چاینا دیلی: تاج و تخت دلار شکسته شد
CC0 / /
موجی از مقاومت در برابر تسلط تقریبا هشتاد ساله دلار، چه چیزی برای تجارت جهانی به ارمغان آورده است.
اسپوتنیک به نقل از چاینا دیلی: در سال 1944، با کمک سیستم برتون وودز، دلار جایگزین پوند استرلینگ شد و به ارز بین المللی تبدیل گردید. اما امروزه 60 کشور به جای دلار از ارزهای محلی استفاده می کنند.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در 23 مه از اندونزی دیدار کرد. تهران و جاکارتا اعلام کرده اند که با ریال ایران و روپیه اندونزی معامله خواهند کرد.
هند به عنوان پنجمین اقتصاد جهان، علیرغم نزدیک شدن به آمریکا، تجارت خارجی را با روپیه هند انجام می دهد و 19 قرارداد را با این شرط منعقد کرده است. مهمتر از آن، علیرغم فشار غرب بر سر درگیری در اوکراین، دهلی به همکاری با مسکو ادامه می دهد، هزینه واردات نفت روسیه به روپیه هند پرداخت می شود.
روسیه (تجارت چین و روسیه تا پایان سال جاری از 200 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت) با استفاده از یوان به عنوان ارز اصلی، ضربه جدی به جایگاه دلار به عنوان یک ارز بین المللی وارد کرده است. میخائیل میشوستین، نخست وزیر روسیه، گفت که سهم پرداخت‌های بین دو کشور به ارزهای خود از یک چهارم در سال 2021 به دو سوم در سال گذشته افزایش یافته است. بر اساس آخرین اطلاعات بانک مرکزی فدراسیون روسیه، حجم معاملات به یوان از 4 درصد در ژانویه 2022 به 23 درصد در پایان سال 2022 افزایش یافت. بر اساس گزارش بلومبرگ، در فوریه 2023، یوان برای اولین بار جایگزین دلار به عنوان پرمعامله ترین ارز در روسیه شد و شکاف به نفع یوان در حال افزایش است.
وضعیت مشابهی در برزیل رخ می دهد. در جریان سفر اخیر لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس جمهور برزیل به پکن، دو کشور بر سر طرحی برای تجارت به یوان توافق کردند. در ضمن، حجم تجارت چین و برزیل 150 میلیارد دلار است.
آرژانتین، دومین اقتصاد آمریکای جنوبی، نیز از آغاز سال 2023 هزینه واردات از چین را به یوان پرداخت کرده است. در ماه آوریل، رئیس جمهور بولیوی، لوئیس آرسه گفت که دولتش در حال بررسی استفاده از یوان در تجارت بین المللی است.
در 23 مارس 2022، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در واکنش به تحریم های غرب، فرمانی را امضا کرد که بر اساس آن کشورهای غیردوست (از جمله اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ژاپن) از خرید گاز روسیه به ارزی غیر از روبل منع شدند. در اوت 2022، آنکارا و مسکو توافق کردند که از روبل در تجارت گاز طبیعی استفاده کنند. ترکیه همچنین به کار بر روی توافقنامه تسویه حساب مالی با ایران به ارزهای محلی ادامه می دهد.
بنگلادش موافقت کرد که هزینه واردات کالاهای روسیه را به یوان پرداخت کند. هند از سریلانکا، بنگلادش و مصر دعوت کرد تا با آن به روپیه تجارت کنند. عربستان سعودی پرداخت برای صادرات نفت به یوان را آغاز کرده است. سایر کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در حال بررسی استفاده از پول چین در تجارت نفت هستند. ونزوئلا در اوت 2018 اعلام کرد که قیمت نفت را نه تنها به دلار، بلکه به یورو، یوان، روبل و سایر ارزها نیز تعیین خواهد کرد. محمود باوومیا معاون رئیس جمهور غنا، در پایان سال 2022 گفت که کشورش روی پرداخت پول نفت به طلا کار می کند.
در تاریخ 16 سپتامبر 2022، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، در مورد اقداماتی برای افزایش استفاده از پول ملی در تجارت بین اعضای سازمان همکاری شانگهای اتخاذ شد.
طبق گزارش بلومبرگ، سهم پول ایالات متحده در دارایی های سایر کشورها از 73 درصد در سال 2001 به 58 درصد در سال 2023 کاهش یافته است. اولین سقوط بزرگ دلار در بحران مالی جهانی در سال 2008 آغاز شد. با آغاز درگیری روسیه و اوکراین، این روند سرعت گرفت. در سال 2022، نرخ کاهش سهم دلار در ذخایر ارزی 8 درصد بود. در طول سال جاری این شاخص به شدت افزایش یافت.
در اجلاس سران بریکس در ماه اوت، ممکن است تصمیمی برای استفاده از ارز جایگزین دلار در تجارت بین اعضای سازمان گرفته شود. بریکس در حال حاضر 41 درصد از جمعیت جهان دارد و 31.5 درصد از کالاها و خدمات جهانی را تامین می کند. چین در توزیع ارزهای ملی دیجیتال پیشرفت کرده است. بانک ها دیگر نیازی به استفاده از بلاکچین نخواهند داشت.
اگر چه این امر ممکن است ضد و نقیض به نظر برسد، اما همانا استفاده ایالات متحده از قدرت مالی خود به عنوان سلاح، موقعیت دلار به عنوان یک ارز بین المللی را تضعیف می کند. حتی فرید زکریا، مجری "جی‌پی‌اس" سی‌ان‌ان و سخنگوی طبقه حاکم آمریکا گفت که خود آمریکا مسئول کاهش استفاده از دلار در تجارت جهانی است.
به قول یاشار کمال نویسده معروف ترکیه، هر چه بیشتر ظلمت کنی، زودتر کشته بشی!
مولف: عدنان اکفیرات، رئیس انجمن بازرگانی ترکیه و چین.
