تنش تازه میان اروپا و آمریکا؛ رهبران اروپا تحریم ویزایی واشنگتن را «ارعاب و فشار سیاسی» خواندند
پنجشنبه 4 دی 1404
رهبران اروپایی، از جمله امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه، تصمیم دولت ایالات متحده برای اعمال ممنوعیت ویزا علیه چند چهره برجسته اروپایی فعال در حوزه مقرراتگذاری بر شرکتهای بزرگ فناوری آمریکایی را بهشدت محکوم کردند و آن را مصداق «ارعاب و اعمال فشار سیاسی» دانستند. این اقدام واشنگتن، که به بهانه مقابله با آنچه «سانسور فرامرزی» خوانده شده انجام شده است، تنشها میان دو سوی آتلانتیک را وارد مرحلهای تازه کرده است.
وزارت خارجه آمریکا روز سهشنبه ممنوعیت ویزا را علیه تیهری برتون، کمیسر پیشین اتحادیه اروپا و یکی از معماران اصلی «قانون خدمات دیجیتال» اتحادیه اروپا، و چهار فعال ضد اطلاعات نادرست اعمال کرد. این چهار نفر شامل عمران احمد، مدیر اجرایی مرکز مقابله با نفرت دیجیتال مستقر در آمریکا، آنا-لنا فون هودنبرگ و ژوزفین بالون از سازمان آلمانی HateAid، و کلر ملفورد، از بنیانگذاران «شاخص جهانی اطلاعات نادرست» هستند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در توجیه این اقدام در شبکه اجتماعی ایکس مدعی شد که «ایدئولوگهایی در اروپا سالها تلاش سازمانیافتهای برای وادار کردن پلتفرمهای آمریکایی به مجازات دیدگاههایی داشتهاند که با آنها مخالفاند» و دولت ترامپ «دیگر چنین اعمال سانسورآمیز فرامرزی را تحمل نخواهد کرد».
این تصمیم با واکنش تند پایتختهای اروپایی روبهرو شد. آلمان، اسپانیا، بریتانیا و شماری از مقامهای ارشد اتحادیه اروپا به فرانسه پیوستند و هشدار دادند که بروکسل ممکن است در برابر این «اقدامات غیرموجه» بهسرعت و قاطعانه واکنش نشان دهد. در حالی که واشنگتن قانون خدمات دیجیتال را نوعی سانسور تلقی میکند، رهبران اروپایی تأکید دارند که این مقررات برای مقابله با نفرتپراکنی، محتوای غیرقانونی و دستکاری اطلاعاتی در انتخابات ضروری است.
امانوئل مکرون در واکنشی تند، این ممنوعیت ویزا را «اقدامی برای تضعیف حاکمیت دیجیتال اروپا از طریق ارعاب و فشار» توصیف کرد و نوشت که قوانین دیجیتال اتحادیه اروپا حاصل یک روند دموکراتیک و مستقل در پارلمان و شورای اروپا هستند. او تأکید کرد که این مقررات بدون هدفگیری کشور ثالثی، تنها در چارچوب اروپا اجرا میشوند و «قواعد فضای دیجیتال اروپا قرار نیست خارج از اروپا تعیین شود». مکرون همچنین اعلام کرد با تیهری برتون گفتوگو کرده و از تلاشهای او قدردانی کرده است.
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، نیز گفت ملتهای اروپا «آزاد و مستقلاند» و اجازه نخواهند داد دیگران قواعد فضای دیجیتالشان را دیکته کنند. تیهری برتون در واکنش به این اقدام، آن را به «بازگشت شکار ساحرههای مککارتیستی» تشبیه کرد و یادآور شد که قانون خدمات دیجیتال با رأی ۹۰ درصد نمایندگان پارلمان اروپا و اجماع هر ۲۷ کشور عضو تصویب شده است.
اورزولا فوندرلاین، رئیس کمیسیون اروپا، اعلام کرد آزادی بیان «پایه دموکراسی پویا و نیرومند اروپا» است و اتحادیه از آن دفاع خواهد کرد. سخنگوی کمیسیون نیز هشدار داد که در صورت لزوم، بروکسل برای دفاع از استقلال مقرراتگذاری خود «سریع و قاطع» عمل خواهد کرد.
در آلمان، وزارت دادگستری از فعالان هدفگرفتهشده حمایت و ممنوعیت ویزا را «غیرقابل قبول» توصیف کرد. اسپانیا نیز این اقدام آمریکا را محکوم کرد و تأکید کرد ایجاد فضای دیجیتال امن و عاری از محتوای غیرقانونی و اطلاعات نادرست، یکی از ارزشهای بنیادین دموکراسی اروپاست. مقامهای بریتانیایی نیز اعلام کردند که به اصل آزادی بیان پایبند هستند.
قانون خدمات دیجیتال که در سال ۲۰۲۲ تصویب شد، شرکتهای بزرگ فناوری را ملزم میکند برای مقابله با خطرات آنلاین، از جمله نفرتپراکنی و انتشار اطلاعات نادرست، اقدامات مؤثری انجام دهند. در همین چارچوب، پلتفرم ایکس متعلق به ایلان ماسک اخیراً به پرداخت ۱۲۰ میلیون یورو جریمه به دلیل تخلفات مرتبط با شفافیت محکوم شد؛ موضوعی که به تشدید نارضایتی واشنگتن دامن زده است.
این مناقشه تازه، نشانهای دیگر از شکاف رو به گسترش میان آمریکا و اروپا بر سر فناوریهای دیجیتال، هوش مصنوعی و قدرت سیاسی ناشی از آنهاست؛ حوزههایی که بهگفته ناظران، به یکی از میدانهای اصلی تقابل ژئوپلیتیک در سالهای پیشرو تبدیل شدهاند.
