۱۳۹۲ فروردین ۲۱, چهارشنبه

کاغذباد، کدی پران، بادبادک کایت و ...


بادبادَک  در لغت فرس، فارسی خراسان، و گویش افغانی گٌدی‌پَران یا کاغذباد از اختراعات قدیمی چین  و  دارای پیشینه تاریخی بلند است.
بنا بر کتاب‌های کهن در سال ۴۰۰ پ م ، «مو زی» اندیشمند معروف و «لو بان» استاد نجاری در چین با خیزران و چوب پرندگان چوبی ساختند.  این نوع پرنده که «مو یوان» نام دارد، می‌توانست در هوا پرواز کند.  این بادبادک نخستین بادبادک جهان محسوب می‌شود. بعدها مردم با خیزران و ابریشم بادبادک ساختند. بعد از آن از کاغذ استفاده کردند و بادبادک‌هایی به نام «جیر یوان» ساختند («جیر» در زبان چینی کاغذ معنا می‌دهد). در اواخر سلسله تانگ (سال ۶۱۸ تا ۹۰۷ میلادی) مردم سوتی در «جیر یوان» نصب می‌کردند و سوت با دمیدن باد به داخل آن به صدا در می‌آورد و بدین سبب بادبادک گرفت. بادبادک مدتها  وسیله ای نظامی بود. مثلاً برای اندازه گیری فاصله بین واحدهای نظامی دو کشور و یا اطلاع رسانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در سلسله تانگ مردم به تدریج بادبادک را برای تفریح هوا می‌کردند. در سلسله «سون» در قرن 10 م  بادبادک چین به تدریج به مناطق مختلف جهان مانند کشورهای آسیایی کره شمالی، ژاپن، مالزی و اروپا و قاره آمریکا راه یافت. بادبادک چین در مناطق اروپایی و قاره آمریکا به وسیله پرواز تبدیل شد. سرانجام برادران «رایت» آمریکا نخستین هواپیمای مسافربری را ساختند. بدین سبب، در سالن نمایشگاه فضاپیمای واشنگتن آمریکا یک بادبادک چینی به چشم می‌خورد که روی آن نوشته‌است: نخستین وسیله پرواز بشر بادبادک و موشک چین است.  ویکی، با کمی آرایش و ویرایش.