استاد علیرضا ذکاوتی قراگوزلو پا از دایره هستی بیرون نهاد ، روانش شاد و یادش گرامی
آثار:
تشیع و تصوف: تا آغاز سده دوازدهم هجری، انتشارات امیرکبیر
تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری، یا، رنسانس اسلامی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۴ (برگزیده کتاب سال ۱۳۶۳)
بدیع الزمان و مقامات نویسی، انتشارات اطلاعات ۱۳۶۴ و حوزه هنری ۱۳۹۵
زندگی و آثار جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات علمی و فرهنگی ۱۳۶۷ و ۱۳۸۰
تلبیس ابلیس ابن جوزی، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، چاپ پنچم ۱۳۹۴
گزیدهٔ سبک هندی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۳.
داستانهای میرزا برخوردار فراهی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات نشر دانشگاهی ۱۳۷۴.
حافظیات، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات مسلم همدان ۱۳۷۰ و انتشارات هستی نما ۱۳۸۳.
ابو حیان توحیدی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو
عمر خیام نیشابوری، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات طرح نو، ۱۳۷۷
جاحظ، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، طرح نو ۱۳۷۹
نکته چینیها از ادب عربی (۳۵ مقاله کوتاه و بلند) نشر طرح نو
دولت حمدانیان، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه و دانشگاه ۱۳۸۰ و ۱۳۸۸
جنبش نقطویه، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر ادیان قم
ترجمه اسباب النزول واحدی نیشابوری، نشر نی
عرفانیات (مجموعه مقالات عرفانی) نشر حقیقت
ماجرا در ماجرا (سیر عقل و نقل در ۱۵ قرن هجری) نشر حقیقت
بازشناسی و نقد تصوف، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات سخن
آیین رهروی، گزینش و ویرایش از فرائد السلوک شمس سجاسی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، میراث مکتوب
نظام اداری مسلمانان در صدر اسلام، انتشارات سمت (برگزیده کتاب سال ۱۳۸۵)
اسکندر و عیاران، گزینش و ویرایش کلیات ۷ جلدی منوچهرخان حکیم، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر نی
اسکندر نامه بخش ختا، نشر میراث مکتوب ۱۳۸۴
ابحاث عشره تألیف حاج محمد خان قراگزلو، مقدمه و تصحیح علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر حقیقت
هجرت به حبشه، ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات کتابخانه تخصصی اسلام و ایران؛ قم، ۱۳۸۰
سیر تاریخی نقد ملاصدرا، نشر هستی نما ۱۳۸۶
منتخب رسالات صفاالحق، نشر میراث مکتوب ۱۳۸۶
قصههای عامیانه ایرانی، نشر سخن
قرآنیات، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، نشر سخن
اسکندرنامه (از فرنگ تا هندوستان): بازسازی کهنهترین نسخه اسکندرنامه نقالی، نشر سخن ۱۳۸۸
بازشناسی و نقد تصوف، نشر سخن ۱۳۹۰
حکیم خیام نیشابوری، علیرضا کاوتی قراگزلو، انتشارات معین ۱۳۹۱
منتخب محبوب القلوب فراهی، گزینش و ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات معین
رموز حمزه و ماجراهای عمرو عیار، گزینش و ویرایش علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات معین
هزار سال با کتاب (مجموعه ۶۱ مقالهٔ بلند)، علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، انتشارات خانه کتاب ۱۳۹۴
دویست حکایت در احوال پارسایان، گزینش و تصحیح کتاب جامع الحکایات نصرالله ترمذی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حقیقت ۱۳۹۶
مجموعه خیال (گزیدهٔ غزلیات ۴۶ شاعر سبک هندی)، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران ۱۳۹۷ نشر نو
یکی از هزاران (داستان مهاجرت یک خانواده از زمین کنده شده روستایی در اوایل دهه چهل)، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه هنری، ۱۳۹۶، همدان
احوال و آثار صفاءالحق همدانی، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، انتشارات حوزه هنری، ۱۳۹۶، همدان
ذکاوتی ، و خاطرات من با او
امروز شنیدم که دوست عزیز و قدیمیم علیرضا ذکاوتی قراگوزلو از دنیا رفت. خبر غیر منتظره ای نبود. او سالها بود که از بیماری رنج می برد و چند روز پیش هم دوست مشترکنان دکتر معصومی همدانی گفت که ذکاوتی در حال کماست و در بیمارستان ممنوع الملاقات است.
ذکاوتی را بیش از چهل سال بود که میشناختم. بسیاری از آثار او را هم خوانده بودم.اولین اثری که از او خواندم ترجمه کتاب آدام متز با عنوان رنسانس در اسلام بود. اصل این کتاب به زبان آلمانی است و ذکاوتی آنرا از روی ترجمه عربی به فارسی برگردانده بود . ذکاوتی مترجم و نویسنده پرکاری بود و سریع مینوشت و ترجمه میکرد. نثر روان و خوبی داشت که جبران بعضی از لغزشهای او را در ترجمه میکرد. بسیاری از نوشته ها و ترجمه هایی که در دهه شصت و هفتاد انجام داده است به سفارش مرکز نشر بوده است. ترجمه برخی از آثار نویسندگان قدیم مانند جاحظ و ابن جوزی را ابتدا برای مرکز نشر انجام داد. به تهران که می آمد حتما به مرکز نشر هم سری میزد. یک بار هم او از من و خانوادهام در خانه خود در همدان پذیرایی کرد. متاسفانه آخرین باری که به همدان رفتم او بیمار بود و من نتوانستم او را ملاقات کنم.
در یک سفر به یکی از کشورهای همسایه ایران همسفر بودیم. در این سفر یک روز که از شهری به شهر دیگر می رفتیم در صندلی عقب ماشین نشستیم و تمام طول راه با هم بحث کردیم، در باره اعدام دولتی یا
capital punishment
او موافق این نوع اعدام بود و من مخالف آن. ذکاوتی متشرع بود و با استناد به فقه و احکام شرعی از اینکار دفاع می کرد. من از دیدگاه حقوق بشر و غیر انسانی بودن این نوع مجازات با او مخالفت میکردم. یادم هست که به گفته مونتگری وات استناد میکردم که مجازات اعدام را قانونی میدانست برخاسته از رسم و رسوم قبیله ای و میگفتم که در زندگی شهری و در جامعه صنعتی مجازات اعدام صرف نظر از اینکه غیر انسانی است به حال جامعه هم مضر است. و فایده ای ندارد. اعدام حکومتی نه تنها جلوی قتلهای دیگر را نمیگیرد بلکه باعث تشدید خشونت و ایجاد ناامنی بیشتر در جامعه می گردد. به همین دلیل هم بسیاری از کشورهای پیشرفته قانون اعدام دولتی را لغو کرده اند. گفتگوی من با ذکاوتی یک ساعتی طول کشید ولی هیچ یک نتوانستیم موضع دیگری را تغییر دهیم. بعد از آن سفر ذکاوتی را دیگر ندیدم. یادش بخیر.