جی و بریانک

جی محله ای باپیشینه بیش از 900 سال

محله جي  در قديم روستايي بزرگ بوده است در جنوب باختري ،‌كه اكنون موقعيت روستايي خود را از دست داده است و پادگان جي نيز در اراضي اين روستا به وجود آمده است

اين محله در منطقه 10 و همجوارمنطقه 9 فعلی واقع شده و مابين خيابان قزوين،امیری و مالک وسادات قرار گرفته است.محله جي درابتدا بصورت محصور (مطابق با ویژگی تهران قديم) به شکل قلعه بوده لذادرطی صدها سال گذشته به نام قلعه جی نامیده می شده واکنون نیز قدیمیها ازهمین نام استفاده می کنند،این قلعه با پيشينه بيش از 900 سال يكي از قلعه هاي اطراف تهران عهد قاجار بوده است . محدوده اين قلعه از ضلع شرقي به خيابان 16متری ازجرجاني  تا خيابان بهفر  و از طرف شمال بهفر حدفاصل 16 متري تا امام زاده عبدالله  از غرب خیابان امامزاده حدفاصل بهفر تا جرجاني و از جنوب خیابان جرجانی حدفاصل 16 متري  تا امامزاده عبدالله بوده که ديوارهاي کاهگلی مرتفعی اين قلعه را محصور مي كرد. ديوارهاي بسيار بلند در حدود 3 متر با 4 برج ديدباني در 4 گوشه که اکنون آخرین بازمانده ازاین دیوار قدیمی را در منتها الیه غربی این محله می توان یافت.  دروازه قديمي قلعه تقریبا درابتداي خيابان 10 متري  شهيد رضوان  فعلي قرار داشت كه صبح ها باز مي شد  و با تاريكي هوا  در آن بسته       مي شد.بيرون قلعه زمين هاي زراعي و كشاورزي و يا زمين هاي خالي بود که از شرق اين محله تا ده بريانك از جنوب تا امامزاده حسن و ده يافت آباد و از شمال تا ده طرشت بود.

در داخل قلعه باغ و زمين هاي درختكاري و تعدادي منازل مسكوني  وجود داشت كه با كاه گل ساخته شده بود. و در دل اين محله ميدانگاه بزرگي وجود داشت كه به ميدانگاه قلعه معروف بود كه محل تجمع اهالي بود.

مسجد 14 معصوم فعلي تكيه اي بوده كه داراي طاق هاي متعددي بود و هر طاق به طايفه اي تعلق داشت و هر طايفه تعدادي از روزهاي ماه محرم و صفر را باني عزاداري مي شدند و در اين مجموعه طاق هاي تكيه عزاداري سيدالشهدا(علیه السلام) برگزار بود و گاها مهماناني از ده بريانك و يا يافت آباد به اين مكان مراجعه مي كردند و بعضي مواقع روحانيي از انتهاي ده بريانك براي تدریس بچه ها به اين تكيه دعوت مي شد. و بعد ها  به مرور تبديل به مسجد 14 معصوم شد.قبرستان اهالي در جوار بارگاه مقدس امامزاده عبدالله  كه از نوادگان حضرت قمربني هاشم (ع)مي باشند بود. از نمادهاي محله همين مسجد 14 معصوم مي باشد و افرادي نظير احمد كافي، شهيد بهشتي،هاشمي رفسنجاني، شهید مصطفي چمران و ... در اين مسجد به ايراد سخن پرداخته اند.علت نامگذاري اين محله به اين اسم مشخص نمي باشد اما بنا بر حد سيات نام جي كه  ريشه در جي اصفهان كه گفته شده  زادگاه سلمان فارسي بود دارد و گويا به علت تبرك آن نام به اين اسم معروف گرديده است. تنها سند باقيمانده از اين قلعه ديواري  بوده كه ازگزند نوسازی درامان ودرمنتها الیه غربی محدوده قلعه قدیم موجوداست وشورایاران محله میگویند مکاتبات وتوصیه های زیادی برای محافظت ازاین سند هویت محله ازشهرداران منطقه نموده اند ولی تاکنون اقدام عملی محقق نشده است .

وجود امامزاده عبدالله در جوار اين محله از نوادگان باب الحوائج قمربنی هاشم جناب اباالفضل العباس (علیه السلام) واز زيارت گا ههاي معروف تهران برکات معنوی زیادی به این محله داده است.

