَوابَت

 

راهِ دِل عُشّاق زد آن   چشم خُماری

پِیداست از این شیوه که مَست اَست شَرابَت

 

تیری که زَدی بَر دِلَم از غمزه خَطا رَفت

تا باز چه اندیشه کُنَد رَأی صَوابَت

 

هر ناله و فَریاد که کَردَم نَشنیدی

پِیداست نِگارا که بُلَند است جِنابَت

 

دور است سَرِ آب از این بادیه هُش دار

تا غول بیابان نَفَریبد به سَرابَت

 

تا دَر رَه پیری به چه آیین رَوی اِی دِل

باری به غَلَط صَرف شُد اَیامِ شَبابَت

 

ای قَصرِ دِل اَفروز که مَنزِلگَهِ اِنسی

یا رَب مَکُناد آفَتِ اَیام خَرابت

 

حافظ نَه غُلامیست که از خواجه گُریزَد

صُلحی کن و بازآ که خَرابم ز عِتابَت

 

 

غَزَل    ۱۶

 

خَمی که اَبروی شوخ تو دَر کَمان انداخت

به قَصدِ جان مَنِ زارِ ناتوان انداخت

 

نَبود نَقشِ دوعالَم که رَنگِ اُلفَت بود

زَمانه طَرح مَحبَت نَه این زَمان انداخت

 

به یک کِرِشمه که نَرگِس به خودفروشی کرد

فَریب  چشم تو صَد فِتنِه دَر جَهان انداخت

 

شَراب خُورده و خوی کرده می‌روی به چَمَن

که آبِ رویِ تو آتَش دَر اَرغَوان اَنداخت

 

به بَزمگاهِ چَمَن دوش مَست بُگذشتَم

چو از دهانِ تواَم غُنچه دَر گُمان انداخت

 

بَنفَشه طُرِّه مَفتول خود گِرِه می‌زد

صَبا حِکایت زُلفِ تو دَر میان انداخت

 

ز شَرمِ آن که به روی تو نِسبَتَش کَردَم

سَمَن به دَست صَبا خاک دَر دهان اَنداخت

 

مَن از وَرَعِ مِی و مُطرِب نَدیدَمی زین پیش

هوای مُغبَچِگانم دَر این و آن اَنداخت

 

کُنون به آب مِی لَعل خِرقِه می‌شویَم

نَصیبه اَزَل از خود نمی‌ تَوان انداخت

 

مَگَر گُشایِش حافظ دَر این خَرابی بود

که بَخشِشِ اَزَلَش دَر مِی مُغان انداخت

 

جَهان به کامِ مَن اَکنون شَوَد که دُورِ زَمان

مَرا به بَندِگی خواجه جَهان انداخت

 

 

غَزَل    ۱۷

 

سینه از آتَشِ دِل دَر غَمِ جانانه بِسوخت

آتَشی بود دَر این خانه که کاشانه بسوخت

 

تَنَم از واسطه دوریِ دِلبَر بِگُداخت

جانَم از آتَشِ مِهرِ رُخِ جانانه بسوخت

 

سوزِ دِل بین که ز بَس آتَشِ اَشکَم دِل شَمع

دوش بَر مَن ز سَر مِهر چو پَروانه بسوخت

 

آشنایی نَه غَریب اَست که دِلسوزِ من است

چون مَن از خویش بِرَفتَم دِل بیگانه بسوخت

 

خِرقِه زُهدِ مَرا آب خَرابات بِبُرد

خانه عَقل مرا آتَشِ مِیخانه بسوخت

 

چون پیاله دِلَم از توبه که کَردَم بِشکَست

هَمچو لاله جِگَرَم بی مِی و خُمخانه بِسوخت

 

ماجرا کَم کُن و بازآ که مَرا مَردُمِ چَشم

خِرقِه از سَر بِدَرآورد و به شُکرانه بسوخت

 

تَرکِ اَفسانه بِگو حافظ و مِی نوش دَمی

که نَخُفتیم شَب و شَمع به اَفسانه بسوخت

 

 

غَزَل   ۱۸

 

ساقیا آمدن عید مُبارَک بادَت

وان مَواعید که کَردی مَرَواد از یادَت

 

دَر شِگِفتَم که دَر این مُدَّتِ اَیامِ فِراق

بَرگِرِفتی ز حَریفان دِل و دِل می‌دادَت

 

بِرِسان بَندِگی دُختَرِ رَز گو به دَرآی

که دَم و هِمَّت ما کَرد ز بَند آزادت

 

شادی مَجلِسیان دَر قَدَم و مَقدَمِ توست

جای غم باد مَر آن دِل که نَخواهَد شادَت

 

شُکرِ ایزد که ز تاراج خَزان رِخنه نَیافت

بوستانِ سَمَن و سَرو و گُل و شِمشادَت

 

چَشمِ بَد دور کز آن تَفرَقه‌ات بازآورد

طالِع ناموَر و دولَتِ مادَرزادَت

 

حافظ از دَست مَدِه دولَتِ این کشتی نوح

وَرنَه طوفانِ حَوادِث بِبَرَد بُنیادَت

 

 

غَزَل    ۱۹

 

ای  نَسیمِ سِحَر آرامگَهِ یار کُجاست

مَنزِل آن مَهِ عاشِق کُش عَیار کُجاست

 

شَبِ تار اَست و رَهِ وادی ایمن در پیش

آتَشِ طور کُجا مُوعِدِ دیدار کُجاست

 

هَر که آمَد به جَهان نَقشِ خَرابی دارد

دَر خَرابات بِگویید که هُشیار کُجاست

 

آن کَس است اَهلِ بِشارَت که اِشارَت دانَد

نُکته‌ها هَست بَسی مَحرَمِ اَسرار کُجاست

 

هَر سَرِ موی مَرا با تو هِزاران کار است

ما کُجاییم و مَلامَتگَرِ بی‌کار کُجاست

 

بازپُرسید ز گیسویِ شَکَن دَر شَکَنَش

کاین دِل غَمزَده سَرگَشته گِرِفتارِ کُجاست

 

عَقل دیوانه شُد آن سِلسِله مِشکین کو

دِل ز ما گوشه گِرِفت اَبروی دِلدار کُجاست

 

ساقی و مُطرِب و مِی جُمله مُهَّیاست وَلی

عِیش بی یار مُهَّیا نَشَوَد یار کُجاست

 

حافظ از باد خَزان دَر چَمَن دَهر مَرَنج

فِکرِ معقول بِفَرما گُلِ بی خار کُجاست

 

 

غَزَل    ۲۰

 

روزه یِکسو شُد و عید  آمَد و دِل‌ها بَرخاست

مِی ز خُمخانه به جوش آمَد و می بایَد خواست

 

نوبه زُهدفُروشان گِرانجان بُگذشت

وَقتِ رِندی و طَرَب کردنِ رِندان پِیداست

 

چه مَلامَت بُوَد آن را که چُنین باده خُورَد

این چه عیب اَست بِدین بیخردی وین چه خَطاست

 

باده نوشی که دَر او روی و ریایی نَبوَد

بِهتَر از زُهدفُروشی که دَر او روی و ریاست

 

ما نَه رِندانِ ریاییم و حَریفانِ نِفاق

آن که او عالِمِ سِرّ است بِدین حال گُواست

 

فَرضِ ایزد بِگُذاریم و به کَس بَد نَکُنیم

وآنچه گویند رَوا نیست نَگوییم رَواست

 

چه شَوَد گَر مَن و تو چَند قَدَح باده خُوریم

باده از خون رَزان است نَه از خونِ شُماست

 

این چه عیب است کز آن عیب خَلَل خواهَد بود

وَر بُوَد نیز چه شُد مَردُم بی‌عِیب کُجاست

 

 

غَزَل    ۲۱

 

دِل و دینَم شُد و دِلبَر به مَلامَت بَرخاست

گُفت با ما منشین کز تو سَلامَت بَرخاست

 

که شنیدی که دَر این بَزم دَمی خوش بِنِشَست

که نَه دَر آخِر صُحبَت به نِدامَت برخاست

 

شَمع اگر زان لَبِ خَندان به زَبان لافی زد

پیشِ عُشّاق تو شَب‌ها به غَرامَت برخاست

 

دَر چَمَن باد بهاری ز کِنارِ گُل و سَرو

به هَواداریِ آن عارِض و قامَت برخاست

 

مَست بُگذشتی و از خَلوَتیان مَلَکوت

به تَماشای تو آشوبِ قیامَت برخاست

 

پیشِ رَفتارِ تو پا بَرنَگِرِفت از خِجلَت

سَرو سَرکِش که به ناز از قَدّ و قامَت برخاست

 

حافظ این خِرقِه بِیَنداز مَگَر جان بِبَری

کآتَش از خِرقِه سالوس و کِرامَت برخاست

 

 

غَزَل    ۲۲

 

چو بِشنَوی سُخَنِ اَهلِ دِل مَگو که خَطاست

سخن شناس نِه‌ای جان مَن خَطا اینجاست

 

سَرَم به دُنیی و عُقبی فرو نمی‌ آیَد

تَبارَکَ الله از این فِتنِه‌ها که در سَرِ ماست

 

دَر اَندرون من خَسته دِل نَدانَم کیست

که مَن خَموشَم و او دَر فَغان و دَرغوغاست

 

دِلَم ز پَردِه بُرون شُد کُجایی اِی  مُطرِب

بِنال هان که از این پَردِه  کارِ ما به نَواست

 

مَرا به کارِ جَهان هَرگَز اِلتِفات نَبود

رُخ تو دَر نَظَر من چُنین خوشَش آراست

 

نَخُفته‌ام زِ خیالی که می‌پَزَد دِل من

خُمار صَد شَبه دارَم شَرابخانه کُجاست

 

چُنین که صومَعه آلوده شُد زِ خونِ دِلَم

گَرَم به باده بِشویید حَقّ به دَست شُماست

 

از آن به دِیرِ مُغانَم عَزیز می‌دارَند

که آتَشی که نَمیرَد هَمیشه دَر دِل ماست

 

چه ساز بود که دَر پَردِه می‌زَد آن مُطرِب

که رَفت عُمر و هَنوزَم دِماغ  پُر زِ هَواست

 

نِدای عِشق تو دیشَب دَر اَندرون دادَنَد

فَضایِ سینه حافظ هَنوز پُر زِ صِداست

 

 

غَزَل    ۲۳

 

خیالِ رویِ تو دَر هَر طَریق هَمرَه ماست

نَسیمِ موی تو پِیوندِ جانِ آگَه ماست

 

به رَغمِ مُدَّعیانی که مَنعِ عِشق کُنَند

جَمالِ چِهره تو حُجَّتِ موَجَّهِ ماست

 

بِبین که سیبِ زَنَخدانِ تو چه می‌گوید

هِزار یوسِفِ مِصری فُتاده دَر چَهِ ماست

 

اگر به زُلفِ دِراز تو دَست ما نَرِسَد

گُناهِ بَختِ پَریشان و دَستِ کوتَه ماست

 

بِه حاجِبِ دَرِ خَلوَت سرایِ خاص بِگو

فُلان ز گوشه نِشینان خاکِ دَرگَهِ ماست

 

به صورَت از نَظَر ما اَگَرچه مَحجوب اَست

هَمیشه دَر نَظَر خاطِرِ مُرَّفَه ماست

 

اَگَر به سالی حافظ دَری زَنَد بُگشای

که سال‌هاست که مُشتاقِ رویِ چون مَهِ ماست

 

 

غَزَل    ۲۴

 

مَطَلَب طاعَتِ و پِیمان و صَلاح از مَنِ مَست

که به پِیمانه کشی شُهره شُدم روزِ الست

 

مَن همان دَم که وُضو ساختم از چِشمه عِشق

چارتَکبیر زَدَم یکسَره بَر هرچه که هَست

 

مِی بِده تا دَهَمت آگَهی از سِرِّ قَضا

که به رویِ که شُدَم عاشِق و از بویِ که مَست

 

کَمَرِ کوه کَم اَست از کَمَرِ مور اینجا

نااُمید از دَرِ رَحَمت مَشو اِی  باده پرست

 

بِجُز آن نَرگِس مَستانه که چَشمش مَرِساد

زیرِ این طارَم فیروزه کَسی خوش نَنِشَست

 

جان فِدای دَهَنَش باد که دَر باغِ نَظَر

چَمَن آرای جَهان خوشتَر از این غُنچه نَبَست

 

حافظ از دولَتِ عِشق تو سُلَیمانی شد

یعنی از وَصل تواَش نیست بِجُز باد به دَست

 

 

غَزَل    ۲۵

 

شِکُفته شُد گُلِ حَمرا و گَشت بُلبُل مَست

صَلایِ سَرخوشی اِی صوفیان باده پرست

 

اَساسِ توبه که دَر مُحکَمی چو سَنگ نِمود

بِبین که جامِ زُجاجی چه طُرفه‌اَش بِشکَست

 

بیار باده که دَر بارگاهِ اِستِغنا

 چه پاسبان و چه سُلطان چه هوشیار و چه مَست

 

از این رِباطِ دودَر چون ضَرورَت اَست رَحیل

رَواق و طاقِ مَعیشَت چه سَربُلَند و چه پَست

 

مَقامِ عِیش مُیسَّر نمی‌شَوَد بی‌رَنج

بَلی به حُکم بَلا بَسته‌اند عَهدِ اَلَست

 

به هَست و نیست مَرَنجان ضَمیر و خوش می‌ باش

که نیستیست سَرانَجام هَر کَمال که هست

 

شُکوهِ آصِفی و اسب باد و مَنطِق طِیر

به باد رَفت و از او خواجه هیچ طَرف نَبَست

 

به بال و پَر مَرو از رَه که تیرِ پَرتابی

هَوا گِرِفت زَمانی وَلی به خاک نِشَست

 

زَبانِ کِلکِ تو حافظ چه شُکرِ آن گوید

که گُفته سُخَنَت می‌بَرند دَست به دست

 

 

غَزَل    ۲۶

 

زُلف آشفته و  خوی کرده و خَندان لَب و مَست

پیرهن چاک و غَزَل خوان و صُراحی دَر دَست

 

نَرگِسَش عَربَده جوی و لَبَش اَفسوس کُنان

نیم شَب دوش به بالینِ مَن آمَد بِنِشَست

 

سَر فَرا گوش من آوَرد به آوازِ حَزین

گُفت اِی عاشِق دیرینه من خوابَت هَست

 

عاشِقی را که چُنین باده شَبگیر دَهَند

کافِر عِشق بُوَد گَر نَشَوَد باده پرست

 

بُرو اِی زاهد و بَر دُردکِشان خُرده مَگیر

که نَدادَند جُز این تُحفه به ما روزِ اَلَست

 

آنچه او ریخت به پِیمانه ما نوشیدیم

اگر از خَمرِ بِهِشت اَست وَگَر باده مَست

 

خَنده جام مِی و زُلفِ گِرِه گیر نِگار

اِی بَسا توبه که چون توبه حافظ بِشکَست

 

 

غَزَل    ۲۷

 

دَر دیرِ مُغان آمَد یارَم قَدَحی دَر دَست

مَست از مِی و می خواران از نَرگِس مَستَش مَست

 

دَر نَعلِ سَمَندِ او شِکلِ مَهِ نو پِیدا

وَز قَدّ بُلَند او بالای صِنوبَر پَست

 

آخِر به چه گویم هَست از خود خَبَرم چون نیست

وَز بَهرِ چه گویم نیست با وِی نَظَرم چون هست

 

شَمعِ دِلِ دَمسازَم بِنِشَست چو او بَرخاست

و افغان ز نَظَربازان بَرخاست چو او بِنشَست

 

گَر غالیه خوش بو شُد دَر گیسوی او پیچید

وَر وَسمه کَمانکِش گَشت دَر اَبروی او پِیوَست

 

بازآی که بازآیَد عُمرِ شُده حافظ

هَر چَند که نایَد باز تیری که بِشُد از شَست

 

 

غَزَل    ۲۸

 

به جان خواجه  و حَقِّ قَدیم و عَهدِ دُرُست

که مونِسِ دَم صُبحَم دُعای دولَت توست

 

سِرِشکِ مَن که ز طوفانِ نوح دَست بَرَد

ز لوحِ سینه نَیارِست نَقشِ مِهرِ تو شُست

 

بِکُن مُعامِله‌ای وین دِل شِکَسته بِخَر

که با شِکَستگی اَرزَد به صَد هِزار دُرُست

 

زَبانِ مور به آصِف دِراز گَشت و رَواست

که خواجه خاتَمِ جَم  یاوه کَرد و باز نَجُست

 

دِلا طَمَع مَبُر از لُطفِ بی‌نَهایَتِ دوست

چو لافِ عِشق زَدی سَر بِباز چابُک و چُست

 

به صدق کوش که خورشید زایَد از نَفَسَت

که از دُروغ سیه روی گَشت صُبحِ نُخُست

 

شُدَم ز دَستِ تو شِیدای کوه و دَشت و هَنوز

نِمی‌کنی به تَرَحُّم  نِطاق سِلسِله سُست

 

مَرَنج حافظ و اَز دِلبَران حِفاظ مَجوی

گُناهِ باغ چه باشَد چو این گیاه نَرُست

 

 

غَزَل    ۲۹

 

ما را زِ خیالِ تو چه پَروایِ شَراب اَست

خُم گو سَرِ خود گیر که خُمخانه خَراب است

 

گَر خَمرِ بِهِشت است بِریزید که بی دوست

هَر شَربَتِ عَذبَم که دَهی عینِ عَذاب است

 

اَفسوس که شُد دِلبَر و دَر دیده گِریان

تَحریرِ خیالِ خَطّ او نَقشِ بَر آب است

 

بیدار شو اِی دیده که ایمِن نَتَوان بود

زین سِیل دَمادَم که دَر این مَنزِلِ خواب است

 

مَعشوق عَیان می‌گُذَرَد بَر تو و لیکَن

اَغیار هَمی‌‌بیند از آن بَسته نِقاب است

 

گُل بَر رُخ رَنگین تو تا لُطف عَرَق دید

دَر آتَش شوق اَزغمِ دِل غَرقِ گُلاب است

 

سَبز است دَر و دَشت بیا تا نَگذاریم

دَست از سرِ آبی که جَهان جُمله سَراب است

 

دَر کُنجِ دِماغَم مَطَلَب جایِ نَصیحَت

کاین گوشه پُراَز زَمزَمه چنگ و رَباب است

 

حافظ چه شَد اَر عاشِق و رِند است و نَظَرباز

بَس طورِ عَجَب لازِمِ اَیامِ شَباب است

 

 

غَزَل    ۳۰

 

زُلفَت هِزار دِل به یکِی تارِ مو بِبَست

راهِ هِزار چاره گَر از چارسو بِبَست

 

تا عاشِقان به بوی نَسیمَش دَهَند جان

بِگشود نافِه‌ای و دَرِ آرزو بِبَست

 

شِیدا از آن شُدَم که نِگارَم چو ماهِ نو

اَبرو نِمود و جِلوه گری کَرد و رو بِبَست

 

ساقی به چَند رَنگ مِی اَندَر پیاله ریخت

این نَقش‌ها نِگَر که چه خوش دَر کَدو بِبَست

 

یا رَب چه غَمزه کرد صُراحی که خونِ خُم

با نَعرِه‌های قُلقُلَش اَندَر گَلو بِبَست

 

مُطرِب چه پَردِه ساخت که دَر پَردِه سَماع

بر اَهلِ وَجد و حال دَرِ های و هو بِبَست

 

حافظ هَر آن که عِشق نَوَرزید و وَصل خواست

اِحرامِ طوفِ کَعبه دِل بی وُضو بِبَست

 

 

غَزَل    ۳۱

 

آن شَبِ قَدری که گویَند اَهلِ خَلوت اِمشَب اَست

یا رَب این  تأثیر دولَت دَر کُدامین کوکَب است

 

تا به گیسوی تو دَست ناسِزایان کَم رِسَد

هر دِلی از حَلقه‌ای دَر ذِکرِ یارَب یارب اَست

 

کُشته چاهِ زَنَخدانِ تواَم کز هَر طَرَف

صَد هِزارَش گَردنِ جان زیرِ طوقِ غَبغَب است

 

شَهسَوارِ مَن که مَه آیینه دارِ رویِ اوست

تاجِ خورشید بُلَندَش خاکِ نَعلِ مَرکَب است

 

عَکسِ خوی بَر عارِضَش بین کآفتابِ گَرم رو

دَر هوای آن عَرَق تا هَست هَر روزَش تَب است

 

من نَخواهَم کَرد تَرکِ لَعلِ یار و جامِ می

زاهدان مَعذور داریدَم که اینَم مَذهَب است

 

اَندَر آن ساعت که بر پُشتِ صَبا بَندَند زین

با سُلَیمان چون بِرانَم من که مورَم مَرکَب است

 

آن که ناوَک بَر دِلِ مَن زیرچشمی می‌زَنَد

قوتِ جان حافِظَش دَر خَنده زیرِ لَب است

 

آبِ حَیوانَش زِ مِنقارِ بَلاغَت می‌چِکَد

زاغِ کِلکِ مَن بِنامیزَد چه عالی مَشرَب است

 

  غَزَل    ۳۲

 

خُدا چو صورَتِ اَبروی دِلگُشای تو بَست

گُشادِ کار مَن اَندَر کِرِشمه‌های تو بَست

 

مَرا و سَرو چَمَن را به خاک راه نِشاند

زَمانه تا قَصَبِ نَرگِس قبای تو بَست

 

ز کارِ ما و دِل غُنچه صَد گِرِه بِگشود

نَسیمِ گُل چو دِل اَندَر پِیِ هوای تو بَست

 

مرا به بَند تو دُورانِ چَرخ راضی کَرد

وَلی چه سود که سَرِ رِشته دَر رِضای تو بَست

 

چو نافِه‌ بَر دِل مِسکین مَن گِرِه مَفِکن

که عَهد با سَرِ زُلفِ گِرِه گُشای تو بَست

 

تو خود وِصالِ دِگَر بودی اِی  نَسیمِ وِصال

خَطا نِگَر که دِل اُمید دَر وَفای تو بَست

 

ز دَست جُور تو گُفتَم ز شَهر خواهَم رَفت

به خَنده گُفت که حافظ بُرو که پایِ تو بَست

 

 

غَزَل    ۳۳

 

خَلوَت گُزیده را به تَماشا چه حاجَت اَست

چون کویِ دوست هَست به صَحرا  چه حاجت است

 

جانا به حاجتی که تو را هست با خُدا

کآخِر دَمی بِپُرس که ما را چه حاجت است

 

ای  پادشاهِ حُسن خُدا را بِسوختیم

آخِر سُؤال کُن که گِدا را چه حاجت است

 

اَرباب حاجَتیم و زَبانِ سُؤال نیست

دَر حَضرَتِ کَریم تَمّنا چه حاجت است

 

مُحتاجِ قِصّه نیست گَرَت قَصدِ خون ماست

چون رَخت از آن توست به یغما چه حاجت است

 

جام جهان نماست ضَمیرِ مُنیرِ دوست

اِظهارِ اِحتیاج خود آنجا چه حاجت است

 

آن شُد که بارِمِنَّتِ مَلّاح بُردَمی

گوهَر چو دَست داد به دَریا چه حاجت است

 

ای مُدَّعی بُرو که مَرا با تو کار نیست

اَحباب حاضِرَند به اَعدا چه حاجت است

 

ای عاشِق گِدا چو لَبِ روح بَخش یار

می‌دانَدَت وَظیفه تَقاضا چه حاجت است

 

حافظ تو خَتم کن که هُنَر خود عَیان شَوَد

با مُدَّعی نِزاع و مُحاکا چه حاجت است

 

 

غَزَل   ۳۴

 

رَواق مَنَظَر چَشمِ من آشیانه توست

کَرَم نَما و فرود آ که خانه خانه توست

 

به لُطفِ خال و خَطّ از عارِفان رُبودی دِل

لطیفه‌های عَجَب زیرِ دام و دانه توست

 

دِلَت به وَصل گُل اِی بُلبُلِ صَبا خوش باد

که دَر چَمَن هَمه گُلبانگِ عاشِقانه توست

 

عَلاج ضَعفِ دِل ما به لَب حَوالَت کُن

که این مُفَرّحِ یاقوت دَر خَزانه توست

 

به تَن مُقَصِرَّم از دولَتِ مُلازِمَتَت

وَلی خُلاصه جان خاک آستانه توست

 

مَن آن نیَم که دَهَم نَقدِ دِل به هر شوخی

دَرِ خَزانه به مُهر تو و نشانه توست

 

تو خود چه لُعبَتی اِی شَهسَوار شیرین کار

که توسَنی چو فَلَک رامِ تازیانه توست

 

چه جایِ مَن که بِلَغزَد سِپِهر شُعبَده باز

از این حیَل که دَر اَنبانه بَهانه توست

 

سرود مَجلِسَت اَکنون فَلَک به رَقص آرد

که شِعرِ حافظ شیرین سُخَن تَرانه توست

 

 

غَزَل    ۳۵

 

بُرو به کار خود اِی  واعِظ این چه فَریادَست

مَرا فُتاد دِل از رَه تو را چه افتادَست

 

میان او که خُدا آفَریده اَست از هیچ

دَقیقه‌ایست که هیچ آفَریده نَگشادَست

 

به کام تا نَرِسانَد مرا لَبَش چون نای

نَصیحَت هَمه عالَم به گوش مَن بادَست

 

گِدای کویِ تو از هَشت خُلد مُستَغنیست

اَسیرِ عِشق تو از هَر دوعالَم آزادَست

 

اَگَرچه مَستی عِشقَم خَراب کرد وَلی

اَساسِ هَستی مَن زان خَراب آبادَست

 

دِلا مَنال ز بیداد و جُورِ یار که یار

تو را نَصیب هَمین کرد و این از آن دادست

 

بُرو فِسانه مَخوان و فُسون مَدَم حافظ

کز این فِسانه و اَفسون مَرا بَسی یادَست

 

 

غَزَل    ۳۶

 

تا سَرِ زُلفِ تو دَر دَستِ نَسیمِ افتادَست

دِل سودازده از غُصّه دو نیم افتادست

 

چَشم جادوی تو خود عینِ سَوادِ سِحَر اَست

لیکن این هَست که این نُسخه سَقیم اُفتادَست

 

دَر خَمِ زُلفِ تو آن خالِ سیَه دانی چیست

نُقطه دوده که دَر حَلقه جیم اُفتادست

 

زُلفِ مِشکینِ تو دَر گُلشَنِ فِردوسِ عِذار

چیست طاووس که دَر باغِ نَعیم اُفتادَست

 

دِلِ مَن دَر هَوَسِ رویِ تو اِی مونِسِ جان

خاک راهیست که دَر دست نَسیمِ افتادست

 

هَمچو گَرد این تَنِ خاکی نَتَوانَد بَرخاست

از سَرِ کویِ تو زان رو که عَظیم افتادست

 

سایه قَدِّ تو بَر قالِبَم اِی عیسی دم

عَکسِ روحیست که بَر عَظمِ رَمیم اُفتادَست

 

آن که جُز کَعبه مَقامش نَبُد از یادِ لَبَت

بَر دَرِ مِیکَده دیدَم که مُقیم افتادست

 

حافظ گُمشده را با غمَت اِی یارِ عَزیز

اِتِّحادیست که دَر عَهدِ قَدیم افتادست

 

 

غَزَل    ۳۷

 

بیا که قَصرِ اَمَل سَخت سُست بُنیادَست

بیار باده که بُنیادِ عُمر بَر بادَست

 

غُلامِ هِمَّتِ آنَم که زیرِ چَرخَ کَبود

زِ هرچه رَنگِ تَعَلُّق پَذیرَد آزادَست

 

چه گویمَت که به مِیخانه دوش مَست و خَراب

سُروشِ عالَمِ غِیبَم چه مُژده ها دادَست

 

که اِی  بُلَند نَظَر شاهبازِ سَدرِه نِشین

نِشیمَنِ تو نَه این کُنجِ مِحنَت آبادَست

 

تو را ز کُنگِره عَرش می‌زَنَند صَفیر

نَدانَمَت که دَر این دامگَه چه افتادَست

 

نَصیحَتی کُنَمَت یاد گیر و دَر عَمَل آر

که این حَدیث ز پیرِ طَریقَتَم یادَست

 

غمِ جَهان مَخور و پَندِ مَن مَبَر از یاد

که این لطیفهِ عِشقَم ز رَهروی یادست

 

رِضا به داده بِده وَز جَبین گِرِه بُگشای

که بَر مَن و تو دَرِ اِختیار نَگشادست

 

مَجو دُرُستی عَهد از جَهانِ سُست نَهاد

که این عَجوز عَروسِ هِزار دامادَست

 

نِشانِ عَهد و وَفا نیست دَر تَبَسُّمِ گُل

بِنال بُلبُلِ بیدِل که جایِ فَریادَست

 

حَسَد چه می‌بَری اِی سُست نَظم بَر حافظ

قَبولِ خاطِر و لُطفِ سُخَن خُدادادست

 

 

غَزَل    ۳۸

 

بی مِهرِ رُخَت روزِ مَرا نور نَمانَدَست

وَز عُمر مَرا جُز شَبِ دیجور نماندست

 

هِنگامِ وِداعِ تو ز بَس گِریِه که کَردَم

دور از رُخِ تو چَشمِ مَرا نور نَمانَدَست

 

می‌رَفت خیالِ تو ز چَشمِ مَن و می‌گفت

هَیهات از این گوشه که مَعمور نَمانَدَست

 

وَصل تو اَجَل را ز سَرَم دور هَمی‌‌داشت

از دولَت هِجرِ تو کُنون دور نَماندَست

 

نَزدیک شُد  آن  دَم که رَقیب تو بِگوید

دور از رُخَت این خسته رنجور نماندست

 

صَبر اَست مرا چاره هِجرانِ تو لیکَن

چون صَبر تَوان کَرد که مقدور نماندست

 

دَر هِجر تو گَر چَشم مرا آبِ رَوان است

گو خونِ جِگَر ریز که معذور نَماندَست

 

حافظ زِ غم از گِریِه نَپرداخت به خَنده

ماتم زَده را داعیه سور نَماندَست

 

 

غَزَل    ۳۹

 

باغِ مَرا چه حاجَت سَرو و صِنوبَر اَست

شِمشادِ خانه پَرورِ ما اَز که کَمتَر است

 

ای  نازَنین پِسَر تو چه مَذهَب گِرِفته‌ای

کِت خون ما حَلالتَر اَز شیرِ مادَر است

 

چون نَقشِ غم ز دور بِبینی شَراب خواه

تشخیص کرده‌ایم  و مُداوا مُقَرّر است

 

از آستانِ پیرِ مُغان سَر چِرا کشیم

دولَت دَر آن سَرا و گُشایِش دَر آن دَر است

 

یک قِصّه بیش نیست غَمِ عِشق وین عَجَب

کز هَر زَبان که می‌شِنَوَم نامُکَرَّر است

 

دی وعده داد وَصلَم و دَر سَر شَراب داشت

اِمروز تا چه گوید و بازَش چه دَر سر است

 

شیراز و آبِ رُکنی و این بادِ خوش نَسیم

عیبَش مَکُن که خالِ رُخِ هَفت کِشوَر است

 

فَرق است از آبِ خِضر که ظُلَمات جایِ اوست

تا آبِ ما که مَنبعَش اَلله اَکَبر است

 

ما آبرویِ فَقر و قَناعَت نمی‌بَریم

با پادشَه بِگوی که روزی مُقَدَّر است

 

حافظ چه طُرفه شاخ نباتیست کِلکِ تو

کَش میوه دِلپَذیرتر از شَهد و شِکَر است

 

 

غَزَل    ۴۰

 

اَلمِّنَة لِلَّه که دَرِ مِیکَده باز اَست

زان رو که مَرا بَر دَرِ او رویِ نیاز است

 

خُم‌ها هَمه دَر جوش و خروشَند ز مَستی

وان مِی که دَر آنجاست حَقیقت نَه مَجاز است

 

از وِی هَمه مَستی و غرور است و تَکَبُّر

وَز ما هَمه بیچارگی و عَجز و نیاز است

 

رازی که بَرِ غیر نَگُفتیم و نگوییم

با دوست بگوییم که او مَحرَمِ راز است

 

شَرحِ شِکَنِ زُلفِ خَم اَندَر خَم جانان

کوتَه نَتَوان کَرد که این قِصّه دِراز است

 

بارِ دِلِ مَجنون و خَمِ طُرِّه لِیلی

رُخساره مَحمود و کَفِ پایِ ایاز است

 

بَردوخته‌اَم دیده چو باز از هَمه عالَم

تا دیده مَن بَر رُخ زیبای تو باز است

 

دَر کَعبه کویِ تو هَر آن کَس که بیایَد

از قِبلِه اَبروی تو دَر عین نَماز است

 

ای  مَجلِسیان سوزِ دِلِ حافظِ مِسکین

از شَمع بِپُرسید که دَر سوز و گُداز است

 

 غَزَل    ۴۱

 

اَگَرچه باده فَرَح بَخش و باد گُل‌بیز اَست

به بانگ چنگ مَخور مِی که مُحتَسِب تیز است

 

