۱۳۹۳ شهریور ۱۹, چهارشنبه

خرد


اگر در میان خوی ها ی کسی خرد او نیرومند ترین نباشد تباهیش در خوی های اوست
"اندرزنامه پهلوی "
اندرزنامه‌های پهلوی به اندرزها، کلمات قصار و لطیفه‌ها و قصه های اخلاقی‌ای که جنبهٔ حکمت عملی و تجربی داشته اند، و در اصل به زبان پهلوی نوشته شده‌اند، گفته می‌شود. اصل پهلوی بسیاری از این اندرزها از میان رفته ولی خاستگاه بعضی از آنها را می‌توان باز شناخت. پس از اسلام این کتاب‌ها مورد توجهٔ دانشمندان ایرانی مسلمان قرار گرفته و در کتاب‌های ادب و اخلاق و تاریخ به عربی ترجمه شده و بعضی از آن‌ها به فارسی نیز راه یافته‌اند. برای نمونه ترجمهٔ اندرزهای بزرگمهر عیناً در کتاب جاویدان خرد اثر ابن مسکویه آمده و تقریباً جمله به جمله قابل تطبیق با متن اصلی است. همین سخنان را فردوسی نیز به نظم به کشیده‌است. اصل پهلوی بعضی از سخنان آذرباد مهرسپندان نیز که در کتاب ابن مسکویه نقل شده، قابل شناخت است.
ابن ندیم در فصلی با عنوان اسامی کتاب‌های تألیف شده در مواعظ و آداب و حکم ایرانیان و رومیان و هندیان و تازیان تعدادی از کتاب‌های اخلاقی و تعلیمی پهلوی را که به عربی ترجمه شده بود، نام می‌برد. در این فهرست ۱۴ کتاب رابطهٔ مستقیم با منابع ایرانی داشته‌اند.
تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶
ISBN 964-5983-14-2