طلع
بفتح طا و سکون لام و عین مهمله بفارسی بهار خرما نامند
ماهیت آن
شکوفۀ درخت خرما است در ابتدای ظهور و چون بمقدار یک شبر و یا کمتر
و یا زیاده رسد شبیه بماهی بی سر و دم عریض الوسط سر و ته آن باریک است آن زمان غلاف آن منشق کردد و از جوف آن خوشۀ خرما
سفید رنک که دانهای آن از جو خردتر و بران کردی مانند آرد باشد ظاهر کردد و برآید و
بتدریج دانهای آن بزرک و رسیدۀ آن غلاف خشک و جدا کردد و بیفتد و آن غلاف را کفری و
خوشۀ خام تازه از ان برآمده را ولیغ و بفارسی دانهای آن را غورۀ خرما و آن کرد راکشن
و دقیق النخل خوانند و کشن درخت نر را تا بماده نزنند بعد از آنکه دو سه دانه ثمر نر
آن را در جوف ثمر ماده کذاشته و بسته باشند خرمای آن بالیده و بزرک و شیرین و لحیم
نمی کردد و از ابتدای غورکی تا انتهای تمری مراتب اواسط آن را نامهای بسیار است و در
تمر اکثری مذکور شد و صنف کفری در حرف الکاف مع الفا ان شاء اللّه تعالی خواهد آمد
و بهترین طلع از برای خوردن و قداوی از نخل نر است که در زمین و آبهای شیرین روئیده
باشد و دانهای آن کوچک و پوست آن سفید بود و قبوضت آن کم و تلخی نداشته باشد
طبیعت آن
در اول سرد و در دوم خشک
افعال و خواص آن
مقوی معده و قابض طبع و مسکن حرارت و حدت خون و آشامیدن خشک آن
بقدر نیم اوقیه جهت رفع تشنکی و اسهال و تپهای حاره و نفث الدم و نزف الدم نافع و دیر
هضم و اکثار آن مولد قولنج و عسر البول و درد سینه و مصلح آن چربیها و کوشتها و شیرینیها
و جوارشات مانند جوارش کمونی و فلافلی و زنجبیل مربا و عسل و کشن آن با حرارت لطیفه
و رطوبت فضلیه و لهذا بغایت محرک باه مردان و محرک شهوت زنان است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
///////////
طلع. [ طَ ] (ع اِ) جای بلند که از آن
اطلاع یابند. || کرانه (به کسر نیز آید). (منتهی الارب ). || اندازه و مقدار. یقال
:الجیش طلع الف . (منتهی الارب ) (منتخب اللغات ). || شکوفه ، و کنایه است از درخشندگی
دندان . || شکوفه ،
نخستین خرماست ، پوست آن را کفری و چیز درونی آن
را اغریض نامند جهت سپیدی آن . (منتهی الارب ). شکوفه ، نخستین که از درخت خرما برآید. (منتخب اللغات ).
