Feed posts
تعیین موبد موبدان توسط شاه
میدانیم که در عهد پادشاهان ساسانی دین و دولت از یکدیگر جدا بودند. این یعنی ساسانیان حساب قدرت و سلطنت را از حساب خداپرستی و دین داری جدا میکردند. نهاد هر یک از دو و اشخاصی هم که نمایندگی هر یک از آنها را میکرد مجزا بود. در واقع از زمان اردشیر پاپکان همواره تاکید میکردند که دین و پادشاهی مانند دو برادر دو قلو هستند که در عین برادری از هم جدا هستند و باید هم جدا باشند. حتی میگفتند اگر روزی این دو نهاد، یعنی دین و پادشاهی در یک نفر جمع شود نظام مملکت به هم میریزد و فساد و تباهی کشور را نابود میکند.
تاکیدی که ساسانیان بر لزوم دین و پادشاهی میکردند و اصراری که بر جدایی آنها مینمودند موجب شده است که این پندار پدید آید که هیچ یک از نمایندگان این دو نهاد دخالتی در تعیین دیگری نداشته است. اما در واقع این درست نیست. نماینده نهاد دین که موبد یا موبد موبدان بود با نماینده نهاد دولت و قدرت و سلطنت یعنی پادشاه هریک به نحوی در استقرار دیگری دخالت داشت. پادشاه وقتی به قدرت میرسید در صدد بر می میامد که تأییدیه ای از مقام روحانی که نماینده اهورامزدا بود بستاند، رسمی که برخی از شاهان در دوره اسلامی نیز اجرا میکردند. به این تایید توقیع هم میگفتند. از خود اردشیر بابکان دو کتیبه به جا مانده که مراسم توقیع پادشاه را بتوسط ( نماینده) اهورامزدا نشان میدهند.
از سوی دیگر، تعیین و نصب موبد موبدان هم که قاضیالقضات بود به عهده پادشاه بود. ظاهراً از طرف نهاد روحانیت نامزدی را به شاه معرفی میکردند و او آن شخص را تایید میکرد یا نمی کرد. در این مورد داستانی هست که در کتاب التاج آمده است ( ترجمه خلیلی، ۱۳۴۳, ص ۵۸) و میگویند که شخصی را به شاپور ذوالاکتاف معرفی کردند و شاه او را طبق معمول امتحان کرد و او در امتحان مردود شد.
« شاه این شخص را به حضور میپذیرد و سر سفره مینشاند و مرغی را به دو نیمه میکند و نیمی را برای خود و نیمی را به او میدهد. به او میگوید که این مرغ را خالی بخور و چیز دیگری با آن نخور. ولی آن شخص بعد از تمام کردن نیمه مرغ دست میبرد به غذاهای دیگر. شاپور پس از آنکه خوان را برچیدند به او میگوید: ما را بدرود کن و به شهر خود باز گرد، زیرا پدران و نیاکان تاجدار ما میگفته اند کسی که در پیشگاه و محضر شاه بر خوراک حریص باشد چنین کسی بر دارایی و خواسته افراد رعیت و و مردمان کاسب و بازاری و مردم فقیر و ضعیف حریص تر خواهد بود.»