صُراحی ای  و حَریفی گَرَت به چنگ اُفتَد

به عَقل نوش که اَیّامِ فِتنِه اَنگیز است

 

دَرآستینِ مُرَّقَع پیاله پِنهان کُن

که هَمچو چَشم صُراحی زَمانه خونریز است

 

به آبِ دیده بِشوییم خِرقِه‌ها از مِی

که موسِمِ وَرَع و روزگارِ پَرهیز است

 

مَجوی عِیشِ خوش از دُورِ باژگون سِپِهر

که صافِ این سَرِ خُم جُمله دُردی آمیز است

 

سِپِهر بَرشده پَرویزَنیست خون اَفشان

که ریزه‌اَش سَرِ کَسری و تاجِ پَرویز است

 

عراق و فارس گِرِفتی به شِعر خوش حافظ

بیا که نُوبَتِ بَغداد و وَقتِ تبریز است

 

 

غَزَل    ۴۲

 

حالِ دِل با تو گُفتَنَم هَوَس اَست

خَبَرِ دِل شِنُفتَنَم هوس است

 

طَمَع خام بین که قِصّه فاش

از رَقیبان نَهُفتَنَم هَوَس است

 

شَبِ قَدری چُنین عَزیز و شَریف

با تو تا روز خُفتَنَم هوس است

 

وَه که دُردانه‌ای چُنین نازُک

دَر شَبِ تار سُفتَنَم هوس است

 

ای  صَبا اِمشَبَم مَدَد فرمای

که سِحَرگه شِکُفتَنَم هوس است

 

از بَرایِ شَرَف به نوکِ مُژه

خاک راهِ تو رُفتَنَم هوس است

 

هَمچو حافظ به رَغمِ مُدَّعیان

شِعر رِندانه گُفتَنَم هَوَس است

 

 

غَزَل    ۴۳

 

صحنِ بُستان ذوق بَخش و صُحبَتِ یاران خوش اَست

وَقتِ گُل خوش باد کَز وِی وَقتَ مِی خواران خوش است

 

از صَبا هَردَم مَشام جان ما خوش می‌شَوَد

آری آری طیبِ اَنفاسِ هَواداران خوش است

 

ناگُشوده گُل نِقاب آهَنگ رِحلَت ساز کَرد

ناله کُن بُلبُل که گُلبانگِ دِل اَفکاران خوش است

 

مُرغ خوشخوان را بِشارَت باد کاَندَر راهِ عِشق

دوست را با ناله شَب‌های بیداران خوش است

 

نیست دَر بازارِ عالَم خوشدِلی وَر زان که هَست

شیوه رِندی و خوش  باشی عَیّاران خوش است

 

از زَبانِ سوسن آزاده‌ام آمَد به گوش

کاندَر این دِیرِ کُهَن کارِ سَبُک باران خوش است

 

حافظا تَرکِ جَهان گُفتَن طَریقِ خوشدِلیست

تا نَپِنداری که اَحوالِ جهان داران خوش است

 

 

غَزَل    ۴۴

 

کُنون که بَر کَفِ گُل جام باده صاف اَست

به صَد هِزار زَبان بُلبُلَش دَر اوصاف است

 

بِخواه دَفتَرِ اَشعار و راهِ صَحرا گیر

چه وَقتِ مَدرِسه و بَحثِ کَشفِ کَشّاف است

 

فَقیه مَدرِسه دی مَست بود و فِتوی داد

که مِی حَرام وَلی بِه ز مالِ اوقاف است

 

به دُرد و صاف تو را حُکم نیست خوش دَرکِش

که هرچه ساقی ما کرد عینِ اَلطاف است

 

بِبُر ز خَلق و چو عَنقا قیاس کار بِگیر

که صیتِ گوشه نِشینان ز قاف تا قاف است

 

حَدیث مُدَّعیان و خیال همکاران

هَمان حِکایت زردوز و بوریاباف است

 

خَموش حافظ و این نُکته‌های چون زَرِ سُرخ

نگاه دار که قَلّابِ شَهر صَرّاف است

 

 

غَزَل    ۴۵

 

دَر این زَمانه رَفیقی که خالی از خَلَل اَست

صُراحیِ مِی ناب و سَفینه غَزَل است

 

جَریده رو که گُذَرگاه عافیَت تَنگ است

پیاله گیر که عُمر عَزیز بی‌بَدَل است

 

نه مَن ز بی عَمَلی دَر جَهان مَلولَم و بَس

مَلالَت عُلَما هم زِعِلمِ بی عَمَل است

 

به چَشمِ عَقل دَر این رَهگُذارِ پُرآشوب

جَهان و کارِ جَهان بی‌ثُبات و بی‌محل است

 

بِگیر طُرِّه مَه چِهره‌ای و قِصّه مخوان

که سَعد و نَحس ز تأثیر زُهره و زُحَل است

 

دِلَم اُمیدِ فَراوان به وَصلِ رویِ تو داشت

وَلی اَجَل به رَهِ عُمر رَهزَنِ اَمَل است

 

به هیچ دُور نَخواهَند یافت هُشیارش

چُنین که حافظِ ما مَست باده اَزَل است

 

 

غَزَل    ۴۶

 

گُل دَر بَر و مِی دَر کَف و مَعشوق به کام اَست

سُلطان جَهانَم به چُنین روز غُلام است

 

گو شَمع مَیارید دَر این جَمع که اِمشَب

دَر مَجلِسِ ما ماهِ رُخ دوست تَمام است

 

دَر مَذهَبِ ما باده حَلال است وَلیکَن

بی رویِ تو اِی  سَروِ گُل اَندام حَرام است

 

گوشَم هَمه بَر قول نِی و نَغمه چنگ است

چَشمم هَمه بَر لَعلِ لَب و گَردِشِ جام است

 

دَر مَجلِسِ ما عِطر مَیامیز که ما را

هر لَحظه ز گیسوی تو خوشبوی مَشام است

 

از چاشنی قَند مَگو هیچ وَز شِکَر

زان رو که مَرا از لَبِ شیرین تو کام است

 

تا گَنج غَمَت دَر دِلِ ویرانه مُقیم است

هَمواره مَرا کویِ خَرابات مَقام است

 

از ننَگ چه گویی که مَرا نام زِ نَنگ است

وَز نام چه پُرسی که مرا نَنگ زِ نام است

 

می خواره و سَرگَشته و رِندیم و نَظَرباز

وان کَس که چو ما نیست دَر این شَهر کُدام است

 

با مُحتَسِبَم عیب مَگویید که او نیز

پیوسته چو ما دَر طَلَب عِیش مُدام است

 

حافظ مَنِشین بی مِی و مَعشوق زَمانی

کَاَیامِ گُل و یاسَمَن و عِیدِ صیام است

 

 

غَزَل    ۴۷

 

به کویِ مِیکَده هَر سالِکی که رَه دانِست

دَری دِگَر زَدَن اندیشه تَبَه دانست

 

زَمانه اَفسَرِ رِندی نَداد جُز به کَسی

که سَرفَرازی عالَم دَر این کُلَه دانست

 

بَر آستانه مِیخانه هَر که یافت رَهی

ز فیض جام مِی اَسرار خانقَه دانست

 

هَر آن که رازِ دوعالَم ز خَطّ ساغَر خواند

رُموزِ جامِ جَم از نَقشِ خاکِ رَه دانست

 

وَرایِ طاعَت دیوانِگان ز ما مَطَلَب

که شِیخ مَذهَبِ ما عاقِلی گُنَه دانست

 

دِلَم ز نَرگِس ساقی اَمان نَخواست به جان

چِرا که شیوه آن تُرک دِل سیَه دانِست

 

ز جُورِ کوکَب طالِع سِحَرگهان چَشمَم

چِنان گَریست که ناهید  دید  و مَه دانست

 

حَدیثِ حافظ و ساغَر که می‌زَنَد پِنهان

چه جایِ مُحتَسِب و شَحنِه پادشَه دانست

 

بلندمرتبه شاهی که نُه رَواقِ سِپِهر

نِمونه‌ای ز خَمِ طاقِ بارگَه دانِست

 

 

غَزَل    ۴۸

 

صوفی از پَرتوِ مِی رازِ نَهانی دانِست

گوهَرِ هَر کَس از این لَعلِ تَوانی دانست

 

قَدر مَجموعه گُل مُرغ سِحَر دانَد و بَس

که نَه هَرکو وَرَقی خواند مَعانی دانست

 

عرضه کَردَم دو جَهان بَر دِلِ کاراُفتاده

بِجُز از عِشق تو باقی هَمه فانی دانِست

 

آن شُد اَکنون که زِ اَبنایِ عَوام اَندیشَم

مُحتَسِب نیز دَرِ این عِیشِ نَهانی دانست

 

دِلبَر آسایش ما مَصلِحَت وَقت ندید

وَرنَه از جانِبِ ما دِل نِگرانی دانست

 

سَنگ و گِل را کُن از یُمنِ نَظَر لَعلِ و عَقیق

هَر که قَدرِ نَفَسِ بادِ یِمانی دانست

 

ای  که از دَفتَرِ عَقل آیَتِ عِشق آموزی

تَرسَم این نُکته به تَحقیق نَدانی دانست

 

مِی بیاوَر که نَنازد به گُلِ باغِ جَهان

هر که غارَت گری بادِ خَزانی دانست

 

حافظ این گوهَرِ منظوم که از طَبع اَنگیخت

زَ اَثَرِ تَربیَتِ آصِف ثانی دانست

 

 

غَزَل    ۴۹

 

روضه خُلدِ بَرین خَلوَتِ دَرویشان اَست

مایه مُحتَشَمی خِدمَتِ دَرویشان است

 

گَنج عُزلَت که طِلِسمات عَجایِب دارد

فَتحِ آن دَر نَظَرِ رَحَمتِ دَرویشان است

 

قَصرِ فِردوس که رِضوانَش به دَربانی رَفت

مَنظَری از چَمَنِ نُزهَتِ دَرویشان است

 

آنچه زَر می‌شَوَد از پَرتوِ آن قَلبِ سیاه

کیمیاییست که دَر صُحبَتِ دَرویشان است

 

آن که پیشَش بِنَهَد تاجِ تَکَبُّر خورشید

کِبریاییست که دَر حِشمَتِ دَرویشان است

 

دولَتی را که نَباشَد غَم از آسیبِ زَوال

بی تَکَّلُف بِشِنو دولَت دَرویشان است

 

خُسروان قِبلِه حاجات جَهانَند وَلی

سَبَبَش بَندِگی حَضرَتِ دَرویشان است

 

رویِ مَقصود که شاهان به دُعا می‌طَلَبَند

مَظهَرَش آینهِ طَلعَتِ دَرویشان است

 

از کَران تا به کَران لَشکَر ظُلم است وَلی

از اَزَل تا به اَبَد فُرصَتِ دَرویشان است

 

ای  تَوانگَر مَفُروش این هَمه نِخوَت که تو را

سَر و زَر دَر کَنَفِ هِمَّتِ دَرویشان است

 

گَنجِ قارون که فرو می‌شَوَد از قَهر هَنوز

خوانده  باشی که هَم از غِیرَتِ دَرویشان است

 

مَن غُلامِ نَظَر آصِفِ عَهدَم کو را

صورَتِ خواجِگی و سیرَتِ دَرویشان است

 

حافظ اَر آبِ حَیاتِ اَزَلی می‌خواهی

مَنبَعَش خاکِ دَرِ خَلوَتِ دَرویشان است

 

 

غَزَل    ۵۰

 

به دام زُلفِ تو دِل مُبتَلای خویشتَن اَست

بِکَش به غَمزه که اینَش سِزایِ خویشتن است

 

گَرَت ز دَست بَرآیَد مُرادِ خاطِرِ ما

به دَست باش که خِیری بِجای خویشتن است

 

به جانَت اِی  بُتِ شیرین دَهَن که هَمچون شَمع

شَبانِ تیره مُرادَم فَنای خویشتن است

 

چو رَأی عِشق زَدی با تو گُفتَم اِی بُلبُل

مَکُن که آن گُل خَندان بَرایِ خویشتن است

 

به مُشکِ چین و چِگِل نیست بویِ گُل مُحتاج

که نافِه‌‌هاش ز بَندِ قَبای خویشتن است

 

مَرو به خانه اَرباب بی‌مُرُوَّتَ دَهر

که گَنجِ عافیَتَت دَر سَرای خویشتَن است

 

بِسوخت حافظ و دَر شَرطِ عِشق بازیِ او

هَنوز بَر سَرِ عَهد و وَفای خویشتَن است

 

 

غَزَل    ۵۱

 

لَعلِ سیرابِ به خون تِشنِه لَبِ یارِ مَن اَست

وَز پِیِ دیدَنِ او دادَنِ جان کارِ من است

 

شَرم از آن چَشم سیَه بادَش و مُژگانِ دِراز

هَر که دِل بُردَن او دید و دَر اِنکارِ مَن است

 

سارِوان رَخت به دَروازه مَبَر کآن سَرِ کو

شاهراهیست که مَنزِلگَهِ دِلدار من است

 

بَنده طالِع خویشَم که دَر این قَحطِ وَفا

عِشقِ آن لولی سَرمَست خَریدارِ من است

 

طَبله عِطرِ گُل و زُلفِ عَبیراَفشانش

فیضِ یک شِمّه ز بویِ خوشِ عَطّارِ من است

 

باغبان هَمچو نَسیمَم ز دَر خویش مَران

کآبِ گُلزارِ تو از اَشکِ چو گُلنارِ من است

 

شَربَتِ قَند و گُلاب از لَبِ یارَم فَرمود

نَرگِس او که طَبیبِ دِلِ  بیمارِ من است

 

آن که دَر طَرزِ غَزَل نُکته به حافظ آموخت

یارِ شیرین سُخَنِ نادِرِه گفتارِ من است

 

 

غَزَل    ۵۲

 

روزگاریست که سودای بُتان دینِ مَن اَست

غَمِ این کار نَشاطِ دِلِ غَمگینِ من است

 

دیدَنِ رویِ تو را دیده جان بین بایَد

وین کُجا مَرتَبِه چَشمِ جَهان بین من است

 

یار مَن  باش  که زیبِ فَلَک و زینَت دَهر

از مَهِ رویِ تو و اَشکِ چو پَروینِ مَن است

 

تا مَرا عِشق تو تَعلیم سُخَنِ گُفتن کَرد

خَلق را وِردِ زَبان مِدحَت و تَحسینِ من است

 

دولَتِ فَقر خُدایا به من اَرزانی دار

کاین کرامت سَبَب حِشمَت و تَمکینِ من است

 

واعِظِ شَحنِه شِناس این عَظَمت گو مَفُروش

زان که مَنزِلگَهِ سُلطانِ دِلِ مِسکین من است

 

یا رَب این کَعبه مَقصود تَماشاگَه کیست

که مُغَیلانِ طَریقَش گُل و نَسرینِ من است

 

حافِظ از حِشمَت پَرویز دِگَر قِصّه مَخوان

که لَبَش جُرعِه کِشِ خُسروِ شیرینِ من است

 

 

غَزَل    ۵۳

 

مَنَم که گوشه مِیخانه خانقاه من اَست

دُعایِ پیرِ مُغان وِردِ صُبحگاهِ مَن است

 

گَرَم تَرانه چنگ صَبوح نیست چه باک

نَوایِ من به سِحَر آهِ عُذرخواهِ من است

 

ز پادشاه و گِدا فارِغَم بِحمدالله

گِدایِ خاکِ دَرِ دوست پادشاه من است

 

غَرَض ز مَسجَد و مِیخانه‌اَم وِصالِ شُماست

جُز این خیال ندارم خُدا گُواه من است

 

مَگَر به تیغِ اَجَل خیمه بَرکَنَم وَر نِی

رَمیدن از دَرِ دولَت نَه رَسم و راهِ من است

 

از آن زَمان که بَر این آستان نَهادَم روی

فَرازِ مَسنَد خورشید تَکیه گاهِ مَن است

 

گُناه اَگَرچه نَبودْ اِختیارِ ما حافظ

تو دَر طَریقِ اَدَب  باش و گو گُناهِ من است

 

 

غَزَل    ۵۴

 

ز  گِریِه مَردُمِ چَشمَم نِشَسته دَر خون اَست

بِبین که دَر طَلَبَت حالِ مَردُمان چون است

 

به یادِ لَعلِ تو و چَشم مَستِ مِیگونَت

ز جامِ غَمِ مِی لَعلی که می‌خورم خون است

 

ز مَشرِقِ سَرِ کو آفتابِ طَلعَتِ تو

اَگَر طُلوع کُنَد طالِعَم هُمایون است

 

حِکایتِ لَبِ شیرین کَلام فَرهاد است

شِکَنجِ طُرِّه لِیلی مَقام مَجنون است

 

دِلَم بِجو که قَدَت هَمچو سَرو دِلجوی است

سُخَن بِگو که کَلامَت لطیف و موزون است

 

ز دُورِ باده به جان راحَتی رِسان ساقی

که رَنج خاطِرَم از جُورِ دورِ گَردون است

 

از آن  دَمی که ز چَشمم بِرَفت رودِ عَزیز

کِنارِ دامَنِ مَن هَمچو رودِ جِیحون است

 

چِگونه شاد شَوَد اندرون غَمگینَم

به اِختیار که از اِختیار بیرون است

 

زِ بیخودی طَلَبِ یار می‌کُنَد حافظ

چو مُفلِسی که طَلَبکارِ گَنجِ قارون است

 

 

غَزَل    ۵۵

 

خَمِ زُلفِ تو دامِ کَفر و دین اَست

ز کارِستان او یک شِمِّه این اَست

 

جَمالَت مُعجِزِ حُسن است لیکَن

حَدیثِ غمزه‌اَت سِحرِ مُبین است

 

زِ چَشم شوخ تو جان کِی تَوان بُرد

که دایِم با کَمان اَندَر کَمین است

 

بَر آن چَشم سیَه صَد آفرین باد

که دَر عاشِق کُشی سِحرآفرین است

 

عَجَب عِلمیست عِلمِ هیئت عِشق

که چَرخِ هَشتُمَش هَفتُمِ زَمین است

 

تو پِنداری که بَدگو رَفت و جان برُد

حِسابَش با کِرام اُلکاتِبِین است

 

مَشو حافظ ز کَیدِ زُلفَش ایمِن

که دِل برُد و کُنون دَربَندِ دین است

 

 

غَزَل    ۵۶

 

دِل سَراپَرده مَحبَّت اوست

دیده آیینه دار طَلعَتِ اوست

 

مَن که سَر دَرنیاوَرَم به دو کُون

گَردَنَم زیربارِ مِنَّتِ اوست

 

تو و طوبی و ما و قامَت یار

فِکرِ هَر کَس به قَدرِ هِمَّتِ اوست

 

گَر مَن آلوده دامَنَم چه عَجَب

هَمه عالَم گُواهِ عِصمَت اوست

 

من که  باشَم دَر آن حَرَم که صَبا

پَردِه دارِ حَریمِ حُرمَتِ اوست

 

بی خیالَش مَباد مَنظَرِ چَشم

زان که این گوشه جایِ خَلوَتِ اوست

 

هر گُلِ نو که شُد چَمَن آرای

ز اَثَرِ رَنگ و بویِ صُحبَتِ اوست

 

دُور مَجنون گذشت و نُوبَت ماست

هر کَسی پنج روزِ نوبت اوست

 

مُلکَتِ  عاشِقی و گَنجِ طَرَب

هرچه دارم ز یُمنِ هِمَّتِ اوست

 

مَن و دِل گَر فِدا شُدیم چه باک

غَرَض اَندَر میان سَلامَتِ اوست

 

فَقرِ ظاهِر مَبین که حافظ را

سینه گنجینه مَحبَّتِ اوست

 

 

غَزَل    ۵۷

 

آن سیه چِرده که شیرینیِ عالَم با اوست

چَشم مِیگون لَبِ خَندان دِلِ خُرَّم با اوست

 

گَرچِه شیرین دَهَنان پادشَهانَند وَلی

او سُلَیمانِ زَمان است که خاتَم با اوست

 

رویْ خوب است و کَمالْ هُنَر و دامَنْ پاک

لاجِرَم هِمَّت پاکانِ دوعالَم با اوست

 

خالِ مِشکین که بِدان عارِض گندم گون اَست

سِرِّ آن دانه که شُد رَهزَنِ آدَم با اوست

 

دِلبَرَم عزمِ سَفَر کَرد خُدا را یاران

چه کُنَم با دِلِ مَجروح که مرهَمَ با اوست

 

با که این نُکته  تَوان گُفت که آن سنگین دِل

کُشت ما را و دَمِ عیسیِ مَریَم با اوست

 

حافظ از مُعَتقِدان است گِرامی دارَش

زان که بَخشایِشِ بَس روحِ مُکَرَّم با اوست

 

 

غَزَل    ۵۸

 

سَر اِرادَت ما و آستانِ حَضرَتِ دوست

که هرچه بَر سَر ما می‌رَوَد اِرادَت اوست

 

نَظیرِ دوست نَدیدَم اَگَرچه ازمَه و مِهر

نَهادَم آینه‌ها دَر مُقابِلِ رُخِ دوست

 

صَبا ز حالِ دِلِ تَنگ ما چه شَرح دَهَد

که چون شِکَنج وَرَق‌های غُنچه توبَرتوست

 

نَه مَن سَبوکِش این دِیرِ رِند سوزَم و بس

بَسا سَرا که دَر این کارخانه سَنگ و سَبوست

 

مَگَر تو شانه زَدی زُلفِ عَنبَراَفشان را

که باد غالیه سا گَشت و خاک عَنبَربوست

 

نِثارِ رویِ تو هَر بَرگِ گُل که دَر چَمَن اَست

فِدایِ قَدِّ تو هَر سَروبُن که بَر لَبِ جوست

 

زَبانِ ناطقه دَر وَصفِ شوق نالان است

چه جایِ کِلکِ بریده زبانِ بیهُده گوست

 

رُخِ تو دَر دِلَم آمَد مُراد خواهَم یافت

چِرا که حالِ نِکو دَر قَفایِ فالِ نِکوست

 

نه این زَمان دِلِ حافظ دَر آتَشِ هَوَس است

که داغدار اَزَل هَمچو لاله خودروست

 

 

غَزَل    ۵۹

 

دارم اُمیدِ عاطِفَتی از جانِبِ دوست

کَردم جِنایَتی و اُمیدَم به عَفو اوست

 

دانَم که بُگذَرَد زِ سَرِ جُرمِ مَن که او

گَرچِه پَریَوش است وَلیکَن فِرِشته خوست

 

چَندان گِریستَم که هَرکَس که بَرگُذَشت

دُرّ اَشک ما چو دید رَوان گُفت کاین چه جوست

 

هیچ است آن دهان و نَبینَم از او نِشان

موی است آن میان و نَدانَم که آن چه موست

 

دارَم عَجَب ز نَقشِ خیالَش که چون نَرَفت

از دیده‌ام که دَم بِه دَمَش کار شُست و شوست

 

بی گفت وگویْ زُلفِ تو دِل را هَمی‌‌کُشَد

با زُلفِ دِلکَش تو که را رویِ گفت و گوست

 

عُمریست تا زِ زُلفِ تو بویی شنیده‌ام

زان بوی دَر مَشامِ دِلِ من هَنوز بوست

 

حافظ بَد است حالِ پَریشانِ تو وَلی

بَر بویِ زُلفِ یار پَریشانیَت نِکوست

 

 

غَزَل    ۶۰

 

آن پیکِ ناموَر که رِسید از دیار دوست

آوَرد حِرزِ جان زِ خَطِّ مُشکبارِ دوست

 

خوش می‌دَهَد نِشانِ جَلال و جَمالِ یار

خوش می‌کُنَد حِکایتِ عِزّ و وِقار دوست

 

دِل دادَمَش به مُژده و خِجلَت هَمی‌‌بَرَم

زین نَقدِ قَلبِ خویش که کَردَم نِثار دوست

 

شُکرِ خُدا که از مَدَدِ بَختِ کارساز

بَرحَسَبِ آرزوست هَمه کار و بار دوست

 

سِیرِ سِپِهر و دُورِ قَمَر را چه اِختیار

دَر گَردِشَند بَرحَسَبِ اِختیارِ دوست

 

گَر بادِ فِتنِه هَردو جَهان را به هَم زَنَد

ما و چِراغِ چَشم و رَهِ اِنتِظارِ دوست

 

کُحلُ الَجَواهِری به مَن اَر اِی  نَسیمِ صُبح

زان خاک نیک بَخت که شُد رَهگُذارِ دوست

 

ماییم و آستانه عِشق و سَرِ نیاز

تا خوابِ خوش که را بَرَدَ اَندَر کِنار دوست

 

دُشمَن به قَصدِ حافظ اَگَر دَم زند چه باک

مِنَّت خُدای را که نیَم شَرمسارِ دوست

 

 

غَزَل    ۶۱

 

صَبا اَگَر گُذَری اُفتَدت به کِشوَر دوست

بیار نَفحه‌ای از گیسوی مُعنَبَرِ دوست

 

به جانِ او که به شُکرانه جان بَراَفشانم

اَگَر به سوی مَن آری پَیامی از بَرِ دوست

 

و گَر چِنان که دَر آن حَضرَتَت نَباشَد بار

بَرایِ دیده بیاوَر غُباری از دَرِ دوست

 

مَنِ گِدا و تَمّنای وَصل او هَیهات

مَگَر به خواب بِبینَم خیالِ مَنظَر دوست

 

دِلِ صِنوبَریَم هَمچو بید لَرزان اَست

ز حَسرَت قَد و بالایِ چون صِنوبَرِ دوست

 

اَگَرچه دوست به چیزی نمی‌خرد ما را

به عالَمَی نَفروشیم مویی از سَرِ دوست

 

چه باشَد اَر شَوَد از بَندِ غَمِ دِلَش آزاد

چو هَست حافظ مِسکین غُلام و چاکر دوست

 

 

غَزَل    ۶۲

 

مَرحَبا اِی  پِیکِ مُشتاقان بِده پِیغامِ دوست

تا کُنم جان از سَرِ رَغبَت فِدایِ نامِ دوست

 

واله و شِیداست دایِم هَمچو بُلبُل دَر قَفَس

طوطیِ طَبعَم ز عِشق شِکَر و بادامِ دوست

 

زُلفِ او دام اَست و خالَش دانه آن دام و مَن

بَر اُمید دانه‌ای افتادِه‌اَم دَر دامِ دوست

 

سَر ز مَستی برنَگیرَد تا به صُبحِ روزِ حَشر

هَر که چون مَن دَر اَزَل یک جُرعِه خُورد از جامِ دوست

 

بَس نَگویم شِمّه‌ای از شَرحِ شوقِ خود از آنک

دَردِ سَر باشَد نِمودَن بیش از این اِبرام دوست

 

گر دَهَد دَستَم کِشَم دَر دیده هَمچون توتیا

خاکِ راهی کآن مُشَرَّف گَردَد از اَقدامِ دوست

 

مِیلِ من سویِ وِصال و قَصدِ او سویِ فِراق

تَرکِ کامِ خود گِرِفتَم تا بَرآیَد کامِ دوست

 

حافظ اَندَر دَردِ او می‌سوز و بی‌درمان بِساز

زان که دَرمانی نَدارَد دَردِ بی‌آرام دوست

 

 

غَزَل    ۶۳

 

رویِ تو کَس نَدید و هِزارَت رَقیب هَست

دَر غُنچه‌ای هَنوز و صَدَت عَندَلیب هست

 

گَر آمَدَم به کوی تو چَندان غَریب نیست

چون مَن دَر آن دیار هِزاران غَریب هست

 

دَر عِشقْ خانقاه و خَرابات فَرق نیست

هر جا که هَست پَرتوِ رویِ حَبیب هَست

 

آنجا که کارِ صومَعه را جِلوه می‌دهند

ناقوسِ دِیرِ راهِب و نامِ صلیب هست

 

عاشِق که شُد که یار به حالَش نَظَر نَکَرد

ای  خواجه دَرد نیست وَگَرنَه طَبیب هَست

 

فَریادِ حافظ این هَمه آخِر به هَرزه نیست

هم قِصّه‌ای غَریب و حَدیثی عَجیب هست

 

 

غَزَل    ۶۴

 

اَگَرچه عَرضِ هُنَر پیش یار بی‌اَدَبی ست

زَبان خَموش وَلیکَن دهان پُراَز عَرَبی ست

 

پَری نَهَفته رُخ و دیو دَر کِرِشمه حُسن

بِسوخت دیده ز حِیرَت که این چه بُوالعَجَبی ست

 

دَر این چَمَن گُلِ بی خار کَس نَچید آری

چِراغِ مُصطَفَوی با شَرارِ بولَهَبی ست

 

سَبَب مَپُرس که چَرخ از چه سِفله پَروَر شُد

که کام بَخشیِ او را بَهانه بی سَبَبی ست

 

به نیم جو نَخَرم طاقِ خانقاه و رِباط

مرا که مَصطَبه اِیوان و پایِ خُم طَنَبی ست

 

جَمالِ دُختَرِ رَز نورِ چَشمِ ماست مَگَر

که دَر نِقاب زُجاجی و پَردِه عِنَبی ست

 

هِزار عَقل و اَدَب داشتَم مَن اِی  خواجه

کُنون که مَستِ خَرابم صَلاح بی‌اَدَبی ست

 

بیار مِی که چو حافظ هِزارم اِستِظهار

به گِریِه سِحَری و نیازِ نیم شَبی ست

 

 

غَزَل    ۶۵

 

خوشتَر ز عِیش و صُحبَت و باغ و بَهار چیست

ساقی کُجاست گو سَبَب انِتظِار چیست

 

هر وَقتِ خوش که دَست دَهَد مُغتَنَم شِمار

کَس را وقوف نیست که اَنجامِ کار چیست

 

پِیوندِ عُمر بَسته به موییست هوش دار

غَمخوارِ خویش  باش  غَمِ روزگار چیست

 

مَعنی آبِ زندگی و روضه اِرَم

جُز طَرفِ جویبار و مِی خوشگوار چیست

 

مَستور و مَست هَردو چو از یک قَبیله‌اند

ما دِل به عِشوِه  که دَهیم اِختیار چیست

 

رازِ  درونِ پَردِه چه دانَد فَلَک خَموش

ای  مُدَّعی نِزاعِ تو با پَردِه دار چیست

 

سَهو و خَطای بَنده گَرَش اِعتِبار نیست

مَعنی عَفوْ و رَحَمتِ آمُرزگار چیست

 

زاهد شَرابِ کوثَر و حافظ پیاله خواست

تا دَر میانه خواسته کِردِگار چیست

 

 

غَزَل    ۶۶

 

بِنال بُلبُل اَگَر با مَنَت سَرِ یاریست

که ما دو عاشِقِ زاریم و کارِ ما زاریست

 

دَر آن زمین که نَسیمی وَزَد زِ طُرِّه دوست

چه جایِ دَم زَدَنِ نافِه‌های تاتاریست

 

بیار باده که رَنگین کُنیم جامهِ زَرقْ

که مَستِ جامِ غروریم و نام هُشیاریست

 

خیالِ زُلفِ تو پُختَن نَه  کارِ هَرخامیست

که زیرِ سِلسِله رَفتَن طَریقِ عَیّاریست

 

لطیفه‌ایست نَهانی که عِشق از او خیزَد

که نامِ آن نَه لَبِ لَعلِ و خَطِّ زَنگاریست

 

جَمالِ شخص نه چَشم اَست و زُلفِ و عارِض و خال

هِزار نُکته دَر این کار و بارِ دِلداریست

 

قَلَنَدرانِ حَقیقت به نیم جو نَخَرند

قَبایِ اَطلَسِ آن کَس که از هُنَر عاریست

 

بَر آستانِ تو مُشکِل  تَوان رِسید آری

عُروج بَر فَلَکِ سَروَری به دُشواریست

 

سِحَر کِرِشمه چَشمت به خواب می‌دیدَم

زِهی مَراتِب خوابی که بِه زِ بیداریست

 

دِلَش به ناله مَیازار و خَتم کُن حافظ

که رَستگاری جاوید دَر کَم آزاریست

 

 

غَزَل    ۶۷

 

یا رَب این شَمع دِل اَفروز زِ کاشانه کیست

جانِ ما سوخت بِپُرسید که جانانه کیست

 

حالیا خانه بَراندازِ دِل و دین مَن اَست

تا دَر آغوش که می‌خُسبَد و هَم خانه کیست

 

باده لَعلِ لَبَش کَز لَبِ مَن دور مَباد

راحِ روحِ که و پِیمان دِه پِیمانه کیست

 

دولَت صُحبَتِ آن شَمعِ سَعادَت پَرتو

بازپُرسید خُدا را که به پَروانه کیست

 

می‌دَهَد هَرکَسَش افسونی و مَعلوم نشد

که دِلِ نازُکِ او مایِلِ افسانهِ کیست

 

یا رَب آن شاه وَشِ ماه رُخِ زُهره جَبین

دُرِّ یِکتایِ که و گوهَرِ یکدانهِ کیست

 

گُفتَم آه از دِلِ دیوانه حافظ بی تو

زیرِ لَب خَنده زَنان گفت که دیوانه کیست

 

 

غَزَل    ۶۸

 

