پوتین با سفر به کره شمالی غرب را به چالش می‌کشد
- بن تاونر
- بی‌بی‌سی
پس از ماه‌ها گمانه‌زنی کرملین تایید کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روز سه‌شنبه به کره شمالی سفر خواهد کرد.
پس از اینکه قطار سبز عظیم و ضدگلوله کیم جونگ اون سال گذشته در شرق دور روسیه سفر کرد، رهبر کره شمالی از آقای پوتین برای دیداری دعوت کرد. این دعوت با کمال میل پذیرفته شد.
یک نکته قطعی است: روزنامه‌نگاران روسیه و خارج از روسیه سخت مشتاق هرگونه خبری در باره این سفر هستند.
ولی اصلاً چرا این امر مهم است و چرا حالا؟
نکته نخست این است که با توجه به اینکه این دومین سفر آقای پوتین به کره شمالی است این کنجکاوی طبیعی است – سفر اول او در سال ۲۰۰۰ در آغاز ریاست جمهوری‌اش بود که پدر آقای کیم، کیم جونگ ایل هنوز رهبر این کشور بود.
اما جز این، این رابطه‌ای است که (هر چند نه در حد دوره اتحاد شوروی) حالا از حد تعارف‌های متقابل به مزایای متقابل رسیده است و باعث نگرانی غرب شده است.
کرملین می‌گوید که برای «روابط بسیار عمیق» بین روسیه و کره شمالی افقی وجود دارد و هر چند گفته است که این امر نباید باعث نگرانی هیچ کسی شود، توصیه کرده است که آن‌ها که به فکر به چالش گرفتن این رابطه نوپا افتاده‌اند احتیاط کنند.
گمانه‌زنی‌های زیادی وجود دارد که دو طرف دقیقاً از یکدیگر چه چیزی می‌خواهند. و به نظر می‌رسد که غایت ماجرا امنیت منابع است.
سرگی مارکوف دانشمند علوم سیاسی و متحد پوتین می‌گوید روسیه احتمالاً خواهان مهمات، کارگران ساختمانی، و حتی داوطلبانی برای اعزام به خط مقدم جنگ در اوکراین است.
آقای مارکوف می‌افزاید که پیونگ‌یانگ در ازای این‌ها ممکن است خواهان محصولات روسی و هم‌چنین کمک در زمینه فناوری برای اهداف نظامی شود از جمله در زمینه برنامه موشک‌های دوربردش که در نهایت بتوانند به آمریکا برسند.
شکی نیست که روسیه باید جنگ‌اش را در اوکراین تغذیه کند.
در یکی از گزارش‌های اخیر بلومبرگ به نقل از وزیر دفاع کره جنوبی آمده است که کره شمالی حدود ۵ میلیون خمپاره توپخانه به روسیه فرستاده است.
برای روسیه پیدا کردن شریکی که به اندازه خودش سخت از تحریم‌های غرب بیزار باشد و در نتیجه خواهان معامله باشد، نکته مهمی به شمار می‌رود.
بالاخره روسیه و کره شمالی دو کشور به شدت تحت تحریم در جهان هستند – کره شمالی به خاطر توسعه سلاح‌های هسته‌ای و انجام یک سلسله آزمایش‌های موشکی بالستیک.
مسکو اوایل امسال با وتو کردن قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید هیئت نظارت بر تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ، ضربه‌ای جدی به این تحریم‌ها وارد کرد.
یک حرکت دیپلماتیک دوستانه.
و حتی ممکن است رابطه دوستانه‌ای واقعی بین دو رهبر وجود داشته باشد هر چند رابطه‌ای محتاطانه و تاجرانه. در ماه فوریه، آقای پوتین یک لیموزین لوکس روسی را به آقای کیم هدیه داد (و این کار نقض تحریم‌های سازمان ملل بود).
آقای کیم در پیامی اخیراً به رئیس‌جمهور پوتین گفته است که کره شمالی «رفیق هم‌رزم شکست‌ناپذیر» روسیه است.
ولی این‌ها ممکن است معامله باشد و نداشتن هیچ گزینه‌ای دیگر.
اگر خیلی صریح بخواهیم بگوییم: کره شمالی حالا برای روسیه‌ای منزوی ارزش بسیار بیشتری دارد – و کره شمالی نیز می‌بیند که مسکو دوست لازم دارد.
آقای پوتین با دیدار از کره شمالی به سادگی به دشمنان‌اش نشان می‌دهد که می‌تواند هر کاری می‌خواهد بکند – و این کار را خواهد کرد.
