سیگنال‌های تهران و واشنگتن درباره جنگ و مذاکره؛ واکنش «عالی» نماینده ترامپ به عراقچی که پاک شد
- پویا قربانی
- بی‌بی‌سی فارسی
پاسخ استیون ویتکاف، نماینده ترامپ به توییت عباس عراقچی، وزیرخارجه که تعهد ایران در برجام مبنی بر دست نیافتن به سلاح هسته‌ای را یادآوری کرد، واکنش‌برانگیز شده است. آقای ویتکاف در شبکه ایکس و در پاسخ به پست آقای عراقچی نوشته بود: «عالی». او پس از مدت کوتاهی پیامش را حذف کرد اما تا همین‌جا هم بعضی از ناظران آن را «مستقیم‌ترین» حالت مذاکره غیرمستقیم دو کشور توصیف کرده‌اند که در پی نامه‌نگاری واشنگتن و تهران تا کنون برقرار شده است.
آقای عراقچی ۱۲ فروردین، اول آوریل و در شرایطی که تنش بالا گرفته و تهدیدهای نظامی ترامپ صریح‌تر شده است، در سلسله توییتی از جمله نوشت: «تعامل دیپلماتیک در گذشته کارایی خود را نشان داده و هنوز هم می‌تواند کارساز باشد. اما، باید برای همه روشن شود که اصولاً چیزی به نام 'گزینه نظامی' وجود ندارد، چه رسد به 'راه‌حل نظامی'.»
دونالد ترامپ در جدیدترین خط و نشان‌های مستقیم خود گفت که اگر ایران در مورد هسته‌ای با آمریکا توافق نکند، «بمباران می‌شود.»
این سخنان به مذاق مقامات سیاسی و نظامی ارشد جمهوری اسلامی خوش نیامد وعلی لاریجانی، مشاور رهبر ایران و از چهره‌های میانه‌رو پیش از توییت عباس عراقچی و در۱۱ فروردین در پاسخ به این تهدید در تلویزیون ایران گفت: «ترامپ بااستعداد است و هزینه تهدیدهایش را محاسبه می‌‌کند؛ اگر آمریکا حمله کند، ایران چاره‌ای جز ساختن بمب هسته‌ای ندارد.»
سیگنال‌های متفاوت یا مکمل؟
بسیاری سخنان آقای لاریجانی را متضاد با پالس‌هایی تعبیر کردند که تا پیش از آن از تهران مخابره می‌شد، یعنی «جدی گرفتن تهدید آمریکا و عزم جمهوری اسلامی ایران برای توافق دوباره بر سر هسته‌ای.» هر چند بعضی هم آن را پیامی متفاوت اما در راستای دیپلماسی «غیرمستقیم» کنونی میان دو کشور طبقه‌بندی می‌کنند.
End of مطالب پیشنهادی
گیدئون سعار، وزیر خارجه اسرائیل ۱۴ فروردین، ۳ آوریل با اشاره به نشانه‌های مذاکره میان تهران و واشنگتن گفت: «همان‌طور که می‌دانید ما با ایرانی‌ها صحبت نمی‌کنیم، اما آنها روشن کرده‌اند که آماده مذاکره غیرمستقیم با آمریکا هستند و ما از آغاز چنین مذاکراتی متعجب نخواهیم شد.»
نشانه‌های متفاوت را می‌توان در پروپاگاندا و تبلیغات حکومتی در این روزهای ایران هم رصد کرد.
ویدیویی از راهپیمایی روز قدس بسیار دست‌به‌دست شد که در آن فرد بلندگو به‌دست از جمعیت می‌خواست «فقط» شعار مرگ بر اسرائیل را تکرار کنند. اما از سوی دیگر شهرداری تهران مرمت و نو نوار کردن دیوارنگاره ضد آمریکایی معروف در خیابان کریم‌خان تهران را آغاز کرده است که رنگ‌ورویش در این سال‌ها رفته بود.
در پی روی کار آمدن دوباره ترامپ، تمرکز دوباره بر تحریم‌های فلج‌کننده و وضع تعرفه‌های ثانویه، ارزش ریال به پایین‌ترین سطح در تاریخ خود سقوط کرده است. تحمیل خسارت‌های شدید به گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در غزه، لبنان، یمن و عراق، رصد انتقال بمب‌افکن‌های ب۲ و ب۵۲ به منطقه، همه و همه به گمانه‌زنی‌ها درباره «جنگ» دامن زده و موجب نگرانی بسیاری در ایران و غرب شده است. هر چند گروهی از مخالفان جمهوری اسلامی و بعضی از حامیان اسرائیل برای حمله آمریکا به ایران لحظه‌شماری می‌کنند.
دونالد ترامپ در بیشتر تهدیدهای لفظی، همواره به امکان توافق و باز شدن راه برای «پیشرفت ایرانیان» اشاره کرده است. آیت‌الله خامنه‌ای هم درباره تهدید حمله نظامی به ایران در نماز عید فطر گفت که درباره وقوع آن «خیلی اطمینان نداریم و احتمال زیاد نمی‌دهیم اما اگر از بیرون شرارتی انجام بگیرد ضربه محکم سختی خواهند خورد.»
پاسخ تحسین‌آمیز نماینده ترامپ به توییت‌های عباس عراقچی و پاک کردن آن در فاصله‌ای کوتاه، موجی از احساسات متضاد را در میان گروه‌های مخالف و موافق مذاکره یا درگیری نظامی دو طرف برانگیخت و به نظر می‌رسد پیام‌های مکمل و دنباله‌دار بخشی از استراتژی دو طرف در مواجهه با یکدیگر باشد، خواه در دیپلماسی غیرمستقیم و خواه در درگیری مستقیم.