ماهَم این هَفته بُرون رَفت و به چَشمم سالیست

حالِ هِجرانِ تو چه دانی که چه مُشکِل حالیست

 

مَردُمِ دیده ز لُطفِ رُخِ او دَر رُخِ او

عَکسِ خود دید گُمان بُرد که مِشکین خالیست

 

می‌چِکَد شیر هَنوز از لَبِ هَمچون شِکَرَش

گَرچِه دَر شیوه گَری هَرمُژه‌اَش قَتّالیست

 

ای  که اَنگُشت نَمایی به کَرَم دَر هَمه شَهر

وَه که دَر کارِ غَریبان عَجَبَت اِهمالیست

 

بَعد اَز اینَم نَبُوَد شائِبه دَر جوهرِ فَرد

که دهانِ تو دَر این نُکته خوش اِستدِلالیست

 

مُژده دادَنَد که بَر ما گُذَری خواهی کرد

نیَّتِ خِیر مَگردان که مُبارَک فالیست

 

کوهِ اَندوهِ فِراقَت به چه حالَت بِکِشد

حافظِ خسته که از ناله تَنَش چون نالیست

 

 

غَزَل    ۶۹

 

کَس نیست که اُفتاده آن زُلفِ دوتا نیست

دَر رَهگُذرِ کیست که دامی ز بَلا نیست

 

چون چَشم تو دِل می‌بَرَدَ از گوشه نِشینان

هَمراهِ تو بودن گُنَه از جانِب ما نیست

 

رویِ تو مَگَر آینه لُطفِ اِلهیست

حَقّا که چُنین است و دَر این روی و ریا نیست

 

نَرگِس طَلَبَد شیوه چَشم تو زِهی چَشم

مِسکین خَبَرَش از سَر و دَر دیده حَیا نیست

 

از بَهر خُدا زُلف مَپیرای که ما را

شَب نیست که صَد عَربَده با بادِ صَبا نیست

 

بازآی که بی رویِ تو اِی  شَمعِ دِل اَفروز

دَر بَزم حَریفان اَثَرِ نور و صَفا نیست

 

تیمارِ غَریبان اثرِ ذِکرِ جَمیل است

جانا مَگَر این قاعِده دَر شَهر شُما نیست

 

دی می‌شُد و گُفتَم صَنَما عَهد به جای آر

گُفتا غَلَطی خواجه دَر این عَهد وَفا نیست

 

گَر پیرِ مُغان مُرشِد مَن شُد چه تَفاوُت

دَر هیچ سَری نیست که سِرّی ز خُدا نیست

 

عاشِق چه کُنَد گَر نَکِشَد بارِ مَلامَت

با هیچ دِلاوَر سِپَرِ تیرِ قَضا نیست

 

دَر صومَعهِ زاهد و دَر خَلوَتِ صوفی

جُز گوشه اَبرویِ تو مِحراب دُعا نیست

 

اِی چنگ فُروبُرده به خونِ دِلِ حافظ

فِکرَت مَگَر از غِیرتِ قرآن و خُدا نیست

 

 

غَزَل    ۷۰

 

مَردُمِ دیده ما جُز به رُخَت ناظِر نیست

دِلِ سَرگَشته ما غیر تو را ذاکِر نیست

 

اَشکَم اِحرام طَوافِ حَرَمت می‌بندد

گَرچِه از خونِ دِلِ ریش  دَمی طاهِر نیست

 

بَسته دام و قَفَس باد چو مُرغِ وَحشی

طائرِ سَدرِه اَگَر دَر طَلَبَت طائِر نیست

 

عاشِقِ مُفلِس اَگَر قَلبِ دِلَش کرد نِثار

مَکُنَش عیب که بَر نَقدِ رَوان قادِر نیست

 

عاقِبَت دَست بدان سَروِ بُلَندَش بِرِسَد

هر که را دَر طَلَبَت هِمَّتِ او قاصِر نیست

 

از رَوان بَخشی عیسی نَزَنَم دَم هَرگَز

زان که دَر روح فَزایی چو لَبَت ماهِر نیست

 

مَن که دَر آتَشِ سودای تو آهی نَزَنَم

کِی  تَوان گُفت که بَر داغ دِلَم صابِر نیست

 

روزِ اَوَّل که سَرِ زُلفِ تو دیدَم گُفتَم

که پَریشانی این سِلسِله را آخِر نیست

 

سَرِ پِیوندِ تو تَنها نَه دِلِ حافِظ راست

کیست آن کَش سَرِ پِیوند تو دَر خاطِر نیست

 

 

غَزَل    ۷۱

 

زاهدِ ظاهِرپَرَست از حالِ ما آگاه نیست

دَر حَقّ  ما هرچه گویَد جایِ هیچ اِکراه نیست

 

دَر طَریقَت هرچه پیش سالِک  آیَد خِیر اوست

دَر صِراطِ مُستَقیم اِی دِل کَسی گُمراه نیست

 

تا چه بازی رُخ نَماید بِیدَقی خواهیم راند

عرصه شَطرَنجِ رِندان را مَجالِ شاه نیست

 

چیست این سَقفِ بُلَندِ ساده بِسیارنَقش

زین مُعَمّا هیچ دانا دَر جَهان آگاه نیست

 

این چه اِستِغناست یا رَب وین چه قادِر حِکمَت اَست

کاین هَمه زَخمِ نَهان هَست و  مَجالِ آه نیست

 

صاحِبْ دیوانِ ما گویی نمی‌دانَد حِساب

کَاَندَر این طُغرا نِشانِ حِسبَةَ لِلّه نیست

 

هَر که خواهَد گو بیا و هَرچه خواهَد گو بِگو

کِبر و ناز و حاجِبِ و دَربان بِدین دَرگاه نیست

 

بَر دَر مِیخانه رَفتَن کارِ یِکرَنگان بُوَد

خودفروشان را به کویِ می فروشان راه نیست

 

هَرچه هَست از قامَت ناسازِ بی اندام ماست

وَرنَه تَشریف تو بَر بالایِ کَس کوتاه نیست

 

بَنده پیرِ خَراباتَم که لُطفَش دایِم اَست

وَرنَه لُطفِ شِیخ و زاهد  گاه هَست و  گاه  نیست

 

حافظ اَر بَر صَدر نَنشینَد ز عالی مَشرَبیست

عاشِق دُردی کِش اَندَربَندِ مال و جاه نیست

 

 

غَزَل    ۷۲

 

راهیست راهِ عِشق که هیچَش کِناره نیست

آنجا جُز آن که جان بِسپارَند چاره نیست

 

هَرگَه که دِل به عِشق دَهی خوش  دَمی بُوَد

دَر کارِ خِیر حاجَتِ هیچ اِستخاره نیست

 

ما را ز مَنعِ عَقل مَترسان و مِی بیار

کآن شَحنِه دَر وِلایت ما هیچ کاره نیست

 

از چَشمِ خود بِپُرس که ما را که می‌کُشَد

جانا گُناه طالِع و جُرمِ سِتاره نیست

 

او را به چَشمِ پاک  تَوان دید چون هِلال

هَر دیده جایِ جِلوه آن ماه پاره نیست

 

فُرصَت شِمُر طَریقة رِندی که این نِشان

چون راهِ گَنج بَر هَمه کَس آشکاره نیست

 

نگرفت دَر تو گِریِه حافظ به هیچ رو

حِیرانِ آن دِلَم که کَم از سَنگِ خارِه  نیست

 

 

غَزَل    ۷۳

 

روشَن از پَرتو رویَت نَظَری نیست که نیست

مِنَّتِ خاکِ دَرَت بَر بَصَری نیست که نیست

 

ناظِرِ رویِ تو صاحِب نَظَرانَند آری

سِرِّ گیسوی تو دَر هیچ سَری نیست که نیست

 

اَشکِ غَمّازِ مَن اَر سُرخ بَرآمَد چه عَجَب

خِجِل از کَرده خود پَردِه دَری نیست که نیست

 

تا به دامَن نَنشینَد ز نَسیمَش گَردی

سِیل خیز از نَظَرَم رَهگُذری نیست که نیست

 

تا دَم از شامِ سَر زُلفِ تو هَر جا نَزَنَند

با صَبا گُفت و شنیدم سِحَری نیست که نیست

 

مَن از این طالِع شوریده بِرَنجَم وَر نِی

بَهره مَند از سَرِ کویَت دِگَری نیست که نیست

 

از حَیایِ لَبِ شیرین تو اِی  چِشمه نوش

غَرق آب و عَرَق اَکنون شِکَری نیست که نیست

 

مَصلِحَت نیست که از پَردِه بُرون اُفتَد راز

وَرنَه دَر مَجلِسِ رِندان خَبَری نیست که نیست

 

شیر دَر بادیه عِشقِ تو روباه شَوَد

آه از این راهِ که دَر وِی خَطَری نیست که نیست

 

آبِ چَشمَم که بَر او مِنَّتِ خاکِ دَرِ توست

زیرِصَد مِنَّتِ او خاکِ دَری نیست که نیست

 

از وُجودَم قَدَری نام و نِشان هَست که هست

وَرنَه از ضَعفِ دَر آنجا اَثَری نیست که نیست

 

غِیر اَز این نُکته که حافظ ز تو ناخشنود اَست

دَر سراپای وُجودَت هُنَری نیست که نیست

 

 

غَزَل    ۷۴

 

حاصِلِ کارگَهِ کون و مَکان این هَمه نیست

باده پیش آر که اَسبابِ جَهان این هَمه نیست

 

از دِل و جان شَرَفِ صُحبَتِ جانان غَرَض است

غَرَض این است وَگَرنَه دِل و جان این هَمه نیست

 

مِنَّتِ سِدَره و طوبی ز پِیِ سایه مَکِش

که چو خوش بِنگَری اِی  سَروِ رَوان این هَمه نیست

 

دولَت آن است که بی خونِ دِل  آیَد به کِنار

وَرنَه با سَعی و عَمَل باغِ جِنان این هَمه نیست

 

پَنج روزی که دَر این مَرحَله مُهلَت داری

خوش بیاسای زَمانی که زَمان این هَمه نیست

 

بَر لَبِ بَحرِ فَنا مُنتَظِریم اِی ساقی

فُرصَتی دان که ز لَب تا به دهان این هَمه نیست

 

زاهد ایمِن مَشو از بازیِ غیرت زِنهار

که رَه از صومَعه تا دیرِ مُغان این هَمه نیست

 

دَردمَندیِ مَنِ سوختهِ  زار و نَزار

ظاهِرأ حاجَتِ تَقریر و بَیان این هَمه نیست

 

نامِ حافظ رَقَمِ نیک پَذیرُفت وَلی

پیشِ رِندان رَقَمِ سود و زیان این هَمه نیست

 

 

غَزَل    ۷۵

 

خوابِ آن نَرگِس فَتّانِ تو بی چیزی نیست

تابِ آن زُلفِ پَریشان تو بی چیزی نیست

 

از لَبَت شیر رَوان بود که مَن می‌گُفتَم

این شِکَر گِردِ نَمَکدانِ تو بی چیزی نیست

 

جان دِرازی تو بادا که یَقین می‌دانم

در کَمانِ ناوَک مُژگانِ تو بی چیزی نیست

 

مُبتَلایی به غَمِ مِحنَت و اَندوهِ فِراق

ای  دِل این ناله و اَفغان تو بی چیزی نیست

 

دوش باد از سَرِ کویَش به گُلِستان بُگذشت

ای گُل این چاک گریبانِ تو بی چیزی نیست

 

دَردِ عِشق  اَرچه دِل از خَلق  نَهان می‌دارد

حافظ این دیده گِریانِ تو بی چیزی نیست

 

 

غَزَل    ۷۶

 

جُز آستانِ تواَم دَر جَهان پَناهی نیست

سَرِ مَرا بِجُز این دَر حواله گاهی نیست

 

عَدو چو تیغ کِشَد مَن سِپَر بِیَندازَم

که تیغ ما بِجُز از ناله‌ای و آهی نیست

 

چِرا ز کویِ خَرابات روی بَرتابَم

کز این بِهَمْ به جَهان هیچ رَسم و راهی نیست

 

زَمانه گَر بِزَنَد آتَشَم به خَرمَنِ عُمر

بِگو بِسوز که بَر من به بَرگِ کاهی نیست

 

غُلامِ نَرگِس جَماشِ آن سَهی سَروَم

که از شَرابِ غرورَش به کَس نِگاهی نیست

 

مَباش  دَر پِیِ آزار و هرچه خواهی کُن

که دَر شَریعَتِ ما غِیر اَز این گُناهی نیست

 

عِنان کَشیده رو اِی  پادشاهِ کِشوَرِ حُسن

که نیست بَر سَرِ راهی که دادخواهی نیست

 

چُنین که از هَمه سو دام راه می‌بینَم

بِه اَز حِمایَتِ زُلفَش مَرا پَناهی نیست

 

خَزینِه دِل حافظ به زُلف و خال مَده

که کارهای چُنین حَدِّ هَر سیاهی نیست

 

 

غَزَل    ۷۷

 

بُلبُلی بَرگِ گُلی خوش رنگ دَر مِنقار داشت

و اَندَر آن بَرگ و نَوا خوش ناله‌های زار داشت

 

گفتَمَش دَر عینِ وَصل این ناله و فَریاد چیست

گفت ما را جِلوه مَعشوق دَر این کار داشت

 

یار اَگَر نَنشَست با ما نیست جایِ اِعتِراض

پادشاهی کامران بود از گِدایی عار داشت

 

دَر نمی‌گیرَد نیاز و ناز ما با حُسن دوست

خُرَّم آن کَز نازَنینانْ بَختِ بَرخوردار داشت

 

خیز تا بَر کِلکِ آن نَقاّش جان اَفشان کُنیم

کاین هَمه نَقشِ عَجَب دَر گَردِشِ پَرگار داشت

 

گَر مُریدِ راه عِشقی فِکر بَدنامی مَکُن

شِیخِ صَنعان خِرقِه رَهنِ خانه خَمّار داشت

 

وَقتِ آن شیرین قَلَندَر خوش که دَر اَطوارِ سِیر

ذِکرِ تَسبیحِ مَلِک دَر حَلقه زُنّار داشت

 

چَشمِ حافظ  زیرِ بامِ قَصرِ آن حوری سِرِشت

شیوه جَنّات تَجری تَحتِهَا الاَنهار داشت

 

 

غَزَل    ۷۸

 

دیدی که یار جُز سَرِ جُور و سِتَم نَداشت

بِشکَست عَهد وَز غَمِ ما هیچ غَم نداشت

 

یا رَب مَگیرَش اَرچه دِلِ چون کبوتَرَم

اَفکَند و کُشت و عِزَّتِ صِیدِ حَرَم نداشت

 

بَر مَن جَفا ز بَختِ مَن آمَد وَگَرنَه یار

حاشا که رَسم لُطف و طَریقِ کَرَم نداشت

 

با این هَمه هَر آن که نَه خواری کَشید ازاو

هر جا که رَفت هیچ کَسَش مُحتَرَم نَداشت

 

ساقی بیار باده و با مُحتَسِب بِگو

اِنکارِ ما مَکُن که چُنین جامِ جَم نداشت

 

هر راهرو که رَه به حَریمِ دَرَش نَبُرد

مِسکین بُرید وادی و رَه دَر حَرَم نداشت

 

حافظ بِبَر توگویِ فِصاحَت که مُدَّعی

هیچَش هُنَر نَبود و خَبَر نیز هم نَداشت

 

 

غَزَل    ۷۹

 

کُنون که می‌دَمَد از بوستان نَسیمِ بِهِشت

مَن و شَرابِ فَرَح بَخش و یارِ حورسِرِشت

 

گِدا چِرا نَزَنَد لافِ سَلطَنَت اِمروز

که خیمه سایه اَبر اَست و بَزمْگَه لَبِ کِشت

 

چَمَن حِکایتِ اُردیبهشت می‌گوید

نه عاقِل است که نِسیه خَرید و نَقدِ بِهِشت

 

به مِی عِمارَتِ دِل کُن که این جَهانِ خَراب

بَر آن سَر است که از خاکِ ما بِسازَد خِشت

 

وَفا مَجوی ز دُشمَن که پَرتوی ندهد

چو شَمعِ صومَعه اَفروزی از چِراغِ کِنِشت

 

مَکُن به نامه سیاهی مَلامَت منِ مَست

که آگَه است که تَقدیر بَر سَرَش چه نِوِشت

 

قَدَم دَریغ مَدار از جنازه حافظ

که گَرچه غَرق گُناه است می‌رَوَد به بِهِشت

 

 

غَزَل    ۸۰

 

عیبِ رِندان مَکُن اِی  زاهِدِ پاکیزه سرشت

که گُناهِ دِگَران بَر تو نَخواهَند نِوِشت

 

من اَگَر نیکَم  و  گَر بَد تو بُرو خود را  باش

هر کَسی آن دِرَوَد عاقِبَتِ کار که کِشت

 

هَمه کَس طالِب یارَند چه هُشیار و  چه مَست

هَمه جا خانه عِشق اَست چه مَسجَد چه کِنِشت

 

سَرِ تَسلیمِ مَن و خِشتِ دَرِ مِیکَده‌ها

مُدَّعی  گَر نَکُنَد فَهمِ سُخَن گو سَر و خِشت

 

نااُمیدَم مَکُن از سابِقِه لُطفِ اَزَل

تو پَسِ پَرده  چه دانی  که که خوب است و که زِشت

 

نَه مَن از پَردِه تَقوا به دَراُفتادَم و بَس

پِدَرَم نیز بِهِشتِ اَبَد از دَست بِهِشت

 

حافظا روزِ اَجَل  گَر به کَف آری جامی

یکسَر از کویِ خَرابات بَرَندَت به بِهِشت

 

 

غَزَل    ۸۱

 

صُبحدَم مُرغِ چَمَن با گُلِ نوخاسته گُفت

ناز کَم کُن که دَر این باغ بَسی چون تو شِکُفت

 

گُل بِخندید که از راست نَرَنجیم وَلی

هیچ عاشِق سُخَن سَخت به مَعشوق نَگُفت

 

 گَر طَمَع داری از آن جامِ مُرَصَّع مِی لَعل

ای  بَسا دُرّ که به نوکِ مُژه‌اَت بایَد سُفت

 

تا اَبَد بویِ مَحبَّت  به مَشامَش نَرِسَد

هر که خاکِ دَر مِیخانه به رُخساره نَرُفت

 

دَر گُلِستانِ اِرَم دوش چو اَز لُطفِ هَوا

زُلفِ سُنبُل به نَسیمِ سِحَری می‌آشُفت

 

گفتم اِی مَسنَدِ جَم جامِ جَهان بینَت کو

گفت اَفسوس که آن دولَتِ بیدار بِخُفت

 

سُخَن عِشق نَه آن اَست که  آیَد به زَبان

ساقیا مِی  دِه و کوتاه کن این گُفت و شِنُفت

 

اَشکِ حافظ خِرَد و صَبر به دَریا انداخت

چه کند سوزِ غَم عِشق نَیارِست نَهُفت

 

 

غَزَل    ۸۲

 

آن تُرکِ پَری چِهره که دوش از بَرِ ما رَفت

آیا چه خَطا دید که از راهِ خَطا رفت

 

تا رفت مَرا از نَظَر آن چَشمِ جَهان بین

کَس واقِفِ ما نیست که از دیده چه‌ها رفت

 

بر شَمع نَرَفت از گُذَرِ آتَشِ دِل دوش

آن دود که از سوزِ جِگَر بَر سَرِ ما رفت

 

دور از رُخ تو دَم به دَم از گوشه چَشمَم

سِیلاب سِرِشک آمَد  و طوفان بَلا رفت

 

از پای فُتادیم چو آمَد غَمِ هِجران

دَر دَرد بِمُردیم چو از دَست دَوا رفت

 

دِل گُفت وِصالَش به دُعا باز تَوان یافت

عُمریست که عمرم هَمه دَر کارِ دُعا رفت

 

اِحرام چه بَندیم چو آن قِبلِه نَه اینجاست

دَر سَعی چه کوشیم چو از مَروِه صَفا رفت

 

دی گُفت طَبیب از سَرِ حَسرَت چو مَرا دید

هَیهات که رنجِ تو ز قانونِ شَفا رفت

 

ای  دوست به پُرسیدنِ حافظ قَدَمی نِه

زان پیش که گویند که از دارِ فنا رفت

 

 

غَزَل    ۸۳

 

 گَر ز دَستِ زُلفِ مِشکینَت خَطایی رفت رَفت

وَر زِ هندوی شُما بَر ما جَفایی رفت رفت

 

بَرقِ عِشق اَر خَرمَن پَشمینه پوشی سوخت سوخت

جُورِ شاهِ کامران گَر بَر گِدایی رفت رفت

 

دَر طَریقَت رَنجِش خاطِر نَباشَد مِیْ بیار

هر کَدورَت را که بینی چون صَفایی رفت رفت

 

عِشق بازی را تَحَمُّل بایَد اِی دِل پای دار

گَر مَلالی بود بود وگَر خَطایی رفت رفت

 

گَر دِلی از غمزه دِلدار باری بُرد برد

وَر میان جان و جانان ماجرایی رفت رفت

 

از سخن چینان مَلالَت‌ها پَدید آمَد وَلی

گَر میان هَمنِشینان ناسِزایی رفت رفت

 

عیبِ حافظ گو مَکُن واعِظ که رَفت از خانقاه

پای آزادی چه بَندی گَر به جایی رفت رفت

 

 

غَزَل    ۸۴

 

ساقی بیار باده که ماهِ صیام رَفت

دَردِه قَدَح که موسِمِ ناموس ونام رَفت

 

وَقتِ عَزیز رَفت بیا تا قضا کنیم

عُمری که بی حُضورِ صُراحی و جامِ رفت

 

مَستَم کُن آن چِنان که نَدانَم ز بیخودی

دَر عرصه خیال که آمَد کُدام رفت

 

بَر بویِ آن که جُرعِه جامَت به ما رِسَد

دَر مَصطَبه دُعایِ تو هَر صُبح و شام رفت

 

دِل را که مُرده بود حَیاتی به جان رِسید

تا بویی از نَسیمِ مِی‌اَش دَر مَشام رفت

 

زاهد غرور داشت سَلامَت نَبُرد راه

رِند از رَهِ نیاز به دارُالَسّلام رفت

 

نَقد دِلی که بود مَرا صَرفِ باده شد

قَلبِ سیاه بود از آن دَر حَرام رفت

 

دَر تابِ توبه چَند تَوان سوخت هَمچو عود

مِی دِه که عُمر دَر سَرِ سودایِ خام رفت

 

دیگَر مَکُن نَصیحَت حافظ که رَه نَیافت

گُم گَشته‌ای که باده نابَش به کام رفت

 

 

غَزَل    ۸۵

 

شَربَتی از لَبِ لَعلَش نَچِشیدیم و بِرَفت

روی مَه پیکر او سیر نَدیدیم و برفت

 

گویی از صُحبَتِ ما نیک به تَنگ آمده بود

بار بربَست و به گَردَش نرِسیدیم و برفت

 

بَس که ما فاتِحَه و حِرزِ یمانی خواندیم

وز پِی اَش سوره اِخلاص دَمیدیم و برفت

 

عِشوِه دادَنَد که بَر ما گُذَری خواهی کرد

دیدی آخِر که چنین عشوه خَریدیم و برفت

 

شُد چَمان دَر چَمَن حُسن و لِطافَت لیکَن

دَر گُلِستانِ وِصالَش نَچَمیدیم و بِرَفت

 

هَمچو حافظ هَمه شَب ناله و زاری کردیم

کِای دَریغا به وِداعَش نَرِسیدیم و برفت

 

 

غَزَل    ۸۶

 

ساقی بیا که یار ز رُخ پَردِه بَرگِرِفت

کارِ چِراغِ خَلوَتیان باز دَرگرفت

 

آن شَمعِ سَرگرفته دِگَر چِهره بَرفُروخت

وین پیرِ سالخورده جوانی زِ سَر گرفت

 

آن عِشوِه  داد عِشق که مُفتی ز رَه بِرَفت

وان لُطف کرد دوست که دُشمَن حَذَر گرفت

 

زِنهار از آن عِبارَتِ  شیرینِ دِلفریب

گویی که پسته تو سُخَن دَر شِکَر گرفت

 

بارِ غَمی که خاطِرِ ما خسته کرده بود

عیسی دمی خُدا بِفِرِستاد و بَرگِرِفت

 

هر سَروقَد که بَر مَه و خور حُسن می‌فُروخت

چون تو دَرآمَدی پِیِ کاری دِگَر گرفت

 

زین قِصّه هفت گُنبَد اَفلاک پُرصِداست

کوته نَظَر بِبین که سُخَن مُختَصَر گرفت

 

حافظ تو این سُخَن ز که آموختی که بَخت

تَعویذ کَرد شِعر تو را و به زَر گرفت

 

 

غَزَل    ۸۷

 

حُسنت به اِتِّفاق مَلاحَت جَهان گرفت

آری به اتفاق جَهان می‌ تَوان گرفت

 

اِفشای رازِ خَلوَتیان خواست کرد شَمع

شُکرِ خُدا که سِرّ دِلَش دَر زَبان گرفت

 

زین آتَشِ نَهَفته که دَر سینه مَن اَست

خورشید شُعله‌ایست که دَر آسمان گرفت

 

می‌خواست گُل که دَم زند از رَنگ و بوی دوست

از غیرتِ صَبا نَفَسَش دَر دهان گرفت

 

آسوده بَر کِنار چو پَرگار می‌شُدَم

دُوران چو نُقطه عاقِبَتَم دَر میان گرفت

 

آن روز شوقِ ساغَرِ مِی خَرمَنَم بِسوخت

کاتَش ز عَکسِ عارِض ساقی دَر آن گرفت

 

خواهَم شُدَن به کویِ مُغان آستین فِشان

زین فِتنِه‌ها که دامَن آخِرزمان گِرِفت

 

مِی خور که هَر که آخِرِ کارِ جَهان بدید

از غَم سَبُک بَرآمَد و رَطلِ گِران گرفت

 

بر بَرگ گُل به خون شَقایِق نِوِشته‌اند

کآن کَس که پُخته شُد مِیِ چون اَرغَوان گرفت

 

حافظ چو آبِ لُطف ز نَظمِ تو می‌چِکَد

حاسِد چِگونه نُکته  تَوانَد بَر آن گرفت

 

 

غَزَل    ۸۸

 

شنیده‌ام سُخَنی خوش که پیرِ کنَعان گُفت

فِراق یار نَه آن می‌کُنَد که بِتوان گفت

 

حَدیثِ هولِ قیامَت که گُفت واعِظِ شَهر

کِنایَتیست که از روزگارِ هِجران گُفت

 

نِشان یار سَفَرکَرده از که پُرسَم باز

که هرچه گفت بَرید صَبا پَریشان گفت

 

فَغان که آن مَهِ نامهربانِ مِهرگُسَل

به تَرکِ صُحبَتِ یارانِ خود چه آسان گفت

 

مَن و مَقامِ رِضا بَعد اَز این و شُکرِ رَقیب

که دِل به دَردِ تو خو کرد و تَرکِ دَرمان گفت

 

غَمِ کُهَن به مِی سالخورده دفع کنید

که تُخمِ خوشدِلی این اَست پیرِ دِهقان گفت

 

گِرِه به باد مَزَن  گَرچه بَر مُراد رَوَد

که این سُخَن به مَثَل باد با سُلَیمان گَفت

 

به مُهلَتی که سِپِهرَت دَهَد ز راه مَرو

تو را که گفت که این زال تَرکِ دَستان گفت

 

مَزَن زِ چون و چِرا دَم که بَنده مُقبِل

قَبول کرد به جان هَر سُخَن که جانان گفت

 

که گفت حافظ اَز اندیشه تو آمَد باز

من این نگفته‌ام آن کَس که گفت بُهتان گفت

 

 

غَزَل    ۸۹

 

یا رَب سَبَبی ساز که یارَم به سَلامَت

باز آیَد و بِرَهانَدَم از بَندِ مَلامَت

 

خاکِ رَهِ آن یارِ سَفَرکَرده بیارید

تا چَشمِ جَهان بین کُنمَش جایِ اِقامَت

 

فَریاد که از شِش جِهَتَم راه بِبَستَند

آن خال و خَطّ و زُلفِ و رُخ و عارِض و قامَت

 

اِمروز که دَر دَستِ توام مَرحِمَتی کُن

فَردا که شَوَم خاک چِه سود اَشکِ نِدامَت

 

ای  آن که به تَقریر و بَیان دَم زنی از عِشق

ما با تو نداریم سُخَنْ خِیر و سلامت

 

دَرویش مَکُن ناله ز شمشیر اَحِّبا

کاین طایِفه از کُشته سِتانَند غِرامَت

 

دَر خِرقِه زَن آتَش که خَمِ ابروی ساقی

بَر می‌شِکَنَد گوشه مِحرابِ اِمامت

 

حاشا که مَن از جُور و جَفای تو بِنالَم

بیدادِ لطیفان هَمه لُطف اَست و کرامت

 

کوتَه نکند بَحثِ سَرِ زُلفِ تو حافظ

پیوسته شُد این سِلسِله تا روزِ قیامَت

 

 

غَزَل    ۹۰

 

ای  هُدهُد صَبا به سَبا می‌فِرِستَمَت

بِنگَر که از کُجا به کُجا می‌فرستمت

 

حیف اَست طائری چو تو دَر خاکدانِ غَم

زین جا به آشیانِ وَفا می‌فرستمت

 

دَر راهِ عِشق مَرحَله قُرب وبُعد نیست

می‌بینَمَت عَیان و دُعا می‌فِرِستَمَت

 

هر صُبح و شام قافِله‌ای از دُعای خِیر

دَر صُحبَتِ شِمال و صَبا می‌فرستمت

 

تا لَشکَر غَمَت نَکُنَد مُلکِ دِل خَراب

جانِ عَزیز خود به نَوا می‌فرستمت

 

ای غایِب از نَظَر که شُدی هَمنِشینِ دِل

می‌گویمَت دُعا و ثَنا می‌فرستمت

 

دَر رویِ خود تَفَرّجِ صُنع خُدای کُن

کایینه خُدای نَما می‌فرستمت

 

تا مُطرِبان ز شوقِ مَنَت آگَهی دَهند

قول و غَزَل به ساز و نوا می‌فرستمت

 

ساقی بیا که هاتِف غِیبَم به مُژده گُفت

با دَرد صَبر کن که دَوا می‌فرستمت

 

حافظ سرود مَجلِسِ ما ذِکر خیر توست

بِشِتاب هان که اَسب و قَبا می‌فرستمت

 

 

غَزَل    ۹۱

 

ای  غایِب از نَظَر به خُدا می‌سِپارَمَت

جانَم بِسوختی و به دِل دوست دارَمَت

 

تا دامَنِ کَفَن نَکِشَم زیر پای خاک

باوَر مَکُن که دَست ز دامَن بِدارَمَت

 

مِحراب اَبرویَت بِنما تا سِحَرگَهی

دَستِ دُعا بَرآرَم و دَر گَردَن آرَمَت

 

گَر بایَدَم شُدَن سوی هاروت بابِلی

صَد گونه جادویی بِکُنَم تا بیارَمَت

 

 

خواهَم که پیش میرَمَت اِی بی‌وَفا طَبیب

بیمار بازپرس که دَر انِتظِارَمَت

 

صَد جویِ آب بَسته‌ام از دیده بَر کِنار

بر بویِ تُخمِ مِهر که دَر دِل بِکارَمَت

 

خونَم بِریخت و از غَم عِشقَم خَلاص داد

مِنَّت پَذیر غمزه خنجر گذارمَت

 

می‌گریَم و مُرادَم از این سِیلِ اَشکبار

تُخمِ مَحبَت اَست که دَر دِل بکارمت

 

بارَم دِه از کَرَم سویِ خود تا به سوزِ دِل

دَر پای دَم بِه دَم گُهَر از دیده بارَمَت

 

حافظ شَراب و شاهِد و رِندی نَه وَضعِ توست

فی الجُمله می‌کنی و فرو می‌گُذارَمَت

 

 

غَزَل    ۹۲

 

 میرِ مَن خوش می‌رَوی کَاَندَر سَر و پا میرَمَت

خوش خَرامان شو که پیشِ قَدّ رَعنا میرمت

 

گفته بودی کِی بِمیری پیشِ من تَعجیل چیست

خوش تَقاضا می‌کُنی پیشِ تَقاضا میرمت

 

عاشِق و مَخمور و مَهجورَم بُتِ ساقی کُجاست

گو که بِخَرامَد که پیشِ سَروِ بالا میرمت

 

آن که عُمری شُد که تا  بیمارَم از سودایِ او

گو نِگاهی کُن که پیشِ چَشم شَهلا میرمت

 

گفته ای  لَعلِ لَبَم هم دَرد بَخشَد هم دَوا

 گاه پیشِ دَرد و گَه پیشِ مُداوا میرَمَت

 

خوش خَرامان می‌رَوی چَشمِ بَد از روی تو دور

دارم انَدَر سَر خیال آن که دَر پا میرمت

 

گَرچه جایِ حافظ انَدَر  خَلوَتِ وَصلِ تو نیست

ای هَمه جای تو خوش پیشِ هَمه جا میرَمَت

 

 

غَزَل    ۹۳

 

