می توان زنده ماند

تاریخ زرتشتیان هند
:مقدمه
تمدنهای هندوایرانی دارای ارتباطات نزدیكی هستند. شباهت های زبانی متعددی بین زبان پهلوی - اوستایی و سانسكریتی وجود دارد. این مشابهت ها موجب گردیده تا پس ازشكست امپراتوری زرتشتیان از اعراب در زمان یزدگرد سوم (آخرین پادشاه سلسله ساسانیان) تعدادی از آنها به سرزمین هند مهاجرت كنند.[1] مشهور است كه بهرام گور (423 الی 438 قبل از میلاد) از هند دیدار داشته و با یك زن هندی ازدواج كرده است و هم او موسیقی هندی را به ایرانیان معرفی كرده است.
1- نخستین پارسیان هند:
پارسیان (Parsis) فعلی در هند اعقاب بیش از دویست تن از زرتشتیانی هستند كه نزدیك به سیصد سال پس از شكست امپراتوری ساسانی از اعراب (سال 641 میلادی) و در سال 936 میلادی بنا به پیشنهاد یكی از موبدان خود به نام «دستور» با دو كشتی وارد گجرات شدند. دركتاب Kisseh-I-Sanjan داستان این مهاجرین چنین ذكر شده است:
«حاكم وقت (Jadi Rana) با ارسال یك كاسه پر از شیر به آنها فهماند كه سرزمینش از جمعیت پر است.آنها كاسه را با افزودن یك قاشق شكربدان برگرداندند.بدین مفهوم كه زندگی رابرای هندیان شیرین خواهند كرد.حاكم به آنها اجازه ورود داد.حفظ دین ، حفظ كتاب و حفظ آتش مقدس برای آنها مجاز بودبه شرطی كه لباس وزبان گجراتی را بكار گیرند.»
آتش مقدسی كه آنها از پارس آورده بودند ابتدا در « معبد سان جان » بر افروخته ماند.[2] در 970 پس از میلاد پارسیان اجازه ساخت آتشكده مخصوص به خود را گرفتند. زرتشتیان درهندبا تكیه بر شعارهای دینی خود (پندار نیك ، گفتار نیك ، كردار نیك)[3] موفق گردیدند كه در عین حفظ آداب و سنن جایگاه نسبتاً مناسبی در بین مردم هند پیدا نمایند.[4] از آن زمان به بعد تاریخ پارسیان بخشی از تاریخ شبه قاره هند شد.
2- پارسیان در دوران حكومت مغولان مسلمان :
در دوران پادشاهی اكبر شاه (1556 الی 1605 میلادی) از سلسله مغولان در هند ، یكی از فرماندهان مسلمان در ادامه تسخیر سرزمین هند به منطقه «سن جان»‌ كه محل استقرار پارسیان بودحمله نمود . پارسیان جانب هندوان را گرفتند .در نتیجه پس از غلبه مسلمانان بر منطقه زرتشتیان ناچار به نقل مكان شدند و به لحاظ اجرای مراسم آیینی تحت فشار قرار گرفتند. تا اینكه در سال 1578 اكبر شاه مجلسی از نمایندگان مذاهب مختلف را تشكیل داد و در آن زرتشتیان را به رسمیت شناخت.
3- پارسیان در دوران تسلط استعمار بریتانیای كبیر بر هند :
پارسیان از قرن هیجده روابط خود با انگلیسیان را آغاز كردند تا جایی كه نزد آنها از ارج و قرب مناسبی برخوردار گردیدند.با استقرار تدریجی پارسیان در بمبئی و توجه خاص انگلیس به این شهر ، پارسیان مورد عنایت واقع شدند. آنها علاوه بر اخذ مناسب دولتی در بمبئی موفق شدند كه به مجلس عوام انگلیس به عنوان نمایندگان هند راه یابند.[5] تعدادی از آنها نیز نخستین هندیانی بودند كه القاب سلحشور (شوالیه) و بارون را اخذ كردند.
