اخیرا اعلام شد که قرار است آمریکایی ها اجازه دهند شش میلیارد دلار از اموال ایران که در کره جنوبی بلوکه شده بود در مقابل تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا آزاد شود.
شاید برای آمریکایی ها و برخی متحدانشان مبلغ شش میلیارد دلار مبلغ قابل توجهی باشد اما برای ایران و اقتصاد ایران این مبلغ ناچیز است.
به قول معروف همین الآن ایرانی ها جیب های خود را یک تکان دهند بیش از شش میلیارد دلار از پول خورد آنها می ریزد.
ایران کشوری بسیار ثروتمند است و مردم ایران عموما مردم دارایی می باشند، همین بس کافی است که یک ایرانی که یک آپارتمان و یک ماشین داشته باشد یعنی چیزی حدود صد هزار دلار سرمایه دارد (البته من پایین ترین قیمت ها را حساب کردم) و عموما هم بخش بزرگی از مردم ایران همان آپارتمان و ماشین را دارند، در آمریکا بیش از نود درصد مردم چنین سرمایه ای را ندارند.
البته این را بر اساس محاسبات آماری که مجامع بین المللی انجام می دهند گفتم.
عموما علیرغم اینکه بخش بزرگی از مردم ایران چنین سرمایه ای را دارند اما هیچ وقت حاضر نیستند این سرمایه را به پول نقد تبدیل کنند و هزینه زندگی کنند در حالی که در بسیاری از کشورهای دیگر چنین اتفاقی به سهولت رخ می دهد.
در کل نمی توان انکار کرد که اوضاع اقتصادی مردم در ایران بد است اما اینگونه نیست که مردم ایران محتاج غذا و دارو باشند.
این را گفتم چون برخی رسانه های غربی این روزها پروپاگاندایی را راه انداخته اند که ایرانی ها اوضاع بسیار بدی دارند و محتاج غذا و دارو هستند و آمریکایی ها لطف می کنند و به آنها غذا و دارو می دهند.
هنوز که هنوز است سطح معیشتی مردم ایران به مراتب از سطح معیشتی بخش اعظم شهروندان آمریکا و اروپا و دیگر کشورها بسیار بالاتر است.
به هر حال اگر از این بحث بسیار طولانی بگذریم، مسئله ای که امروزه اتفاق افتاده این است که ایرانی ها طی چند سال اخیر چند صد میلیارد دلار صادرات داشته اند و آمریکایی ها موفق شده اند بخشی از این پول های را جاهایی توقیف کنند و ایرانی ها هم به هر وسیله ای که شده به دنبال آزاد سازی اموال خود هستند.
حال برخی ممکن است سوال کنند که چرا پس همین که خبر آزادی این پول ها آمده قیمت ارز حتی در روز تعطیل شروع کرده پایین آمدن.
بله مبلغ شش میلیارد دلار و یا ده میلیارد دلار چیزی نیست که در اقتصاد ایران تاثیر داشته باشد اما باید توجه کرد که ماجرا یک ماجرای کلی است و نباید به این ماجرا در حد سطحی همان آزاد سازی این مبلغ نگاه کرد.
طی چند ماه اخیر مذاکراتی محرمانه میان ایران و ایالات متحده در جریان بوده که تفاهماتی بر اساس آن محقق گشته، طبق این تفاهمات اولین قدم اعتماد سازی می باشد و برای اعتماد سازی قرار بر این بود که زندانیان مبادله شوند و بخشی از اموال بلوکه شده ایران آزاد گردد.
همانگونه که این اقدام می تواند یک اقدام ابتر باشد که فقط در حد آزادی زندانیان و اموال به حساب آید این اقدام می تواند اولین قدم در اجرای آن تفاهمات باشد.
بیشتر هم به نظر می آید گزینه دوم باشد، یعنی اولین قدم در اجرای تفاهمات فیما بین طرفین.
طبیعی است در صورتی که چنین باشد آن وقت شرایط فرق می کند و نباید تصور کرد که ماجرا فقط به همین حد محدود باشد بلکه جریان بسیار گسترده تر است که تازه این اولش می باشد.
طبق این تفاهم بنا بر این بوده که آمریکایی ها اجرای بخش هایی از تحریم هایشان را متوقف کنند و در مقابل هم ایران در همان سطح انجام تعهدات خود خارج از برجام را کاهش دهد.
عملا می توان تصور کرد که در صورت اجرای این تفاهم ها هم برجام به صورت غیر رسمی اجرا خواهد شد هم اینکه اموال ایران آزاد خواهد شد و ایران اجازه تجارت بین المللی پیدا خواهد کرد.
در چنین شرایطی می توان باور داشت که شرایط اقتصادی ایران بسیار فرق خواهد کرد و آنوقت دیگر ده ها میلیارد و یا حتی صدها میلیارد دلار دوباره وارد چرخه اقتصادی ایران گردد و همین توقع است که تاثیر روحی روانی اش موجب کاهش قیمت ارز در بازار می گردد.