چه لُطف بود که ناگاه رَشحه قَلَمَت

حُقوقِ خِدمَتِ ما عَرضه کَرد بَر کَرَمَت

 

به نوکِ خامه رَقَم کرده‌ای سَلامِ مَرا

که کارخانه دُوران مَباد بی رَقَمَت

 

نَگویم از مَن بیدِل به سَهو کردی یاد

که دَر حِسابِ خِرَد نیست سَهو بَر قلمت

 

مرا ذَلیل مَگردان به شُکرِ این نِعمَت

که داشت دولَت سَرمَد عَزیز و مُحتَرَمَت

 

بیا که با سَرِ زُلفَت قَرار خواهَم کرد

که گَر سَرَم بِرَوَد بَرنَدارَم از قَدَمَت

 

ز حال ما دِلَت آگَه شَوَد مَگَر وَقتی

که لاله بَردَمَد از خاکِ کُشتِگانِ غَمَت

 

رَوانِ تِشنِه ما را به جُرعِه‌ای دَریاب

چو می‌دَهَند زُلالِ خِضر ز جامِ جَمت

 

هَمیشه وَقتِ تو اِی عیسی صَبا خوش باد

که جانِ حافظ دِلخَسته زِنده شُد به دَمت

 

 

غَزَل    ۹۴

 

زان یارِ دِلنَوازَم شُکریست با شِکایَت

گَر نُکته دانِ عِشقی بِشنو تو این حِکایت

 

بی مُزد بود و مِنَّت هَر خِدمَتی که کَردَم

یا رَب مَباد کَس را مَخدومِ بی عِنایت

 

رِندان تِشنِه لَب را آبی نمی‌دَهَد کَس

گویی ولی شناسان رَفتَند از این وِلایَت

 

دَر زُلفِ چون کَمَندَش اِی  دِل مَپیچ کآنجا

سَرها بُریده بینی بی جُرم و بی جِنایَت

 

چَشمت به غمزه ما را خون خُورد و می‌پَسَندی

جانا رَوا نَباشَد خون ریز را حِمایَت

 

دَر این شَبِ سیاهَم گُم گَشت راهِ مَقصود

از گوشه‌ای بُرون آی اِی کوکَبِ هِدایَت

 

از هَر طَرَف که رَفتَم جُز وَحشَتَم نَیَفزود

زِنهار از این بیابان وین راهِ بی‌نَهایَت

 

ای آفتاب خوبان می‌جوشَد اَندرونم

یک ساعتم بِگُنجان دَر سایه عِنایت

 

این راه را نَهایَت صورَت کُجا  تَوان بَست

کِش صَد هِزار مَنزِل بیش اَست دَر بِدایت

 

هَر چَند بُردی آبَم روی از دَرَت نَتابَم

جُور از حَبیب خوشتَر کز مُدَّعی رِعایَت

 

عِشقَت رِسَد به فَریاد اَر خود به سانِ حافظ

قرآن ز بَر بِخوانی دَر چارده رِوایت

 

 

غَزَل    ۹۵

 

مُدامَم مَست می‌دارد نَسیمِ جَعدِ گیسویت

خَرابم می‌کُنَد هَردَم فَریبِ چَشم جادویَت

 

پَس از چَندین شَکیبایی شَبی یا رَب  تَوان دیدَن

که شَمع دیده اَفروزیم دَر مِحراب اَبرویت

 

سَوادِ لوحِ بینش را عَزیز از بهر آن دارَم

که جان را نُسخه‌ای باشَد ز لوحِ خال هندویت

 

تو گَر خواهی که جاویدان جَهان یک سَر بیارایی

صَبا را گو که بَردارَد زَمانی بُرقَع از رویَت

 

و گَر رَسم فَنا خواهی که از عالَم بَراَندازی

بَراَفشان تا فروریزَد هِزاران جان ز هَر مویَت

 

مَن  و بادِ صَبا مِسکین دو سَرگَردان بی‌حاصِل

من از اَفسون چَشمَت مَست و او از بویِ گیسویت

 

زِهی هِمَّت که حافظ راست از دُنیی و ازعُقبی

نَیایَد هیچ دَر چَشمش بِجُز خاکِ سَرِ کویَت

 

 

غَزَل    ۹۶

 

دَردِ ما را نیست دَرمان اَلغیاث

هِجرِ ما را نیست پایان الغیاث

 

دین و دِل بُردَند و قَصدِ جان کُنَند

اَلغیاث از جُورِ خوبان الغیاث

 

دَر بَهایِ بوسه‌ای جانی طَلَب

می‌کنند این دِلسِتانان الغیاث

 

خون ما خُوردَند این کافردِلان

ای  مُسَلمانان چِه دَرمان الغیاث

 

هَمچو حافظ روز و شب بی خویشتَن

گَشتِه‌اَم سوزان و گِریان الغیاث

 

 

غَزَل    ۹۷

 

تویی که بَر سَرِ خوبانِ کِشوَری چون تاج

سِزَد اَگَر هَمه دِلبَران دَهَندَت باج

 

دو چَشمِ شوخِ تو برهم زده خطا وحَبَش

به چینِ زُلفِ تو ماچین وهِند داده خَراج

 

بَیاضِ رویِ تو روشَن چو عارِضِ رُخِ روز

سَوادِ زُلفِ سیاه تو هَست ظُلمَتِ داج

 

دهانِ شَهدِ تو داده رَواج آبِ خِضر

لَبِ چو قَندِ تو بَرَد از نَباتِ مِصر رَواج

 

از این مَرَض به حَقیقت شَفا نخواهَم یافت

که از تو دَرد دِل اِی جان نِمی‌رِسَد به عَلاج

 

چِرا هَمی‌‌شِکَنی جان مَن ز سَنگدِلی

دِلِ ضَعیف که باشَد به نازُکی چو زُجاج

 

لَبِ تو خِضرْ و دهانِ تو آبِ حَیوان است

قَدِ تو سَرو و میان موی و بَر به هیئتِ عاج

فُتاد دَر دِلِ حافظ هوایِ چون تو شَهی

کَمینه ذَرّه خاکِ درِ تو بودی کاج

 

 

غَزَل    ۹۸

 

اَگَر به مَذهَبِ تو خون عاشِق اَست مُباح

صَلاح ما هَمه آن است کآن تو راست صَلاح

 

سَوادِ زُلفِ سیاه تو جاعِل الظُلمات

بَیاضِ رویِ چو ماهِ تو فالِق الاصَباح

 

ز چینِ زُلفِ کَمَندَت کَسی نَیافت خَلاص

از آن کَمانچه اَبرو  و تیرِ چَشم نَجاح

 

ز دیده‌ام شُده  یک چِشمه دَر کِنار رَوان

که آشنا نَکُنَد دَر میانِ آن مَلّاح

 

لَبِ چو آبِ حَیاتِ تو هَست قُوَّتِ جان

وُجودِ خاکی ما را از اوست ذِکرِ رَواح

 

بِداد لَعلِ لَبَت بوسه‌ای به صَد زاری

گِرِفت کام دِلَم ز او به صَد هِزار اِلحاح

 

دُعای جان تو وِردِ زَبانِ مُشتاقان

هَمیشه تا که بُوَد مُتَصِل مَسا و صَباح

 

صَلاح و توبه و تَقوی زِ ما مَجو  حافظ

زِ رِند و عاشِق و مجنون کَسی نَیافت صَلاح

 

 

غَزَل    ۹۹

دِل مَن دَر هوای رویِ فَرُّخ

بُوَد آشفته هَمچون مویِ فرخ

 

بِجُز هندوی زُلفَش هیچ کَس نیست

که بَرخوردار شُد از رویِ فَرُّخ

 

سیاهی نیک بَخت اَست آن که دایِم

بُوَد هَمراز و هَم زانوی فرخ

 

شَوَد چون بید لَرزان سَروِ آزاد

اَگَر بیند قَدّ دِلجوی فرخ

 

بِده ساقی شَرابِ اَرغوانی

به یادِ نَرگِسِ جادویِ فرخ

 

دوتا شُد قامَتَم هَمچون کَمانی

ز غَم پیوسته چون اَبروی فرخ

 

نَسیمِ مُشکِ تاتاری خجل کَرد

شَمیم زُلفِ عنبربویِ فرخ

 

اگر مِیلِ دِلِ هَر کَس به جایست

بُوَد مِیلِ دِل من سویِ فرخ

 

غُلامِ هِمَّتِ آنَم که باشَد

چو حافظ بَنده  و هِندویِ فَرُّخ

 

 

غَزَل    ۱۰۰

 

دی پیرِ مِی فُروش که ذِکرَش به خِیر باد

گُفتا شَراب نوش وغَمِ دِل بِبَر ز یاد

 

گفتم به باد می‌دَهَدَم باده نام و ننَگ

گفتا قَبول کُن سُخَن و هرچه باد باد

 

سود و زیان و مایه چو خواهَد شَدَن ز دَست

از بَهر این مُعامِله غَمگین مباش و شاد

 

بادَت به دَست باشَد اَگَر دِل نَهی به هیچ

دَر مَعرِضی که تخت سلیمان رَوَد به باد

 

حافظ گَرَت ز پَندِ حَکیمان مَلالَت اَست

کوتَه کنیم قِصّه که عُمرَت دِراز باد

 

غَزَل    ۱۰۱

 

شَراب و عِیش نَهان چیست کارِ بی‌بُنیاد

زَدیم بَر صَفِ رِندان و هَرچه باداباد

 

گِرِه ز دِل بُگشا و از سِپِهر یاد مَکُن

که فِکرِ هیچ مُهَندِس چُنین گِرِه نَگشاد

 

زِ اِنقِلاب زَمانه عَجَب مَدار که چَرخ

از این فِسانه هِزاران هِزار دارَد یاد

 

قَدَح به شَرطِ اَدَب گیر زان که تَرکیبَش

ز کاسه سَرِ جَمشید و بَهمَن اَست و قُباد

 

که آگَه است که کاووس و کِی کُجا رَفتَند

که واقِف است که چون رفت تَختِ جَم  بَر باد

 

ز حَسرَتِ لَبِ شیرین هَنوز می‌بینَم

که لاله می‌دَمَد از خون دیده فَرهاد

 

مَگَر که لاله بِدانِست بی‌وَفاییِ دَهر

که تا بِزاد و بِشُد جامِ مِی زِ کَف نَنَهاد

 

بیا بیا که زَمانی ز مِی خَراب شَویم

مَگَر رسیم به گَنجی دَر این خَراب آباد

 

نِمی‌دَهَند اِجازَت مَرا به سِیر و سَفَر

نَسیمِ بادِ مُصَّلا و آبِ رُکن آباد

 

قَدَح مَگیر چو حافظ مَگَر به ناله چنگ

که بَسته‌اند بَر ابریشمِ طرب دِلِ شاد

 

 

غَزَل    ۱۰۲

 

دوش آگَهی ز یارِ سَفَرکَرده داد باد

مَن نیز دِل به باد دَهَم هرچه باد باد

 

کارَم بدان رِسید که هَمرازِ خود کُنَم

هَر شام بَرق لامِع و هر بامداد باد

 

دَر چینِ طُرِّه تو دِلِ بی حِفاظ مَن

هَرگَز نَگُفت مَسکَنِ مألوف یاد باد

 

اِمروز قَدرِ پَندِ عَزیزان شِناختَم

یا رَب رَوانَ ناصِحِ ما از تو شاد باد

 

خون شُد دِلَم به یادِ تو هَرگَه که دَر چَمَن

بَندِ قَبایِ غُنچه گُل می‌گُشاد باد

 

از دَست رَفته بود وُجودِ ضَعیف من

صُبحَم به بویِ وَصل تو جان بازداد باد

 

حافظ نَهادِ نیکِ تو کامَت بَرآوَرَد

جان‌ها فِدای مَردُمِ نیکونَهاد باد

 

 

غَزَل    ۱۰۳

 

روزِ وَصلِ دوستداران یاد باد

یاد باد آن روزگاران یاد باد

 

کامَم از تَلخی غَم چون زَهر گَشت

بانگِ نوشِ شادخواران یاد باد

 

گَرچه یاران فارِغَند از یادِ مَن

اَز مَن ایشان را هِزاران یاد باد

 

مُبتَلا گَشتم دَر این بَند وبَلا

کوشِش آن حَقّ گُزاران یاد باد

 

گَرچه صَد رود اَست دَر چَشمم مُدام

زِنده رودِ باغِ کاران یاد باد

 

رازِ حافظ بَعد اَز این ناگفته مانَد

ای  دَریغا رازداران یاد باد

 

 

غَزَل    ۱۰۴

 

جَمالَت آفتاب هر نَظَر باد

ز خوبی رویِ خوبَت خوبتَر باد

 

هُمای زُلفِ شاهین شَهپَرَت را

دِل شاهان عالَم زیرِ پَر باد

 

کَسی کو بَسته زُلفَت نَباشَد

چو زُلفَت دَرهم  و زیر و زِبَر باد

 

دِلی کو عاشِق رویَت نَباشَد

هَمیشه غَرقه دَر خونِ جِگَر باد

 

بُتا چون غَمزِه‌اَت ناوَک ‌‌‌فِشانَد

دِلِ مَجروح مَن پیشَش سِپَر باد

 

چو لَعلِ شِکَرینَت بوسه بَخشَد

مَذاقِ جانِ مَن ز او پُرشِکَر باد

 

مَرا اَز توست هَردَم تازه عِشقی

تو را هر ساعتی حُسنی دِگَر باد

 

به جانْ مُشتاقِ رویِ توست حافظ

تو را دَر حال مُشتاقان نَظَر باد

 

 

غَزَل    ۱۰۵

 

صوفی اَر باده به اَندازه خُورَد نوشَش باد

وَرنَه اندیشه این کار فَراموشَش باد

 

آن که یک جُرعِه مِی ازدَست تَوانَد دادَن

دَست با شاهِد مَقصود دَر آغوشش باد

 

پیرِ ما گُفت خَطا بَر قَلَمِ صُنع نَرَفت

آفَرین بَر نَظَرِ پاکِ خَطاپوشش باد

 

شاهِ تُرکان سُخَنِ مُدَّعیان می‌شِنَوَد

شَرمی از مظَلمه خون سیاووشش باد

 

گَرچه از کِبر سُخَن با مَنِ دَرویش نَگُفت

جان فِدای شِکَرین پِستِه خاموشَش باد

 

چَشمم اَز آینه داران خَطّ و خالَش گَشت

لَبَم از بوسه رُبایان بَر و دوشَش باد

 

نَرگِسِ مَستِ نوازش کُنِ مَردُم دارَش

خون عاشِق به قَدَح گَر بِخُورَد نوشَش باد

 

به غُلامیِ تو مَشهورِ جَهان شُد حافظ

حَلقه بَندِگی زُلفِ تو دَر گوشَش باد

 

 

غَزَل    ۱۰۶

 

تَنَت به ناز طَبیبان نیازمَند مَباد

وُجودِ نازُکَت آزرده گَزَند مَباد

 

سَلامَت هَمه آفاق دَر سَلامَت توست

به هیچ عارِضه شخصِ تو دَردمَند مَباد

 

جَمالِ صورَت و مَعنی ز اَمنِ صِحَّت توست

که ظاهِرَت دِژَم و باطِنَت نَژَند مَباد

 

دَر این چَمَن چو دَر آیَد خَزان به یغمایی

رَهَش به سَروِ سَهی قامَتِ بُلَند مباد

 

دَر آن بَساط که حُسن تو جِلوه آغازَد

مَجالِ طَعنِه بَدبین و بَدپَسَند مَباد

 

هَر آن که رویِ چو ماهَت به چَشمِ بَد بیند

بَر آتَشِ تو بِجُز جانِ او سِپَند مباد

 

شَفا ز گُفته شِکَرفِشان حافظ جوی

که حاجَتَت به عَلاج گُلاب و قَند مَباد

 

 

غَزَل    ۱۰۷

 

حُسن تو هَمیشه دَر فُزون باد

رویَت هَمه ساله لاله گون باد

 

اَندَر سَرِ ما خیالِ عِشقَت

هر روز که باد دَر فُزون باد

 

هر سَرو که دَر چَمَن دَر آیَد

دَر خِدمَتِ قامَتَت نِگون باد

 

چَشمی که نَه فِتنِه تو باشَد

چون گوهَرِ اَشک غَرقِ خون باد

 

چَشم تو زِ بَهر دِلرُبایی

دَر کَردنِ سِحر ذوفنون باد

 

هر جا که دِلیست دَر غَمِ تو

بی صَبر و قَرار و بی سُکون باد

 

قَدِّ هَمه دِلبَران عالَم

پیشِ اَلِفِ قَدِّت چو نون باد

 

هر دِل که ز عِشق توست خالی

از حَلقه وَصلِ تو بُرون باد

 

لَعلِ تو که هَست جان حافظ

دور از لَبِ مَردُمانِ دون باد

 

 

غَزَل    ۱۰۸

 

خُسروا گویِ فَلَک دَر خَمِ چوگان تو باد

ساحَت کون ومَکان عرصه مِیدانِ تو باد

 

زُلفِ خاتونِ ظَفَر شیفته پَرچَمِ توست

دیده فَتحِ اَبَد عاشِقِ جولانِ تو باد

 

ای  که انشاءِ عَطارُد صِفَتِ شوکَتِ توست

عَقلِ کُلّ چاکِر طُغراکِش دیوانِ تو باد

 

طِیره جِلوه طوبی قَدّ چون سَروِ تو شد

غیرتِ خُلدِ بَرین ساحَتِ بُستانِ تو باد

 

نه به تَنها حَیَوانات و نباتات و جَماد

هرچه دَر عالَمِ اَمر اَست به فَرمانِ تو باد

 

 

غَزَل    ۱۰۹

 

دیر اَست که دِلدار پَیامی نفرستاد

نَنوِشت سَلامی و کَلامی نفرستاد

 

صَد نامه فِرِستادَم و آن شاهِ سَواران

پیکی نَدَوانید و سَلامی نَفِرِستاد

 

سویِ مَنِ وَحشی صِفَتِ عَقل رمیده

آهورَوِشی کَبک خَرامی نفرستاد

 

دانِست که خواهَد شُدَنَم مُرغِ دِل از دَست

و از آن خَطّ چون سِلسِله دامی نفرستاد

 

فَریاد که آن ساقی شِکَّرلَب سَرمَست

دانِست که مَخمورَم و جامی نفرستاد

 

چَندان که زَدَم لافِ کِرامات و مَقامات

هیچَم خَبَر ازهیچ مَقامی نفرستاد

 

حافظ به اَدَب باش که واخواست نَباشَد

گَر شاه پَیامی به غُلامی نفرستاد

 

 غَزَل    ۱۱۰

 

پیرانه سَرَم عِشق جوانی به سَر اُفتاد

وان راز که دَر دِل بِنَهُفتم به دَرافتاد

 

اَز راهِ نَظَر مُرغِ دِلَم گَشت هواگیر

اِی  دیده نِگَه کُن که به دام که دَراُفتاد

 

دَردا که از آن آهوی مِشکین سیه چَشم

چون نافِه‌ بَسی خونِ دِلَم دَر جِگَر افتاد

 

از رَهگُذرِ خاکِ سَرِ کویِ شُما بود

هر نافِه‌ که دَر دَستِ نَسیمِ سِحَر افتاد

 

مُژگانِ تو تا تیغِ جَهانگیر بَرآوَرد

بَس کُشته دِل زِنده که بَر یِکدِگَر افتاد

 

بَس تَجرُبه کَردیم دَر این دِیرِ مُکافات

با دُردکِشان هر که دَراُفتاد بَراُفتاد

 

گَر جان بِدَهَد سَنگِ سیَه لَعل نَگَردَد

با طینَتِ اَصلی چِه کُنَد بَدگُهَر افتاد

 

حافظ که سَرِ زُلفِ بُتان دَست کِشَش بود

بَس طُرفه حَریفیست کِش اَکنون به سَر اُفتاد

 

 

غَزَل    ۱۱۱

 

عَکسِ رویِ تو چو دَر آینه جام افتاد

عارِف از خَنده مِی دَر طَمَعِ خام افتاد

 

حُسن رویِ تو به یک جِلوه که دَرآینه کرد

این هَمه نَقش دَر آیینه اوهام افتاد

 

این هَمه عَکسِ مِی و نَقشِ نِگارین که نِمود

یک فُروغِ رُخِ ساقیست که دَر جام افتاد

 

غیرتِ عِشق زَبانِ هَمه خاصان بِبُرید

کز کُجا سِرّ غَمَش دَر دَهَنِ عام افتاد

 

مَن ز مَسجَد به خَرابات نَه خود افتادم

اینَم از عَهدِ اَزَل حاصِلِ فَرجام اُفتاد

 

چه کُنَد کَز پِیِ دُوران نَرَوَد چون پَرگار

هر که دَر دایره گَردِشِ اَیام افتاد

 

دَر خَمِ زُلفِ تو آویخت دِل از چاهِ زَنَخ

آه کَز چاه بُرون آمَد و دَر دام افتاد

 

آن شُد اِی خواجه که دَر صومَعه بازَم بینی

کارِ ما با رُخِ ساقی و لَب جام افتاد

 

زیرِ شمشیرِ غَمَش رَقص کُنان بایَد رَفت

کآن که شُد کُشته او نیک سَراَنجام افتاد

 

هَردَمَش با من دلسوخته لُطفی دِگَر اَست

این گِدا بین که چِه شایسته اِنعام افتاد

 

صوفیان جُمله حَریفَند و نَظَرباز وَلی

زین میان حافظ دلسوخته بَدنام افتاد

 

 

غَزَل    ۱۱۲

 

آن که رُخسارِ تو را رَنگِ گُل ونَسرین داد

صَبر و آرام  تَوانَد به مَن مِسکین داد

 

وان که گیسوی تو را رَسمِ تَطاول آموخت

هم  تَواند کَرَمش دادِ منِ غَمگین داد

 

من هَمان روز ز فَرهاد طَمَع بُبریدم

که عِنانِ دِلِ شِیدا به لَبِ شیرین داد

 

گَنجِ زَر گَر نَبُوَد کُنجِ قَناعَت باقیست

آن که آن داد به شاهان به گِدایان این داد

 

خوش عَروسیست جَهان از رَهِ صورَت لیکَن

هر که پِیوَست بدو عُمرِ خودَش کاوین داد

 

بَعد اَز این دَستِ من و دامَنِ سَرو و لَبِ جوی

خاصه اَکنون که صَبا مُژده فَروَردین داد

 

دَر کَفِ غُصّه دُوران دِلِ حافظ خون شد

از فِراق رُخَت اِی خواجه قَوام الدین، داد

 

 

غَزَل    ۱۱۳

 

بَنفَشه دوش به گُل گُفت و خوش نِشانی داد

که تاب مَن به جَهان طُرِّه فُلانی داد

 

دِلَم خَزانه اَسرار بود و دَستِ قَضا

دَرَش بِبَست و کِلیدش به دِلسِتانی داد

 

شِکَسته وار به دَرگاهت آمَدَم که طَبیب

به مومیاییِ لُطف تواَم نِشانی داد

 

تَنَش دُرُست و دِلَش شاد باد و خاطِر خوش

که دَستِ دادِش و یاریِ ناتَوانی داد

 

بُرو مُعالِجه خود کُن اِی نَصیحَت گو

شَراب و شاهِدِ شیرین که را زیانی داد

 

گُذَشت بَر من مِسکین و با رَقیبان گفت

دَریغ حافظ مِسکینِ من چِه جانی داد

 

 

غَزَل    ۱۱۴

 

هُمای اوجِ سَعادَت به دامِ ما اُفتَد

اَگَر تو را گُذَری بَر مَقام ما افتد

 

حُباب وار بَراَندازَم اَز نَشاط کُلاه

اَگَر زِ رویِ تو عَکسی به جام ما افتد

 

شَبی که ماهِ مُراد از اُفُق شَوَد طالِع

بُوَد که پَرتو نوری به بام ما افتد

 

به بارگاهِ تو چون باد را نَباشَد بار

 

کِی اِتِّفاق مَجالِ سَلام ما اُفتَد

 

چو جان فِدای لَبَش شُد خیال می‌بَستَم

که قَطره ای ز زُلالش به کام ما افتد

 

خیالِ زُلفِ تو گُفتا که جان وَسیله مَساز

کز این شِکار فَراوان به دام ما افتد

 

به نااُمیدی از این دَر مَرو  بِزَن فالی

بُوَد که قُرعِه دولَت به نامِ ما افتد

 

ز خاک کویِ تو هَرگَه که دَم زند حافظ

نَسیمِ گُلشَنِ جان دَر مَشامِ ما افتد

 

 

غَزَل    ۱۱۵

 

دِرَختِ دوستی بنشان که کامِ دِل به بار آرد

نَهالِ دُشمَنی بَرکَن که رَنجِ بی ‌شُمار آرد

 

چو مِهمانِ خَراباتی به عِزَّت  باش  با رِندان

که دَردِ سَر کَشی جانا گَرَت مَستی خُمار آرد

 

شَبِ صُحبَت غَنیمَت دان که بَعد اَز روزگارِ ما

بَسی گَردِش کُنَد گَردون بَسی لَیل و نَهار آرد

 

عَماری دارِ لِیلی را که مَهدِ ماه دَر حَکمْ است

خُدا را دَر دِل اَندازَش که بَر مَجنون گُذار آرَد

 

بَهارِ عُمر خواه اِی دِل وَگَرنَه این چَمَن هَر سال

چو نَسرین صَد گُل آرَد بار و چون بُلبُل هِزار آرد

 

خُدا را چون دِل ریشَم قَراری بَست با زُلفَت

بِفَرما لَعلِ نوشین را که زودَش با قَرار آرد

 

دَر این باغ اَر خُدا خواهَد دِگَر پیرانه سَر حافظ

نِشینَد بَر لَبِ جویی و سَروی دَر کِنار آرَد

 

 

غَزَل    ۱۱۶

 

کَسی که حُسن و خَطّ دوست دَر نَظَر دارد

مُحّقَقَ اَست که او حاصِلِ بَصَر دارد

 

چو خامه دَر رَهِ فَرمان او سَرِ طاعَت

نَهاده‌ایم مَگَر او به تیغ بردارد

 

کَسی به وَصلِ تو چون شَمع یافت پَروانه

که زیرِ تیغِ تو هَردَم سَری دِگَر دارد

 

به پای بوس تو دَستِ کَسی رِسید که او

چو آستانه بِدین دَر هَمیشه سَر دارد

 

زِ زُهدِ خُشک مَلولَم کُجاست باده ناب

که بویِ باده مُدامَم دِماغ تَر دارد

 

ز باده هیچَت اَگَر نیست این نَه بَس که تو را

 دَمی ز وَسوَسه عَقل بی‌خَبَر دارد

 

کَسی که از رَهِ تَقوا قَدَم بُرون نَنَهاد

به عَزمِ مِیکَده اَکنون رَهِ سَفَر دارد

 

دِلِ شِکَستهِ حافظ به خاک خواهَد بُرد

چو لاله داغِ هَوایی که بَر جِگَر دارد

 

 

غَزَل    ۱۱۷

 

دِلِ ما به دُورِ رویَت زِ چَمَن فَراغ دارَد

که چو سَرو پایبَند اَست و چو لاله داغ دارد

 

سَرِ ما فرونَیایَد به کَمانِ اَبرویِ کَس

که درونِ گوشه گیران ز جَهان فَراغ دارد

 

ز بَنفَشه تاب دارَم که ز زُلفِ او زند دَم

تو سیاه کَم بها بین که چِه دَر دِماغ دارد

 

به چَمَن خَرام و بِنگَر بَر تَختِ گُل که لاله

به نَدیمِ شاه مانَد که به کَف اَیاغ دارد

 

شَبِ ظُلمَت و بیابان به کُجا  تَوان رِسیدن

مَگَر آن که شَمع رویَت به رَهَم چِراغ دارد

 

مَن و شَمع صُبحگاهی سِزَد اَر به هم بِگِرییم

که بِسوختیم و از ما بُت ما فَراغ دارد

 

سِزَدَم چو اَبر بَهمَن که بَر این چَمَن بِگِریَم

طَرَب آشیانِ بُلبُل بِنِگَر که زاغ دارد

 

سَرِ دَرسِ عِشق دارَد دِلِ دَردمندِ حافظ

که نَه خاطِر تَماشا نه هوای باغ دارد

 

 

غَزَل    ۱۱۸

 

آن کَس که به دَست جام دارد

سُلطانیِ جَم  مُدام دارد

 

آبی که خِضرْ حَیات از او یافت

دَر مِیکَده جو که جام دارد

 

سَرِرِشته جان به جام بگذار

کاین رِشته از او نِظام دارد

 

ما و مِی  و زاهدان و تَقوا

تا یار سَرِ کُدام دارد

 

بیرون ز لَبِ تو ساقیا نیست

دَر دُور کَسی که کامِ دارد

 

نَرگِس هَمه شیوه ‌های مَستی

از چَشمِ خوشَت به وام دارد

 

ذِکرِ رُخ و زُلفِ تو دِلَم را

وِردیست که صُبح و شام دارد

 

بر سینه ریشِ دَردمَندان

لَعلَت نَمَکی تَمام دارد

 

دَر چاهِ ذَقَن چو حافظ اِی جان

حُسنِ تو دو صَد غُلام دارد

 

 

غَزَل    ۱۱۹

 

دِلی که غِیب نَمای اَست وجامِ جَم دارد

ز  خاتَمی که دَمی گُم شَوَد چِه غَم دارد

 

به خَطّ و خال گِدایان مَدِه خَزینِه دِل

به دَست شاه وَشی دِه که مُحتَرَم دارد

 

نه هر دِرَخت تَحَمُّل کُنَد جَفایِ خَزان

غُلامِ هِمَّتِ سَروم که این قَدَم دارد

 

رِسید موسِمِ آن کز طَرَب چو نَرگِس مَست

نَهَد به پایِ قَدَح هَر که شِش دِرَم دارد

 

 زَر از بَهایِ مِی اَکنون چو گُل دَریغ مَدار

که عَقلِ کُلّ به صَدَت عیب مُتَّهَم دارد

 

زِ سِرّ غِیب کَس آگاه نیست قِصّه مَخوان

کُدام مَحرَمِ دِل رَه دَر این حَرَم دارد

 

دِلَم که لافِ تجرد زَدی کُنون صَد شُغل

به بویِ زُلفِ تو با باد صُبحدَم دارد

 

مُرادِ دِل ز که پُرسم که نیست دِلداری

که جِلوه نَظَر و شیوه کَرَم دارد

 

ز جَیب خِرقِه حافظ چِه طَرف بِتوان بَست

که ما صَمَد طَلَبیدیم و او صَنَم دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۰

 

بُتی دارَم که گِردِ گُل زِ سُنبُل سایه بان دارد

بَهارِ عارِضَش خَطّی به خونِ اَرغوان دارد

 

غُبارِ خَطّ بِپوشانید خورشید رُخَش یا رَب

بَقایِ جاودانَش دِه که حُسنِ جاودان دارد

 

چو عاشِق می‌شدم گُفتَم که بُردَم گوهَرِ مَقصود

نَدانِستَم که این دَریا چِه موج خون فِشان دارد

 

ز چَشمت جان نَشایَد برُد کز هر سو که می‌بینَم

کَمین از گوشه‌ای کَردَ‌ست و تیر اَندَر کَمان دارد

 

چو دامِ طُرِّه اَفشانَد زِ گَردِ خاطِرِ عُشّاق

به غَمّازِ صَبا گویَد که راز ما نَهان دارد

 

بیَفشان جُرعِه‌ای بَر خاک و حال اَهلِ دِل بِشنو

که از جَمشید و کیخسرو فَراوان داستان دارد

 

چو دَر رویَت بِخَندَد گُل مَشو دَر دامَش اِی بُلبُل

که بَر گُل اِعتِمادی نیست گَر حُسنِ جَهان دارد

 

خُدا را داد مَن بِستان از او اِی شَحنِه مَجلِس

که مِی با دیگری خُوردَست و با مَن سَر گِران دارَد

 

به فتِراک اَر هَمی‌‌بَندی خُدا را زود صِیدَم کُن

که آفَت‌هاست دَر تأخیر و طالِب را زیان دارد

 

زِ سَروِ قَدِّ دِلجویَت مَکُن مَحروم چَشمم را

بِدین سَرچِشمه‌اَش بِنشان که خوش آبی رَوان دارد

 

زِ خوف هِجرَم ایمِن کُن اَگَر اُمیدِ آن داری

که از چَشم بَداَندیشان خُدایَت دَر اَمان دارد

 

چه عُذر بَختِ خود گویَم که آن عَیّار شَهرآشوب

به تَلخی کُشت حافظ را و شِکَر دَر دهان دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۱

 

هَر آن کو خاطِر مَجموع  و یار نازَنین دارد

سَعادَت هَمدَم او گَشت و دولَت هَمنِشین دارد

 

حَریمِ عِشق را دَرگَه بَسی بالاتَراز عَقل اَست

کَسی آن آستان بوسَد که جان دَرآستین دارد

 

دهانِ تَنگِ شیرینَش مَگَر مُلکِ سُلَیمان است

که نَقشِ خاتَمِ لَعلَش جَهان زیرِ نِگین دارد

 

