روحانی از شورای نگهبان خواست دلایل رد صلاحیت او برای مجلس خبرگان را علنی کند
حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق ایران، با انتشار بیانیهای در وبسایت رسمی خود از شورای نگهبان قانون اساسی خواسته دلایل رد صلاحیت او برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری را صراحتا اعلام کند.
خبر رد صلاحیت آقای روحانی صبح امروز - چهارشنبه ۴ بهمن - در وبسایت رسمی او و به نقل از آن در دیگر خبرگزاریهای داخلی ایران منتشر شده بود. وزارت کشور ایران، اما، که متولی برگزاری انتخابات است، هنوز رسما اسامی رد صلاحیت شدگان را منتشر نکرده است.
بر اساس گزارش وب سایت آقای روحانی، رد صلاحیتش را مقامهای شورای نگهبان به او اطلاع دادهاند.
این سایت گفته که پیشاز این احتمال رد صلاحیت او «به دلیل ترک فعلها و تشکیل پرونده در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی مطرح شده بود.»
در بیانیه آقای روحانی، که چهارشنبهشب در سایتش منتشر شد، آمده است: « آنان که با انگیزههای سیاسی دست به رد صلاحیت اینجانب زده و هزاران نفر از داوطلبان مجلس شورای اسلامی را نیز به دلایل عمدتاً سیاسی رد صلاحیت کرده و حق مشارکت مردم را از آنان سلب نمودهاند، نه مالک انقلاب و کشورند و نه صلاحیت تعیین مصالح کشور و سلب صلاحیت از خدمتگزاران صدیق و دلسوز کشور را دارند.»
آقای روحانی پس از ثبت نام برای شرکت در رقابت انتخابات مجلس خبرگان گفته بود «از خداوند برای مقام معظم رهبری عمر طولانی توام با توفیق بیشتر طلب میکنیم. ولی هرچه زمان بگذرد احتمال آن روز مبادا بیشتر میشود که خبرگان بخواهد وارد بحث انتخاب ولیفقیه شود. در ذهن خودم خیلی بالا پایین کردم که بروم ثبتنام کنم یا نه. گفتم اگر به عنوان یک نفر در خبرگان احتمال بدهم که تأثیرگذار هستم ولی برای آینده و امروز اقدامی نکنم، مسئولم.»
او در بیانیه خود افزوده: «شورای نگهبان قانون اساسی به جای آن که با مصوبه اخیر خلاف قانون اساسی مجلس، که حق انتخاب مردم در انتخابات را محدود میکرد، مخالفت کند، با تأیید آن مصوبه و صحه گذاشتن بر اقدامات غیرقانونی هیاتهای اجرایی و نظارت، عملا جریان مأیوسسازی مردم از انتخابات را تقویت کرد و نه فقط در گفته صریح سخنگوی این شورا، که در عمل هم، خود را نسبت به مشارکت حداکثری مردم در انتخابات، بیمسئولیت نشان داد».
آقای روحانی به غیر از ۸ سال ریاست جمهوری، ۱۶ سال دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبر جمهوری اسلامی در این شورا بوده و ۲۰ سال هم در مجلس شورای اسلامی حضور داشت.
او از دوره سوم تاکنون هم عضو مجلس خبرگان رهبری است. دوره کنونی، بهار سال آینده (۱۴۰۳) و با آغاز به کار مجلس ششم خبرگان، خاتمه خواهد یافت.
آقای روحانی زمانی که رئیس جمهور ایران بود، در انتخابات مجلس کنونی خبرگان شرکت کرد و پس از محمد امامی کاشانی، امام جمعه موقت پایتخت ایران، نفر دوم از حوزه انتخابیه تهران شد.
او در بخش دیگری از بیانیه شدیداللحنش نوشته: «دیگر تردیدی نمیماند که اقلیت حاکم، رسماً و علنا کاهش حضور مردم در انتخابات را میخواهند. آنها میخواهند انتخابات و صندوق را از تعیینکنندگی در سرنوشت مردم بیندازند تا خود بتوانند با تصمیمات محفلی، سرنوشت مردم را تعیین کنند.»