شکوفه ،
درخت خرما. (دهار). اول بار خرما. اول میوه ، خرما که بهار خرما گویند. بزیم . طلح . کاشکلو(در
خرما و مانند آن ). کویله . کاناز. گوزه مخ . ام غیلان . مغیلان . تاره . کارد. (مهذب
الاسماء). ۞ آنچه اول از خرما ظاهر شود عرب
طلع گوید و بعد از آن خلال و بعد از آن بسر و بعد از آن رطب و بعد از آن تمر. طلع النخل
؛ آنچه از خرمابن برآید مانند دو نعل برهم نهاده ، تیزاطراف و میان آن بار آن نهاده . (منتهی الارب
) : و از وی [ از پارس ] آب گل و آب بنفشه و آب طلع... خیزد. (حدود العالم ). و از
وی [ شهر گور بپارسی ] آب طلع و آب قیصوم خیزد که بهمه ، جهان ببرند و جای دیگر نباشد. (حدود العالم ). بهندوی
سوال گویند. ارجانی گوید طلع سرد و خشکست در سه درجه و در معده دیر هضم شود و باده
قولنج است و دمش خون را که او را نفث الدم گویند بلغت تازی نافعاست . (ترجمه ، صیدنه ، ابوریحان ). شکوفه ، درخت خرماست که بعد از شکفتن گشن خرما از غلاف او
حاصل شود مانندآرد و دقیق النخل نامند و بدون پاشیدن آن بر ثمر نخیل بار نمی بندد،
در اول سرد و در دوم خشک و قابض طبع و مسکّن حرارت خون و مقوی معده و خشک او بقدر نیم
وقیه رافع اسهال و جهت تشنگی و تبهای حار و نفث الدم و نزف الدم نافع و دیرهضم و اکثار
او مولد قولنج و عسر بول و درد سینه و مصلح مطبوخ او روغن کنجد و خام او را مصلح چربیها
و شیرینهاست و آرد او با حرارت لطیفه و بغایت محرک باه است . (تحفه ، حکیم مو، من ). ابوحنیفه گوید: اول ثمر نخل را طلع
خوانند و قشر وی کفری و جفری خوانند و آنچه در اندرون قشر وی بود ولیع خوانند بپارسی
بهار خرما گویند، و طبیعت آن سرد است در اول و خشکست در دوم و گویند قبض در وی ممکن
نیست ، گویند تر بود و باقولی (یاقوتی ) گوید دقیق نخل ذکر بپارسی گشن خرما خوانند
باه را نافع بود و مجامعت را قوت دهد، و ابن ماسویه گوید: خشکی بر وی غالب بود بر خشکی
جمار و سردی مانند سردی جمار بود دیر از معده بگذرد و شکم ببندد بسیار خوردن وی درد
معده پیدا کند و قولنج آورد و این فعل خاصیت وی است ، و صاحب منهاج گوید: مصلح وی شهد
است ۞ ، و رازی گوید: مقوی معده بود
و خشک کند و محروری مزاج را سود دهد و دفع مضرت وی از نفخ در معده و دیر از معده گذشتن
بر زنجبیل مربا کنند یا به جوارشات گرم . ابن ماسویه گوید که : اگر مسلوق خورند باید
که با خردل و مری (مروی ) و زیت و فلفل و کرویا و سراب و کرفس و نعناع و صعتر خورند
و اگر خام خورند با طعامهای چرب مانند مرغ فربه و بزغاله ، فربه و مانند آن و بعد از آن شراب بر سر آن خورند.
(اختیارات بدیعی ). و ابن البیطار آرد: ابن سمحون گوید: خلیل بن احمد گفته است ، طلع
۞ از نخل بیرون آید و همچون دو
نعل مطبق است که بار نخل میان آنها چیده شده باشد و انتهای آنها تیز است . ابوحنیفه
گوید: طلع نخل ثمره ، آنست که در آغاز پدید آمدن
آن آشکار میشود و پوست آن را کفری نامند و آنچه را در درون آن باشد ولیع و اغریض ۞ خوانند. و دندان سپید را بدان
تشبیه کنند. و نیز ابن سمحون در فصل دیگری گوید: تلقیح نخل چنانست که خوشه ای از گل
نر را بطور واژگون در درون خوشه ، ماده گذارند تا
گرد و غبارآن در درون خوشه ، ماده پراکنده شود.
(از مفردات ابن البیطار). و رجوع به تذکره ، داود ضریر انطاکی شود.
///////////
تارونه . [ ن َ / ن ِ ] (اِ) غلاف شکوفه
،
نخل است که هنوز نشکفته و از آن خوشه برنیامده باشد.
(انجمن آرا) (آنندراج ). غلاف شکوفه ، درخت خرما که هنوز
نشکفته و خوشه برنیامده . (فرهنگ نظام ). || بعضی پوست غلاف و شکوفه و کرونر آنرا که
کافورالنخل و دقیق النخل و گشن نامند و هر سه را دانسته اند. (انجمن آرا) (آنندراج
). || بعضی خوشه ،
شکوفه ، آنرا [ نخل را ] که طلع نامند، دانند. (انجمن آرا)
(آنندراج ). بهترین آن دانه ، خوشبوی ما، خوذ از نر آنست و مقوی دماغ و
قلب و روح است ، عرق آن مکرر خورده شده است و آنرا غنچه ، خرما و کاردوالی نیزگویند و به عربی کفری* خوانند.