لَبِ لَعلِ و خَطّ مِشکین چو آنَش هَست و اینَش هست

بِنازَم دِلبَر خود را که حُسنش آن و این دارد

 

به خواری مَنگَر اِی مُنعِم ضَعیفان و نَحیفان را

که صَدرِ مَجلِسِ عِشرَت گِدای رَهنِشین دارد

 

چو بَر رویِ زمین  باشی توانایی غَنیمَت دان

که دُوران ناتَوانی‌ها بَسی زیرِ زمین دارد

 

بَلاگردان جان و تَن دُعای مُستمَندان است

که بینَد خِیر از آن خَرمَن که ننَگ از خوشه چین دارد

 

صَبا از عِشق مَن رَمزی بِگو با آن شَهِ خوبان

که صَد جَمشید و کیخسرو غُلامِ کَمتَرین دارَد

 

و گَر گوید نمی‌خواهَم چو حافظ عاشِقِ مُفلِس

بِگوییدَش که سُلطانی گِدایی هَمنِشین دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۲

 

هَر آن که جانِبِ اَهلِ خُدا نِگَه دارد

خُداش دَر هَمه حال از بَلا نگه دارد

 

حَدیثِ دوست نَگویم مَگَر به حَضرَتِ دوست

که آشنا سُخَن آشنا نِگَه دارَد

 

دِلا مُعاش چِنان کُن که گَر بِلَغزَد پای

فِرِشتِه‌اَت به دو دَستِ دُعا نِگَه دارد

 

گَرَت هَواست که مَعشوق نَگسَلَد پِیمان

نِگاه دار سَرِ رِشته تا نِگه دارد

 

صَبا بَر آن سَرِ زُلف اَر دِل مَرا بینی

ز روی لُطف بِگویش که جا نگه دارد

 

چو گفتَمَش که دِلَم را نگاه دار چِه گفت

زِ دست بَنده چِه خیزَد خُدا نگه دارد

 

سَر و زَر و دِل و جانَم فِدای آن یاری

که حَقّ صُحبَت مِهر و وَفا نگه دارد

 

غُبار راهِ راهگذارَت کُجاست تا حافظ

به یادگار نَسیمِ صَبا نگه دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۳

 

مُطرِب عِشق عَجَب ساز و نوایی دارد

نَقشِ هَر نَغمه که زَد راه به جایی دارد

 

عالَم از ناله عُشّاق مَبادا خالی

که خوش آهَنگ و فَرَح بَخش هوایی دارد

 

پیرِ دُردی کِشِ ما گَرچه نَدارَد زَر و زور

خوش عَطابَخش و خَطاپوش خُدایی دارد

 

مُحتَرَم دار دِلَم کاین مَگَسِ قَندپَرَست

تا هواخواهِ تو شُد فَرِّ هُمایی دارد

 

از عِدالَت نَبُوَد دور گَرَش پُرسَد حال

پادشاهی که به همسایه گِدایی دارد

 

اَشکِ خونین بِنمودَم به طَبیبان گُفتَند

دَردِ عِشق اَست و جِگَرسوز دَوایی دارد

 

سِتَم از غمزه مَیاموز که دَر مَذهَبِ عِشق

هر عَمَل اَجری و هر کَرده جَزایی دارد

 

نَغز گفت آن بُتِ ترسابچه باده پرست

شادیِ رویِ کَسی خور که صَفایی دارد

 

خُسروا حافظِ دَرگاه نشین فاتِحه خواندْ

و از زَبانِ تو تَمّنایِ دُعایی دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۴

 

آن که از سُنبُل او غالیه تابی دارَد

باز با دِلشُدِگان ناز وعِتابی دارد

 

از سَرِ کِشته خود می‌گذری هَمچون باد

چه تَوان کَرد که عُمر اَست و شِتابی دارد

 

ماه خورشید نَمایَش ز پَسِ پَرده زُلف

آفتابیست که دَر پیش سَحابی دارد

 

چَشم مَن کَرد به هر گوشه رَوان سِیلِ سِرِشک

تا سَهی سَروِ تو را تازه‌تر آبی دارد

 

غمزه شوخ تو خونَم به خَطا می‌ریزَد

فُرصَتَش باد که خوش فِکر صَوابی دارد

 

آبِ حَیوان اَگَر این است که دارد لَبِ دوست

روشَن است این که خِضرْ بَهره سَرابی دارد

 

چَشم مَخمورِ تو دارَد ز دِلَم قَصدِ جِگَر

تُرکِ مَست است مَگَر مِیلِ کَبابی دارد

 

جانِ  بیمارِ مَرا نیست زِ تو روی سُؤال

ای  خوش آن خسته که از دوست جَوابی دارد

 

کِی کُنَد سویِ دِلِ خستهِ حافظ نَظَری

چَشم مَستَش که به هر گوشه خَرابی دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۵

 

شاهِد آن نیست که مویی و میانی دارد

بَنده طَلعَتِ آن  باش که آنی دارد

 

شیوه حور و پَری  گَرچه لطیف اَست وَلی

خوبی آن است و لِطافَت که فُلانی دارد

 

چِشمه چَشم مَرا اِی گُلِ خَندان دَریاب

که به اُمیدِ تو خوش آبِ رَوانی دارد

 

گوی خوبی که بَرَدَ از تو که خورشید آنجا

نه سَواریست که دَر دَست عِنانی دارد

 

دِل نِشان شُد سُخَنَم تا تو قَبولَش کردی

آری آری سُخَنِ عِشق نِشانی دارد

 

خَمِ اَبرویِ تو دَر صَنعَتِ تیراندازی

برُده از دست هَر آن کَس که کَمانی دارد

 

دَر رَهِ عِشق نَشُد کَس به یَقین مَحرَمِ راز

هر کَسی بَرحَسَبِ فِکر گُمانی دارد

 

با خَرابات نِشینان ز کِرامات مَلاف

هر سُخَن وَقتی و هر نُکته مَکانی دارد

 

مُرغ زیرَک نَزَنَد دَر چَمَنَش پَرده سَرای

هر بَهاری که به دنباله خَزانی دارد

 

مُدَّعی گو لُغَزْ و نُکته به حافظ مَفُروش

کِلکِ ما نیز زَبانی و بَیانی دارد

 

 

غَزَل    ۱۲۶

 

جان بی جَمالِ جانان مِیلِ جَهان ندارد

هر کَس که این نَدارَد حَقّا که آن ندارد

 

با هیچ کَس نِشانی زان دِلسِتان نَدیدَم

یا مَن خَبَر نَدارَم یا او نِشان ندارد

 

هر شَبنَمی دَر این رَه صَد بَحرِآتَشین اَست

دَردا که این مُعَمّا شَرح و بَیان ندارد

 

سَرمَنزِلِ فَراغَت نَتَوان ز دَست دادَن

ای سارِوان فُروکِش کاین رَه کَران ندارد

 

چَنگِ خَمیده قامَت می‌خوانَدَت به عِشرَت

بِشنو که پَند پیران هیچَت زیان ندارد

 

ای دِل طَریقِ رِندی از مُحتَسِب بیاموز

مَست است و دَر حَقّ او کَس این گُمان ندارد

 

اَحوالِ گَنجِ قارون کَاَیام داد بَر باد

دَر گوشِ دِل فروخوان تا زَر نَهان ندارد

 

گَر خود رَقیبْ شَمع است اَسرار از او بِپوشان

کآن شوخِ سربریده بَندِ زَبان ندارد

 

کَس دَر جَهان نَدارَد یک بَنده هَمچو حافظ

زیرا که چون تو شاهی کَس دَر جَهان ندارد

 

 

غَزَل    ۱۲۷

 

روشَنیِ طَلعَتِ تو ماه ندارد

پیش تو گُل رونَقِ گیاه ندارد

 

گوشه اَبرویِ توست مَنزِلِ جانَم

خوشتَر از این گوشه پادشاه ندارد

 

تا چِه کُنَد با رُخِ تو دودِ دِلِ مَن

آینه دانی که تاب آه ندارد

 

شوخی نَرگِس نِگَر که پیش تو بِشِکُفت

چَشم دَریده اَدَب نِگاه نَدارَد

 

دیدَم و آن چَشم دِل سیه که تو داری

جانِبِ هیچ آشنا نِگاه نَدارد

 

رَطلِ گِرانَم دِه اِی مُریدِ خَرابات

شادیِ شِیخی که خانقاه ندارد

 

خون خور و خامُش نِشین که آن دِل نازُک

طاقَتِ فَریاد دادخواه ندارد

 

گو بُرو وآستین به خونِ جِگَر شَوی

هر که دَر این آستانه راه ندارد

 

نِی من تَنها کِشَم تَطاولِ زُلفَت

کیست که او داغِ آن سیاه ندارد

 

حافظ اَگَر سَجده تو کرد مَکُن عیب

کافِرِ عِشق اِی صَنَم گُناه نَدارد

 

 

غَزَل    ۱۲۸

 

نیست دَر شَهر نِگاری که دِلِ ما بِبَرَد

بَختَم اَر یار شَوَد رَختَم از اینجا ببرد

 

کو حَریفی کَشِ سَرمَست که پیشِ کَرَمش

عاشِق سوخته دِل نامِ تَمّنا ببرد

 

باغبانا ز خَزان بی‌خَبَرَت می‌بینم

آه از آن روز که بادَت گُل رَعنا ببرد

 

رَهزَنِ دَهر نَخُفته‌ست مَشو ایمِن از او

اَگَر اِمروز نَبُردَست که فَردا بِبَرد

 

دَر خیال این هَمه لُعبَت به هَوَس می‌بازم

بو که صاحب نظری نامِ تَماشا ببرد

 

عِلم و فَضلی که به چِل سال دِلَم جَمع آوَرد

تَرسَم آن نَرگِس مَستانه به یغما ببرد

 

بانگ گاوی چِه صِدا بازدَهَد عِشوِه مَخَر

سامِری کیست که دَست از یَدِ بَیضا بِبَرَد

 

جامِ مینایی مِی سَدِّ رَهِ تَنگدِلیست

مَنِه اَز دَست که سِیلِ غَمَت از جا بِبَرَد

 

راهِ عِشق اَرچه کمینگاه کَمانداران اَست

هر که دانِسته رَوَد صَرفه ز اَعدا ببرد

 

حافظ اَر جان طَلَبَد غمزه مَستانه یار

خانه از غیر بِپَرداز و بِهِل تا ببرد

 

 

غَزَل    ۱۲۹

 

اَگَر نَه باده غَمِ دِل ز یادِ  ما بِبَرَد

نَهیبِ حادِثه بُنیاد ما زِ جا ببرد

 

اَگَر نه عَقل به مَستی فُروکِشد لَنگَر

چِگونه کَشتی از این وَرطِه بَلا ببرد

 

فَغان که با هَمه کَس غایِبانه باخت فَلَک

که کَس نَبْوَد که دَستی از این دَغا ببرد

 

گُذار بَر ظُلَمات اَست خِضرِ راهی کو

مَباد کآتَشِ مَحرومی آبِ ما ببرد

 

دِلِ ضَعیفَم از آن می‌کِشَد به طَرفِ چَمَن

که جان ز مَرگ به بیماری صَبا ببرد

 

طَبیب عِشق مَنَم باده دِه که این مَعجون

فَراغَت آرَد واندیشه خَطا ببرد

 

بِسوخت حافظ و کَس حالِ او به یار نَگُفت

مَگَر نَسیمِ پَیامی خُدای را ببرد

 

 

غَزَل    ۱۳۰

 

سِحَر بُلبُل حِکایت با صَبا کرد

که عِشق رویِ گُل با ما چه‌ها کرد

 

از آن رَنگِ رُخَم خون دَر دِل اُفتاد

وَز آن گُلشَن به خارَم مُبتَلا کرد

 

غُلام هِمَّتِ آن نازَنینَم

که کار خِیر بی روی و ریا کرد

 

مَن از بیگانِگان دیگَر نَنالَم

که با من هرچه کرد آن آشنا کرد

 

گَر از سُلطان طَمَع کَردَم خَطا بود

وَر از دِلبَر وَفا جُستَم جَفا کرد

 

خوشَش باد آن نَسیمِ صُبحگاهی

که دَردِ شب نشینان را دَوا کرد

 

نِقابِ گُل کَشید و زُلفِ سُنبُل

گِرِه بَندِ قَبایِ غُنچه وا کَرد

 

به هر سو بُلبُلِ عاشِق دَر اَفغان

تَنَعُّم از میانِ بادِ صَبا کرد

 

بِشارَت بَر به کویِ می فروشان

که حافظ توبه از زُهدِ ریا کرد

 

وَفا از خواجگان شَهر با مَن

کَمالِ دولَت و دین بوالوَفا کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۱

 

بیا که تُرکِ فَلَک خوانِ روزه غارَت کرد

هِلال عید به دُورِ قَدَح اِشارَت کرد

 

ثَوابِ روزه  و حَجِّ قَبول آن کَس بُرد

که خاکِ مِیکَده عِشق را زیارَت کرد

 

مَقامِ اَصلیِ ما گوشه خَرابات اَست

خُداش خِیر دَهاد آن که این عِمارَت کرد

 

بَهایِ باده چون لَعل چیست جوهرِ عَقل

بیا که سود کَسی برُد کاین تِجارَت کرد

 

نَماز دَر خَمِ آن اَبروانِ مِحرابی

کَسی کُنَد که به خونِ جِگَر طَهارَت کرد

 

فَغان که نَرگِس جَماشِ شِیخ شَهر اِمروز

نَظَر به دُردکِشان از سَرِ حِقارَت کرد

 

به رویِ یار نَظَر کُن ز دیده مِنَّت دار

که کاردیده نَظَر از سَرِ بَصارَت کرد

 

حَدیثِ عِشق زِ حافظ شِنو نَه از واعِظ

اَگَرچه صَنعَتِ بِسیار دَر عِبارَت کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۲

 

به آبِ روشَن مِی عارِفی طَهارَت کرد

علی الصَباح که مِیخانه را زیارَت کرد

 

هَمین که ساغَرِ زَرّینِ خور نَهان گردید

هِلال عید به دورِ قَدَح اِشارَت کرد

 

خوشا نَماز و نیاز کَسی که از سَرِ دَرد

به آبِ دیده و خونِ جِگَر طَهارَت کرد

 

امامِ خواجه که بودَش سَرِ نَماز دِراز

به خونِ دُختَرِ رَز خِرقِه را قَصارَت کرد

 

دِلَم ز حَلقه زُلفَش به جان خَرید آشوب

چه سود دید نَدانَم که این تِجارَت کرد

 

اَگَر امامِ جَماعَت طَلَب کُنَد اِمروز

خَبَر دَهید که حافظ به مِی طَهارَت کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۳

 

صوفی نَهاد دام  و سَرِ حُقّه باز کرد

بُنیادِ مَکر با فَلَکِ حُقّه باز کرد

 

بازی چَرخ بِشکَنَدَش بیضه دَر کُلاه

زیرا که عَرضِ شُعبَده با اَهلِ راز کرد

 

ساقی بیا که شاهِدِ رَعنایِ صوفیان

دیگَر به جِلوه آمَد و آغازِ ناز کرد

 

این مُطرِب از کُجاست که سازِ عِراق ساخت

وآهَنگ بازگَشت به راهِ حجاز کرد

 

ای  دِل بیا که ما به پَناهِ خُدا رَویم

زآنچه آستینْ کوتَه و دَستِ دِراز کرد

 

صَنعَت مَکُن که هر که مَحبَّت  نَه راست باخت

عِشقَش به رویِ دِل دَرِ مَعنی فَراز کرد

 

فَردا که پیشگاه حَقیقت شَوَد پَدید

شَرمَنده رَهروی که عَمَل بَر مَجاز کرد

 

ای کَبکِ خوش خَرام کُجا می‌رَوی بِایست

غَرّه مَشو که گُربه زاهد نَماز کرد

 

حافظ مَکُن مَلامَتِ رِندان که دَر اَزَل

ما را خُدا ز زُهدِ ریا بی‌نیاز کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۴

 

بُلبُلی خونِ دِلی خُورد و گُلی حاصِل کرد

بادِ غیرت به صَدَش خار پَریشان دِل کرد

 

طوطی ای را به خیالِ شِکَری دِل خوش بود

ناگَهَش سِیل فَنا نَقشِ اَمَل باطِل کرد

 

قُرَّة العِین مَن آن میوه دِل یادَش باد

که چِه آسان بِشُد و کار مَرا مُشکِل کرد

 

سارِوان بار من اُفتاد خُدا را مَدَدی

که اُمیدِ کَرَمم هَمرَه این مَحمِل کرد

 

رویِ خاکی و نَمِ چَشم مَرا خوار مَدار

چَرخِ فیروزه طَرَب خانه از این کَهگِل کرد

 

آه و فَریاد که اَز چَشمِ حَسودِ مَهِ چَرخ

دَر لَحَد ماه کَمان اَبرویِ مَن مَنزِل کرد

 

نَزَدی شاه رُخ و فوت شُد اِمکان حافظ

چه کُنَم بازیِ اَیام مَرا غافِل کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۵

 

چو باد عزمِ سَرِ کویِ یار خواهَم کرد

نَفَس به بویِ خوشَش مُشکبار خواهم کرد

 

به هَرزه بی مِی ومَعشوق عُمر می‌گُذَرَد

بِطالَتَم بَس از اِمروز کار خواهم کرد

 

هر آبروی که اَندوختم ز دانِش و دین

نِثار خاک رَهِ آن نِگار خواهم کرد

 

چو شَمعِ صُبحدَمَم شُد ز مِهرِ او روشَن

که عُمر دَر سَرِ این کار و بار خواهم کرد

 

به یادِ چَشم تو خود را خَراب خواهم ساخت

بِنایِ عَهدِ قَدیم اُستُوار خواهم کرد

 

صَبا کُجاست که این جانِ خون گِرِفته چو گُل

فِدای نِکهَتِ گیسوی یار خواهم کرد

 

نِفاق و زَرق نَبَخشَد صَفایِ دِل حافظ

طَریقِ رِندی و عِشق اِختیار خواهَم کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۶

 

دَست دَر حَلقه آن زُلفِ دوتا نَتَوان کَرد

تَکیه بَر عَهد تو و بادِ صَبا نَتوان کرد

 

آنچه سَعی اَست مَن اَندَر طَلَبَت بِنمایم

این قَدَر هَست که تَغییر قَضا نتوان کرد

 

دامَنِ دوست به صَد خونِ دِل اُفتاد به دست

به فُسوسی که کُنَد خَصم رَها نتوان کرد

 

عارِضَش را به مَثَل ماهِ فَلَک نتوان گُفت

نِسبَتِ دوست به هر بی سَر و پا نتوان کرد

 

سَروبالایِ من آنگَه که دَر آیَد به سَماع

چه مِحَلّ جامهْ جان را که قَبا نتوان کرد

 

نَظَرِ پاک تَوانَد رُخ جانان دیدَن

که دَر آیینه نظر جُز به صَفا نتوان کرد

 

مُشکِلِ عِشق نَه دَر حوصِله دانِشِ ماست

حَلِّ این نُکته بِدین فِکر خَطا نتوان کرد

 

غیرتَم کُشت که مَحبوب جَهانی لیکَن

روز و شب عَربَده با خَلق خُدا نتوان کرد

 

من چِه گویم که تو را نازُکیِ طَبعِ لطیف

تا به حَدّیست که آهِسته دُعا نتوان کرد

 

بِجُز اَبرویِ تو مِحراب دِل حافظ نیست

طاعَتِ غیرِ تو دَر مَذهَبِ ما نتوان کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۷

 

دِل از من بُرد و روی از من نَهان کرد

خُدا را با که این بازی تَوان کَرد

 

شَب تَنهاییَم دَر قَصدِ جان بود

خیالَش لُطف‌های بی‌کَران کرد

 

چِرا چون لاله خونین دِل نَباشم

که با ما نَرگِس او سَرگِران کرد

 

که را گویم که با این دَردِ جان سوز

طَبیبم قَصدِ جان ناتوان کرد

 

بِدان سان سوخت چون شَمعَم که بَر من

صُراحی گِریِه و بَربَط فَغان کرد

 

صَبا گَر چاره داری وَقت وقت اَست

که دَردِ اِشتیاقَم قَصدِ جان کرد

 

میانِ مِهربانان کِی  تَوان گُفت

که یارِ ما چُنین گفت و چِنان کرد

 

عَدو با جان حافظ آن نَکَردی

که تیرِ چَشم آن اَبروکَمان کرد

 

 

غَزَل    ۱۳۸

 

یاد باد آن که زِ  ما وقت سَفَر یاد نکرد

به وِداعی دِلِ غَمدیده ما شاد نکرد

 

آن جَوانبَخت که می‌زَد رَقَمِ خِیر و قَبول

بَندهِ پیر نَدانَم زِ چِه آزاد نکرد

 

کاغَذین جامه به خوناب بِشویم که فَلَک

رَهنمونیم به پایِ عَلَمِ داد نَکَرد

 

دِل به اُمیدِ صِدایی که مَگَر دَر تو رِسَد

ناله‌ها کرد دَر این کوه که فَرهاد نکرد

 

سایه تا بازگرفتی ز چَمَن مُرغ سِحَر

آشیان دَر شِکَنِ طُرِّه شمشاد نکرد

 

شایَد اَر پیکِ صَبا از تو بیاموزَد کار

زان که چالاکتَر از این حَرِکَت باد نکرد

 

کِلکِ مَشّاطِه صُنعش نَکِشَد نَقشِ مُراد

هر که اِقَرار بِدین حُسنِ خُداداد نکرد

 

مُطرِبا پَردِه بِگَردان و بِزَن راهِ عِراق

که بِدین راه بِشُد یار و زِ ما یاد نکرد

 

غَزَلیاتِ عِراقیست سرود حافظ

که شنید این رَه دِلسوز که فَریاد نکرد

 

 

غَزَل    ۱۳۹

 

رو بَر رَهَش نَهادَم و بر مَن گُذَر نکرد

صَد لُطف چشم داشتم و یک نَظَر نَکَرد

 

سِیلِ سِرِشکِ ما ز دِلَش کین به دَر نَبُرد

دَر سَنگِ خارِه  قَطره باران اَثَر نکرد

 

یا رَب تو آن جوانِ دِلاوَر نِگاه دار

کَز تیرِ آهِ گوشه نِشینان حَذَر نکرد

 

ماهی و مُرغ دوش زِ اَفغان من نَخُفت

وان شوخ دیده بین  که سَر از خواب برنکرد

 

می‌خواستَم که میرَمَش اَندَر قَدَم چو شَمع

او خود گُذَر به ما چو نَسیمِ سِحَر نکرد

 

جانا کُدام سَنگدِلِ بی‌کفایَتیست

کو پیشِ زَخمِ تیغِ تو جان را سپر نکرد

 

کِلکِ زبان بریده حافظ دَر اَنجُمَن

با کَس نَگُفت رازِ تو تا تَرکِ سَر نکرد

 

 

غَزَل    ۱۴۰

 

دِلبَر بِرَفت  و دِلشُدِگان را خَبَر نکرد

یادِ حَریفِ شَهر و رَفیقِ سَفَر نکرد

 

یا بَختِ مَن طَریقِ مُرُوَّت فُروگُذاشت

یا او به شاهراهِ طَریقَت گُذَر نکرد

 

گفتم مَگَر به گِریِه دِلَش مِهربان کُنَم

چون سَخت بود دَر دِلِ سَنگَش اَثَر نکرد

 

شوخی مَکُن که مُرغِ دِلِ بی‌قَرارِ مَن

سودای دام عاشِقی از سَر به دَر نَکَرد

 

هر کَس که دید رویِ تو بوسید چَشم من

کاری که کرد دیده من بی نَظَر نکرد

 

من ایستاده تا کُنمَش جان فِدا چو شَمع

او خود گُذَر به ما چو نَسیمِ سِحَر نکرد

 

 

غَزَل    ۱۴۱

 

دیدی اِی دِل که غَمِ عِشق دِگَربار چِه کرد

چون بِشُد دِلبَر و با یارِ وَفادار چه کرد

 

آه از آن نَرگِسِ جادو که چه بازی اَنگیخت

آه از آن مَست که با مَردُمِ هُشیار چه کرد

 

اَشکِ مَن رَنگِ شَفَق یافت ز بی‌مِهریِ یار

طالِع بی‌شفقت بین که دَر این کار چه کرد

 

بَرقی از مَنزِلِ لِیلی بِدِرَخشید سِحَر

وَه که با خَرمَنِ مَجنونِ دِل اَفگار چه کرد

 

ساقیا جام مِی‌اَم دِه که نِگارَنده غِیب

نیست مَعلوم که دَر پَردِه اَسرار چه کرد

 

آن که پُرنَقش زَد این دایره مینایی

کَس نَدانِست که دَر گَردِشِ پَرگار چه کرد

 

فِکر عِشق آتَشِ غَمِ دَر دِل حافظ زَد و سوخت

یارِ دیرینه بِبینید که با یار چه کرد

 

 

غَزَل    ۱۴۲

 

دوستان دُختَرِ رَز توبه ز مَستوری کرد

شَد سویِ مُحتَسِب و کار به دَستوری کرد

 

آمَد از پَردِه به مَجلِس عَرَقش پاک کُنید

تا نگویند حَریفان که چِرا دوری کرد

 

مُژدِگانی بِده اِی دِل که دِگَر مُطرِب عِشق

راهِ مَستانه زد و چاره مَخموری کرد

 

نه به هفت آب که رَنگَش به صَد آتَش نَرَوَد

آنچه با خِرقِه زاهد مِی اَنگوری کرد

 

غُنچهِ گُلبُنِ وَصلَم ز نَسیمَش بِشِکُفت

مُرغِ خوشخوان۫ طَرَب از بَرگِ گُلِ سوری کرد

 

حافظ افتادگی از دَست مَدِه زان که حَسود

عِرض و مال و دِل و دین دَر سَرِ مَغروری کرد

 

 

غَزَل    ۱۴۳

 

سال‌ها دِل طَلَب جامِ جَم از ما می‌کرد

وآنچه خود داشت ز بیگانه تَمّنا می‌کرد

 

گوهَری کَز صَدَفِ کون ومَکان بیرون اَست

طَلَب۫ از گُمشُدِگانِ لَب دَریا می‌کرد

 

مُشکِلِ خویش بَرِ پیرِ مُغان بُردَم دوش

کو به تأییدِ نظر حَلِّ مُعَمّا می‌کرد

 

دیدَمَش خُرَّم و خَندان قَدَح باده به دَست

و اَندَر آن آینه صَد گونه تَماشا می‌کرد

 

گُفتَم این جامِ جَهان بین به تو کِی داد حَکیم

گفت آن روز که این گُنبَدِ مینا می‌کرد

 

بیدِلی دَر هَمه اَحوال خُدا با او بود

او نمی‌دیدَش و از دور خُدا را می‌کرد

 

این هَمه شُعبَده عَقل که می‌کرد اینجا

سامِری  پیشِ عَصا و یَدِ بَیضا می‌کرد

 

گفت آن یار کَزاو گَشت سَرِ دار بُلَند

جُرمَش این بود که اَسرار هویدا می‌کرد

 

فیضِ روح اُلقُدُس اَر باز مَدَد فرماید

دیگَران هم بکُنَند آنچه مَسیحا می‌کرد

 

گفتَمَش سِلسِله زُلفِ بُتان از پِیِ چیست

گفت حافظ گِلِه‌ای از دِل شِیدا می‌کرد

 

 

غَزَل    ۱۴۴

 

به سِرّ جامِ جَم آنگَه نظر تَوانی کرد

که خاک مِیکَده کُحلِ بَصَر تَوانی کرد

 

مَباش  بی مِی ومُطرِب که زیرِ طاقِ سِپِهر

بِدین تَرانه غَمِ از دِل به دَر تَوانی کرد

 

گُل مُراد تو آنگَه نِقاب بُگشاید

که خِدمَتَش چو نَسیمِ سِحَر توانی کرد

 

گِدایی دَرِ مِیخانه طُرفه اِکسیریست

گَر این عَمَل بِکُنی خاک زَر توانی کرد

 

به عزمِ مَرحَله عِشق پیش نِه قَدَمی

که سودها کنی اَر این سَفَر توانی کرد

 

تو کز سَرای طَبیعَت نمی‌رَوی بیرون

کُجا به کویِ طَریقَت گُذَر توانی کرد

 

جَمالِ یار ندارد نِقاب و پَردِه وَلی

غُبار رَه بِنشان تا نظر توانی کرد

 

بیا که چاره ذوق حُضور و نَظمِ امور

به فیض بخشی اَهلِ نَظَر توانی کرد

 

وَلی تو تا لَبِ مَعشوق و جامِ مِی خواهی

طَمَع مَدار که کارِ دِگَر توانی کرد

 

دِلا ز نورِ هِدایَت گَر آگَهی یابی

چو شَمع خَنده زَنان تَرکِ سَر توانی کرد

 

گَر این نَصیحَت شاهانه بِشنَوی حافظ

به شاهراهِ حَقیقت گُذَر توانی کرد

 

 

غَزَل    ۱۴۵

 

چه مستی اَست نَدانَم که رو به ما آوَرد

که بود ساقی واین باده از کُجا آورد

 

تو نیز باده به چنگ آر و راهِ صَحرا گیر

که مُرغ نَغمه سرا سازِ خوش نَوا آورد

 

دِلا چو غُنچه شِکایَت ز کارِ بَسته مَکُن

که بادِ صُبح نَسیمِ گِرِه گُشا آورد

 

رِسیدن گُل و نَسرین به خِیر و خوبی باد

بَنفَشه شاد و کَش آمَد سَمَن صَفا آورد

 

صَبا به خوش خَبَری هُدهُدِ سُلَیمان است

که مُژده طَرَب از گُلشَن سَبا آورد

 

عَلاج ضَعفِ دِلِ ما کِرِشمه ساقیست

بَرآر سَر که طَبیب آمَد و دَوا آورد

 

مُریدِ پیرِ مُغانَم ز مَن مَرَنج اِی شِیخ

چِرا که وَعده تو کردی و او به جا آورد

 

به تَنگ چَشمی آن تُرکِ لَشکَری نازم

که حَمله بَر من دَرویش یک قَبا آورد

 

فَلَک غُلامیِ حافظ کُنون به طُوع کند

که اِلتِجا به دَر دولَتِ شُما آورد

 

 

غَزَل    ۱۴۶

 

صَبا وَقتِ سِحَر بویی ز زُلفِ یار می‌آوَرد

دِلِ شوریده ما را به بو دَر کار می‌آورد

 

من آن شِکلِ صِنوبَر را ز باغ دیده بَرکَندَم

که هر گُل کز غَمَش بِشکُفت مِحنَت بار می‌آورد

 

فُروغِ ماه می‌دیدَم زِ بام  قَصرِ او روشَن

که رو از شَرم آن خورشید دَر دیوار می‌آورد

 

ز بیمِ غارَتِ عِشقَش دِلِ پرخون رَها کَردَم

وَلی می‌ریخت خون و رَه بدان هَنجار می‌آورد

 

به قولِ مُطرِب و ساقی بُرون رَفتَم گَه و بی‌گَه

کز آن راهِ گران قاصد خَبَر دُشوار می‌آورد

 

سَراسَر بَخشِش جانان طَریقِ لُطف و اِحسان بود

اَگَر تَسبیح می‌فَرمود اگر زُنّار می‌آورد

 

عَفاالله چینِ اَبرویش اَگَرچه ناتوانم کرد

به عِشوِه هم پَیامی بَر سَرِبیمار می‌آورد

 

عَجَب می‌داشتَم دیشَب ز حافظ جام و پِیمانه

وَلی مَنعَش نمی‌کَردَم که صوفی وار می‌آورد

 

 

غَزَل    ۱۴۷

 

نَسیمِ بادِ صَبا دوشَم آگَهی آوَرد

که روزِ مِحنَت و غَم رو به کوتَهی آورد

 

به مُطرِبان صبوحی دَهیم جامه چاک

بِدین نَوید که بادِ سِحَرگَهی آورد

 

بیا بیا که تو حورِ بِهِشت را رِضوان

دَر این جَهان ز بَرایِ دِلِ رَهی آورد

 

هَمی‌‌رَویم به شیراز با عِنایتِ بَخت

زِهی رَفیق که بَختَم به هَمرَهی آورد

 

به جَبر خاطِر ما کوش کاین کُلاه نَمَد

بَسا شِکَست که با اَفسَرِ شَهی آورد

 

چه ناله‌ها که رِسید از دِلَم به خَرمَنِ ماه

چو یاد عارِضِ آن ماهِ خَرگَهی آورد

 

رساند رایَتِ منصور بَر فَلَک حافظ

که اِلتِجا به جِنابِ شَهَنشَهی آورد

 

 

غَزَل    ۱۴۸

 

یارم چو قَدَح به دَست گیرَد

بازارِ بُتان شِکَست گیرد

 

هر کَس که بدید چَشم او گُفت

کو مُحتَسِبی که مَست گیرد

 

دَر بَحر فتاده‌ام چو ماهی

تا یار مَرا به شَست گیرد

 

دَر پاش فتاده‌ام به زاری

آیا بُوَد آن که دست گیرد

 

