جبهه متحد، «سلاح جادویی» چین در خارج
- کو یو و لورا بیکر
- بی‌بی‌سی
- درسنگاپور و پکن
به گفته مائو زدونگ، بنیان‌گذار جمهوری خلق چین، و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور کنونی این کشور، چین یک «سلاح جادویی» دارد.
این سلاح «جبهه متحد» چین نامیده می‌شود و همانند زرادخانه نظامی رو به گسترش پکن، در غرب نگرانی‌های زیادی برانگیخته است.
یانگ تنگ‌بو، تاجر برجسته‌ای که با شاهزاده اندرو، برادر پادشاه بریتانیا ارتباطاتی داشته، آخرین شهروند چینی مقیم خارج است که به دلیل ارتباطش با این نهاد زیر ذره‌بین قرار گرفته و تحریم شده است.
اما این نهاد هیچوقت یک راز نبوده است. این سازمان که یکی از بازوهای قدیمی و کاملا مستند حزب کمونیست چین است، پیش‌تر نیز درگیر جنجال بوده است. از ایالات متحده تا استرالیا، محققان در پرونده‌های متعدد جاسوسی به این نهاد اشاره کرده‌اند و اغلب دولت چین را متهم به استفاده از آن برای مداخله در امور خارجی می‌کنند.
پکن تمام این اتهامات جاسوسی را رد کرده و آن‌ها را «مضحک» خوانده است.
اما جبهه متحد چین چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
«کنترل پیام چین»
جبهه متحد، که در اصل به یک اتحاد گسترده کمونیستی اشاره دارد، زمانی از سوی مائو به عنوان کلید پیروزی حزب کمونیست در جنگ داخلی چند دهه‌ای چین ستایش می‌شد.
پس از پایان جنگ در سال ۱۹۴۹ و آغاز حکومت حزب کمونیست بر چین، فعالیت‌های جبهه متحد اولویت‌های دیگری یافت اما در یک دهه اخیر، تحت رهبری شی جین‌پینگ، جبهه متحد به نوعی احیا شده است.
نسخه شی از جبهه متحد به‌طور کلی با نسخه‌های قبلی آن سازگار است: «ایجاد گسترده‌ترین ائتلاف ممکن با تمام نیروهای اجتماعی مرتبط»؛ این تعریف از ماریکه اولبرگ، یکی از پژوهشگران ارشد بنیاد مارشال آلمان است.
در ظاهر، جبهه متحد یک سازمان پنهان نیست؛ این نهاد حتی یک وب‌سایت دارد و بسیاری از فعالیت‌های خود را در آن گزارش می‌کند. اما گستره فعالیت‌های آن و میزان نفوذش کمتر شفاف است.
در حالی که بخش بزرگی از کار این سازمان داخلی است، ماریکه اولبرگ می‌گوید: «یک هدف کلیدی تعریف‌شده برای جبهه متحد، چینی‌های مقیم خارج هستند.»
امروزه، جبهه متحد به دنبال تاثیرگذاری بر مباحث عمومی درباره مسائل حساس است، از جمله تایوان – که چین آن را بخشی از قلمرو خود می‌داند – و سرکوب اقلیت‌های قومی در تبت و سین‌کیانگ.
این نهاد همچنین سعی می‌کند روایت‌هایی درباره چین را در رسانه‌های خارجی شکل دهد، منتقدان دولت چین در خارج از کشور را هدف قرار دهد و چهره‌های بانفوذ چینی مقیم خارج را به خود جذب کند.
آدری وونگ، استادیار سیاست در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، به بی‌بی‌سی می‌گوید: «کار جبهه متحد می‌تواند شامل جاسوسی باشد، اما فراتر از جاسوسی است.»
او گفت: «فراتر از عمل به دست آوردن اطلاعات محرمانه از یک دولت خارجی، فعالیت‌های جبهه متحد بر بسیج گسترده چینی‌های مقیم خارج متمرکز است» و افزود که چین «از نظر مقیاس و گستره این‌گونه فعالیت‌های نفوذی منحصربه‌فرد است.»
چین همیشه آرزوی چنین تاثیرگذاری را داشته، اما قدرت فزاینده آن در چند دهه اخیر به پکن امکان داده تا آن را عملی کند.
