مداخل مخزن الادویه عقیلی خراسانی (هفتادم) 3

نحام

بضم نون و فتح حا و الف و میم بترکی و فارسی انقود نامند

ماهیت آن

نوعی از طیور آبی است از قاز کوچکتر و از اردک بزرکتر و ابلق از سفیدی و سیاهی و سرخی مائل بزردی و بسیار فربه و اکثر در کنار آبها و خرابها می باشد

طبیعت آن

کرم و تر

افعال و خواص آن

دهنیت بر ان غالب و بسیار بدبو و مولد خون متین و منی چون هضم یابد و مقوی چشم و بدن و محرک باه مضر محرورین و دیرهضم و بدبو کنندۀ بول و عرق و براز مصلح آن در سرکه پختن و یا با کشک الشعیر و فانیذ و بعد از ان نیز تناول نمودن معین بر انحدار آنست و جهت مبرودین و مشائخ مفید

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

/////////////

نحام . [ ن ُ ] (ع اِ) مرغابی سرخ . (منتهی الارب )(آنندراج ) (زمخشری ). نام مرغی شبیه به بط و مرغابی .(ناظم الاطباء) ۞ . نوعی از مرغابی . (برهان قاطع). پرنده  قرمزی به شکل مرغابی . (از اقرب الموارد) (از بحرالجواهر). آن را به فارسی سرخاب گویند. (از بحرالجواهر). سرخاب . سرخابی . (زمخشری ). نوعی از طیور آبی است ، از غاز کوچکتر و از اردک بزرگتر و ابلق از سفیدی و سیاهی و سرخی مایل به زردی است و بسیار فربه می باشد. (از تحفه  حکیم مومن ).

//////////

آنقوت (نام علمی: Tadorna ferruginea، نام انگلیسی: Ruddy Shelduck) پرنده‌ای است از خانواده اردکیان و زیرخانواده اردک‌های غازنما (Tadorninae) که دارای جثه‌ای بزرگتر از اردک‌های معمولی بوده و از نظر ظاهری شبیه به غاز می‌باشد.

این پرنده جثه نسبتاً بزرگی دارد. دور گردن این اردک را یک نوار سیاه‌رنگ احاطه کرده است. پاها و نوک نیز به رنگ سیاه هستند. به جز نوار سیاه دور گردن بقیه قسمت‌های بدن این پرنده قهوه‌ای روشن است. بین جنس نر و ماده از نظر رنگ‌آمیزی پره اختلاف فاحشی دیده نمی‌شود. البته رنگ پر نرها پررنگ و براق‌تر از ماده‌هاست. ماده‌ها در حدود ۱۸ تخم می‌گذارند و از کرم‌ها و نرم‌تنان تغذیه می‌نماید. در سواحل جنوبی ایران و در بعضی از دریاچه‌های مرکزی ایران تخمگذاری می‌کنند.

طول بدن آنقوت بین ۵۸ تا ۷۰ سانتی‌متر و گستردگی بال‌هایش در حالت بازبین ۱۱۰ تا ۱۳۵ سانتی‌متر می‌باشد. پرهای پرنده به رنگ قهوه‌ای متمایل به نارنجی بلوطی است که در ناحیه سر و گردن کمرنگترمی شود. شاه‌پرها سیاهرنگ هستند و پوشپرهای سفید بال به هنگام پرواز کاملاً مشخصند. پرنده نر بالغ یک طوق گردنی سیاه و باریک دارد و پرهای سرش کرم رنگ می‌باشد اما پرنده ماده فاقد این طوق بوده و سری سفید رنگ دارد. نوک آنقوت نسبتاً کوچک و همچون پاهای پرنده به رنگ سیاه است. این پرنده صدایی بلند و خشن همچون آوای غاز تولید می‌کند.

///////////

قس بط ابو فروة در عربی:

بط أبو فروة (بالإنجليزية: Ruddy Shelduck) هو نوع من الطيور النهرية التي تعيش في الأنهار والبحيرات وهي نوع من طيور البط.

محتويات  [أظهر]

الوصف[عدل]

يصل طوله إلى 61-67 سم،ريشه بني على الأساس،أخف وزنا من رأسه،الأجنحة سوداء مع القليل من الأخضر.الأنثى تختلف من الذكور في الجلد الأبيض بين المنقار والعين.

مناطق تواجدها[عدل]

تجتمع طيور الشولدوك في رومانيا وأوكرانيا والصين ومنغوليا وتتواجد بقلة في كل من المغرب وأثيوبيا وفي الجزائر تتواجد أساسا في بحيرة طونغا وبحيرة الملاح.

مراجع[عدل]

^ مذكور في : القائمة الحمراء للأنواع المهددة بالانقراض 2017.2 — معرف القائمة الحمراء للأنواع المهددة بالانقراض: 22680003 — تاريخ الاطلاع: 24 سبتمبر 2017 — العنوان : The IUCN Red List of Threatened Species 2017.2

^ تعدى إلى الأعلى ل: أ ب مذكور في : نظام معلومات تصنيفية متكاملة — وصلة : ITIS TSN — تاريخ الاطلاع: 19 سبتمبر 2013 — العنوان : Integrated Taxonomic Information System — تاريخ النشر: 13 يونيو 1996

^ تعدى إلى الأعلى ل: أ ب مذكور في : آي.أو.سي قائمة طيور العالم الإصدار 6.3 — وصلة : ITIS TSN — العنوان : IOC World Bird List. Version 6.3 — https://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.6.3

///////////////

قس قیرمیزی آنقوط در آذری:

قیرمیزی آنقوت (اینگیلیسجه: Ruddy shelduck‎، (فارسجا:آنقوت‎)، (آنادوْلو تۆرکجه‌سی‌جه:Angut (kuş)‎)، (روسجا:Огарь‎)، (آلمانجا:Rostgans‎)) قازکیمی‌لر دسته‌سینه عایید حئیوان نؤعو.

