به مناسبت روز جهانی ترجمه یادی کنیم از محمد قاضی
محمد قاضی فارغ التحصیل رشته حقوق از دانشگاه تهران است. در سال 1317 با ترجمه اثرکوچک ویکتور هوگو به نام "کلود ولگرد"نخستین قدم در راه ترجمه گذاشت وپس از آن ۱۰ سال ترجمه را کنار گذاشت.
در سال ۱۳۲۹ پس از صرف یک سال‌و نیم وقت برای ترجمهٔ جزیره پنگوئن‌ها اثر" آناتول فرانس" به راه خود ادامه داد. در سال ۱۳۳۳ کتاب "شازده کوچولو" نوشتهٔ سنت اگزوپری را ترجمه کرد که بارها تجدید چاپ شد. محمد قاضی با ترجمهٔ دورهٔ کامل "دن کیشوت" اثر سروانتس در سال‌های ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۷ جایزهٔ بهترین ترجمهٔ سال را از دانشگاه تهران دریافت کرد. از آثار او بسیار می توان نام برد از جمله "زوربای یونانی" , "مسیح باز مصلوب" "شاهزاده و گدا" , "سپید دندان","مهاتما گاندی" و ...او با ترجمه آثار برجسته ادبي و تاريخي جهان بي شك نسل كنوني را با حجم عظيمي از رمانهاي مشهور غرب آشنا ساخت.او 50 سال کار کرد و نتیجه آن ترجمه 68 اثر به فارسی است. از محمد قاضی سخن گفتن در این مقال نمی گنجد فقط به نقل قولی از مهدی غبرایی مترجم پیشکسوت بسنده می کنم: «محمد قاضی از مترجمان پیشکسوت ادبیات ایران است. او در مکتب ادبیات قدیم درس خوانده بود و تسلط چشم‌گیری به زبان فارسی داشت که اگر عیب و ایرادی هم در درک مفهوم زبان خارجی داشت، آن را با زبان خود جبران می‌کرد.این مترجم درباره‌ی آثاری که محمد قاضی به فارسی برگردانده، معتقد است: قاضی بیش‌تر به سراغ نویسندگانی رفته که سبک روایی دارند و به دنبال رمان نو نیامده و در ترجمه سلیقه‌اش بیش‌تر متوجه متن‌های روایی بوده است.به عنوان نمونه، درخشان‌ترین ترجمه قاضی «دن کیشوت» است که داستان‌گویی در آن اهمیت زیادی دارد، یا برای مثال، او به سراغ جک لندن رفته یا از نیکوس کازانتزاکیس ترجمه کرده است که داستان در آثار آن‌ها اهمیت زیادی دارد و از کسانی چون "مارگریت دوراس" یا "آلن رب گریه" که در آثارشان پیرنگ اهمیت ندارد و رنگ‌آمیزی کلمات مهم است، ترجمه نکرده است.او همچنین درباره زبان قاضی می‌گوید: وقتی مترجم بتواند فضا و لحن متن اصلی را درک کند، هرچه فارسی‌نویسی‌اش شیواتر و سلیس‌تر و روان‌تر باشد، خواننده را بیش‌تر جذب می‌کند. قاضی با تسلط به زبان فارسی و شیرین‌زبانی خاص خودش مخاطب را جذب می‌کرد. شخصیت او هم همین ویژگی شیرین‌زبانی را داشته است.»
یاد تو در دل هر ایرانی علاقمند به ادبیات تا ابد الابد باقی خواهد ماند.