(انجمن آرا) (آنندراج ). در شیراز عرق تارونه فراوان است . (فرهنگ نظام ).
*کفری(غنچه خرما)
کفری، غلاف شکوفه نخل
Flower envelope of palm-
tree!?
به فارسی غنچۀ خرما نامند؛ غلاف شکوفه
نخل است که هنوز نشکفته و از آن خوشه بر نیامده باشد و بعضی پوست غلاف و شکوفه و گرد
نر آن را که کافورالنخل و دقیق‌النحل و گشتن(گرد خرما) هر سه دانسته‌اند. بهترین آن
تازه خوشبوی مأخوذ از نخل نر است و چون کهنه گردد سرخ شود و قوت از آن زایل شود.
طبیعت آن در آخر دوم گرم و خشک و با حرارت
کمی و برودت بسیار نیزگفته‌اند و روغن آن سرد و خشک است
خواص: شادی بخش و مقوی و انرژی زا جهت
ارواح قلبی و دماغی و کبدی و مقوی لثه و رافع زخم های شدید است. طبق دستورات معین گرد
آن برای التیام زخم های تمام اعضاء به کار می رود دو مثقال (4/9 گرم )از گرد آن قاطع
اسهال و جوشانده آن قابض است. در ترکیب با داروهای مناسب برای تقویت معده و اسهال توأم با استفراغ
و ضعف احشاء و دردها و زخم و کلیه و مثانه مفید است. ضماد آن جهت مفاصل جرب مجرب است.
غبار بسیار نرم آن از لحاظ نیروی فعل و انفعالی از خشن آن قوی تر و بسیار برای معده
مقوی و رافع خونریزی معده و زخم های عفونی داخلی است. عرق آن را مانند گلاب به دست
می آورند و با عطریت مخصوص قابض و مقوی قلب و معده و رافع خفقان و اسهال های مرطوب
و دل درد است. طرز قرار گرفتن روغن آن چنین است که بعد از رسیدن طلع آن را نیم کوب
کرده و به اندازه همان روغن زیتون گرفته و درهم کنند و سه چهار حرکت داده سپس صاف کرده
و در شیشه کنید
منبع
مخزن الادویه، تألیف مرحوم سید محمد حسین
عقیلی علوی خراسانی شیرازی
کلید واژگان
معده زخم شادی بخش اسهال مقوی دل درد غنچه
خرما
///////////
بلح (غوره خرما)
چون سبز بود و لیع خوانند و جدال نیز گویند
و آن چون سبز بود بشکافند و بیرون آورند و بپارسی غوره خرما گویند و چون در غلاف باشد
طلع خوانند و صفت طلع گفته شود و طبیعت بلح سرد و خشک است در دویم شراب وی شکم ببندد
خاصه با شراب عفص بود و سیلان رطوبت که از رحم بود ببندد و خون که از بواسیر پدید آید
بازدارد و معده را دباغت کند اما سینه و شش را بد بود به سبب خشونت که در وی هست دیر
از معده بگذرد و غذا اندکی دهد و سدّه جگر آورد و بسیار خوردن خلطهای غلیظ در شکم بازدید
کند اما ممسک بول بود و مصلح وی شیره بنفشه بود که بعد از وی بخورند
در مخزن الادویه می‌نویسد: بلح به فتح
با ثمر درخت خرماست که هنوز از سبزی برنیامده و میل بشیرینی ننموده باشد.
اختیارات بدیعی
////////////
خواص اجزای خرما و نسخه درمانی
19780 تغذیه , سلامت آسان طب » تغذیه
» خواص اجزای خرما و نسخه درمانی همیار آسان طب
خرما برای رفع ناراحتی های سینه مفید است
و برای این كار نیز ازآن به صورت جوشانده های پنجاه گرم خرما درهزار سی سی آب استفاده
می شود ، در ضمن چون مقداری موسیلاژ ومواد پكتیك دارد ، آرام كننده سرفه نیز است ،
در خرما اثر درمانی رفع اخلاط خونی نیز دارد.