خُرَّم دِلِ آن که هَمچو حافظ

جامی ز مِیِ اَلَست گیرد

 

 

غَزَل    ۱۴۹

 

دِلَم جُز مِهرِ مَهرویان طَریقی بَر نمیگیرَد

زِ  هَر دَر می‌دهم پَندَش وَلیکَن دَر نمی‌گیرد

 

خُدا را اِی نَصیحَت گو حَدیثِ ساغَر ومِی گو

که نَقشی دَر خیال ما از این خوشتَر نمی‌گیرد

 

بیا اِی ساقی گُلرُخ بیاوَر باده رَنگین

که فِکری دَر درونِ ما از این بِهتَر نمی‌گیرد

 

صُراحی می‌کِشَم پِنهان و مَردُم دَفتَر اِنگارَند

عَجَب گَر آتَشِ این زَرق دَر دَفتَر نمی‌گیرد

 

مَن این دَلقِ مُرَّقَع را بِخواهَم سوختَن روزی

که پیرِ می فروشانش به جامی بَر نمی‌گیرد

 

از آن رو هَست یاران را صَفاها با مِی لَعلَش

که غِیر اَز راستی نَقشی دَر آن جوهر نمی‌گیرد

 

سَر و چَشمی چُنین دِلکَش تو گویی چَشم از او بَردوز

بُرو کاین وَعظ بی‌مَعنی مَرا دَر سَر نمی‌گیرد

 

نَصیحَت گوی رِندان را که با حُکمِ قَضا جَنگ اَست

دِلَش بَس تَنگ می‌بینم مَگَر ساغَر نمی‌گیرد

 

میانِ گِریِه می‌خندم که چون شَمع اَندَر این مَجلِس

زَبانِ آتَشینَم هست لیکَن دَر نمی‌گیرد

 

چه خوش صِیدِ دِلَم کَردی بِنازَم چَشم مَستَت را

که کَس مُرغان وَحشی را از این خوشتَر نمی‌گیرد

 

سُخَن دَر اِحتیاج ما و اِستِغنای مَعشوق است

چه سود افسونگری اِی دِل که دَر دِلبَر نمی‌گیرد

 

مَن آن آیینه را روزی به دَست آرم سِکَندَروار

اَگَر می‌گیرد این آتَش زَمانی وَر نمی‌گیرد

 

خُدا را رَحمی اِی مُنعِم که دَرویشِ سَرِ کویَت

دَری دیگَر نمی‌دانَد رَهی دیگَر نمی‌گیرد

 

بِدین شِعرِ تَر شیرین ز شاهَنشَه عَجَب دارم

که سَر تا پایِ حافظ را چِرا دَر زَر نمی‌گیرد

 

 

غَزَل    ۱۵۰

 

ساقی اَر باده از این دَست به جام اندازد

عارِفان را هَمه دَر شُربِ مُدام اندازد

 

ور چُنین زیرِ خَمِ زُلف نَهَد دانه خال

اِی بَسا مُرغِ خِرَد را که به دام اندازد

 

ای خوشا دولَت آن مَست که دَر پایِ حَریف

سَر ودَستار نَدانَد که کُدام اندازد

 

زاهدِ خام که اِنکارِ مِی و جام کُنَد

پُخته گَردَد چو نظر بَر مِی خام اندازد

 

روز دَر کَسبِ هُنَر کوش که مِی خُوردَنِ روز

دِل چون آینه دَر زَنگِ ظَلام اندازد

 

آن زَمان وَقت مِی صُبح فُروغ اَست که شَب

گِردِ خَرگاه اُفُق پَردِه شام اندازد

 

باده با مُحتَسِبِ شَهر نَنوشی زِنهار

بَخُورَد باده‌اَت و سَنگ به جام اندازد

 

حافظا سَر ز کُلَه گوشه خورشید بَرآر

بَختَت اَر قُرعِه بدان ماهِ تَمام اندازد

 

 

غَزَل    ۱۵۱

 

دَمی با غَم بِسَر بردن جَهان یک سَر نمی‌اَرزَد

به مِی بِفروش دَلقِ ما کَز این بِهتَر نمی‌ارزد

 

به کویِ می فروشانش به جامی بَر نمی‌گیرَند

زِهی سَجّاده تَقوا که یک ساغَر نمی‌ارزد

 

رَقیبَم سَرزَنِش‌ها کرد کز این باب رُخ برتاب

چه اُفتاد این سَرِ ما را که خاک دَر نمی‌ارزد

 

شُکوه تاجِ سُلطانی که بیمِ جان دَر او دَرج اَست

کُلاهی دِلکَش است اما به تَرکِ سَر نمی‌ارزد

 

چه آسان می‌نِمود اَوَّل غَمِ دَریا به بویِ سود

غَلَط کَردَم که این طوفان به صَد گوهَر نمی‌ارزد

 

تو را آن به که روی خود ز مُشتاقان بِپوشانی

که شادیِ جَهانگیری غَمِ لَشکَر نمی‌ارزد

 

چو حافظ دَر قَناعَت کوش و از دُنیی دون بُگذَر

که یک جُو مِنَّتِ دونان دو صَد مَن زَر نمی‌ارزد

 

 

غَزَل    ۱۵۲

 

دَر اَزَل پَرتو حُسنت ز تَجَّلی دَم زد

عِشق پِیدا  شُد و آتَش به هَمه عالَم زد

 

جِلوه‌ای کرد رُخَت دیدِ مَلَک عِشق نَداشت

عینِ آتَش شُد از این غیرت و بَر آدَم زد

 

عَقل می‌خواست کز آن شُعله چِراغ افروزد

بَرقِ غیرت بِدِرَخشید و جَهان برهم زد

 

مُدَّعی خواست که آید به تَماشاگَه راز

دَستِ غِیب آمَد و بر سینه نامَحرَم زد

 

دیگَران قُرعِهِ قِسمَت هَمه بر عِیش زدند

دِل غمدیده ما بود که هَم بَر غَم زَد

 

جانِ عُلوی هَوَسِ چاهِ زَنَخدانِ تو داشت

دست دَر حَلقه آن زُلفِ خَم اَندَر خَم زد

 

حافظ آن روز طَرَبنامه عِشقِ تو نِوِشت

که قَلَم بر سَرِ اَسبابِ دِلِ خُرَّم زَد

 

 

غَزَل    ۱۵۳

 

سِحَر چون خُسرو خاوَر عَلَم بَر کوهساران زَد

به دَستِ مَرحِمَت یارم دَر اُمیدواران زد

 

چو پیشِ صُبح روشَن شُد که حال مِهرِ گَردون چیست

بَر آمَد خَنده خوش بر غرور کامگاران زد

 

نِگارَم دوش دَر مَجلِس به عزمِ رَقص چون بَرخاست

گِرِه بِگشود از اَبرو و بر دِل‌های یاران زد

 

مَن از رَنگِ صَلاح  آن  دَم به خونِ دِل بِشُستَم دَست

که  چَشمِ باده پِیمایش صَلا بر هوشیاران زد

 

کُدام آهَن دِلَش آموخت این آیینِ عَیاری

کز اَوَّل چون بُرون آمَد رَهِ شب زنده داران زد

 

خیالِ شَهسَواری پُخت و شُد ناگَه دِلِ مِسکین

خُداوَندا نِگَه دارَش که بر قَلب سَواران زد

 

دَر آب و رَنگ رُخسارَش چِه جان دادیم و خون خُوردیم

چو نَقشَش دَست داد اَوَّل رَقَم بر جان سپاران زد

 

منش با خِرقِه پَشمین کُجا اَندَر کَمَند آرم

زِرِه مویی که مُژگانَش رَهِ خنجرگزاران زد

 

شَهَنشاهِ مُظَفَّر شجاع ملک و دین مَنصور

که جودِ بی‌دَریغَش خَنده بر اَبر بَهاران زد

 

از آن ساعت که جامِ مِی به دَست او مُشَرَّف شد

زَمانه ساغَر شادی به یادِ میگُساران زد

 

ز شمشیرِ سراَفشانَش ظَفَر آن روز بِدِرَخشید

که چون خورشیدِ اَنجم سوز تَنها بر هِزاران زد

 

دَوامِ عُمر و مُلکِ او بِخواه از لُطف حَقّ اِی دِل

که چَرخ این سِکِّهِ دولَت به دُورِ روزگاران زد

 

نظر بر قُرعِهِ توفیق و یُمنِ دولَت شاه اَست

بِده کامِ دِلِ حافظ که فالِ بَختیاران زد

 

 

غَزَل    ۱۵۴

 

راهی بِزَن که آهی بَر سازِ آن  تَوان زد

شِعری بخوان که با او رَطلِ گِران توان زد

 

بر آستان جانان گَر سَر توان نَهادَن

گُلبانگِ سَربُلَندی بر آسمان توان زد

 

قد خَمیده ما سَهلَت نَماید اما

بر  چَشمِ دُشمَنان تیر از این کَمان توان زد

 

دَر خانقَه نگنجد اَسرار عِشق بازی

جامِ مِی مُغانه هم با مُغان توان زد

 

دَرویش را نَباشَد بَرگِ سَرایِ سُلطان

ماییم و کُهنه دَلقی کآتَش دَر آن توان زد

 

اَهلِ نَظَر دوعالَم دَر یک نظر بِبازَند

عِشق اَست و داوِ اَوَّل بر نَقد جان توان زد

 

گَر دولَت وِصالَت خواهَد دَری گُشودَن

سَرها بِدین تَخَیُّل بر آستان توان زد

 

عِشق و شَباب و رِندی مَجموعه مُراد است

چون جَمع شُد مَعانی گویِ بَیان زد

 

شد رَهزَنِ سَلامَت زُلف تو وین عَجَب نیست

گَر راه زَن تو  باشی صَد کاروان توان زد

 

حافظ به حَقّ قرآن کز شید و زَرق بازآی

باشَد که گویِ عِیشی دَر این جَهان توان زد

 

 

غَزَل    ۱۵۵

 

اَگَر روم ز پِی اَش فِتنِه‌ها بَراَنگیزَد

وَر از طَلَب بنشینم به کینه بَرخیزَد

 

و گَر به رَهگُذری یک دَم از وَفاداری

چو گَرد دَر پِی اَش افتم چو باد بگریزد

 

و گَر کُنَم طَلَب نیم بوسه صَد اَفسوس

ز حُقّه دَهَنَش چون شِکَر فروریزَد

 

مَن آن فَریب که دَر نَرگِس تو می‌بینم

بَس آبِ روی که با خاکِ رَه بَرآمیزد

 

فَراز وشیب بیابانِ عِشق دام بَلاست

کُجاست شیردِلی کز بَلا نَپَرهیزَد

 

تو عُمر خواه و صبوری که چَرخ شُعبَده باز

هِزار بازی از این طُرفه ‌تر بَراَنگیزَد

 

بَر آستانه تَسلیم سَر بِنِه حافظ

که گَر سِتیزه کنی روزگار بِستیزد

 

 

غَزَل    ۱۵۶

 

به حُسن  و خُلق و وَفا کَس به یار ما نَرِسَد

تو را دَر این سُخَن اِنکار کار ما نرسد

 

اَگَرچه حُسن فروشان به جِلوه آمده‌اند

کَسی به حُسن و مَلاحَت به یار ما نرسد

 

به حَقّ صُحبَتِ دیرین که هیچ مَحرَمِ راز

به یار یک جِهَتِ حَقّ گُزار ما نرسد

 

هِزار نَقش بَرآیَد ز کِلکِ صُنع و یکی

به دِلپَذیری نَقشِ نِگارِ ما نرسد

 

هِزار نَقد به بازار کائِنات آرند

یکی به سِکِّه صاحِب عَیار ما نرسد

 

دَریغ قافِله عُمر کآن چِنان رَفتَند

که گَردِشان به هوای دیار ما نرسد

 

دِلا ز رَنج حَسودان مَرَنج و واثِق باش

که بَد به خاطِرِ اُمیدوار ما نَرِسَد

 

چِنان بزی که اَگَر خاکِ رَه شَوی کَس را

غُبار خاطِری از رَهگُذارِ ما نرسد

 

بِسوخت حافظ و تَرسَم که شَرح قِصّه او

به سَمع پادشَهِ کامگار ما نرسد

 

 

غَزَل    ۱۵۷

 

هر که را با خَطّ سَبزَت سَرِ سودا باشَد

پای از این دایره بیرون نَنَهَد تا باشَد

 

مَن چو از خاک لَحَد لاله صفت بَرخیزَم

داغ سودای توام سِرِّ سُویَدا باشَد

 

تو خود اِی گوهَرِ یکدانه کُجایی آخِر

کز غَمَت دیده مَردُم هَمه دَریا باشَد

 

از بُنِ هر مُژه‌اَم آب رَوان اَست بیا

اگَرَت مِیلِ لَبِ جوی و تَماشا باشَد

 

چون گُل و مِی دَمی از پَردِه بُرون آی و دَرآ

که دِگَرباره مُلاقات نَه پِیدا باشَد

 

ظِلِّ مَمدود خَمِ زُلفِ توام بَر سَر باد

کاَندَر این سایه قَرار دِل شِیدا باشَد

 

چَشمت از ناز به حافظ نَکُنَد مِیل آری

سَرگِرانی صِفَتِ نَرگِس رَعنا باشَد

 

 

غَزَل    ۱۵۸

 

مَن  و اِنکارِ شَراب این چِه حِکایت باشَد

غالبأ این قَدَرَم عَقل و کِفایَت باشَد

 

تا به غایَت رَهِ مِیخانه نمی‌دانِستَم

وَرنَه مَستوری ما تا به چِه غایَت باشَد

 

زاهِد و عُجب و نَماز و من و مَستی و ‌نیاز

تا تو را خود ز میان با که عِنایت باشَد

 

زاهد اَر راه به رِندی نَبَرَد معذور اَست

عِشق کاریست که موقوفِ هِدایَت باشَد

 

من که شَب‌ها رَهِ تَقوا زده‌ام با دَف  و چنگ

این زَمان سَر به رَه آرم چِه حِکایت باشَد

 

بَنده پیرِ مُغانَم که ز جَهلَم بِرَهاند

پیرِ ما هرچه کُنَد عینِ عِنایت باشَد

 

دوش از این غُصّه نَخُفتَم که رَفیقی می‌گُفت

حافظ اَر مَست بُوَد جایِ شِکایَت باشَد

 

 

غَزَل    ۱۵۹

 

نَقدِ صوفی نَه هَمه صافیِ بی‌غَش باشَد

اِی بَسا خِرقِه که مُستوجِب آتَش باشَد

 

صوفی ما که ز وِردِ سِحَری مَست شدی

شامگاهش نِگَران باش که سَرخوش باشَد

 

خوش بُوَد گَر محک تَجرُبه  آیَد به میان

تا سیه روی شود هر که دَر او غَش باشَد

 

خَطّ ساقی گَر از این گونه زند نَقشِ بَر آب

اِی بَسا رُخ که به خونابه مُنَقَّش باشَد

 

ناز پَروَردِ تَنَعُّم نَبَرَد راه به دوست

عاشِقی شیوه رِندانِ بَلاکِش باشَد

 

غَمِ دُنیی دَنی چَند خوری باده بِخور

حِیف باشَد دِل دانا که مُشَوَّش باشَد

 

دَلق وسَجّاده حافظ بِبَرَد باده فروش

گَر شَرابَش ز کَفِ ساقیِ مَهوَش باشَد

 

 

غَزَل    ۱۶۰

 

خوش اَست خَلوَت اَگَر یار یارِ مَن باشَد

نه من بِسوزَم و او شَمع اَنجُمَن باشَد

 

من آن نِگینِ سُلیمان به هیچ نَستانَم

که گاه گاه بَر او دَست اَهرِمَن باشَد

 

رَوا مَدار خُدایا که دَر حَریمِ وِصال

رَقیب مَحرَمِ و حِرمان نَصیب من باشَد

 

هُمای گو مَفِکن سایه شَرَف هَرگَز

دَر آن دیار که طوطی کَم از زَغَن باشَد

 

بَیانِ شوق چِه حاجَت که سوزِ آتَش دِل

تَوان شِناخت ز سوزی که دَر سُخَن باشَد

 

هوای کویِ تو از سَر نَمی‌رَوَد آری

غَریب را دِل سَرگَشته با وَطَن باشَد

 

به سان سوسَن اگر دَه زَبان شود حافظ

چو غُنچه پیشِ تُواَش مُهر بَر دَهَنِ باشَد

 

 

غَزَل    ۱۶۱

 

کِی شِعرِ تَر اَنگیزَد خاطِر که حَزین باشَد

یک نُکته از این مَعنی گُفتیم و هَمین باشَد

 

از لَعلِ تو گَر یابَم انگشتریِ زِنهار

صَد مُلکِ سُلَیمانَم دَر زیرِ نگین باشَد

 

غَمناک نَبایَد بود از طَعنِ حَسود اِی دِل

شایَد که چو وابینی خِیر تو دَر این باشَد

 

هَرکو نَکُنَد فهمی زین کِلکِ خیال اَنگیز

نَقشَش به حرام اَر خود صورَتگَرِ چین باشَد

 

جامِ مِی و خونِ دِل هر یک به کَسی دادَنَد

دَر دایره قِسمَت اوضاع چُنین باشَد

 

دَر کارِ گُلاب و گُل حُکمِ اَزَلی این بود

کاین شاهِدِ بازاری وان پَردِه نِشین باشَد

 

آن نیست که حافظ را رِندی بِشُد از خاطِر

کاین سابِقِه پیشین تا روزِ پَسین باشَد

 

 

غَزَل    ۱۶۲

 

خوش آمَد گُل وَز آن خوشتَر نَباشَد

که دَر دَستَت بِجُز ساغَر نَباشَد

 

زَمان خوشدلی دَریاب و دُرّ یاب

که دایِم دَر صَدَف گوهَر نَباشَد

 

غَنیمَت دان و مِی خور دَر گُلِستان

که گُل تا هَفته دیگَر نباشد

 

ایا پرلَعل کرده جامِ زَرّین

بِبَخشا بَر کَسی کِش زَر نَباشَد

 

بیا اِی شِیخ و از خُمخانه ما

شَرابی خورکه دَر کوثَر نباشَد

 

بِشوی اوراق اَگَر هَم دَرس مایی

که عِلمِ عِشق دَر دَفتَر نَباشَد

 

ز مَن بنیوش و دِل دَر شاهِدی بند

که حُسنَش بَسته زیور نَباشَد

 

شَرابی بی خُمارَم بَخش یا رَب

که با وِی هیچ دَرد سَر نَباشَد

 

من از جان بَنده سُلطان اُوِیسَم

اَگَرچه یادَش از چاکِر نَباشَد

 

به تاج عَالم آرایَش که خورشید

چُنین زیبَنده اَفسَر نَباشَد

 

کَسی گیرَد خَطا بَر نَظمِ حافظ

که هیچَش لُطف دَر گوهَر نَباشَد

 

 

غَزَل    ۱۶۳

 

گُل بی رُخ یار خوش نَباشَد

بی باده بَهار خوش نَباشَد

 

طَرفِ چَمَن و طَوافِ بُستان

بی لاله عِذار خوش نَباشَد

 

رَقصیدَن سَرو و حالَت گُل

بی صوتِ هِزار خوش نَباشَد

 

با یار شِکَرلب گُل اَندام

بی بوس و کِنار خوش نَباشَد

 

هر نَقش که دَست عَقل بندد

جُز نَقشِ نِگار خوش نَباشَد

 

جان نَقدِ مُحَقَر اَست حافظ

از بَهر نِثار خوش نَباشَد

 

 

غَزَل    ۱۶۴

 

نَفَسِ بادِ صَبا مُشک فِشان خواهَد شَد

عالَمِ پیر دِگَرباره جوان خواهد شد

 

اَرغَوان جام عَقیقی به سَمَن خواهد داد

چَشم نَرگِس به شَقایِق نِگَران خواهد شد

 

این تَطاول که کَشید از غَمِ هِجران بُلبُل

تا سراپَردِه گُل نَعره زَنان خواهد شد

 

گَر ز مَسجَد به خَرابات شدم خُرده مَگیر

مَجلِسِ وَعظ دِراز اَست و زَمان خواهد شُد

 

ای دِل اَر عِشرَتِ اِمروز به فَردا فِکَنی

مایه نَقدِ بَقا را که ضِمان خواهد شد

 

ماهِ شَعبان مَنِه از دَست قَدَح کاین خورشید

از نظر تا شَبِ عید رمضان خواهد شد

 

گُل عَزیز است غَنیمَت شِمُریدَش صُحبَت

که به باغ آمَد از این راه و از آن خواهد شد

 

مُطرِبا مَجلِس اُنس است غَزَل خوان و سرود

چَند گویی که چُنین رَفت و چِنان خواهد شد

 

حافظ از بَهر تو آمَد سویِ اِقلیمِ وُجود

قَدَمی نِه به وِداعَش که رَوان خواهد شد

 

 

غَزَل    ۱۶۵

 

مَرا مِهرِ سیه چَشمان ز  سَر بیرون نَخواهَد شَد

قَضای آسمان اَست این و دیگرگون نخواهد شد

 

رَقیب آزارها فَرمود و جایِ آشتی نگذاشت

مَگَر آه سِحَرخیزان سویِ گَردون نخواهد شد

 

مرا روزِ اَزَل کاری بِجُز رِندی نفَرمودند

هر آن قِسمَت که آنجا رَفت از آن اَفزون نخواهد شد

 

خُدا را مُحتَسِب ما را به فَریاد دَف و نِی بَخش

که سازِ شَرع از این اَفسانه بی‌قانون نخواهد شد

 

مَجالِ مَن هَمین باشَد که پِنهان عِشق او وَرزَم

کِنار و بوس و آغوشش چِه گویم چون نخواهد شد

 

شَرابِ لَعلِ و جای اَمن و یار مِهربان ساقی

دِلا کِی بِه شَوَد کارَت اَگَر اَکنون نَخواهَد شد

 

مَشوی اِی دیده نَقشِ غَم ز لوحِ سینه حافظ

که زَخمِ تیغِ دِلدار است و رَنگِ خون نخواهد شد

 

 

غَزَل    ۱۶۶

 

روزِ هِجران وشَبِ فُرقَتِ یار آخِر شد

زدم این فال و گذشت اَخَتر و کار آخِر شد

 

آن هَمه ناز و تَنَعُّم که خَزان می‌فَرمود

عاقِبَت دَر قَدَمِ بادِ بَهار آخِر شد

 

شُکرِ ایزد که به اِقبالِ کُلَه گوشه گُل

نِخوَتِ بادِ دِی و شوکَتِ خار آخِر شد

 

صُبح اُمید که بُد مُعتَکِفِ پَردِه غِیب

گو بُرون آی که کار شَبِ تار آخِر شد

 

آن پَریشانی شَب‌های دِراز و غَمِ دِل

هَمه دَر سایه گیسوی نِگار آخِر شد

 

باوَرَم نیست زِ بَدعَهدیِ اَیام هنوز

قِصّه غُصّه که دَر دولَتِ یار آخِر شد

 

ساقیا لُطف ‌نِمودی قَدَحَت پرمی باد

که به تَدبیرِ تو تَشویشِ خُمار آخِر شد

 

دَر شِمار اَرچه نَیآوَرد کَسی حافظ را

شُکر کآن مِحنَتِ بی‌حَدّ و شَمار آخِر شد

 

 

غَزَل    ۱۶۷

 

سِتاره‌ای بِدِرَخشید و ماهِ مَجلِس شد

دِل رَمیده ما را رَفیق و مونِس شد

 

نِگارِ مَن که به مَکتَب نَرَفت و خَطّ نَنِوِشت

به غمزه مسأله آموز صَد مُدَرِّس شد

 

به بویِ او دِل بیمار عاشِقان چو صَبا

فِدای عارِضِ نَسرین و چَشم نَرگِس شد

 

به صَدرِ مَصطَبه‌ام می‌نشاند اَکنون دوست

گِدای شَهر نِگَه کُن که میرِ مَجلِس شد

 

خیالِ آب خِضرْ بَست و جامِ اِسکَندَر

به جُرعِه نوشی سُلطان ابوالفوارس شد

 

طَرب سَرای مَحبَّت کُنون شود مَعمور

که طاقِ اَبروی یار مَنَش مُهَندِس شد

 

لَب از تَرَشُّح مِی پاک کن بَرایِ خُدا

که خاطِرَم به هِزاران گُنَه مُوَسوِس شد

 

کِرِشمه تو شَرابی به عاشِقان پیمود

که عِلم بی‌خَبَر اُفتاد و عَقل بی‌حِسّ شد

 

چو زَر عَزیزِ وُجود اَست نَظم مَن آری

قَبولِ دولَتیان کیمیای این مِسشد

 

زِ راهِ مِیکَده یاران عِنان بِگَردانید

چِرا که حافظ از این راه رفت و مُفلِس شد

 

 

غَزَل    ۱۶۸

 

گداخت جان که شَوَد کار دِل تَمام و نَشُد

بِسوختیم دَر این آرزویِ خام و نشد

 

به لابه گُفت شَبی میرِمَجلِس تو شَوَم

شدم به رَغبَتِ خویشش کمین غُلام و نشد

 

پَیام داد که خواهم نِشَست با رِندان

بِشُد به رِندی و دُردی کشیم نام و نَشُد

 

رَواست دَر بَر اَگَر می‌طپد کَبوتَرِ دِل

که دید دَر رَهِ خود تاب و پیچ دام و نشد

 

بدان هَوَس که به مَستی بِبوسَم آن لَبِ لَعل

چه خون که دَر دِلم اُفتاد هَمچو جام و نَشُد

 

به کویِ عِشق مَنِه بی ‌دَلیلِ راه قَدَم

که مَن به خویش ‌نِمودَم صَد اهتمام و نشد

 

فَغان که دَر طَلَبِ گَنج نامه مَقصود

شدم خَراب جَهانی ز غَم تَمام و نشد

 

دَریغ و دَرد که دَر جُست و جویِ گَنج حُضور

بَسی شدم به گِدایی بَر کِرام و نشد

 

هِزار حیله بَراَنگیخت حافظ از سَرِ فِکر

دَر آن هَوَس که شود آن نِگار رام و نشد

 

 

غَزَل    ۱۶۹

 

یاری اَندَر کَس نمی‌بینَم یاران را چِه شد

دوستی کِی آخِر آمَد دوستداران را چِه شد

 

آبِ حَیوان تیره گون شُد خِضرْ فَرُّخ پِی کُجاست

خون چکید از شاخ گُل بادِ بَهاران را چه شد

 

کَس نمی‌گوید که یاری داشت حَقِّ دوستی

حَقّ شِناسان را چه حال اُفتاد یاران را چه شد

 

لَعلی از کانِ مُرُوَّت برنیامد سال‌هاست

تابِش خورشید و سَعیِ  باد و باران را چه شد

 

شَهرِ یاران بود و خاک مِهربانان این دیار

مِهربانی کِی سَر آمَد شَهر یاران را چه شد

 

گوی توفیق و کرامت دَر میان اَفکَنده‌اند

کَس به مِیدان دَر نمی‌ آیَد سَواران را چه شد

 

صَد هِزاران گُل شِکُفت و بانگ مُرغی بَرنَخاست

عَندَلیبان را چه پیش آمَد هِزاران را چه شد

 

زُهره سازی خوش نمی‌سازَد مَگَر عودَش بِسوخت

کَس ندارد ذوق مَستی میگُساران را چه شد

 

حافظ اَسرار اِلهی کَس نمی‌دانَد خَموش

از که می‌پُرسی که دُورِ روزگاران را چه شد

 

 

غَزَل    ۱۷۰

 

زاهد خَلوَت نِشین دوش به مِیخانه شد

از سَرِ پِیمان بِرَفت با سَرِ پِیمانه شد

 

صوفی مَجلِس که دی جام وقَدَح می‌شِکَست

باز به یک جُرعِه مِی عاقِل و فَرزانه شد

 

شاهِدِ عهد شَباب آمده بودَش به خواب

باز به پیرانه سَر عاشِق و دیوانه شد

 

مُغبَچِه‌ای می‌گذشت راه زَنِ دین و دِل

دَر پِیِ آن آشِنا از هَمه بیگانه شد

 

آتَش رُخسار گُل خَرمَن بُلبُل بِسوخت

چِهره خَندانِ شَمع آفَتِ پَروانه شد

 

گِریِه شام و سِحَر شُکر که ضایِع نَگَشت

قَطرهِ باران ما گوهَرِ یکدانه شد

 

نَرگِس ساقی بخواند آیَتِ افسونگری

حَلقه اوراد ما مَجلِس اَفسانه شد

 

مَنزِلِ حافظ کُنون بارگَهِ پادِشاست

دِل بَرِ دِلدار رفت جان بَرِ جانانه شد

 

 

غَزَل    ۱۷۱

 

دوش از جِنابِ آصِف پیکِ بِشارَت آمد

کز حَضرَتِ سُلَیمانِ عِشرَت اِشارَت آمد

 

خاکِ وُجودِ ما را از آبِ دیده گُل کُن

ویرانسرایِ دِل را گاهِ عِمارَت آمد

 

این شَرحِ بی‌نَهایَت کز زُلفِ یار گُفتَند

حَرفیست از هِزاران کاَندَر عِبارَت آمد

 

عیبَم بِپوش زِنهار اِی خِرقِه مِی آلود

کآن پاکِ پاکدامَن بَهر زیارَت آمد

 

اِمروز جایِ هر کَس پِیدا شود زِ خوبان

کآن ماهِ مَجلِس افروز اَندَر صِدارَت آمد

 

بَر تَختِ جَم که تاجَش مِعراجِ آسمان اَست

هِمَّت نِگَر که موری با آن حِقارَت آمد

 

از چَشم شوخَش اِی دِل ایمان خود نِگَه دار

کآن جادویِ کَمانکِش بَر عزمِ غارَت آمد

 

آلوده‌ای تو حافظ فیضی ز شاه دَرخواه

کآن عُنصُرِ سَماحَت بَهرِ طَهارَت آمد

 

دَریاست مَجلِس او دَریاب وَقت و دُرّ یاب

هان اِی زیان رِسیده وقت تِجارَت آمد

 

 

غَزَل    ۱۷۲

 

عِشق تو نَهالِ حیرت آمد

وَصلِ تو کَمالِ حیرت آمد

 

بَس غَرقه حال وَصل کاخِر

هم بَر سَرِ حالِ حیرت آمد

 

یک دِل بِنما که دَر رَهِ او

بر چِهره نَه خال حیرت آمد

 

نه وَصل بِمانَد و نه واصِل

آنجا که خیالِ حیرت آمد

 

از هر طَرَفی که گوش کَردَم

آوازِ سُؤال حیرت آمد

 

شد مُنهَزِم از کَمالِ عِزَّت

آن را که جَلال حیرت آمد

 

سَر تا قدم وُجودِ حافظ

دَر عِشق نَهالِ حیرت آمد

 

 

غَزَل    ۱۷۳

 

دَر نَمازَم خَمِ اَبروی تو با یاد آمد

حالَتی رَفت که مِحراب به فَریاد آمد

 

از مَن اَکنون طَمَع صَبر و دِل و هوش مَدار

کآن تَحَمُّل که تو دیدی هَمه بَر باد آمد

 

باده صافی شُد و مُرغان چَمَن مَست شدند

موسِمِ عاشِقی و کار به بُنیاد آمد

 

بویِ بِهبود ز اوضاعِ جَهان می‌شِنَوَم

شادی آوَرد گُل و بادِ صَبا شاد آمد

 

ای عَروسِ هُنَر از بَخت شِکایَت مَنِما

حِجله حُسن بیارای که داماد آمد

 

دِلفریبان نباتی هَمه زیور بَستند

دِلبَر ماست که با حُسنِ خُداداد آمد

 

زیر بارند دِرَختان که تَعَلُّق دارند

ای خوشا سَرو که از بارِ غَم آزاد آمد

 

مُطرِب از گُفته حافظ غَزَلی نَغز بِخوان

تا بگویم که ز عَهدِ طَرَبَم یاد آمد

 

 

غَزَل    ۱۷۴

 

مُژده اِی دِل که دِگَر بادِ صَبا بازآمد

هُدهُد خوش خَبَر از طَرف سَبا بازآمد

 

بَرکِش اِی مُرغِ سِحَر نَغمه داودی باز

که سُلَیمانِ گُل از باد هوا بازآمد

 

عارِفی کو که کُنَد فهم زَبان سوسَن

تا بِپُرسَد که چِرا رَفت وچِرا بازآمد

 

مَردُمی کَرد و کَرَم لُطفِ خُداداد به مَن

کآن بُت ماه رُخ از راهِ وَفا بازآمد

 

لاله بویِ مِیِ نوشین بشنید از دَمِ صُبح

داغ دِل بود به اُمیدِ دَوا بازآمد

 

چَشمِ من دَر رَهِ این قافِله راه بماند

تا به گوش دِلَم آواز دَرا بازآمد

 

گَرچه حافظ دَرَ رَنِجش زَد و پِیمان بِشِکَست

لُطف او بین که به صُلح از دَرِ ما بازآمد

 

 

غَزَل    ۱۷۵

 

صَبا به تَهنیَتِ پیرِ می فروش آمد

که موسِمِ طَرَب  وعِیش و ناز و نوش آمد

 