از زمانی که شی در سال ۲۰۱۲ رئیس‌جمهور شد، او به‌طور ویژه در طراحی پیام چین برای جهان فعال بوده است. او یک رویکرد تقابلی به دیپلماسی – معروف به «دیپلماسی گرگ جنگجو» – را ترویج داده و از مهاجران چینی خواسته است که «داستان چین را خوب بازگو کنند.»
جبهه متحد از طریق سازمان‌های مختلف جامعه چینی در خارج از کشور فعالیت می‌کند. سازمان‌هایی که به‌طور پرشوری از حزب کمونیست در خارج از مرزهای چین دفاع کرده‌اند. این سازمان‌ها آثار هنری ضد حزب کمونیست چین را سانسور کرده و علیه فعالیت‌های دالایی لاما، رهبر معنوی تبت، اعتراض کرده‌اند.
همچنین، جبهه متحد با تهدید علیه اعضای اقلیت‌های تحت آزار و اذیت در خارج از کشور، مانند تبتی‌ها و اویغورها، مرتبط است.
اما بخش بزرگی از فعالیت‌های این نهاد با دیگر سازمان‌های مرتبط با حزب همپوشانی دارد و طبق توصیف ناظران، با سیاست «انکار موجه» عمل می‌کند.
این ابهام باعث ایجاد بی‌اعتمادی و نگرانی زیادی نسبت به این نهاد شده است.
هنگامی که یانگ تنگ‌بو، تاجر برجسته چینی علیه ممنوعیت ورودش به بریتانیا، که به اتهام جاسوسی اعمال شده بود، درخواست تجدیدنظر کرد، یک دادگاه مهاجرتی حکم داد که او ارتباطش با جبهه متحد را کم‌اهمیت جلوه داده است. مقامات بریتانیا مدعی هستند که او از روابطش با افراد بانفوذ بریتانیا برای اثرگذاری دولت چین در این کشور استفاده کرده است.
اما یانگ ادعا می‌کند که هیچ کار غیرقانونی انجام نداده است و اتهامات جاسوسی «کاملاً نادرست» است
مواردی مانند پرونده یانگ به‌طور فزاینده‌ای رایج شده‌اند. در سال ۲۰۲۲، کریستین لی، وکیل بریتانیایی چینی‌تبار، از سوی سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا (MI5) متهم شد که از طریق جبهه متحد روابطی با افراد بانفوذ در بریتانیا برقرار کرده است.
سال بعد، لیانگ لیتانگ، شهروند آمریکایی که یک رستوران چینی را در بوستون اداره می‌کرد، به دلیل ارائه اطلاعات درباره مخالفان چینی در آن منطقه به تماس‌های خود در جبهه متحد متهم شد.
در سپتامبر، لیندا سان، دستیار سابق فرماندار نیویورک، به استفاده از موقعیت خود برای خدمت به منافع دولت چین متهم شد. گفته شد که او در ازای دریافت مزایایی مانند سفر، چنین خدماتی را ارائه کرده است.
بر اساس گزارش رسانه‌های دولتی چین، او در سال ۲۰۱۷ با یکی از مقامات ارشد جبهه متحد دیدار کرده بود که به او گفته بود: «سفیر دوستی چین و آمریکا باشید.»
ارتباط بسیاری از چینی‌های برجسته و موفق با حزب کمونیست غیرمعمول نیست، چرا که آن‌ها اغلب به تایید این حزب، به‌ویژه در دنیای تجارت، نیاز دارند.
اما مرز میان نفوذ و جاسوسی کجاست؟
هو فنگ هانگ، استاد سیاست در دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید: «مرز بین نفوذ و جاسوسی در مورد پکن مبهم است.»
این ابهام پس از تصویب قانونی در سال ۲۰۱۷ در چین، که اتباع و شرکت‌های چینی را موظف به همکاری با تحقیقات اطلاعاتی می‌کند تشدید شده است. از جمله این همکاری به اشتراک‌گذاری اطلاعات با دولت چین اعلام شده است. دکتر هانگ می‌گوید این قانون «به‌طور مؤثر همه را به جاسوسان بالقوه تبدیل می‌کند.»
وزارت امنیت دولتی چین ویدئوهای تبلیغاتی چشمگیری منتشر کرده که در آن‌ها به مردم هشدار می‌دهد جاسوسان خارجی همه‌جا هستند و «آن‌ها حیله‌گر و زیرک هستند.»
