گار ماشین که گاه به اشتباه «گارد ماشین» نیز گفته می‌شود[۱]، نام محله‌ای در جنوب تهران دورهٔ ناصری بود که ایستگاه ماشین دودی موسوم به گار ماشین در آن قرار داشت.
گار (به فرانسوی: gare) واژه‌ای فرانسوی به معنای ایستگاه است. امتیاز احداث اولین خط آهن ایران که تهران را به شاه‌عبدالعظیم در شهر ری متصل می‌کرد را مهندسی فرانسوی به نام مُسیو فابیوس بواتال (Fabius Boital) در دسامبر ۱۸۸۶ از ناصرالدین شاه قاجار گرفت. دلیل او برای احداث خط آهن در این مسیر وجود تعداد بسیار زیاد زواری بود که سالانه به زیارت حرم شاه‌عبدالعظیم می‌رفتند. [۲]
این خط آهن از نزدیکی دروازه خراسان (میدان قیام امروزی) شروع می‌شد و در نزدیکی بقعهٔ شاه عبدالعظیم در شهر ری به پایان می‌رسید. در این دو نقطه، عمارتی که فرانسوی‌ها گار می‌نامیدند به عنوان ایستگاه احداث شد. از آنجا که دارالخلافه تهران در آن زمان این وسیله را که دود زیادی تولید می‌کرد به جای ترن، ماشین دودی می‌نامید، ایستگاهش نیز به گار ماشین شناخته شد. [۲]
گار ماشین تهران در خیابان خراسان ده هزار متر مربع مساحت داشت. [۳] و عمارت آن شش ستون رومی به ارتفاع ۵ متر داشت که هنوز نیز پابرجاست. [۴] خیابان ری امروزی را به نام خیابان گار ماشین می‌شناختند. این محل تا پیش از ساخته شدن عمارت گار ماشین در آن، مکانی بود که مسافران با استفاده از دواب و چهارپا به شاه‌عبدالعظیم مسافرت می‌کردند. [۵]
ایستگاه ماشین دودی در حال حاضر به پارک کوثر تبدیل شده‌است و در ۱۳۷۱، به منظور حفظ آثار تاریخی منطقه، ساختمان آن بازسازی شد و پس از مدتی به خانهٔ فرهنگ تبدیل شد. [۶] که هم اینک با نام خانه فرهنگ و نگارخانه کوثر خدمات فرهنگی، هنری و ورزشی به بازدیدکنندگان ارائه می‌کند. [۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ رحمان بوذری (۴ مهر ۱۳۸۲). «جوانان قدیم». همشهری. ص. پاراگراف سوم. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ حمیده امانی (۲۵ بهمن ۱۳۸۳). «احیای بقایای ماشین دودی خط آهن تهران شاه عبدالعظیم». همشهری. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۸۸.
- ↑ «تاریخ فشردهٔ تهران: اشیا و وسایل». تهران گردش. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۸.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «ایستگاه ماشین دودی (خانه فرهنگ و نگارخانه کوثر)». کتاب اول. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۸.
- ↑ نصرالله حدادی (۵ خرداد ۱۳۸۲). «زندگی از طهران تا تهران». همشهری. ص. پاراگراف بیست و یکم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۸۸.
- ↑ «جاذبه‌های فرهنگی و هنری تهران: نگارخانه و خانه فرهنگ کوثر». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۸.
