ژان بوریدان

ژان بوریدان( در زبان لاتین یوهانس بوریدانوس) (حدود 1300- بعد از 1358) کشیشی فرانسوی بود که بذرهای انقلاب کپرنیکی در اروپا را افکند. گرچه یکی از نامی ترین و پر نفوذ ترین فیلسوفان اواخر قرون وسطی بود امروزه در میان گمنام ترین هاست. وی نظریه انگیزه را بسط داد که نخستین گام بسوی مفهوم لَختی (اینرسی) مدرن و تحولی مهم در تاریخ علم سده های میانه بود. نامش بیش از همه در آزمایش فکر (thought experiment) که قضیه خر نام گرفته ( آزمایش فکر که در آثار موجودش دیده نمی شود) شناخته شده است.
بوریدان که به احتمال فراوان در بتیون فرانسه زاده شد در دانشگاه پاریس درس خواند و بعدها همانجا درس داد. داستانهای ساختگی زیادی که در باره روابط عاشقانه مشهور و ماجراهایش بر زبانها افتاده بخوبی نشان می دهد در شهر پاریس آوازه شخصیتی فریبنده و مرموز داشته است. بویژه بموجب یک شایعه محکوم شد که در کیسه به رود سن پرتاب شود هرچند نبوغ شاگردی نجاتش داد. فرانسوا ویلون اگردآوری پول برای دانشگاه داشته و همین امر نشان می دهد چهره ای فرّه مند بوده است.
معمولأ عمر خویش را بیشتر در دانشکده هنر می گذراند تا کسب دکترای الهیات که نوعأ هموار کننده راه رسیدن به شغلی در فلسفه بود. استقلال فکری خویش را اینگونه حفظ می کرد که بجای پیوستن به سلک روحانیت کشیشی ناوابسته به دین باقی ماند. در سال 1340 آن قدر اعتماد به نفس پیدا کرده بود که به خلف خود، ویلیام اوکام حمله کند. وی همچنین به نگارش راه حل های ناسازه (پارادوکس) هائی چون ناسازه دروغگو پرداخت. در سال 1473 فرمان لوئی یازدهم در مخالفت با نام گرایان خواندن آثارش را ممنوع کرد. اسقف آلبرت ساکسونیائی که خود از منطقیون نامی است شاگرد بوریدان بود.