«لیزا فرانچتی» ۵۹ ساله اولین زنی است که در صورت موافقت سنا نیروی دریایی آمریکا را رهبری می‌کند. به راستی او کیست؟ چه کارنامه‌ای دارد و در خلیج فارس چه‌خواهد کرد؟
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: علاقه‌مندی «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا برای تاریخ‌ساز شدن بر کسی پوشیده نیست؛ رئیس‌جمهوری که «کامالا هریس» را به عنوان اولین معاون رئیس‌جمهورِ زن و رنگین پوست تاریخ آمریکا به کاخ سفید برد.
اینک نیز انتخاب دریاسالار فرانچتی پس از انتصاب ژنرال «لوید آستین» به عنوان اولین وزیر دفاع سیاه پوست و «کریستین ورموت» به عنوان اولین وزیر زن ارتش آمریکا، جورچین «اولین‌ها» در حال تکمیل است. این نکته را نیز باید در نظر داشت که ملاک «اولین» شدن در دولت بایدن به رنگ پوست و جنسیت برمی‌گردد نه کارایی.
آخرین مانع در مسیر دومین دریاسالار زن آمریکا
با نگاهی به رخدادهای اخیر به نظر می‌رسد که بایدن برخلاف دیدگاه وزیر دفاع که به سمت دریاسالار «ساموئل پاپارو» متمایل است، عزم خود را جزم کرده که برای اولین‌بار در تاریخ آمریکا، یک زن را در رأس فرماندهی نیروی دریایی آمریکا قرار دهد.
بنابراین تردیدی وجود ندارد که فرانچتی به زودی رسماً از سوی کاخ سفید معرفی شود اما در صورتی که وی از سد سنا بگذرد. بر اساس قوانین داخلی آمریکا، شخصی که برای انتصاب فرماندهی نیروهای اصلی ارتش آمریکا معرفی می‌شود باید توسط سنا تأیید شود.
در این میان او با مانع بزرگی در سنا رو به رو است و آن کسی نیست جز «تامی توبرویل» سناتور جمهوری‌خواه ایالت آلاباما که تیرگی روابط وی با بایدن بر کسی پوشیده نیست. توبرویل معمولاً انتصابات پیشنهادی بایدن را تأیید نمی‌کند و تا کنون مانع بیش از ۲۰۰ انتصاب نظامی شده‌است.
از ماه فوریه، توبرویل از تأیید نامزدها خودداری کرده‌است و پنتاگون می‌گوید ۲۶۵ نامزد تحت تأثیر این اختلاف قرار گرفته‌اند. این وزارت پیش بینی می‌کند که در صورت ادامه اختلاف تا پایان سال، این تعداد ممکن است به بیش از ۶۵۰ افزایش یابد.
باوجود اینکه این سناتور جمهوری‌خواه و لوید آستین وزیر دفاع چند روز پیش در این زمینه با یکدیگر گفت وگو داشته‌اند اما توبرویل همچنان بر مواضع قبلی خود اصرار می‌ورزد.
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی به این دعوای بایدن و سناتور آلاباما پرداخته و نوشته‌است: اظهارات سناتور جمهوری‌خواه تامی توبرویل با واکنش تندی از سوی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا روبرو شده‌است. بایدن در بیانیه‌ای گفت این تأخیر، امنیت ملی را تضعیف می‌کند و افزود که آنچه سناتور توبرویل انجام می‌دهد نه تنها اشتباه، بلکه خطرناک است.
گفته می‌شود که دلیل این رفتار توبرویل، مشکل با بخشی از حکم لغو حق سقط جنین است، که سال گذشته توسط دیوان عالی آمریکا صادر شد. طبق حکمی که دیوان عالی آمریکا روز ۲۴ ژوئن سال ٢٠٢٢ صادر کرد، زنان آمریکایی حق قانونی سقط جنین را از دست دادند.
اما سناتور توبرویل علیه سیاست پنتاگون که دسترسی به سقط جنین را برای اعضای ارتش تضمین می‌کند، معترض است. سیاست وزارت دفاع برای پرسنل نظامی که نیاز به سقط جنین دارند، کمک هزینه سفر و مرخصی ارائه می‌دهد. سناتور توبرویل، این سیاست را در وب سایت خود به عنوان «سقط جنین غیرقانونی با بودجه مالیات دهندگان» توصیف کرده‌است.
تجربه ۳۸ ساله فرانچتی در نیروی دریایی
فرانچتی در حال حاضر معاون «مایکل گیلدی» فرمانده کل نیروی دریایی ارتش آمریکا است و ۳۸ سال تجربه در نیروی دریایی آمریکا دارد. او که از سال ۲۰۲۲ به سمت معاون عملیات نیروی دریایی آمریکا منصوب شد، دومین زنی است که تا به حال به درجه دریاسالاری «چهار ستاره» رسیده‌است و به عنوان فرمانده ناوشکن و فرمانده «گروه حمله» در ناو هواپیمابر، تجارب عملیاتی دارد.