صلاحیت داوطلبان نامزدی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری، تا پیش از سال ۱۳۶۸ از طرف مراجع و روحانیون ارشد شیعه تعیین میشد. پس از بازنگری در آئین نامه داخلی این مجلس، که در زمان رهبری آقای خامنهای و با نظارت او انجام شد، تایید صلاحیت داوطلبان در انحصار فقهای شورای نگهبان قرار گرفت.
مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی میگویند که شورای نگهبان در بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، «سیاسی» عمل می کند و افرادی را رد صلاحیت میکند که احتمال پیروزی آنها را در مقابل جناح تندروی حکومت، بیشتر میداند.
این شورا قبلا هم صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی و محمود احمدینژاد، دو رئیس جمهور پیشین، را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری رد کرده بود.
احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، در اظهار نظرهای متعددی از این رد صلاحیت ها دفاع کرده است. او حالا رئیس مجلس خبرگان رهبری است اما برای دوره ششم انتخابات مجلس خبرگان ثبت نام نکرده است.
انتخابات مجلس خبرگان قرار است روز ۱۱ اسفند، اول مارس، همزمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی، برگزار شود.
اولین انتخابات پس از سرکوب خونین اعتراضات سال ۱۴۰۱
ناظران مسائل ایران و فعالان سیاسی و روزنامهنگاران در داخل، فضای انتخاباتی را سرد توصیف میکنند و احتمال مشارکت را پایین میدانند.
این اولین انتخابات در دوره ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی است که پس از سرکوب خونین معترضان در سال گذشته، برگزار میشود.
حسن روحانی پس از ثبت نام برای شرکت در رقابت انتخابات مجلس خبرگان گفته بود «من اولین بار است میبینم اقلیت حاکم با اکثریت مردم نظر واحد دارند: اقلیت حاکم میخواهد انتخابات خلوت باشد کسی نرود پای صندوق، اکثریت مردم هم نمیخواهند بروند پای صندوق.»
احمدی وحیدی، وزیر کشور ایران و محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، پیش از این در اظهاراتی جداگانه گفتهاند «دشمن میخواهد میزان مشارکت در انتخابات کمتر از ۶۰ درصد باشد».
انتخابات مجلس خبرگان رهبری هر ۸ سال یکبار برگزار می شود. این مجلس اختیار عزل و نصب رهبر را دارد و باید بر عملکرد او و فعالیت نهادهای زیر نظر او نظارت کند. در صورت مرگ رهبر جمهوری اسلامی ایران، مجلس خبرگان باید جانشین او را انتخاب کند.
منتقدان مجلس خبرگان، که در میان آنها مقامهای سابق جمهوری اسلامی هم هستند، میگویند که مجلس خبرگان با کنار گذاشتن نظارت بر عملکرد علی خامنهای، عملا به نهادی تبدیل شده است که از رهبر جمهوری اسلامی ایران دستور و رهنمود میگیرد.
مجلس خبرگان رهبری در تاریخ فعالیت خود، یک بار در خرداد ۱۳۶۸ و پس از درگذشت آیتالله روحالله خمینی، علی خامنهای را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی انتخاب کرد. آقای خامنه ای در زمانی که به رهبری رسید، مرجع تقلید نبود و صلاحیت مندرج در قانون اساسی وقت ( مصوب سال ۱۳۵۸) برای رهبری را نداشت. پس از بازنگری در این قانون در سال ۱۳۶۸، مجلس خبرگان در تابستان آن سال مجددا برای رهبری آقای خامنهای رایگیری کرد.
آقای خامنهای در نشست اضطراری مجلس خبرگان رهبری، در خرداد ۱۳۶۸ مخالف انتخاب خود به عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی بود. او در فایل ویدئویی، که نزدیک به سه دهه بعد از این جلسه منتشر شد، خطاب به نمایندگان میگوید: «باید خون گریست به حال جامعه اسلامی که حتی احتمال رهبر شدن کسی مثل بنده در آن مطرح بشود.»
اکبر هاشمی رفسنجانی، که در روز انتخاب علی خامنهای به عنوان رهبر، نقش اساسی در این انتخاب داشت، در خاطرات سال ۱۳۷۹ خود نوشته است که آقای خامنهای با انتشار کتاب مشروح مذاکرات مجلس خبرگان رهبری در زمان انتخاب خود، مخالفت کرده بود.