برخی دانشجویانی که به سفرهای ویژه‌ای به خارج از کشور اعزام شده‌اند، از سوی دانشگاه‌های خود به کاهش تماس با خارجی‌ها توصیه شده‌اند و از آن‌ها خواسته شده که گزارشی از فعالیت‌های خود پس از بازگشت ارائه دهند.
با این حال، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری مشتاق است که چین را به جهان معرفی کند. او بازوی قابل اعتمادی از حزب را مأمور کرده تا قدرت را در خارج از کشور به نمایش بگذارد.
برای قدرت‌های غربی، این موضوع به چالشی تبدیل شده است. چگونه می‌توان تجارت با دومین اقتصاد بزرگ جهان را با نگرانی‌های جدی امنیتی متعادل کرد؟
هراس واقعی از نفوذ چین در خارج از کشور، به احساسات تندروانه‌تر در غرب دامن زده است و اغلب دولت‌ها را در یک دوراهی قرار داده است.
برخی کشورها، مانند استرالیا، سعی کرده‌اند با وضع قوانین جدید ضد مداخله خارجی که افراد دخیل در امور داخلی را مجرم می‌شناسد، از خود محافظت کنند. در سال ۲۰۲۰، ایالات متحده محدودیت‌های ویزایی را برای افرادی که در فعالیت‌های جبهه متحد نقش دارند، اعمال کرد.
پکن که از این اقدامات خشمگین شده، هشدار داده است که چنین قوانینی – و پیگردهایی که به دنبال دارند – روابط دوجانبه را تضعیف می‌کنند.
یک سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به سئوالی درباره یانگ به خبرنگاران گفت: «ادعاهای به اصطلاح جاسوسی چین کاملا مضحک است. توسعه روابط چین و بریتانیا به صورت مشترک به نفع هر دو کشور است.»
برخی کارشناسان می‌گویند نفوذ گسترده جبهه متحد چین واقعاً جای نگرانی دارد.
دکتر هانگ می‌گوید: «دولت‌های غربی اکنون باید کمتر ساده‌لوحانه با کار جبهه متحد چین برخورد کنند و آن را به‌عنوان تهدیدی جدی نه تنها برای امنیت ملی بلکه برای امنیت و آزادی بسیاری از شهروندان چینی‌تبار در نظر بگیرند.»
اما او اضافه می‌کند: «دولت‌ها همچنین باید نسبت به نژادپرستی ضدچینی هوشیار باشند و برای ایجاد اعتماد و همکاری با جوامع چینی‌تبار در مقابله با این تهدید تلاش کنند.»
در دسامبر گذشته، دی سان دوئونگ، یکی از رهبران جامعه چینی‌تبار در استرالیا که متولد ویتنام است، به اتهام برنامه‌ریزی برای مداخله خارجی محکوم شد. دادستان استدلال کرد که او یک «هدف ایده‌آل» برای جبهه متحد بود، زیرا در دهه ۱۹۹۰ برای انتخابات نامزد شده و به داشتن روابط با مقامات چینی افتخار می‌کرد.
محاکمه دوئونگ حول این موضوع بود که او از عبارت «ما چینی‌ها» در یک رویداد خیریه چه منظوری داشت؟ آیا منظور او جامعه چینی در استرالیا بود یا چین؟
در نهایت، محکومیت دوئونگ – و صدور حکم زندان برای او – نگرانی‌های جدی ایجاد کرد که چنین قوانین و پیگردهای گسترده ضدجاسوسی می‌توانند به‌راحتی به ابزاری برای هدف قرار دادن افراد چینی‌تبار تبدیل شوند.
دکتر وونگ می‌گوید: «باید به خاطر داشت که همه کسانی که از لحاظ قومی چینی هستند، حامی حزب کمونیست چین نیستند و همه کسانی که در سازمان‌های مهاجران حضور دارند، لزوما به دلیل وفاداری پرشور به چین درگیر این کار نشده‌اند.»
او هشدار می‌دهد: «سیاست‌های بیش از حد تهاجمی مبتنی بر ویژگی‌های نژادی تنها تبلیغات دولت چین را که می‌گوید چینی‌ها در غرب مورد استقبال قرار نمی‌گیرند، تقویت می‌کند و در نهایت جوامع مهاجر را بیشتر به آغوش پکن سوق می‌دهد.»