راهی برای دور زدن تحریم‌هایی که غربی‌ها بر کشورش اعمال کرده‌اند پیدا می‌کند؟ فعلاً بله، می‌تواند.
می‌تواند بقیه را هم متقاعد کند که تحریم‌ها را نقض کنند و به روسیه سلاح بفروشند؟ ظاهراً نه.
می‌تواند روابط تازه‌ای با کشورهایی در اطراف جهان به رغم به اصطلاح «عملیات نظامی ویژه‌اش» شکل بدهد؟ بی‌شک دارد تلاش‌اش را می‌کند.
از زمانی که رئیس‌جمهور پوتین سربازان‌اش را وارد خاک کشور همسایه‌اش اوکراین کرده است، مروج این فکر بوده است که سلطه غرب رو به پایان است – و با کسانی که با او موافق‌اند یا حداقل به روی این فلسفه گشوده هستند رابطه گرم و صمیمانه‌ای برقرار کرده است.
در مجمع اقتصادی اخیری در سن پترزبورگ، تصادفی نبود که یکی از مهمانان کلیدی آقای پوتین رئیس‌جمهور زیمباوه بود – که کشور دیگری است که زهر تحریم‌ها را حس کرده است.
و روسیه خودش را به آب و آتش زده است تا نشان دهد که دوستان زیادی در اطراف جهان دارد که با او هم‌نوا هستند. از آسیا گرفته تا آمریکای لاتین و آفریقا – هر کسی که از دنیای آمریکا-مدار ناراضی است آغوش به روی او گشوده است.
در حقیقت وقتی که امرسون منانگاگوا رئیس‌جمهور زیمباوه روی صحنه آمد، کلمات کلیدی رئیس‌جمهور پوتین با تعبیر تازه «جهان چندقطبی» در سخنانش شنیده می‌شد، در برابر غربی پرنخوت که عزم‌اش جزم است تا «سلطه جهانی»اش را به هر قیمتی جا بیندازد.
آقای پوتین روابط گرم‌تری با ایران برقرار کرده است که کشور دیگری است که زیر فشار تحریم‌هاست و مشتاق است تجهیزات نظامی‌اش را به او بفروشد – که در مورد تهران، این‌ها پهپاد هستند. و اگر این باعث ناراحتی غرب هم بشود، چه بهتر.
وقتی که رئیس‌جمهور پوتین بالاخره به مقصد پیونگ یانگ سوار هواپیمای‌اش شود، می‌داند که این تصاویر جهان را تسخیر خواهد کرد و شکی نخواهد ماند که او مشتاق است با شرکایی که انتخاب می‌کند هم معامله تجاری کند و هم کار سیاسی.
و هر چند چین ملاحظات خودش را درباره روابط نزدیک روسیه با کره شمالی خواهد داشت، هر خط قرمزی را هنگام دیدار پوتین و شی در طی اولین سفر خارجی رهبر روسیه در آغاز دوره پنجم ریاست‌اش مشخص کرده‌اند – و آن سفر خودش آکنده از نمادپردازی درباره چرخش اعلام‌شده روسیه به سوی شرق بود.
کشورهای اندکی هستند که به اندازه روسیه مراسم نمایشی را با چنین شکوهی برگزار می‌کنند – اما کره شمالی بی‌شک می‌تواند در ازای پولی که می‌دهند جنس درخور اعتنایی به آن‌ها بدهد. و با روگردانی روسیه از دموکراسی سنتی، به نظر می‌آید شکاف بین رهبری دو کشور رو به کوچک شدن می‌رود.
البته این‌ها ضرورتاً نتیجه نمی‌دهد که مردم معمولی روسیه از نزدیکی فزاینده کشورشان با کره شمالی با توجه به روابط فرهنگی و تاریخی‌شان با اروپا و غرب استقبال کنند. و این خود یکی از مخاطرات بالقوه‌ای است که آقای پوتین باید با آن کنار بیایید - و هم‌چنین هر گام تازه‌ای که قدرت‌های غربی پس از دیدار این دو مرد قدرتمند بردارند.
در نهایت، بعید است متوجه شویم بر سر چه چیزی توافق شده است – وقتی کیم جونگ اون سال گذشته به روسیه رفت هم وضع همین بود.
اما با این چشم‌انداز و پیام‌رسانی به دقت سنجیده، صحنه برای یک پوتین مبارزه‌جو آماده است تا گام بلندی بردارد در منزوی‌ترین کشور جهان – و اعلام کند که:«بله، من می‌توانم – تماشایم کنید.»