در اواخر این دوران و در جریان مبارزات استقلال خواهی ، پارسیان نقش آفرینی كرده اند به طوری كه جواهر لعل نهرو و سپس گاندی یكی از پارسیان به نام (DADABHAI NAOROJI) را به عنوان « تنها پیرمرد بزرگ هند» خوانده است چرا كه اواین جرأت را به خود داد تا در پارلمان انگلیس لغت « SWARAJ » (وطن بومی) را برای هند استفاده نماید.[6] همچنین سر فیروزشاه مهتا (Pherozeshah Mehta)، سر دینشا واچا (Dinshaw Vacha) و خانم بهیكاجی كاما (Bhikaiji Cama) در 18 اوت 1908 نخستین هندیانی بودند كه پرچم ملی هند را در كنگره بین الملل سوسیالیستها برافراشتند.
پارسیان هند در قرون اخیر نقش مهمی در اقتصاد آن كشور نیز ایفا نمودند. با اینكه آنها ابتدا از تجارتهای كوچك شروع كردند ولی با توجه به نزدیكی شان به حاكمان انگلیسی بتدریج موفق گردیدندكه نقش پیشتاز را در توسعه صنعتی هند داشته باشند. خود آنها مدعی هستند كه تمامی صنایع اصلی هندراآنان بنیاد نهاده اند.به برخی از نمونه های آن در ذیل اشاره می گردد:
- كشتی سازی: در 1740 یك پارسی به نام (La vji Nusserwanji Wadia) نخستین كارگاه كشتی سازی و تعمیرات كشتی -كه مورد استفاده نیروی دریایی انگلیس قرار می گرفت – را بنا نهاد.
- آهن و فولاد:پدر صنعت هندوستان Jamshidji N. Tata در سال 1907 نخستین كارخانه آهن و فولاد را راه انداخت .نخستین ماشین سواری در هند متعلق به وی (1901) می باشد. آقای J.N TATA تنها عضو كمیته برنامه ریزی هند نیز بود. او سه جزء اصلی اقتصاد دولت مدرن هند را بنیاد نهاد: كارخانه های آهن و فولاد ، نیروگاه برق آبی و نخستین مؤسسه علوم هند در بنگلور.
- فیزیك هسته ای: نخستین رئیس كمیسیون انرژی اتمی هند در سال 1948 آقای HOMI J BHABHA (1909 – 1966) از پارسیان بود. او را پدر علوم هسته ای هند می نامند.
- نساجی : نخستین كارخانه پنبه بافی در 1854 توسط یك پارسی راه اندازی شد.
- صنعت قفل سازی :در سال 1897 یك پارسی به نام A . B. Godrej نخستین كارخانه قفل سازی را در هند تأسیس كرد. وی در سال 1902 كارخانه ساخت گاو صندوق را راه اندازی كرد. نخستین ماشین تحریر و نخستین یخچال هندی در سالهای 1955 و 1958 از سوی گودریج ساخته شد.
- پرس مكانیكی در سال 1942 توسط یك پارسی در هند ساخته شد.
- صنایع مواد شیمیایی: نخستین هندی كه كارخانه صنایع سنگین در خصوص ساخت ماده شیمیایی منیزیم كلراید را ساخت ، پارسی بود.
در سایر زمینه های اجتماعی نیز پارسیان نقش های مهمی در این كشور ایفا نموده اند.به طور مثال :
- نخستین نشریه چاپی توسط (Rustomji Cursetji) در سال 1778 در بمبئی منتشر شد.در 1780 او نخستین متن انگلیسی چاپی در هند را كه یك تقویم بود چاپ كرد.
- نخستین نشریه هندی كه بین المللی شد یونیون پرس بود كه توسط (Nanabhai Rustomji Ranina) چاپ می شد.نخستین لغت نامه گجراتی به انگلیسی را هم او چاپ كرد.
- قدیمی ترین روزنامه موجود The Bombay Samachar توسط Ervad Fardoonjee Marzbanjee در اول جولای 1822 چاپ شد.
- در سال 1900 سر كلانتر بمیئی از پارسیان برگزیده شد.
- نخستین زن هندی كه رانندگی كرد خانم سوزان تاتا (1905)بود.
- J. R .D TATA نخستین هندی خلبان بودو او هواپیمایی ایر ایندیا را راه انداخت.
- نخستین هندی كه از دانشگاه آكسفورد فارغ التحصیل شد پارسی بود.
- نخستین هندی كه بر اساس سیستم جدید آموزشی مدرك پزشكی را از شخص ملكه ویكتوریا در سال 1875 گرفت پارسی بود.