شکوفه درخت خرما
خواص درمانی
شکوفه درخت خرما که نام دیگرآن بهارخرما
است اگر به صورت خشک به اندازه 100گرم خورده شود،مقوی معده وقابض مزاج است و برای رفع
تشنگی و تب های حارو خلط خونی و خونریزی و قطع اسهال نافع است.
تذکر:کثرت مصرف خرما، آن مولد قولنج و
سختی در تخلیه ادرار و درد سینه است .
مصلح آن: چربی ها، گوشت و شیرینی است.
خرمای سبز و کال
بلح میوه سبز و نرسیده خرما است که رنگ
آن سبز و مزه گسی دارد، این میوه به شرطی شیرین می شود که آن راتلقیح کرده باشند، یعنی
از دانه های شکوفه های نر گرفته و در میان شکوفه ماده گذاشته در غیراین صورت ، میوه
نرک بوده و پیش از رسیدن ازبین می رود. به گزارش آسان طب بلح ،عطری مخصوص و نیز ویتامین های E وC و مقداری زیادی تانن
دارد.
نام های دیگر:بلح ،غوره خرما
خواص درمانی
” برای کبد بسیار مفید است.
” جوشانده آن برای درمان زخم جزام مؤثر
است.
” آن را بکوبید و ضماد کنید، از عرق زیاد
بدن جلوگیری می کندو بوی بد آن را ازبین می بردو جراحات زخم را برطرف می کند .
” آن را در دهان بجوید، لثه ها را تقویت
می کند.
” ازانواع خون ریزی از جمله خون ریزی لثه
ومعده و رحم جلوگیری می کند .
” آن را در آبغوره بجوشانید و آب آن را
کاملا صاف کنید و در چشم بکشید.آب ریزش چشم و تراخم وقرمزی پلک چشم را درمان می کند.
هسته خرما
طبیعت هسته خرما گرم و خشک است .
خواص درمانی
” آن را خوردکنید وسپس بجوشانیدو آب آن
را میل کنید سنگ کلیه و سنگ مثانه را خورد می کند.
” باآرد هسته خرما ، آن حریره درست کنیدو
بخورید. بسیار قابض است و اسهال طولانی ومزمن را درمان می کند
” هسته خرما رابکوبیدوب جوشانید،با آب
صاف کرده آن چشم را بشویید. آب ریزش چشم را برطرف می کند
” گردسوخته هسته خرما برای درمان زخم های
چرکی و بدخیم مصرف می شود.
شکوفه های خرمای نر
نام
های دیگر: دقیق الجبل، تاروکه، کفری
خواص درمانی
” شکوفه هارا با پوست و محتویاتش در روغن
زیتون مخلوط کرده و سه یاچهار روز، هر روز چند بار به هم بزنید . سپس هر روز بخورید.
برای درمان زخم معده مفید است
پوست شکوفه خرمای نر
خواص درمانی
” آن را بسیایید و بخورید. اسهال را متوقف
می کند .
” 250گرم از آن را در نیم لیتر آب بجوشانید
تا به نصف برسد . سپس هم وزن آب صاف کرده آن شکر قهوه ای اضافه کنید و آن را به قوام
در آوریدو هر روز دو مثقال ازآن را بخورید معده را تقویت می کند و ثقل سرد و مسمومیت
غذایی را برطرف می سازد .
” آن را مثل سورمه نرم بسایید و هر روز
به لثه ها بمالید. لثه را تقویت کرده و پیوره را برطرف می کند .
هسته خرما
گردداخل شکوفه خرمای نر
نام های دیگر: پودرلگاء، پودرلقاء، پودر
گرده درخت خرمای نر، کش خرما، کش، گشن، تارونه، طلع
خواص درمانی
1. 5/3 گرم ازآن بخورید.عطش راتسکین می
دهد،خونریزی ریه را برطرف می سازد
2. ده گرم ازآن را بخورید . موجب افزایش
وزن تخمدان در زن و بیضه ها در مرد می شود ، غریزه جنسی در مرد و زن را تحریک می کند.
اسپرم های نطفه مرد را می افزاید
3. مقوی معده و جمع کننده (قابض) شکم است
، حرارت و التهاب خون را تسکین می دهد و فشارخون را پایین می آورد.