هوا مَسیح نَفَس گَشت و باد نافِه گُشای

دِرَخت سَبز شُد و مُرغ دَر خروش آمد

 

تَنورِ لاله چِنان بَرفُروخت  بادِ بَهار

که غُنچه غَرقِ عَرَق گَشت و گُل به جوش آمَد

 

به گوش هوش نیوش از مَن و به عِشرَت کوش

که این سُخَن سِحَر از هاتِفم به گوش آمد

 

ز فِکر تَفرَقه بازآی تا شَوی مَجموع

به حُکمِ آن که چو شُد اَهرِمَن سُروش آمد

 

ز مُرغ صُبح نَدانَم که سوسن آزاد

چه گوش کرد که با دَه زَبان خَموش آمد

 

چه جایِ صُحبَت نامَحرَم اَست مَجلِسِ اُنس

سَرِ پیاله بِپوشان که خِرقِه پوش آمد

 

ز خانقاه به مِیخانه می‌رَوَد حافظ

مَگَر ز مَستی زُهدِ ریا به هوش آمد

 

 

غَزَل    ۱۷۶

 

سِحَرم دولَتِ بیدار به بالین آمد

گُفت بَرخیز که آن خُسروِ شیرین آمد

 

قَدَحی دَرکِش و سَرخوش به تَماشا بِخَرام

تا بِبینی که نِگارَت به چِه آیین آمد

 

مُژدِگانی بِده  اِی  خَلوَتیِ نافِه گُشای

که ز صَحرای خُتَن آهوی مِشکین آمد

 

گِریِه آبی به رُخِ سوختِگان بازآورد

ناله فَریادَرس عاشِقِ مِسکین آمد

 

مُرغِ دِل باز هَوادارِ کَمان اَبروییست

ای کَبوتَر نِگَران باش که شاهین آمد

 

ساقیا مِی بِده و غَمِ مَخور از دُشمَن و دوست

که به کامِ دِل ما آن بِشُد و این آمد

 

رَسم بَدعَهدی اَیام چو دید اَبر بَهار

گِریِه‌اَش بَر سَمَن و سُنبُل و نَسرین آمد

 

چون صَبا گُفته حافظ بشنید از بُلبُل

عَنبَراَفشان به تَماشای رَیاحین آمد

 

 

غَزَل    ۱۷۷

 

نه هر که چِهره بَراَفروخت دِلبَری دانَد

نه هر که آینه سازَد سکندَری دانَد

 

نه هر که طَرف کُلَه کَج نَهاد و تُند نِشَست

کُلاه داری و آیینِ سَروَری دانَد

 

تو بَندِگی چو گِدایان به شَرطِ مُزد مَکُن

که دوست خود رَوِشِ بَنده پَروَری دانَد

 

غُلامِ هِمَّتِ آن رِند عافیَت سوزم

که دَر گِدا صَفَتی کیمیاگری دانَد

 

وَفا و عَهد نِکو باشَد اَر بیاموزی

وگرنه هر که تو بینی سِتَمگَری دانَد

 

بِباختَم دِل دیوانه و نَدانِستَم

که آدمی بچه‌ای شیوه پَری دانَد

 

هِزار نُکته باریکتَر زِ مو اینجاست

نه هر که سَر بتراشد قلندَری دانَد

 

مَدارِ نُقطه بینش ز خال توست مَرا

که قَدرِ گوهَرِ یکدانه جوهری دانَد

 

به قَدّ و چِهره هر آن کَس که شاهِ خوبان شد

جَهان بِگیرَد اَگَر دادگستری دانَد

 

ز شِعرِ دِلکَش حافظ کَسی بُوَد آگاه

که لُطفِ طَبع و سُخَن گُفتَن دَری دانَد

 

 

غَزَل    ۱۷۸

 

هَر که شُد مَحرَم دِل دَر حَرَم یار بماَند

وان که این کار ندانِست دَر اِنکار بماند

 

اَگَر از پَردِه بُرون شُد دِلِ مَن عیب مَکُن

شُکر ایزد که نَه دَر پَردِه پِندار بماند

 

صوفیان واسِتُدَند از گِرو مِی هَمه رَخت

دَلقِ ما بود که دَر خانه خَمّار بماند

 

مُحتَسِب شِیخ  شُد  و فِسق خود از یاد بِبُرد

قِصّه ماست که دَر هر سَرِ بازار بماند

 

هر مِی لَعل کز آن دَست بلورین ستدیم

آب حَسرَت شُد و دَر چَشمِ گُهَربار بماند

 

جُز دِلِ مَن کَز اَزَل تا به  اَبَد عاشِق رَفت

جاودان کَس نشنیدیم که دَر کار بماند

 

گَشت بیمار که چون چَشم تو گَردَد نَرگِس

شیوه تو نَشُدَش حاصِل و بیمار بماند

 

از صِدای سُخَنِ عِشق نَدیدَم خوشتَر

یادگاری که دَر این گُنبَد دَوّار بماند

 

داشتَم دَلقی و صَد عیب مَرا می‌پوشید

خِرقِه رَهنِ مِی و مُطرِب شُد و زُنّار بماند

 

بَر جَمالِ تو چِنان صورَتِ چین حِیران شد

که حَدیثَش هَمه جا دَر دَر و دیوار بماند

 

به تَماشاگَه زُلفَش دِلِ حافظ روزی

شَد که باز آیَد و جاوید گِرِفتار بماند

 

 

غَزَل    ۱۷۹

 

رِسید مُژده که اَیامِ غَم نَخواهد ماند

چِنان نماند چُنین نیز هم نخواهد ماند

 

مَن اَرچه دَر نظر یار خاکسار شدم

رَقیب نیز چُنین مُحتَرَم نخواهد ماند

 

چو پَردِه دار به شمشیر می‌زَنَد هَمه را

کَسی مُقیمِ حَریمِ حَرَم نخواهد ماند

 

چه جایِ شُکر و شِکایَت ز نَقشِ نیک و بَد اَست

چو بَر صَحیفَه هَستی رَقَم نخواهد ماند

 

سرود مَجلِسِ جَمشید گُفته‌اند این بود

که جامِ باده بیاوَر که جَم نخواهد ماند

 

غَنیمَتی شِمُر اِی شَمع وَصلِ پَروانه

که این معامله تا صُبحدَم نخواهد ماند

 

تَوانگَرا دِلِ دَرویش خود به دَست آور

که مخزن زَر و گَنجِ دِرَم نخواهد ماند

 

بَراین رَواقِ زِبَرجَد نِوِشته‌اند به زَر

که جُز نِکویی اَهلِ کَرَم نخواهد ماند

 

ز مِهربانی جانان طَمَع مَبُر حافظ

که نَقشِ جُور و نِشانِ سِتَم نخواهد ماند

 

 

غَزَل    ۱۸۰

 

ای پِستِه  تو خَنده زده بَر حَدیثِ قَند

مُشتاقَم از بَرایِ خُدا یک شِکَر بخند

 

طوبی ز قامَت تو نَیارَد که دَم زند

زین قِصّه بُگذَرَم که سُخَن می‌شود بُلَند

 

خواهی که برنخیزَدت از دیده رودِ خون

دِل در وَفایِ صُحبَتِ رودِ کَسان مَبَند

 

گَر جِلوه می‌نَمایی و گَر طَعنِه  می‌زنی

ما نیستیم مُعتَقِدِ شِیخِ خودپسند

 

ز اشُفتِگی حال مَن آگاه کِی شود

آن را که دِل نَگَشت گِرِفتارِ این کَمَند

 

بازار شوق گَرم شُد آن سَروقَد کُجاست

تا جان خود بر آتَش رویش کُنَم سِپَند

 

جایی که یار ما به شِکَرخَنده دَم زند

ای پِستِه  کیستی تو خُدا را به خود مخند

 

حافظ چو تَرکِ غمزه تُرکان نِمی‌کنی

دانی  کُجاست جایِ تو خوارزم یا خجند

 

 

غَزَل    ۱۸۱

 

بَعد اَز این دَستِ مَن و دامَن آن سَروِ بُلَند

که به بالایِ چَمان از بُن و بیخَم بَرکَند

 

حاجَتِ مُطرِب و مِی نیست تو برقع بِگُشا

که به رَقص آوَردم آتَش رویت چو سِپَند

 

هیچ رویی نشود آینه حِجله بَخت

مَگَر آن روی که مالند در آن سُمِ سَمَند

 

گُفتَم اَسرار غَمَت هرچه بُوَد گو می‌باش

صَبر از این بیش ندارم چِه کُنَم تا کِی و چَند

 

مَکُش آن آهوی مِشکین مَرا اِی صیاد

شَرم از آن چَشمِ سیَه دار و مَبنَدَش به کَمَند

 

من خاکی که از این در نَتَوانَم بَرخاست

از کُجا بوسه زنم بَر لَبِ آن قَصرِ بُلَند

 

باز مَسِتان دِل از آن گیسوی مِشکین حافظ

زان که دیوانه هَمان بِه که بُوَد اَندَر بَند

 

 

غَزَل    ۱۸۲

 

حَسبِ حالی نَنِوِشتی و شد اَیامی چَند

مَحرَمی کو که فِرِستَم به تو پِیغامی چند

 

ما بدان مَقصَدِ عالی نَتَوانیم رِسید

هم مَگَر پیش نَهَد لُطفِ شُما گامی چند

 

چون مِی از خُم به سَبو رَفت وگُل اَفکَند نِقاب

فُرصَتِ عِیش نِگَه دار و بِزَن جامی چند

 

قَند آمیخته با گُل نَه عَلاج دِلِ ماست

بوسه‌ای چَند بَرآمیز به دُشنامی چند

 

زاهد از کوچه رِندان به سَلامَت بُگذَر

تا خَرابت نَکُنَد صُحبَتِ بَدنامی چند

 

عیبِ مِی جُمله چو گُفتی هُنَرش نیز بِگو

نَفی حِکمَت مَکُن از بَهر دِلِ عامی چند

 

ای گِدایان خَرابات خُدا یارِ شُماست

چَشمِ اِنعام مَدارید ز اَنعامی چند

 

پیرِ مِیخانه چِه خوش گُفت به دُردی کِش خویش

که مَگو حال دِلِ سوخته با خامی چند

 

حافظ از شوقِ رُخ مِهر فُروغ تو بِسوخت

کامگارا نظری کن سویِ ناکامی چند

 

 

غَزَل    ۱۸۳

 

دوش وَقتِ سِحَر از غُصّه نجاتَم دادَنَد

واَندَر آن ظُلمَتِ شَب آبِ حَیاتَم دادند

 

بیخود از شَعشَعه پَرتو ذاتم کردند

باده از جامِ تَجَّلیِ صِفاتَم دادَند

 

چه مبارک سِحَری بود و چِه فَرخُندِه شَبی

آن شَبِ قَدر که این تازه بَراتم دادند

 

بَعد اَز این رویِ مَن وآینه وَصفِ جَمال

که دَر آنجا خَبَر از جِلوه ذاتم دادند

 

من اَگَر کامرَوا گَشتم و خوشدِل چِه عَجَب

مُستَحَقِ بودَم و این‌ها به زَکاتَم دادند

 

هاتِف آن روز به من مُژده این دولَت داد

که بدان جُور و جَفا صَبر و ثَباتم دادند

 

این هَمه شَهد و شِکَر کز سُخَنَم می‌ریزد

اَجر صبریست کز آن شاخ نباتم دادند

 

هِمَّتِ حافظ و اَنفاسِ سِحَرخیزان بود

که ز بَندِ غَمِ اَیام نجاتَم دادند

 

 

غَزَل    ۱۸۴

 

دوش دیدَم که مَلایک در مِیخانه زدند

گل آدَم بِسِرِشتَند وبه پِیمانه زدند

 

ساکِنانِ حَرَم سِتر و عفاف مَلِکوت

با مَنِ راهنشین باده مَستانه زدند

 

آسمان بارِ اَمانَت نَتَوانِست کَشید

قُرعِهِ کار به نامِ من دیوانه زدند

 

جَنگِ هفتاد و دو ملت هَمه را عُذر بِنِه

چون نَدیدَند حَقیقت رَهِ اَفسانه زدند

 

شُکرِ ایزد که میان من و او صُلح اُفتاد

صوفیان رَقص کُنان ساغَر شُکرانه زدند

 

آتَش آن نیست که از شُعله او خندد شَمع

آتَش آن اَست که دَر خَرمَن پَروانه زدند

 

کَس چو حافظ نَگُشاد از رُخ اندیشه نِقاب

تا سَرِ زُلفِ سُخَن را به قَلَم شانه زدند

 

 

غَزَل    ۱۸۵

 

نقدها را بُوَد آیا که عَیاری گیرند

تا هَمه صومَعه داران پِیِ کاری گیرَند

 

مَصلِحَت دید مَن آن است که یاران هَمه کار

بگذارند وخَمِ طُرِّه یاری گیرند

 

خوش گرفتند حَریفان سَرِ زُلفِ ساقی

گَر فَلَکشان بِگُذارَد که قَراری گیرند

 

قُوَّتُ بازویِ پَرهیز به خوبان مَفُروش

که دَر این خَیل حِصاری به سَواری گیرَند

 

یا رَب این بچه تُرکان چِه دِلیرَند به خون

که به تیر مُژه هر لَحظه شِکاری گیرند

 

رَقص بَر شِعرِ تَر و ناله نِی خوش باشَد

خاصه رقصی که دَر آن دَستِ نِگاری گیرند

 

حافظ اَبنایِ زَمان را غَمِ مِسکینان نیست

زین میان گَر بِتوان بِه کِه کِناری گیرند

 

 

غَزَل    ۱۸۶

 

گَر می فروش حاجَت رِندان رَوا کُند

ایزد گُنَه بِبَخشَد و دَفعِ بَلا کند

 

ساقی به جامِ عَدل بِده باده تا گِدا

غیرَت نَیآوَرَد که جَهان پُربَلا کند

 

حَقّا کز این غَمان بِرِسَد مُژده اَمان

گَر سالِکی به عَهدِ اَمانَت وَفا کند

 

گَر رَنج پیش  آیَد و گَر راحَت اِی حَکیم

نِسبَت مَکُن به غِیر که این‌ها خُدا کند

 

دَر کارخانه‌ای که رَهِ عقل و فَضل نیست

فهم ضَعیف رَأی فُضولی چِرا کند

 

مُطرِب بِساز پَردِه که کَس بی اَجَل نَمُرد

وان کو نَه این تَرانه سَراید خَطا کند

 

ما را که دَرد عِشق و بَلایِ خُمار کُشت

یا وَصل دوست یا مِی صافی دَوا کند

 

جان رَفت دَر سَر مِی و حافظ به عِشق سوخت

عیسی دمی کُجاست که اِحیای ما کند

 

 

غَزَل    ۱۸۷

 

دِلا بِسوز که سوز تو کارها بِکُنَد

نیازِ نیم شَبی دَفعِ صَد بَلا بکند

 

عِتابِ یارِ پَری چِهره عاشِقانه بِکِش

که یک کِرِشمه تَلافی صَد جَفا بکند

 

ز مُلک تا مَلِکوتش حِجاب بردارند

هَر آن که خِدمَتِ جام جهان نما بکند

 

طَبیبِ عِشق مَسیحادَم اَست و مُشفِق لیک

چو دَرد دَر تو نبیند که را دَوا بکند

 

تو با خُدای خود اَنداز کار و دِل خوش دار

که رَحم اَگَر نکند مُدَّعی خُدا بکند

 

ز بَختِ خُفته مَلولَم بُوَد که بیداری

به وَقتِ فاتِحه صُبح یک دُعا بکند

 

بِسوخت حافظ و بویی به زُلف یار نَبرُد

مَگَر دِلالَتِ این دولَتش صَبا بکند

 

 

غَزَل    ۱۸۸

 

مَرا به رِندی وعِشق آن فُضول عیب کُنَد

که اِعتِراض بَر اَسرار عِلمِ غیب کند

 

کَمالِ سِّرِ مَحبَّت بِبین نَه نَقصِ گُناه

که هر که بی‌هُنَر اُفتَد نظر به عیب کند

 

ز عِطرِ حورِ بِهِشت آن نَفَس بَر آیَد بوی

که خاک مِیکَده ما عَبیر جَیب کُنَد

 

چِنان زند رَهِ اِسلام غمزه ساقی

که اجتناب ز صَهبا مَگَر صُهَیب کند

 

کِلیدِ گَنج سَعادَت قَبولِ اَهلِ دِل اَست

مَباد آن که دَر این نُکته شَک و رَیب کند

 

شَبانِ وادی ایمن گهی رِسَد به مُراد

که چَند سال به جان خِدمَتِ شُعیب کند

 

ز دیده خون بِچِکاند فِسانه حافظ

چو یادِ وَقتِ زَمان شَباب و شیب کُنَد

 

 

غَزَل    ۱۸۹

 

طائرِ دولَت اَگَر باز گُذاری بِکُنَد

یار باز آیَد و با وَصل قَراری بِکُنَد

 

دیده را دَستگَه دُرّ و گُهَر  گَرچه نَماند

بِخُورَد خونی و تَدبیرِ نِثاری بِکُنَد

 

دوش گُفتَم بِکُنَد لَعل لَبَش چاره مَن

هاتِف غِیب نِدا داد که آری بِکُنَد

 

کَس نَیارَد بَر او دَم زند از قِصّه ما

مَگَرَش بادِ صَبا گوش گُذاری بِکُنَد

 

داده‌ام بازِ نظر را به تَذَروی پَرواز

بازخواند مَگَرَش نَقش و شِکاری بکند

 

شَهر خالیست ز عُشّاق بُوَد کز طَرَفی

مردی از خویش بُرون آید و کاری بِکُنَد

 

کو کَریمی که ز بَزمِ طَرَبش غَمزَده‌ای

جُرعِه‌ای دَرکِشَد و دَفعِ خُماری بکند

 

یا وَفا یا خَبَر وَصل تو یا مَرگِ رَقیب

بُوَد آیا که فَلَک زین دو سِه کاری بِکُنَد

 

حافظا گَر نَرَوی از دَر او هم روزی

گُذَری بر سَرَت از گوشه کِناری بکند

 

 

غَزَل    ۱۹۰

 

کِلکِ مِشکینِ تو روزی که  ز ما یاد کُنَد

بَبَرد اَجرِ دو صَد بَنده که آزاد کند

 

قاصدِ مَنزِلِ سلمی که سَلامَت بادَش

چه شود گر به سَلامی دِلِ ما شاد کند

 

اِمتِحان کن که بَسی گَنج مُرادت بِدَهَند

گَر خَرابی چو مرا لُطف تو آباد کند

 

یا رَب اَندَر دِل آن خسروِ شیرین اَنداز

که به رَحَمت گُذَری بَر سَرِ فَرهاد کند

 

شاه را به بُوَد از طاعَتِ صَد ساله وزُهد

قَدرِ یک ساعته عُمری که دَر او داد کند

 

حالیا عِشوِه ناز تو ز بُنیادَم برُد

تا دِگَرباره حکیمانه چِه بُنیاد کند

 

گوهَرِ پاکِ تو از مِدحَت ما مُستَغنیست

فِکرِ مَشّاطِه  چِه با حُسنِ خُداداد کند

 

رَه نَبُردیم به مَقصود خود اَندَر شیراز

خُرَّم آن روز که حافظ رَه بَغداد کُنَد

 

 

غَزَل    ۱۹۱

 

آن کیست کز رویِ کَرَم با ما وَفاداری کُنَد

بَر جایِ بَدکاری چو مَن یک دَم نِکوکاری کند

 

اَوَّل به بانگ نای ونِی آرد به دل پِیغام وی

وآنگَه به یک پِیمانه مِی با من وَفاداری کند

 

دِلبَر که جان فرسود از او کامِ دِلَم نگشود از او

نومید نَتَوان بود از او باشَد که دِلداری کند

 

گُفتَم گِرِه نَگشوده‌ام زان طُرِّه تا من بوده‌اَم

گُفتا منش فَرموده‌ام تا با تو طَرّاری کند

 

پَشمینه پوش تُندخو از عِشق نشنیده‌است بو

از مستیش رَمزی بِگو تا تَرکِ هُشیاری کند

 

چون من گِدای بیِ‌نشان مُشکِل بُوَد یاری چِنان

سُلطان کُجا عِیشِ نَهان با رِند بازاری کند

 

زان طُرِّه پُر پیچ و خَم سَهل اَست اَگَر بینم سِتَم

از بَند و زَنجیرَش چِه غم هر کَس که عَیاری کند

 

شد لَشکَر غم بی عدد از بَخت می‌خواهَم مَدَد

تا فَخرِ دین عبدالصمد باشَد که غَمخواری کُنَد

 

با چَشم پُر نِیرنگ او حافظ مَکُن آهَنگ او

کآن طُرِّه شَبرَنگِ او بِسیار طَرّاری کند

 

 

غَزَل    ۱۹۲

 

سَروِ چَمان مَن چِرا مِیلِ چَمَن نمی‌کُنَد

هَمدَمِ گُل نمی‌شود یادِ سَمَن نمی‌کند

 

دی گِلِه‌ای ز طُرِّه‌اش کردم واز سَرِ فُسوس

گُفت که این سیاه کَج گوش به من نمی‌کند

 

تا دِل هَرزِه گَرد من رَفت به چینِ زُلفِ او

زان سَفَرِ دِرازِ خود عزمِ وَطَن نمی‌کند

 

پیشِ کَمانِ اَبرویش لابه هَمی‌‌کنم وَلی

گوش کَشیده اَست ازآن گوش به من نمی‌کند

 

با هَمه عَطفِ دامَنت  آیَدم از صَبا عَجَب

کز گُذَرِ تو خاک را مُشکِ خُتَن نمی‌کند

 

چون ز نَسیم می‌شود زُلفِ بَنفَشه پُرشِکَن

وَه که دِلَم چِه یاد از آن عَهدشِکَن نمی‌کند

 

دِل به اُمید رویِ او هَمدَمِ جان نمی‌شود

جان به هوای کویِ او خِدمَتِ تَن نمی‌کند

 

ساقی سیم ساقِ من گَر هَمه دُرد می‌دهد

کیست که تَن چو جامِ مِی جُمله دَهَن نمی‌کند

 

دَستخوشِ جَفا مَکُن آب رُخَم که فِیضِ اَبر

بی مَدَدِ سِرِشکِ مَن دُرّ عَدَن نمی‌کُنَد

 

کُشته غمزه تو شُد حافظ ناشنیده پَند

تیغ سِزاست هر که را دَردِ سخن نمی‌کند

 

 

غَزَل    ۱۹۳

 

دَر نَظَربازی ما بی‌خَبَران حِیراننَد

مَن چُنینَم که نِمودَم دِگَر ایشان دانَند

 

عاقِلان نُقطه پَرگار وجودند وَلی

عِشق دانَد که دَر این دایره سَرگَردانَند

 

جِلوه گاهِ رُخ او دیده من تَنها نیست

ماه و خورشید هَمین آینه می‌گردانند

 

عهدِ ما با لَبِ شیرین دَهَنان بَست خُدا

ما هَمه بَنده و این قوم خُداوَندانَند

 

مُفلِسانیم و هوای مِی و مُطرِب داریم

آه اَگَر خِرقِه پَشمین به گِرو نَستانَند

 

وَصلِ خورشید به شَبپَرّه اَعمی نَرِسَد

که دَر آن آینه صاحب نظران حِیرانَنند

 

لافِ عِشق و گِلِه از یار زِهی لافِ دُروغ

عِشقبازانِ چُنین مُستَحَقِ هِجرانَند

 

مَگَرَم چَشم سیاه تو بیاموزَد کار

وَرنَه مَستوری و مَستی هَمه کَس نَتَوانَند

 

گَر به نُزهَتگَه اَرواح بَرَدَ بویِ تو باد

عقل و جان گوهَر هَستی به نِثار اَفشانَند

 

زاهد اَر رِندی حافِظ نَکُنَد فهم چِه شد

دیو بِگُریزَد از آن قوم که قرآن خوانند

 

گَر شوند آگَه از اندیشه ما مُغبَچِگان

بَعد اَز این خِرقِه صوفی به گِرو نَستانَند

 

 

غَزَل    ۱۹۴

 

سَمَن بویان غُبارِ غم چو بِنشینَند بِنشانَند

پَری رویان قَرار از دِل چو بستیزند بِستانَند

 

به فتِراکِ جَفا دِل‌ها چو بربَندَند بربَندَند

ز زُلفِ عَنبَرین جان‌ها چو بُگشایَند بِفشانَند

 

به عُمری یک نَفَس با ما چو بنشینند بَرخیزَند

نَهال شوق دَر خاطِر چو برخیزند بِنشانَند

 

سِرِشکِ گوشه گیران را چو دَریابَند دُرّ یابند

رُخِ مِهر از سِحَرخیزان نَگردانَند اَگَر دانَند

 

ز چَشمم لَعلِ رُمّانی چو می‌خَندَند می‌بارند

ز رویَم رازِ پِنهانی چو می‌بینند می‌خوانند

 

دَوای دَردِ عاشِق را کَسی کو سَهل پِندارد

زِ فِکر آنان که دَر تَدبیرِ دَرمانند دَر مانند

 

چو منصور از مُراد آنان که بَر دارند بَردارند

بِدین دَرگاه حافِظ را چو می‌خوانند می‌رانند

 

دَر این حَضرَت چو مُشتاقان نیاز آرند ناز آرند

که با این دَرد اگر دَربَندِ دَرمانند دَرمانند

 

 

غَزَل    ۱۹۵

 

غُلامِ نَرگِس مَست تو تاجدارانند

خَرابِ باده لَعلِ تو هوشیارانند

 

تو را صَبا ومَرا آبِ دیده شُد غَمّاز

وَگَرنَه عاشِق و مَعشوق رازدارانند

 

ز زیرِ زُلفِ دوتا چون گُذَر کُنی بِنگَر

که از یمین و یسارَت چِه سوگوارانند

 

گُذار کن چو صَبا بَر بَنفَشه زار و بِبین

که از تَطاول زُلفَت چِه بی‌قَرارانند

 

نَصیب ماست بِهِشت اِی خداشناس بُرو

که مُستَحَقِ کرامت گُناهکارانند

 

نه مَن بر آن گُل عارِض غَزَل سرایم و بس

که عَندَلیب تو از هر طَرَف هِزارانند

 

تو دَستگیر شو اِی خِضرْ پِی خُجَسته که من

پیاده می‌روم و هَمرَهان سَوارانند

 

بیا به مِیکَده و چِهره اَرغوانی کن

مَرو  به صومَعه کآنجا سیاه کارانند

 

خَلاصِ حافِظ ازآن زُلفِ تابدار مَباد

که بَستگانِ کَمَندِ تو رَستگارانند

 

 

غَزَل    ۱۹۶

 

آنان که خاک را به نظر کیمیا کُنَند

آیا بُوَد که گوشه چَشمی به ما کنند

 

دَردَم نَهَفته بِه ز طَبیبان مُدَّعی

باشَد که از خَزانه غِیبَم دَوا کنند

 

مَعشوق چون نِقاب ز رُخ دَر نمی‌کِشَد

هر کَس حِکایتی به تَصَوّر چِرا کنند

 

چون حُسن عاقِبَت نَه به رِندی وزاهدیست

آن به که کارِ خود به عِنایت رَها کنند

 

بی مَعرَفَت مَباش که دَر مَن یزید عِشق

اَهلِ نَظَر مُعامِله با آشنا کنند

 

حالی درونِ پَردِه بَسی فِتنِه می‌رَوَد

تا آن زَمان که پَردِه بَراُفتَد چه‌ها کنند

 

گَر سَنگ از این حَدیث بِنالَد عَجَب مَدار

صاحِب دِلان حِکایتِ دِل خوش اَدا کنند

 

مِی خور که صَد گُناه ز اَغیار دَر حِجاب

بِهتَر ز طاعَتی که به روی و ریا کنند

 

پیراهَنی که  آیَد از او بویِ یوسِفَم

تَرسَم برادرانِ غیورَش قَبا کنند

 

بُگذَر به کویِ مِیکَده تا زُمره حُضور

اوقاتِ خود ز بَهرِ تو صَرف دُعا کنند

 

پِنهان ز حاسِدان به خودم خوان که مُنعِمان

خِیر نَهان بَرای رِضای خُدا کنند

 

حافِظ دَوام وَصل مُیسَّر نمی‌شود

شاهان کَم اِلتِفات به حال گِدا کنند

 

 

غَزَل    ۱۹۷

 

شاهِدان گَر دِلبَری زین سان کُنَند

زاهدان را رخنه دَر ایمان کنند

 

هر کُجا آن شاخ نَرگِس بشکفد

گُلرُخانش دیده نَرگِسدان کنند

 

ای جوان سَروقَد گویی بِبَر

پیش از آن کز قامَتَت چوگان کنند

 

عاشِقان را بَر سَر خود حُکم نیست

هرچه فَرمان تو باشَد آن کنند

 

پیش چَشمم کَمتَر اَست از قَطره‌ای

این حِکایت‌ها که از طوفان کنند

 

یار ما چون گیرَد آغازِ سَماع

قُدسیان بر عَرش دَست اَفشان کنند

 

مَردُمِ چَشمم به خون آغشته شد

دَر کُجا این ظُلم بر انسان کنند

 

خوش برآ با غُصّه اِی دِل کَاَهل راز

عِیشِ خوش دَر بوته هِجران کنند

 

سَر مَکِش حافِظ ز آهِ نیم شَب

تا چو صُبحَت آینه رَخشان کنند

 

 

غَزَل    ۱۹۸

 

گُفتَم کِی ام دهان و لَبَت کامران کُنَند

گُفتا به چَشم هرچه تو گویی چِنان کنند

 

گُفتم خَراجِ مِصر طَلَب می‌کند لَبَت

گفتا دَر این مُعامِله کَمتَر زیان کنند

 

گفتم به نُقطه دَهَنَت خود که برُد راه

گفت این حِکایتیست که با نُکته دان کنند

 

گفتم صنم پرست مشو با صَمَد نِشین

گفتا به کویِ عِشق هم این و هم آن کنند

 

گُفتَم هوای مِیکَده غم می‌بَرَد ز دِل

گفتا خوش آن کسان که دِلی شادمان کنند

 

گفتم شَراب و خِرقِه نَه آیینِ مَذهَب است

گفت این عَمَل به مَذهَبِ پیرِ مُغان کنند

 

گفتم ز لَعلِ نوشِ لَبان پیرِ را چِه سود

گفتا به بوسه شِکَرینَش جوان کنند

 

گفتم که خواجه کِی به سَرِ حِجله می‌رَوَد

گفت آن زَمان که مشتری و مَه قران کنند

 

گفتم دُعای دولَت او وِردِ حافِظ اَست

گفت این دُعا مَلایک هَفت آسمان کنند

 

 

غَزَل    ۱۹۹

 

واعِظان کاین جِلوه دَر مِحراب و مِنبَر می‌کُنَند

چون به خَلوَت می‌روند آن کارِ دیگَر می‌کنند

 

مُشکِلی دارم ز دانِشمَندِ مَجلِس بازپُرس

توبه فرمایان چِرا خود توبه کَمتَر می‌کنند

 

گوییا باوَر نمی‌دارند روزِ داوری

کاین هَمه قَلب و دغل دَر کارِ داوَر می‌کنند

 

یا رَب این نُودولَتان را با خَرِ خودشان نشان

کاین هَمه ناز از غُلامِ تُرک و اَستَر می‌کُنند

 

ای گِدایِ خانقَه بَرجِه که دَر دیرِ مُغان

می‌دهند آبی که دِل‌ها را تَوانگَر می‌کنند

 

حُسن بی‌پایانِ او چَندان که عاشِق می‌کُشَد

زُمره دیگَر به عِشق از غِیب سَر بَر می‌کنند

 

بر دَر مِیخانه عِشق اِی مَلَک تسبیح گوی

کاَندَر آنجا طینَتِ آدم مُخَمَّر می‌کنند

 

صُبحدَم از عرش می‌آمد خروشی عَقل گُفت

قُدسیان گویی که شِعرِ حافِظ از بر می‌کنند

 

 

غَزَل    ۲۰۰

 

دانی  که چنگ وعود چِه تَقریر می‌کُنَند

پِنهان خورید باده که تعزیر می‌کنند

 

ناموس عِشق و رونَق عُشّاق می‌برند

عیبِ جوان و سَرزَنِش پیر می‌کنند

 

جُز قَلبِ تیره هیچ نشد حاصِل و هَنوز

باطِل دَر این خیال که اِکسیر می‌کنند

 

گویند رَمز عِشق مَگویید و مَشنَوید

مُشکِل حِکایتیست که تَقریر می‌کنند

 

ما از بُرونِ دَر شُده  مَغرورِ صَد فَریب

تا خود درون پَردِه چِه تَدبیر می‌کنند

 

تشویش وقت پیرِ مُغان می‌دهند باز

این سالِکان نِگَر که چِه با پیر می‌کنند

 

صَد مُلک دِل به نیم نظر می‌ تَوان خَرید

خوبان دَر این مُعامِله تَقصیر می‌کنند

 

قومی به جِدّ و جَهد نَهادَند وَصل دوست

قومی دِگَر حَواله به تَقدیر می‌کنند

 