در بخشی از کارنامه و عملکرد وی در وبسایت «وزارت دفاع آمریکا» به جوایز او اشاره شده‌است «جوایز شخصی او شامل مدال خدمات ممتاز دفاعی، مدال خدمات ممتاز، مدال خدمات برتر دفاعی (دو جایزه)، لژیون شایستگی (پنج جایزه)، مدال خدمات شایسته (پنج جایزه)، مدال قدردانی نیروی دریایی و تفنگداران دریایی (چهار جایزه)، و مدال دستاوردهای نیروی دریایی و تفنگداران دریایی (دو جایزه).»
لازم به ذکر است که در زمان مأموریت او، افسران زن جنگ سطحی معمولاً به خدمت در کشتی‌های کمکی محدود می‌شدند اما در سال ۱۹۹۴ بود که «بیل کلینتون» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، خدمات را در کشتی‌های رزمی به زنان باز کرد.
به نوشته وزارت دفاع آمریکا، فرانچتی در سال ۱۹۸۵ وارد برنامه آموزش افسران ذخیره نیروی دریایی در دانشگاه نورث وسترن شد. لیسانس علوم در روزنامه نگاری و فوق لیسانس مدیریت در دانشکده جنگ دریایی در دانشگاه فینیکس دارد. وی تا قبل از انتخابش به فرماندهی نیروی دریایی آمریکا، مدیر استراتژی، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در ستاد مشترک، مدیریت ناو هواپیمابر، فرماندهی ناوگان ششم دریایی آمریکا مستقر در کره جنوبی و… بود.
چه تحولاتی در انتظار خلیج فارس است؟
اشغالگری، تهاجم و مداخله‌گری از ویژگی‌های بارز ارتش آمریکا در طول تاریخ بوده‌است و اینک نیز نیروی دریایی این کشور با ۳۴۲ هزار پرسنل، متشکل از چندین ناوگان تقریباً در چهار سوی جهان از جمله در خلیج‌فارس حضور دارد.
در روزهای گذشته وزارت دفاع آمریکا ادعا کرد که قصد دارد حضور نیروی دریایی خود را در خلیج‌فارس برای مقابله در برابر تهدیدات ایران تشدید کند. در بیانیه نیروی دریایی آمریکا ادعا شده که «ایران بامداد چهارشنبه تلاش کرد دو نفتکش را در نزدیکی تنگه هرمز توقیف کند و به سمت یکی از آن‌ها شلیک کرد که در هر دو مورد، شناورهای نیروی دریایی ایران پس از واکنش نیروی دریایی آمریکا عقب نشینی کردند و هر دو کشتی تجاری به سفرهای خود ادامه دادند.»
این ادعا اگر چه از سوی مقامات امنیتی جمهوری اسلامی ایران رد شد اما اتهاماتی از این دست همواره با هدف حضور پررنگ نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس همواره تکرار می‌شود. پیشتر نیز پنتاگون، اعلام کرده‌بود که آمریکا قرار است چندین فروند هواپیمای جنگنده اف -۳۵ و ناوشکن «توماس هادنر» را که پیش از این در دریای سرخ مستقر بوده‌اند به منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز اعزام کند.
در راستای همین پروژه، فروردین‌ماه امسال نیز نیروی دریایی ارتش آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور یک فروند زیردریایی حامل موشک هدایت‌شونده را برای پشتیبانی از ناوگان پنجم ارتش آمریکا مستقر در بحرین، به خاورمیانه اعزام کرده‌است.
به نظر می‌رسد که تحرکات نظامی آمریکا در خلیج فارس بیشتر از آنکه واکنشی تهدیدآمیز و تهاجمی باشد، اقدامی ناشی از سرخوردگی و انفعال در سایه تحولات اخیر منطقه غرب آسیا است چراکه نظم‌بخشی جدید خاورمیانه اکنون از هر زمان دیگری بیشتر به سمت صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز همسایگان گرایش دارد.
بنابراین در چنین شرایطی، رژیم صهیونیستی و آمریکا که منافع خود را در تنش و ناآرامی منطقه جست‌وجو می‌کنند از این مسأله واهمه دارند. از سرگیری روابط ایران و عربستان و متعاقب آن آغاز روابط ایران و بحرین، احیای روابط کشورهای عربی با سوریه و همچنین نزدیک شدن توافق صلح یمن و پایان جنگ علیه این کشور گویای آن است که کشورهای مسلمان منطقه به بازسازی روابط خود در راستای صلح، امنیت و منافع متقابل و مشترک دست یافته‌اند.
بنابراین انتظار نمی‌رود که در دوره فرانچتی به عنوان نخستین دریاسالار زن آمریکا، تغییری در راهبرد نظامی این کشور ایجاد شود. حتی اگر «مایکل گیلدی» که قرار است ماه آینده بازنشسته شود، در قدرت ابقاء شود یا «ساموئل پاپارو» به عنوان گزینه مورد نظر وزیر دفاع بر مسند قدرت تکیه بزند، باز هم ارتش آمریکا برای برای سرپوش گذاشتن بر روند افول قدرت خود در جهان به سیاست گذشته ادامه خواهد داد.
* حسن شکوهی نسب: کارشناس مسائل بین الملل