نسحه های درمان با خرما
” اگرخرما را با شنبلیله دم کنید و آب آن را بنوشید
برای رفع تب بلغمی مفید است، سنگ مثانه را خورد می کند
” خرما را با انجیرخشک و کشمش و عناب تکه
تکه شده بجوشانید و آب آن را بنوشید . سینه را نرم می کند ، به عنوان ملیَن برای تنگی
نفس ، آسم و تسکین سرفه مفید بوده تب بر نیز می باشد.
” برای افزایش و تقویت هوش و حافظه،خرمای
سیاه را بدین ترتیب میل کنید: روز اول یک عدد روز دوم دو عدد و تا روز دوازدهم به دوازده
عددبرسد . از روزسیزدهم برعکس تعداد را کم کنید تا به یک عدد برسد.
” خرما در درمان فلج ولقوه مفید است و
به مبتلایان فلج اطفال ، دادن روزانه چندعدد خرماتوصیه می شود.
” ازخرمای سبز شربتی نیز تهیه میکنند(با
جوشاندن خرمای سبز درآب)که برای ایجادانرژی و قدرت عمومی بدن به کار می رود
” خرما مقوی عمومی بدن و چاق کننده و نافع
فلج و سردی کبدو نرم کننده مفاصل است.
” هسته خرماگرم و خشک است و شدیدالقبض
و آشامیدن آب پخته آن جهت شکستن سنگ و پودر آن جهت رفع اسهال مفید است.
” خرما برای رفع ناراحتی های سینه مفید
است و برای این کارنیز ازآن به صورت جوشانده های پنجاه گرم خرما درهزار سی سی آب استفاده
می شود ، در ضمن چون مقداری موسیلاژوموادپکتیک دارد ، آرام کننده سرفه نیزاست ، خرما
در اثر درمانی در رفع اخلاط خونی نیز دارد.
” گل های نخل خرما آن طعم تلخ و اثری مسهل
و خلط آوردارند.
” میوه رسیده خرما ، طعم شیرین و اثرمقوی
دارد، مصرف آن گاهی یبوست ایجادمی کند.
” نوعی ازآن خرما خرک می نامند و خشک ،
سفید ، سفت و بسیارشیرین است . درمعالجه کرم
کدو و سایربیماری ها به کارمی رود.
خواص هسته خرما
” جویدن خرما خرک باعث محکم شدن لثه می
شود.
” خونی که از خرمادربدن تولیدمی شود ،
غلیظ و برای طحال و جگرمضر است.
” برای چاق شدن افرادلاغر ، خرما را درشیرجوشانده
و مصرف شود. خرما برای افرادسردمزاج ،مفید و برای گرم مزاج ها مضراست و قبض مزاج(یبوست)
می آورد. مصلح آن کاهووسکنجبین است.
” آرد هسته خرما اسهال را بندمی آورد و
پودرسوخته هسته آن در انعقاد خونریزی جلدی نافع است و زخم را التیام می دهدو مسواک
با پودر خرما دندان را جلا می دهد . خواص هسته خرما
” دو تا سه عددخرمای له شده را در آب جوش
بیندازید،سپس آن را هم زده بنوشید ، این مخلوط برای دل درد قابل استفاده است.
” تغذیه خرما بایک لیوان شیرقبل ازخواب
موجب آرامش بیشتر و خواب آرام و راحت می شود.
خواص خرما خواص هسته خرما
خواص هسته خرما
پس فقط خود گوشت خرما فایده ندارد. بلکه
هسته ی خرما هم فواید زیادی برای ما و درمان بیماری ها دارد. سعی کنید خرما را به عنوان
میان وعده در کنار چای مصرف کنید. قند خرما خیلی بهتر از قند عادی است. ائمه هم ما
را به خوردن خرما خیلی تشویق کرده اند. حضرت علی ( ع ) اکثرا خرما میل میکردند.
منبع :
asanteb.com
//////////
////////////
http://mawdoo3.com/%D9%85%D8%A7_%D9%87%D9%88_%D8%B7%D9%84%D8%B9_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AE%D9%8A%D9%84