- نخستین هندیانی كه دانشنامه جراحی و داروسازی گرفتتند پارسی بودند(سال 1887).
- نخستین گروه كریكتی - ورزش ملی هندوستان -كه از انگلیس دیدار كرد بطور كامل از پارسیان تشكیل شده بود.
4-پارسیان در هند جدید:
پارسیان پس از استقلال هند نیز به خاطر شایستگی های سیاسی و اجتماعی خود از جایگاه مناسبی برخوردار بوده اند.[7] آنها در برگزاری مراسم عبادی مخصوص خود آزادمی باشند.[8]پارسیان سنتی نظام طب قدیم خود از جمله شكسته بندی و حكیم گری را حفظ كرده اند و در برخی نقاط در گجرات و بمبئی آن را بكارمی برند.هم اكنون پارسیان « بهاروچ » همچنان آب باران را برای نوشیدن جمع می كنند. آنها اخیراً موفق شده اند نظر مقامات ارشد (سر وزیر) شهر بمبئی را برای تعطیل كردن یك روز به مناسبت جشن سال نو زرتشتی جلب نمایند.[9]
پارسیان تنها اقلیتی هستند كه موفق گردیده اند دردوران پس از استقلال هر سه مقام فرماندهی قوای سه گانه ارتش هند را كسب نمایند:
= سپهبد هوایی ASPI ENGINEER در سال 1960 فرمانده نیروی هوایی شد.
= سپهبد نیروی زمینی SAM MANECSHAW CM در 1971 فرمانده نیروی زمینی شد. او اولین سپهبد نیروی زمینی ارتش هند بوده است.
= دریاسالار JAL CURSETJI در سال 1976 فرمانده نیروی دریایی شد.
********************************************************************
[1] زرتشتیان پیروان زرتشت پیامبر هستند كه شش قرن قبل از میلاد مسیح (عصر برنز) در پارس (ایران كنونی) ظهور كرد. برخی معتقدند كه زرتشت (zarathushtra) نخستین دین تك خدایی را تأسیس كرده است.
[2] آتش مقدس پس از تسخیر سان جان به دست مسلمانان به « نو ساری » برده شد و در قرن 18 از آنجا به « اودوادا » در نزدیكی نوساری فعلی آورده شد.
[3] HUMATA, HUKATA , HUVARASHTA
[4] زری دوزی دكنی ، بافت TANCHOI گجراتی و نظام آبیاری TANKA در گلشن در شهر BHARUCH از زرتشتیان تأثیر پذیرفته است.
[5] .به طور مثال سه نـفر اول هندی ای كه به عنوان نماینده مجلس عوام انگلیس برگزیده شدند ،پارسی بودند.
[6] او اولین هندی ای بود كه به عضویت پارلمان انگلیس در آمد.
[7] گاندی زمانی گفته بود: « بمبئی رفاه خود را مدیون پارسیان است.»
[8] چهل و چهار معبد زرتشتیان در بمبئی در ایالت مهاراشترا ، شش معبد در شهر BHARUCH و 9 معبد در شهر SURAT در ایالت گجرات واقع هستند. (مقدسترین محل عبادت زرتشتیان در روستای اودوادا در ایالت گجرات واقع است.) البته در برخی مناطق كه تعداد زرتشتیان زیاد نیست آتشكده ها در شرایط نامناسبی قرار دارند كه علت اصلی آن كمبود تعداد موبدان می باشد با این حال به علت مقدس تلقی شدن آتش ، روحانیون زرتشتی با ادغام این آتشكده ها مخالفند.
[9] هم اكنون زرتشتیان هند ازسه تقویم تبعیت می كنند :
= Shehenshahi : بر اساس این تقویم سال نو از ماه اوت آغاز می شود. در این روز آنها در آتشكده جمع می شوند و به زرتشت احترام گذاشته و عبادت می كنند
= Kadmi : بر اساس این تقویم سال نو در ماه جولای آغاز می شود.
= Fasli یاجمشیدی:بر اساس تقویم مذكورآغازسال نودر21 مارس می باشد.
البته همه پارسیان هند بر اساس سنت آریایی خود مراسمی تحت عنوان « جشن نوروز » را به مناسبت آغاز بهار در 21 مارس (اول فروردین) برگزار می كنند.

برگرفته از اینترنت