درمانگاه 14 معصومي كه در اين محله قرار دارد  جایگزین موقوفه مظفر اميري بوده است كه با توجه به عدم پيگيري در سالهاي بعد از انقلاب و عدم تامين بودجه كافي احداث آن به تعويق افتاد اما با پيگيري هاي امام جماعت وقت و هيئت امناي مسجد موضوع از طريق رهبری معظم(مدظله) پيگيري شد و دستور ساخت و تجهيز آن صادر گرديد.

اصلي ترين و شناخته شده ترين خيابان هاي منطقه: بلوار «سي متري جي» و  «خيابان كميل» يا «باباييان» سابق است.البته وجود «پادگان جي» كه متعلق به نيروي زميني ارتش است در  اين منطقه باعث شهرت محدوده جي شده است . منطقه جي به صورت امروزي حاصل ساخت و سازهاي سه دهه  اخير است و در دوره اي پذيراي مهاجران به پايتخت بوده است.در بعضي از مناطق خيابان شبيري و حاشيه خيابان جرجاني و  تقاطع سي متري جي با خيابان قزوين تكثر واحدهاي صنعتي نظير:  كارگاه هاي كوچك پلاستيك سازي، كارگاه هاي ساخت ارگ، مكانيكي  ها و كارگاه هاي صافكاري و نقاشي، آهنگري ها و... موجب شده تا  شكل ظاهري منطقه به شكل منطقه اي صنعتي تبديل شود. اكثر صاحبان واحدهاي مسكوني در اين منطقه نيز صاحبان همين واحدهاي صنعتي هستند كه در نزديكي محل كارخود سكونت دارند.    آلودگي صوتي در اين منطقه شايد به بيشترين حد خود در پايتخت رسيده است، نزديكي به فرودگاه مهرآباد از يك سو و تردد وسايل نقليه سنگين از سه راه آذري به ميدان آزادي از سوي ديگر بالاترين  حجم آلودگي صوتي را در اين منطقه به وجود آورده است آلودگي هوا نيز به فراخور جمعيت بالاي اين منطقه از حجم قابل توجهي برخوردار است. ساخت وسازهاي يك دهه اخير در اين منطقه، ساخت واحدهاي مسكوني كوچك و جمعيت بالاي ساكنان و به تبع آن نياز به رفت و آمد و سفرهاي درون شهري بار سنگين ترافيك را به اين منطقه تحميل كرده است. وجود فضاي سبز عظيمي كه در پادگان جي قرار گرفته است شايد اصلي ترين مركز تعديل اين آلودگي هوا است كه كمتر به آن توجه مي شود.

بديهي است اين منطقه نياز به فضاهاي آموزشي و فرهنگي خاص به فراخور نياز ساكنان آن دارد.
از مراكز اصلي كه در خود محله جي يا حوالي آن واقع شده اند، مي توان به «سينما جي» و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان در پارك رضوان «باباييان سابق» اشاره كرد.                                              ديگر مراكز عبارتند از: فرهنگسراي انقلاب و خانه هنر «استادمعين» كه نياز مردم منطقه را تا حدي به خدمات فرهنگي آموزشي برطرف ساخته اند.از مراكز ورزشي نيز مي توان به مجموعه بزرگ ورزشي جيحون «زمين ميلان سابق» اشاره كرد.

مراكز درماني و بهداشتي نيز شامل چندين درمانگاه در حوالي منطقه و بيمارستان 504 ارتش در خيابان هرمزان است. از آنجا كه اكثر ساكنان اين منطقه از بازنشستگان نيروهاي مسلح مي باشند، لذا وجود مركز درماني 504 ارتش نيز در اين منطقه از امتيازات خاص آن به شمار مي رود.

توجه !

از همه اهالی محترم درخواست می شود ، چنانچه مطالب مفید شفاهی ، مستند ، فیلم و یا عکسهای قدیمی در مورد گذشته محله در اختیار دارند، برای تکمیل این بخش که با کمک شما و به تدریج به میراث فرهنگی مشترک محله تبدیل خواهد شد، یک نسخه از آن را ارسال نمایید که در صورت تمایل با نام خود شما در این محل درج خواهد گردید. 

http://www.khabaremahale.ir/tehran/tehran/10/jey/histor

بــِریانَک یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تهران می‌باشد.

