نتایج اقتصادی
پیوستن ایران
به بانک توسعه
زیرساخت های آسیا
تهیه و تدوین: ژاله نیاکان
چند روز پس از انتشار بیانیه
مذاکرات "لوزان" در سوئیس، ایران به عضویت "بانک زیر ساخت های آسیا"
پذیرفته شد. این بانک رقیب بانک جهانی است و پنجاه کشور در صف متقاضیان عضویت در
آن هستند.
"بانک سرمایه گذاری زیر بنایی
آسیا" که نام دیگر آن "بانک زیر ساخت های آسیا" است (َAIIB)، به ابتکار چین تأسیس شد و مقر آن در شهر پکن است. 40 کشور بطور
قطعی به عضویت این بانک در آمده اند. ایران نیز هفته گذشته به جمع اعضای آن افزوده
شد. هرچند واشنگتن تلاش می کند همپیمانان
خویش را از پیوستن به این مجموعۀ اقتصادی باز دارد، اما بریتانیا، فرانسه،
ایتالیا که خود مدتها پیش به این بانک پیوسته بودند، علیرغم مخالفت های آمریکا عضویت
ایران را هم در این بانک پذیرفتند. از دیگر اعضای این بانک می توان از کشورهایی آسیایی
نظیر ویتنام وهند و بنگلادش نام برد و از کشور های اروپایی نظیر آلمان و
لوگزامبورگ. کشورهای جهان سوم چون پاکستان، اندونزی و مالزی نیز مانند ایران اشتیاق
فراوانی برای عضویت نشان داده اند. متحدین اصلی آمریکا هشدار های یاران آمریکایی و
دوستان قدیمی خود را نادیده گرفته و از طرح ایجاد چنین بانکی حمایت کردند. منافع
مشترک، ارتباطات تنگاتنگ مالی و جهانی شدن، بسیاری از کشورها را از نظر اقتصادی به
چین نزدیک کرده است. حتی پای کشورهای عربی نیز با ورود امارات متحده، کویت و عمان
به جمع اعضاء بتدریج باز می شود.
هژمونی چند قطبی در عرصۀ بین
المللی رقم می خورد. آمریکا دیگر تنها تعیین کنندۀ استفاده از سرمایه های عظیم مالی
نیست و با گذشت زمان در عرصۀ سرمایه گذاری جهانی تغییرات چشمگیری در شرف وقوع است.
غیبت آمریکا و متحد آن ژاپن که رقیب چین در اقتصاد آسیا به شمار می آید، در مقابله
با این مجموعۀ در حال رشد با لجاجت و سر سختی ادامه دارد. اما حالت مونوپولی در
سرمایه گذاری که از قدیم از آن آمریکاست، کمرنگ تر از پیش می شود. آن دوره که آمریکا
با سهام اصلی و نفوذ خود از وام دادن به برخی از کشور ها سر باز می زد گذشته است.
گرچه آمریکا سعی می کند چنین وانمود کند که اصلا جای نگرانی نیست و هنوز سرمایه های
بزرگ در دست بانک جهانی است. آمریکایی ها بانک دیگری را نیز به عنوان "بانک
توسعه آسیا" تأسیس کردند که در آن به همراه ژاپن از سهامداران اصلی محسوب می
شوند. در حالیکه "بانک توسعۀ آسیا" نه آلترناتیو جدیدی برای بانک چهانی
است و نه از نظر سرمایه قابل مقایسه با آن. اما "بانک زیر ساخت های آسیا"
مخصوص وام دادن به پروژه های سنگین و زیربنایی است و بر خلاف بانک جهانی و بانک
توسعه امریکائی به منظور کمک به پروژه های تجاری تشکیل نشده است. چندی پیش ایران
تلاش کرد تا برای پروژه ای مربوط به گاز خلیج فارس که از قضا برای محیط زیست و
کاهش گاز کربنیک بسیارمفید بود، تقاضای وام کند. اما بانک جهانی حاضر به همکاری و
اعطای وام به ایران نشد.
چین در صدد ساختن جاده ابریشم قرن
بیست و یکم است. این کشور با بودجه ای بیش از صد میلیارد دلار برای تأسیس
"بانک زیر ساخت های آسیا" به میدان آمد. در آخرین اجلاس "بریکس"
در برزیل چین و روسیه که این کشور نیز از سهامداران بزرگ بانک توسعه آسیاست، نسبت
به آینده آن ابراز امیدواری بسیارکردند. در بانک توسعه آسیا به جای دلار و یورو ،
واحد پولی چین "یوان" ارز سرمایه های اعطاء شده خواهد بود که البته نوسانات کمتر آن نسبت به
دلار برای سایر کشور ها اطمینان بخش است. برخی خبرگزاری ها در ارتباط با پیوستن ایران
به عضویت این بانک نوشتند که چین و ایران با زیرکی بلافاصله پس از بیانیه لوزان
کارت های خود را دربازی جهانی بطور علنی رو کردند. باید دید آیا آمریکا ناگزیراز
واقعیت بازار جدید سرمایه گذاری جهانی با آن کنار می آید و یا به مانند گذشته با
رو کردن ژوکر ها و کارت های پنهانی به اقدامات برتری جویانه خود ادامه می دهد. آیا
می توان با بازی بی عدالتی مناسبات مالی میان کشور ها را به تاخیر انداخت؟
آدرس سایت اصلی:
http://www.aiibank.org/