فی الجمله اِعتِماد مَکُن بَر ثبات دَهر

کاین کارخانه‌ایست که تَغییر می‌کنند

 

مِی خور که شِیخ و حافِظ و مُفتی و مُحتَسِب

چون نیک بِنگَری هَمه تَزویر می‌کنند

 

 

غَزَل    ۲۰۱

 

شَراب بی‌غَش و ساقی خوش دو دام رَهَند

که زیرَکان جَهان از کَمَندِشان نَرَهَند

 

مَن اَرچه عاشِقَم و رِند و مَست و نامه سیاه

هِزار شُکر که یاران شَهر بی‌گُنَهَند

 

جَفا نَه پیشه دَرویشیَست و راهروی

بیار باده که این سالِکان نَه مَردِ رَهَند

 

مَبین حَقیر گِدایان عِشق را کاین قوم

شَهانِ بی کَمَر و خُسروانِ بی کُلَهَند

 

به هوش باش که هِنگامِ بادِ اِستِغنا

هِزار خَرمَنِ طاعَت به نیم جو نَنَهَند

 

مَکُن که کوکَبه دِلبَری شِکَسته شود

چو بَندِگان بُگریزند و چاکِران بِجَهَند

 

غُلامِ هِمَّت دُردی کِشانِ یِکرَنگم

نه آن گروه که اَزرَق لِباس و دِل سیهَند

 

قَدَم مَنِه به خَرابات جُز به شَرطِ اَدَب

که سالِکانِ دَرَش مَحرَمان پادشَهَند

 

جِنابِ عِشق بُلَند اَست هِمَّتی حافِظ

که عاشِقان رَهِ بی‌هِمَّتان به خود نَدَهَند

 

 

غَزَل    ۲۰۲

 

بُوَد آیا که دَر مِیکَده‌ها بُگشایند

گِرِه از کارِ فُروبَسته ما بگشایند

 

اَگَر از بَهر دِل زاهِدِ خودبین بَستَند

دِل قَوی دار که از بَهر خُدا بگشایند

 

به صَفایِ دِل رِندانِ صبوحی زدگان

بَس دَر بَسته به مِفتاحِ دُعا بگشایند

 

نامه تَعزیَتِ دُختَرِ رَز بِنویسید

تا هَمه مُغبَچِگان زُلفِ دوتا بُگشایَند

 

گیسوی چنگ بِبُّرید به مَرگِ مِیِ ناب

تا حَریفان هَمه خون از مُژه‌ها بُگشایند

 

دَر میخانه بِبَستند خُدایا مَپَسند

که دَرِ خانه تَزویر و ریا بگشایند

 

حافِظ این خِرقِه که داری تو بِبینی فَردا

که چِه زُنّار ز زیرش به دغا بگشایند

 

 

غَزَل    ۲۰۳

 

سال‌ها دَفتَر  ما دَر گِرو صهبا بود

رونَقِ مِیکَده از دَرس و دُعای ما بود

 

نیکی پیرِ مُغان بین که چو ما بَدمَستان

هرچه کردیم به چَشم کَرَمش زیبا بود

 

دَفتَرِ دانِشِ ما جُمله بِشویید به مِی

که فَلَک دیدَم و دَر قَصدِ دِل دانا بود

 

از بُتان آن طَلَب اَر حُسن شناسی اِی دِل

کاین کَسی گُفت که دَر عِلم نظر بینا بود

 

دِل چو پَرگار به هر سو دَوَرانی می‌کرد

و اَندَر آن دایره سَرگَشته پابرجا بود

 

مُطرِب از دَردِ مَحبَّت عَمَلی می‌پَرداخت

که حَکیمان جَهان را مُژه خون پالا بود

 

می‌شِکُفتم ز طَرَب زان که چو گُل برلَبِ جوی

بَر سَرَم سایه آن سَروِ سَهی بالا بود

 

پیرِ گُلرَنگ مَن اَندَر حَقّ ازرق پوشان

رُخصَتِ خُبث نداد اَر نَه حِکایت‌ها بود

 

قَلبِ اَندوده حافِظ بَر او خرج نشد

کاین مُعامِل به هَمه عیب نَهان بینا بود

 

 

غَزَل    ۲۰۴

 

یاد باد آن که نَهانَت نَظَری با  ما بود

رَقَمِ مِهرِ تو بَر چِهره ما پِیدا بود

 

یاد باد آن که چو چَشمت به عِتابم می‌کُشت

مُعجِزِ عیسویَت دَر لَبِ شِکَّرخا بود

 

یاد باد آن که صبوحی زده دَر مَجلِس اُنس

جُز مَن ویار نَبودیم و خُدا با ما بود

 

یاد باد آن که رُخَت شَمع طَرَب می‌افروخت

وین دِلِ سوخته پَروانه ناپَروا بُود

 

یاد باد آن که دَر آن بَزمْگَه خُلق و اَدَب

آن که او خَنده مَستانه زَدی صهبا بُود

 

یاد باد آن که چو یاقوت قَدَح خَنده زَدی

دَر میان من و لَعلِ تو حِکایت‌ها بُود

 

یاد باد آن که نِگارَم چو کَمَر بربَستی

دَر رِکابَش مَه نو پیکِ جَهان پیما بُود

 

یاد باد آن که خَرابات نِشین بُودَم و مَست

وآنچه دَر مَسجَدَم اِمروز کَم اَست آنجا بُود

 

یاد باد آن که به اصَلاح شما می‌شُد راست

نَظم هر گوهَرِ ناسُفته که حافِظ را بُود

 

 

غَزَل    ۲۰۵

 

تا ز مِیخانه و مِی نام و نِشان خواهَد بُود

سَرِ  ما خاکِ رَهِ پیرِ مُغان خواهد بُود

 

حَلقه پیرِ مُغان از اَزَلَم دَر گوش اَست

بَر هَمانیم که بُودیم و هَمان خواهد بُود

 

بَر سَرِ تُربَتِ ما چون گُذَری هِمَّت خواه

که زیارتگَه رِندانِ جَهان خواهد بُود

 

برو اِی زاهدِ خودبین که زِ چَشم مَن وتو

رازِ این پَردِه نَهان است و نَهان خواهد بُود

 

تُرکِ عاشِق کُش مَن مَست بُرون رَفت اِمروز

تا دِگَر خونِ کِه از دیده رَوان خواهد بُود

 

چَشمم آن دَم که ز شوقِ تو نَهَد سَرِ به لَحَد

تا دَم صُبح قیامَت نِگَران خواهد بُود

 

بَختِ حافِظ گَر از این گونه مَدَد خواهد کرد

زُلفِ مَعشوقه به دَستِ دِگَران خواهد بُود

 

 

غَزَل    ۲۰۶

 

پیش از اینت بیش از این اندیشه عُشّاق بُود

مِهروَرزی تو با ما شُهره آفاق بُود

 

یاد باد آن صُحبَتِ شَب‌ها که با نوشین لَبان

بَحث سِرِّ عِشق و ذِکرِ حَلقه عُشّاق بُود

 

پیش از این کاین سَقفِ سَبز و طاقِ مینا بَرکِشَند

مَنظَر چَشم مَرا اَبروی جانان طاق بُود

 

از دَمِ صُبح اَزَل تا آخِرِ شامِ  اَبَد

دوستی و مِهر بَر یک عهد و یک میثاق بُود

 

سایه مَعشوق اَگَر اُفتاد بر عاشِق چِه شد

ما به او مُحتاج بُودیم او به ما مُشتاق بُود

 

حُسن مهرویان مَجلِس گَرچه دِل می‌برُد و دین

بَحثِ ما دَر لُطف طَبع و خوبی اَخلاق بُود

 

بَر دَرِ شاهَم گِدا یی نُکته‌ای دَر کار کرد

گُفت بر هر خوان که بِنشَستم خُدا رزاق بُود

 

رِشته تَسبیح اگر بگسست معذورم بدار

دَستَم اَندَر دامَن ساقی سیمین ساق بود

 

دَر شَبِ قَدر اَر  صَبوحی کرده‌ام عیبَم مَکُن

سَرخوش آمَد یار و جامی بر کِنارِ طاق بود

 

شِعرِ حافِظ در زَمان آدَم اَندَر باغِ خُلد

دَفتَرِ نَسرین و گُل را زینَتِ اوراق بود

 

 

غَزَل    ۲۰۷

 

یاد باد آن که سَرِ کویِ تواَم مَنزِل بود

دیده را روشَنی از خاک دَرَت حاصِل بود

 

راست چون سوسَن و گُل از اَثَرِ صُحبَتِ پاک

بَر زَبان بود مَرا آنچه تو را دَر دِل بود

 

دِل چو از پیرِ خرد نَقلِ مَعانی می‌کرد

عِشق می‌گُفت به شَرح آنچه بَر او مُشکِل بود

 

آه از آن جُور و تَطاول که دَر این دامگَه اَست

آه از آن سوز و نیازی که دَر آن مَحفِل بود

 

دَر دِلَم بود که بی دوست نَباشَم هَرگَز

چه تَوان کَرد که سَعی مَن و دِل باطِل بود

 

دوش بَر یاد حَریفان به خَرابات شدم

خُمِ مِی دیدَم خون دَر دِل و پا دَر گُل بود

 

بَس بَگَشتَم که بِپُرسم سَبَب دَردِ فِراق

مُفتی عَقل دَر این مَسئَله لایعقِل بود

 

راستی خاتَمِ فیروزه بواسحاقی

خوش دِرَخشید وَلی دولَت مُستعَجِل بود

 

دیدی آن قَهقَهه کَبکِ خَرامان حافِظ

که ز سَرپَنجه شاهینِ قَضا غافِل بود

 

 

غَزَل    ۲۰۸

 

خستگان را چو طَلَب باشَد و قُوَّت نَبُوَد

گر تو بیداد کُنی شَرطِ مُرُوَّت نَبُوَد

 

ما جَفا از تو نَدیدیم و تو خود نَپَسَندی

آنچه دَر مَذهَبِ اَرباب طَریقَت نَبُوَد

 

خیره آن دیده که آبش نَبَرَد گِریِه عِشق

تیره آن دِل که دَر او شَمع مَحبَت نَبُوَد

 

دولَت از مُرغِ همایون طَلَب و سایه او

زان که با زاغ و زَغَن شهپر دولَت نَبُوَد

 

گر مَدَد خواستَم از پیرِ مُغان عیب مَکُن

شِیخ ما گُفت که دَر صومَعه هِمَّت نَبُوَد

 

چون طَهارَت نَبُوَد کَعبه و بُتخانه یکیست

نَبُوَد خِیر دَر آن خانه که عِصمَت نَبُوَد

 

حافِظا عِلم و اَدَب وَرز که دَر مَجلِسِ شاه

هر که را نیست ادب لایِقِ صُحبَت نَبُوَد

 

 

غَزَل    ۲۰۹

 

قتل این خسته به شمشیر تو تَقدیر نَبود

وَرنَه هیچ از دِل بی‌رَحم تو تَقصیر نَبود

 

مَنِ دیوانه چو زُلفِ تو رَها می‌کَردَم

هیچ لایِقتَرَم از حَلقه زَنجیر نَبود

 

یا رَب این آینه حُسن چِه جوهر دارد

که دَر او آهِ مَرا قُوَّتِ تأثیر نَبود

 

سَر ز حَسرَت به دَر مِیکَده‌ها بَرکَردَم

چون شناسایِ تو دَر صومَعه یک پیرِ نَبود

 

نازَنینتَر ز قَدَّت دَر چَمَنِ ناز نَرَست

خوشتَراز نَقشِ تو دَر عالَمِ تَصویر نَبود

 

تا مَگَر هَمچو صَبا باز به کویِ تو رَسَم

حاصِلَم دوش بِجُز ناله شَبگیر نَبود

 

آن کَشیدَم زِ تو اِی آتَش هِجران که چو شَمع

جُز فَنای خودَم از دَست تو تَدبیر نَبود

 

آیَتی بود عَذاب اَندُه حافِظ بی تو

که بَر هیچ کَسَش حاجَتِ تفسیر نَبود

 

 

غَزَل    ۲۱۰

 

دوش دَر حَلقه  ما قِصّه گیسوی تو بود

تا دِلِ شَب سُخَن از سِلسِله مویِ تو بود

 

دِل که از ناوَک مُژگانِ تو دَر خون می‌گَشت

باز مُشتاقِ کَمانخانه اَبروی تو بود

 

هم عَفاالله صَبا کز تو پَیامی می‌داد

وَرنَه دَر کَس نرِسیدیم که از کویِ تو بود

 

عالِم از شور و شَر عِشق خَبَر هیچ نَداشت

فِتنِه اَنگیز جَهان غمزه جادویِ تو بود

 

مَنِ سَرگَشته هم از اَهل سَلامَت بودَم

دام راهَم شِکَنِ طُرِّه هِندوی تو بود

 

بِگُشا بَند قَبا تا بِگُشایَد دِل من

که گُشادی که مَرا بود ز پهلوی تو بود

 

به وَفای تو که بَر تُربَتِ حافِظ بُگذَر

کز جَهان می‌شُد و دَر آرزویِ رویِ تو بود

 

 

غَزَل    ۲۱۱

 

دوش می‌آمد و رُخساره بَراَفروخته بود

تا کُجا باز دِل غَمزَده‌ای سوخته بود

 

رَسمِ عاشِق کُشی و شیوه شهرآشوبی

جامه‌ای بود که بَر قامَت او دوخته بود

 

جانِ عُشّاق سِپنَد رُخ خود می‌دانِست

و آتَش چِهره بِدین کار بَراَفروخته بود

 

 گَرچه می‌گُفت که زارَت بِکَشَم می‌دیدَم

که نَهانَش نَظَری با مَنِ دلسوخته بود

 

کَفرِ زُلفَش رَهِ دین می‌زد و آن سنگین دِل

دَر پِی اَش مشعلی از چِهره بَراَفروخته بود

 

دِل بَسی خون به کَف آوَرد وَلی دیده بِریخت

الله الله که تَلَف کرد و که اَندوخته بود

 

یار مَفُروش به دُنیا که بَسی سود نکرد

آن که یوسِف به زَرِ ناسَرِه بِفروخته بود

 

گفت و خوش گفت بُرو خِرقِه بِسوزان حافِظ

یا رَب این قَلب شِناسی ز که آموخته بود

 

 

غَزَل    ۲۱۲

 

یک دو جامَم دی سِحَرگه اِتِّفاق اُفتاده بود

 واز لَبِ ساقی شَرابَم دَر مَذاق افتاده بود

 

از سَرِ مَستی دِگَر با شاهِدِ عَهدِ شَباب

رجعتی می‌خواستَم لیکَن طلاق افتاده بود

 

دَر مقاماتِ طَریقَت هر کُجا کردیم سِیر

عافیَت را با نَظَربازی فِراق افتاده بود

 

ساقیا جامِ دَمادَم دِه که دَر سِیرِ طَریق

هر که عاشق وش نیامد دَر نِفاق افتاده بود

 

ای مُعَبِّر مُژده‌ای فرما که دوشَم آفتاب

دَر شِکَرخواب صبوحی هم وثاق افتاده بود

 

نَقش می بَستَم که گیرَم گوشه‌ای زان چَشم مَست

طاقَت و صَبر از خَمِ اَبروش طاق اُفتاده بود

 

گر نکردی نُصرَت دین شاه یَحیی از کَرَم

کارِ مُلک و دین ز نَظم و اِتِّساق افتاده بود

 

حافِظ آن ساعت که این نَظم پَریشان می‌نِوِشت

طائرِ فِکرَش به دام اِشتیاق افتاده بود

 

 

غَزَل    ۲۱۳

 

گوهَرِ مخزن اَسرار هَمان اَست که بود

حُقّه مِهر بدان مُهر و نِشان است که بود

 

عاشِقان زُمره اَربابِ اَمانَت باشند

لاجِرَم چَشم گُهَربار هَمان است که بود

 

از صَبا پُرس که ما را هَمه شَب تا دَم صُبح

بویِ زُلفِ تو هَمان مونِسِ جانِ است که بود

 

طالِبِ لَعلِ و گُهَر نیست وگرنه خورشید

هَمچِنان دَر عَمَل معدن و کان است که بود

 

کُشته غمزه خود را به زیارَت دَریاب

زان که بیچاره هَمان نِگَران است که بود

 

رَنگِ خونِ دِل ما را که نَهان می‌داری

هَمچِنان دُرّ لَبِ لَعلِ تو عَیان است که بود

 

زُلفِ هندوی تو گُفتَم که دِگَر رَه نَزَنَد

سال‌ها رَفت و بدان سیرَت و سان است که بود

 

حافِظا بازنما قِصّه خونابه چَشم

که بَر این چِشمه هَمان آب رَوان است که بود

 

 

غَزَل    ۲۱۴

 

دیدَم به خوابِ خوش که به دَستَم پیاله بود

تَعبیر رَفت وکار به دولَت حواله بود

 

چهل سال رَنج و غُصّه کَشیدیم و عاقِبَت

تَدبیرِ ما به دَست شَرابِ دوساله بود

 

آن نافه مُراد که می‌خواستَم ز بَخت

دَر چین زُلفِ آن بُتِ مِشکین کُلاله بود

 

از دست برُده بود خُمار غَمَم سِحَر

دولَت مُساعِد آمَد و مِی دَر پیاله بود

 

بَر آستانِ مِیکَده خون می‌خورم مُدام

روزیِ ما ز خوان قَدر این نَواله بود

 

هَرکو نَکاشت مِهر و ز خوبی گُلی نَچید

دَر رَهگُذارِ باد نِگَهبان لاله بود

 

بر طَرف گُلشَنم گُذَر اُفتاد وَقتِ صُبح

آن دَم که کار مُرغِ سِحَر آه و ناله بود

 

دیدیم شِعرِ دِلکَش حافِظ به مَدح شاه

یک بیت از این قصیده به از صَد رِساله  بود

 

آن شاهِ تندحمله که خورشید شیرگیر

پیشَش به روزِ معرکه کَمتَر غَزاله بود

 

 

غَزَل    ۲۱۵

 

به کویِ مِیکَده یا رَب سِحَر چِه مشغله بود

که جوشِ شاهِد و ساقی و شَمع و مَشعَله بود

 

حَدیثِ عِشق که از حَرف و صوت مُستَغنیست

به ناله دَف  و نِی دَر خروش و وِلوِله بود

 

مَباحِثی که دَر آن مَجلِسِ جنون می‌رَفت

وَرایِ مَدرِسه و قال و قیل مَسئَله بود

 

دِل از کِرِشمه ساقی به شُکر بود وَلی

ز نامُساعِدی بَختَش اَندَکی گِلِه بود

 

قیاس کَردَم و آن چَشم جادوانه مَست

هِزار ساحِر چون سامِریش دَر گله بود

 

بِگفتَمَش به لَبَم بوسه‌ای حَوالَت کُن

به خَنده گفت کِی ات با مَن این مُعامِله بود

 

ز اَخَترَم نَظَری سَعد دَر رَه اَست که دوش

میانِ ماه و رُخ یار من مُقابِله بود

 

دهان یار که دَرمانِ دَردِ حافِظ داشت

فَغان که وَقتِ مُرُوَّت چِه تَنگ حوصله بود

 

 

غَزَل    ۲۱۶

 

آن یار کز او خانه ما جایِ پَری بود

سَر تا قَدَمَش چون پَری از عیب بَری بود

 

دِل گُفت فروکِش کُنَم این شَهر به بویَش

بیچاره نَدانِست که یارَش سَفَری بود

 

تَنها نَه ز رازِ دِل من پَردِه بَراُفتاد

تا بود فَلَک شیوه او پَردِه دَری بود

 

مَنظورِ خِرَدمَندِ مَن آن ماه که او را

با حُسن اَدَب شیوه صاحب نظری بود

 

از چنگ منش اَخَترِ بَدمِهر به دَربرُد

آری چِه کنم دولَت دُورِ قَمَری بود

 

عُذری بِنِه اِی دِل که تو دَرویشی و او را

دَر مَملِکَت حُسن سَرِ تاجوری بود

 

اوقات خوش آن بود که با دوست به سَر رَفت

باقی هَمه بی‌حاصِلی و بی‌خَبَری بود

 

خوش بود لَبِ آب و گُل و سَبزه و نَسرین

اَفسوس که آن گَنج رَوان رَهگُذری بود

 

خود را بِکَش اِی بُلبُل از این رَشک که گُل را

با بادِ صَبا وَقتِ سِحَر جِلوه گری بود

 

هر گَنج سَعادَت که خُدا داد به حافِظ

از یُمنِ دُعایِ شَب و وِردِ سِحَر بود

 

 

غَزَل    ۲۱۷

 

مُسَلمانان مَرا وَقتی دِلی بود

که با وِی گُفتَمی گَر مُشکِلی بود

 

به گِردابی چو می‌اُفتادَم از غَم

به تَدبیرَش اُمیدِ ساحِلی بود

 

دِلی همدَرد و یاری مَصلِحَت بین

که اِستِظهارِ هر اَهلِ دِلی بود

 

ز مَن ضایِع شُد اَندَر کویِ جانان

چه دامنگیر یا رب مَنزِلی بود

 

‌هُنَر بی‌عِیب حِرمان نیست لیکَن

زِ مَن مَحروم تر کِی سائِلی بود

 

بَر این جان پَریشان رَحَمت آرید

که وقتی کاردانی کاملی بود

 

مرا تا عِشق تعلیم سُخَن کرد

حَدیثَم نُکته هر مَحفِلی بود

 

مَگو دیگَر که حافِظ نکته‌دان اَست

که ما دیدیم و مُحکَم جاهِلی بود

 

 

غَزَل    ۲۱۸

 

دَر اَزَل هَرکو به فیضِ دولَت اَرزانی بُوَد

تا اَبَد جامِ مُرادش هَمدَمِ جانی بُوَد

 

مَن هَمان ساعت که از مِی خواستَم شُد تُوبه کار

گُفتَم این شاخ اَر دَهَد باری پَشیمانی بود

 

خود گرفتم کافکنم سَجّاده چون سوسَن به دوش

هَمچو گُل بَر خِرقِه رَنگِ مِی مُسَلمانی  بوَد

 

بی چِراغ جام دَر خَلوَت نمی‌یارَم نِشَست

زان که کُنجِ اَهلِ دِل بایَد که نورانی بود

 

هِمَّتِ عالی طَلَب جام مُرَصَّع گو مَباش

رِند را آب عنب یاقوتِ رُمّانی بود

 

 گَرچه بی‌سامان نَمایَد کار ما سَهلَش مَبین

کاَندَر این کِشوَر گِدایی رَشک سُلطانی بُوَد

 

نیک نامی خواهی اِی دِل با بدان صُحبَت مَدار

خودپَسندی جانِ من بُرهانِ نادانی بُوَد

 

مَجلِسِ اُنس و بَهار و بَحثِ شِعر اَندَر میان

نستدن جامِ مِی از جانان گِرانجانی بُوَد

 

دی عَزیزی گفت حافِظ می‌خُورَد پِنهان شَراب

ای عَزیزِ من نَه عِیب آن به که پِنهانی بُوَد

 

 

غَزَل    ۲۱۹

 

کُنون که دَر چَمَن آمَد گُل ازعَدَم به وُجود

بَنفَشه دَر قَدَمِ او نَهاد سَر به سُجود

 

بنوش جامِ صبوحی به ناله دَف  و چنگ

بِبوس غَبغَب ساقی به نَغمه نِی وعود

 

به دُورِ گُل مَنِشین بی شَراب و شاهِد و چنگ

که هَمچو روز بَقا هَفته‌ای بُوَد معدود

 

شُد از خُروج رَیاحین چو آسمان روشَن

زمین به اَخَترِ میمون و طالِع مَسعود

 

ز دَستِ شاهِدِ نازُک عِذار عیسی دم

شَراب نوش و رَها کُن حَدیثِ عاد و ثمود

 

جَهان چو خُلدِ بَرین شُد به دُور سوسَن و گُل

وَلی چِه سود که دَر وِی نه مُمکِن اَست خلود

 

چو گُل سَوار شود بَر هوا سلیمان وار

سِحَر که مُرغ دَر آیَد به نَغمه داود

 

به باغ تازه کُن آیین دین زردشتی

کُنون که لاله بَراَفروخت آتَشِ نَمرود

 

بِخواه جامِ صبوحی به یاد آصِفِ عَهد

وزیر مُلکِ سُلَیمان عماد دین محمود

 

بُوَد که مَجلِسِ حافِظ به یُمنِ تَربیَتَش

هر آنچه می‌طَلَبَد جُمله باشَدش موجود

 

 

غَزَل    ۲۲۰

 

از دیده خونِ دِل هَمه بَر رویِ ما رَوَد

بر رویِ ما ز دیده چِه گویم چه‌ها رَوَد

 

ما دَر درون سینه هوایی نَهَفته‌ایم

بر باد اَگَر رود دِل ما زان هوا رَوَد

 

خورشیدِ خاوَری کُنَد از رَشک جامه چاک

گر ماه مهرپرور مَن دَر قَبا رَوَد

 

بر خاک راهِ یار نَهادیم رویِ خویش

بر رویِ ما رَواست اگر آشنا رَوَد

 

سِیل است آبِ دیده وهر کَس که بُگذَرَد

گر خود دِلَش ز سَنگ بُوَد هم ز جا رَوَد

 

ما را به آبِ دیده شب و روز ماجراست

زان رَهگُذر که بر سَرِ کویَش چِرا رود

 

حافِظ به کویِ مِیکَده دایِم به صدق دِل

چون صوفیان صومَعه دار از صَفا رَوَد

 

 

غَزَل    ۲۲۱

 

چو دَست بَر سَرِ زُلفَش زنم به تاب رود

ور آشتی طَلَبَم با سَرِ عِتاب رود

 

چو ماهِ نو رَهِ بیچارِگان نِظاره

زند به گوشه اَبرو و دَر نِقاب رَوَد

 

شَبِ شَراب خَرابم کُنَد به بیداری

وگر به روز شِکایَت کنم به خواب رَوَد

 

طَریقِ عِشق پُرآشوب و فِتنِه اَست اِی دِل

بیُفتَد آن که دَر این راه با شِتاب رَوَد

 

گِدایی دَر جانان به سَلطَنَت مَفُروش

کَسی ز سایه این دَر به آفتاب رَوَد

 

سَوادِ نامهِ مویِ سیاه چون طی شُد

بَیاض کَم نَشَوَد گَر صَد اِنتِخاب رَوَد

 

حُباب را چو فُتَد بادِ نِخوَت اَندَر سَر

کُلاهداریَش اندَر سَرِ شَراب رَوَد

 

حِجاب راه تویی حافِظ از میان بَرخیز

خوشا کَسی که دَر این راه بی‌حِجاب رَوَد

 

 

غَزَل    ۲۲۲

 

از سَرِ کویِ تو هَرکو به مَلالَت  بِرَوَد

نَرَوَد کارَش و آخِر به خجالت بِرَوَد

 

کاروانی که بُوَد بَدرَقِه‌اش حِفظِ خُدا

به تَجَمُّل بِنِشینَد به جَلالَت بِرَوَد

 

سالِک از نورِ هِدایَت بِبَرَد راه به دوست

که به جایی نَرِسَد گَر به ضلالت بِرَوَد

 

کامِ خود آخِرِ عُمر از مِی و مَعشوق بِگیر

حیفِ اوقات که یک سَر به بِطالَتَ بِرَوَد

 

ای دَلیل دِل گُم گَشته خُدا را مَدَدی

که غَریب اَر نَبَرَد رَه به دِلالَت بِبَرَد

 

حُکمِ مَستوری و مَستی هَمه بَر خاتَمِ تست

کَس نَدانِست که آخِر به چِه حالَت بِرَوَد

 

حافِظ از چِشمه حِکمَت به کَف آور جامی

بو که از لوح دِلت نَقشِ جهالت بِرَوَد

 

 

غَزَل    ۲۲۳

 

هَرگَزَم نَقشِ تو از لوح دِل وجان نَرَوَد

هَرگَز از یاد مَن آن سَروِ خَرامان نرود

 

از دِماغ منِ سَرگَشته خیال دَهَنَت

به جَفای فَلَک و غُصّه دُوران نرود

 

دَر اَزَل بَست دِلَم با سَرِ زُلفَت پِیوند

تا اَبَد سَر نکشد و از سَرِ پِیمان نَرَوَد

 

هرچه جُز بار غَمَت بَر دِل مِسکین من اَست

بِرَوَد از دِل من و از دِل من آن نرود

 

آن چِنان مِهرِ تواَم دَر دِل و جان جای گرفت

که اَگَر سَر بِرَوَد از دِل و از جان نرود

 

گَر رَوَد از پِیِ خوبان دِل من معذور است

دَرد دارد چِه کُنَد کز پِیِ دَرمان نرود

 

هر که خواهد که چو حافِظ نَشَوَد سَرگَردان

دِل به خوبان ندهد و از پِیِ ایشان نرود

 

 

غَزَل    ۲۲۴

 

خوشا دِلی که مُدام از پِیِ نَظَر نَرَوَد

به هر دَرَش که بِخوانند بی‌خَبَر نَرَوَد

 

طَمَع دَر آن لَبِ شیرین نکردنم اولی

وَلی چِگونه مَگَس از پِیِ شِکَر نرود

 

سَوادِ دیده غَمدیده‌ام به اَشک مَشوی

که نَقشِ خال تواَم هَرگَز از نَظَر نرود

 

ز مَن چو بادِ صَبا بویِ خود دَریغ مَدار

چِرا که بی سَرِ زُلفِ تواَم به سر نرود

 

دِلا مَباش چُنین هَرزِه گَرد وهَرجایی

که هیچ کار ز پیشَت بِدین هُنَر نَرَوَد

 

مَکُن به چَشم حِقارَت نِگاه دَر من مَست

که آبرویِ شَریعَت بِدین قَدَر نَرَوَد

 

منِ گِدا هَوَسِ سَروقامتی دارم

که دَست دَر کَمَرَش جُز به سیم و زَر نَرَوَد

 

تو کز مَکارِم اَخلاق عالَمَی دِگَری

وَفای عهد من از خاطِرَت به دَرنَرَوَد

 

سیاه نامه‌ تر از خود کَسی نمی‌بینم

چِگونه چون قَلَمَم دودِ دِل به سر نرود

 

به تاجِ هُدهُدم از رَه مَبَر که بازِ سفید

چو باشه دَر پِیِ هر صِید مُختَصَر نرود

 

بیار باده و اَوَّل به دست حافِظ ده

به شَرطِ آن که ز مَجلِس سُخَن به دَرنرود

 

 

غَزَل    ۲۲۵

 

ساقی حَدیثِ سَرو و گُل و لاله می‌رَوَد

وین بَحث با ثلاثه غساله می‌رود

 

مِی دِه که نوعَروس چَمَن حَدِّ حُسن یافت

کار این زَمان ز صَنعَتِ دَلّالِه می‌رود

 

شِکَرشِکَن شَوَند هَمه طوطیان هِند

زین قَند پارسی که به بَنگاله می‌رود

 

طیّ مَکان بِبین وزَمان دَر سلوک شِعر

کاین طِفلِ یِک شَبه رَهِ یک ساله می‌رود

 

آن چَشمِ جادوانه عابدفریب بین

کش کاروان سِحر ز دنباله می‌رود

 

از رَه مَرو به عِشوِه دُنیا که این عَجوز

مَکّاره می‌نِشینَد و مُحتاله می‌رود

 

بادِ بهار می‌وَزَد از گُلِستانِ شاه

و از ژاله باده دَر قَدَحِ لاله می‌رود

 

حافِظ ز شوقِ مَجلِسِ سُلطان غیاث دین

غافِل مشو که کارِ تو از ناله می‌رود

 

 

غَزَل    ۲۲۶

 

تَرسَم که اَشک دَر غَمِ ما پَردِه دَر شَوَد

وین رازِ سَر به مُهر به عالَم سمر شَوَد

 

گویند سَنگ لَعل شود دَر مَقامِ صَبر

آری شَوَد ولیک به خونِ جِگَر شَوَد

 

خواهم شدن به مِیکَده گِریان و دادخواه

کز دَست غَم خَلاص مَن آنجا مَگَر شَوَد

 

از هر کرانه تیرِ دُعا کرده‌ام رَوان

باشَد کز آن میانه یکِی کارگَر شَوَد

 

ای جان حَدیثِ ما بَر دِلدار بازگو

لیکَن چِنان مَگو که صَبا را خَبَر شَوَد

 

از کیمیایِ مِهرِ تو زَر گَشت رویِ مَن

آری به یُمنِ لُطفِ شُما خاک زَر شَوَد

 

دَر تنگنای حیرتَم از نَخوَتِ رَقیب

یا رَب مَباد آن که گِدا معتبر شَوَد

 

بَس نُکته غِیر حُسن بِبایَد که تا کَسی

مَقبولِ طَبعِ مَردُمِ صاحب نَظَر شَوَد

 

این سَرکِشی که کُنگِره کاخِ وَصل راست

سرها بَر آستانه او خاک دَر شَوَد

 

حافِظ چو نافه سَرِ زُلفَش به دست توست

دم دَرکِش اَر نَه بادِ صَبا را خَبَر شَوَد