بریانک در قدیم جزء دهستان غار در بخش ری شهرستان تهران به حساب می‌آمد و ۱۰۰ نفر جمعیت داشته است. ولی امروزه در شهر تهران قرار دارد.^∗

علت نامگذاری این محله به بریانک این بوده است. که یکی از شاهان بریانی در این محله می‌خورده است و به بریونک معروف بوده است.

در حال حاضر این باغ به محل تفریحی و فضای سبز تبدیل شده است که مردم به صورت بافت جدید و سازمانی از آن استفاده می‌کنند.

از جمله باغهای آن می‌توان باغهای کمپانی را نام برد که هم اکنون ساختمان تبدیل شده است. خیابان بریانک به دو قسمت شرقی و غربی بوده که پس از ایجاد بزرگراه نواب ارتباط بین هم قطع شده سنک فرش این خیابان در زمان قدیم (حدوداً ۳۰ سال گذشته) توسط آلمانها انجام گردیده که یکی از مقاومترین خیابانهای تهران از نظر تحمل وزن بسیار بالا در مورد تردد وسایل نقلیه می‌باشد بطوریکه در هنگام حفر کانال جهت انجام لوله کشی گاز در دهه گذشته بیل مکانیکی دچار ایراد می‌گردید، از جمله محلهای تفریحی و دیدنی موزه حیات وحش -هفت چنار (که در حال حاضر بدلیل عدم رسیدگی تعدادی از چنارهای آن خشک شده است) قابل ذکر است این محله در ایام ماه دهه اول ماه محرم مخصوصاً تاسوعا و عاشورا پذیرای هزاران نفر می‌باشد موقعیت این خیابان از سمت بزرگراه نواب انتهای ساخت و سازهای طرح نواب در سمت چپ و راست آن می‌باشد .

در این محل اقوام زیادی مانند اراکیها، خالد آبادی ها، تویسرکانی‌ها زندگی می‌کند پارکهای معروف این محل از قبیل :هفت‌چنار، سبز، ۲۲ بهمن، نور، اعتماد، خانواده و ناظمی نام برد و خیابانهای معروف محل: گلستانی، حسام الدین، چهارراه رضایی، خیابان عرب و........... یکی از بزرگ‌ترین مساجد و قدیمی‌ترین مسجد بنام مسجد المهدی در این محل قرار دارد که با برپایی نماز تمامی این مسجد پر می‌شود.و یکی از بهترین کوچه های این محل کوچه ی بهار (مزرعتی قهرودی) به حساب می آید.

""""""""""""""""""""""""""

تاریخچه بریانک

بريانك در قديم به ده بريانك معروف وداراي باغاتي بوده است ( محمد حسين صالح آبادي – رحيم حاج عمادي – رحمت ا... خادم الحسينيه )و از نظر لغوي مصغر بريان و به معناي بره يا مرغ بريان مي باشد. اين ده جزء دهستان غار بخش شهر ري ، از شهرستان هاي تهران بوده است كه در 14 كيلومتري شمال باختر مركز بخش قرار داشته كه بيشتر سكنه ي آن شيعه و حدوداً 100 نفر بودندو شغل اكثر آنها زراعت بوده است.(تهران در گذرگاه تاريخ ايران)علت نامگذاري اين محله از آنجاست كه گويا يكي از شاهان در اين محله برياني مي خورده است و اين امر سبب آن گرديده كه به بريونك معروف شود. محله بريانك فعلي در ابتدا شامل باغاتي بوده و باغ هاي بريانك جزء اموال عمده مالكاني به نام هاي كمپاني ، اعتماد ، حاج غفوري و... بوده است كه حدود نيم قرن پيش، باغ ها تفكيك گرديده است و در معرض فروش قرار گرفته است.(دفترچه اطلاعات جامع) اراضی بریانک از دیر باز منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز بود. اولین شکاف در از بین بردن ویژگی ییلاقی این منطقه، با احداث راه آهن سراسری ایران، ایجاد شد. رضاخان تمام اراضی این منطقه را به احداث راه آهن اختصاص داد، سپس زمین‌ها به تملک مردم وبه صورت خانه‌های کوچک درآمد. پیشینه این منطقه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد.