1404/03/06
ديدار با ميانجي
حديث روشني مسعود پزشكيان، رييسجمهور كشورمان، امروز سهشنبه در راس هياتي بلندپايه تهران را به مقصد مسقط ترك ميكند. سفري كه به ادعاي گروهي از ناظران، اگرچه در ظاهر با هدف گسترش مناسبات دوجانبه ميان ايران و عمان انجام ميشود، اما در لايههاي پنهان خود، حامل پيامهايي فراتر از سطح معمول همكاريهاي اقتصادي و سياسي است. اين سفر همچنين در شرايطي صورت ميگيرد كه پنج دور از مذاكرات غيرمستقيم ميان ايران و امريكا با نقشآفريني ميانجيگرانه عمان برگزار شده و به گفته مقامات رسمي كشورمان، آخرين آنها در فضايي پيچيده و البته حرفهاي و همزمان در سايه تشديد تنشها ميان طرفين به پايان رسيده است. در همين راستا، گروهي از تحليلگران بر اين باورند كه اگرچه سفر آقاي پزشكيان به مسقط پيشتر در دستور كار قرار داشته، اما در بستر كنوني كه مذاكرات غيرمستقيم ميان تهران و واشنگتن به ميزباني ميانجي سنتي دو بازيگر در جريان است، ميتوان آن را بخشي از تلاشهاي عمان براي زنده نگه داشتن مسير ديپلماسي ميان تهران و واشنگتن دانست. تعويقي كه به ادعاي ناظران، به دليل تشديد اختلافات اساسي ميان ايران و ايالاتمتحده بر سر موضوع غنيسازي صورت گرفت. موضوعي كه البته براي ايران جزو خطوط قرمز و نشانهاي از حاكميت ملي قلمداد ميشود و براي امريكا دستمايهاي است كه همواره بربرچيده شدن آن تاكيد داشته است.در همين راستا، به نظر ميرسد عمق اختلافات تا بدانجا پيش رفته كه كار ميانجيگري را براي ميزبان اين گفتوگوها دشوارتر كرده است، بهگونهاي كه وزير امور خارجه كشورمان اعلام كرد طرف عماني در دور پنجم مذاكرات، بستهاي از پيشنهادها و ابتكارات براي عبور از بنبست فعلي در رايزنيها ارايه كرده است؛ پيشنهاداتي كه قرار شد در پايتختهاي طرفين مورد ارزيابي قرار گيرد. اكنون نيز با سفر رييسجمهور كشورمان به مسقط، اين گمانهزني ادعايي تقويت شده كه بخشي از هدف سفر، انتقال رسمي مواضع ايران درباره اين پيشنهادات به دولت عمان باشد. گفتني است كه اگرچه جزييات اين ابتكارات رسانهاي نشده، اما گمانهزنيهايي مطرح است. به ادعاي گروهي از ناظران، احتمالا تشكيل كنسرسيومي براي مديريت يا نظارت بر فعاليتهاي هستهاي ايران ازجمله مواردي است كه ميتواند در اين پيشنهادات گنجانده شده باشد. كنسرسيومي كه به ادعاي برخي منابع، كشورهاي عرب منطقه و حتي امريكا نيز در آن نقش خواهند داشت. با اين حال، تهران تاكيد كرده است كه هيچگونه ابتكاري كه منجر به توقف يا انتقال فعاليتهاي غنيسازي از خاك ايران شود، قابل پذيرش نخواهد بود. در اين ميان و در كنار اين محور، به گفته مقامات رسمي كشورمان، سفر آقاي پزشكيان حامل پيامي روشن درباره عمق و استمرار روابط دوجانبه ميان تهران و مسقط نيز هست؛ روابطي كه ريشهاي عميق در تاريخ ديپلماسي منطقهاي دارند و در حساسترين مقاطع، ازجمله دوران اوج فشارهاي بينالمللي بر ايران، همواره در مسير اعتماد و همكاري حركت كرده است، بهگونهاي كه در سالهايي كه بسياري از كشورهاي منطقه و جهان به صف تحريمكنندگان ايران پيوستند يا از تعامل اقتصادي و سياسي با تهران فاصله گرفتند، عمان يكي از معدود دولتهايي بود كه نهتنها روابط خود را قطع نكرد، بلكه با ايفاي نقشي متعادل و واقعگرايانه، به يكي از كانالهاي اصلي تنفس اقتصادي و سياسي جمهوري اسلامي بدل شد. به نظر ميرسد همين سابقه باعث شده است كه امروز نيز، در شرايطي كه چشمانداز احياي توافق هستهاي مبهم است، مسقط بار ديگر به بازيگري كليدي در تعاملات منطقهاي ايران تبديل شود. از همينرو، بخشي از دستور كار سفر رييسجمهور به عمان را بايد در پيگيري توافقات دوجانبه اقتصادي، سرمايهگذاري مشترك، توسعه همكاريهاي بندري و افزايش تبادلات تجاري دانست. از اين رو به نظر ميرسد مسقط همچنان از معدود پايتختهايي است كه تهران ميتواند هم در باب مسائلي پيچيده مانند پرونده هستهاي و روابط با امريكا وارد تعامل شود و همزمان نيز پايههاي يك همكاري بلندمدت اقتصادي در منطقه را تحكيم بخشد. در همين راستا روزنامه اعتماد با هدف ارزيابي و بررسي سفر مهم مسعود پزشكيان، رييسجمهور كشورمان به مسقط در بازه زماني كنوني كه همزمان مذاكرات غيرمستقيم تهران و واشنگتن با ميانجيگري عمان در جريان است با سيد جلال ساداتيان، سفير اسبق ايران در انگليس گفتوگو كرده است. ساداتيان با اشاره به مناسبات دوجانبه ريشهدار و تاريخي ميان تهران و مسقط در بزنگاههاي حساس، بر اين باور است كه يقينا موضوع مذاكرات ميان ايران و امريكا و احتمالا اعلام مواضع جديد تهران در باب ابتكارات اعلامي ميانجي عماني، در كنار دستوركار روابط دوجانبه ازجمله اهداف اين سفر خواهد بود.
مشروح اين گفتوگو را در ادامه ميخوانيد:
مسعود پزشكيان، رييسجمهوري كشورمان به دعوت مقامهاي رسمي عمان امروز در راس هياتي عازم مسقط ميشود، با توجه به پيچيدگيهاي حاكم بر رايزنيهاي غيرمستقيم ميان ايران و امريكا و نقشآفريني عمان در قامت ميانجي ميان دو كشور، اين سفر را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