Qırmızı anqut (lat. Tadorna ferruginea) - Qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinə aid quş növü. Çəkisi 900 q-dan 1,5 kq-adəkdir. Göllərdə yaşayır, Mil düzündə çoxdur. Rəngi kürən (narıncı-xınalı), quyruğu və çalma lələkləri qaradır. Qanadının üstündə ağ ləkə var. Tez-tez səciyyəvi «aanq-aanq» səsi çıxarır. Azərbaycandahəm yuvalayır, həm də qışlayır. Anqutun dişi fərdinin başı daha açıq rəngli, erkəyinin boynunda isə qara halqa olur. 27–29 gün kürt yatır. Yuvalarını qaya yarıqlarında və ya koğuşlarda, çox vaxt gəmiricilər, hətta tülkülərləqonşuluqda qururlar. Qırmızı anqut ala ördəklər yarımfəsiləsinə daxil olan və Yer kürəsinin şimal yarımkürəsində yaşayan iki növündən biridir. ^[1]

///////////

قس تادورنا فروگینیا در باسای اندونزی:

Tadorna ferruginea, yang dikenal di India sebagai bebek Brahminy, adalah sebuah anggota dari keluarga Anatidae. Hewan tersebut memiliki panjang 58 to 70 cm (23 to 28 in) dengan rentang sayap seukuran 110 to 135 cm (43 to 53 in). Hewan tersebut memiliki tubuh jingga kecoklatan. Hewan tersebut merupakan seekor burung migratori, menjalani musim dingin di anak benua India dan melakukan pembuahan di tenggara Eropa dan Asia Tengah, meskipun terdapat sejumlah kecil di Afrika Utara.

///////////

قس در عبری:

קזרקה חלודית או טדורנה חלודית (שם מדעי: Tadorna ferruginea) הוא מין עוף מים ממשפחת הברווזיים.

אורכו של ברווז זה 58-70 ס"מ, מוטת כנפיו 110-135 ס"מ ומשקלו 1-1.6 ק"ג. הם בעלי נוצות בצבע הקינמון והכנפיים בעלי גוונים ירוקים, לבנים, כחולים ושחורים. הראש והצוואר בהירים והעיניים והמקור שחורים ועדינים. הזנב שחור. הזכר והנקבה דומים אחד לשני.

הברווז מצוי ברחבי מרכז אסיה ודרום אסיה, צפון אפריקה עד לאתיופיה ודרום אירופה ונפוץ גם בישראל. הם נמצאו גם במזרח אמריקה הצפונית. הוא שוחה בנהרות, גדות, ביצות, בריכות ואגמים. הם גם רועים ביבשה עשבים צעירים. לפעמים הם נמצאים במים מליחים ואף בכמה חופים וגם באגמים הרריים מעל גובה 5,000 מ'.

הם ניזונים בעיקר מעשבים ודגנים וכן משורשים, רכיכות, חרקים ואצות ברווזים אלה אינם צוללים טובים.

//////////

قس آنگریت در ازبکی:

Ang‘irt, sariq g‘oz, atayka (Tadorna ferruginea) — g‘ozsimonlar turkumining o‘rdaklar oilasiga mansub parranda. Patlari ochiq sarg‘ish, boshi oqish. Yevropava Osiyoning cho‘l, dasht va tog‘li hududlarida tarqalgan. Qishlash uchun Afrikaning shim. va Osiyoning jan. tomonlariga uchib ketadi; O‘zbekistonda ham uchraydi, bir qismi shu yerda qishlaydi. Tog‘, cho‘l va dasht zonalaridagi chuchuk suvli va sho‘r ko‘llarda yashaydi. Inini tulki, qorsoq, bo‘rsiq kabi hayvonlarning tashlab ketgan uyasiga va toshlar orasiga quradi, 8—12 tacha tuxum qo‘yadi. Erkagi uyaning atrofidan uzoqqa ketmasdan, urg‘ochisini qo‘riqlab yuradi va tuxumdan chiqqan jo‘jalarini boqishga ko‘maklashadi. A. har xil mayda jonivorlar va o‘simliklar bilan ovqatlanadi. A. ov qilinadi. Go‘shti yozda (faqat jonivorlar bilan ovqatlanganda) bemaza va qo‘lansa, kuzda (o‘simliklar bilan ovqatlanganda) mazali bo‘ladi.

/////////

قس رڈی شیلڈک در پنجابی:

///////////

قس انگوت، انگیت، کوش در ترکی استانبولی:

Angut (ya da Angıt) (Tadorna ferruginea), Ördekgillerden, tüyleri kiremit renginde, evcilleştirilebilen bir dalıcı ördek türü yaban kuşudur. Divânu Lügati't-Türk'de, "انگت anğıt" "Ördeğe benzer kızıl renkli bir kuş, angıt."[1] şeklinde tanımlanır. "Tadorna" cins adı Kelt kökenli olup, "benekli (alaca) su kuşu" ve "Ferrugo" Latince'de "demir pası" anlamındadır.

////////////

قس سُرخاب در اردو:

سرخاب ایک پرندہ ہے۔ سرخاب کا شمار دنیا کے خوبصورت ترین پرندوں میں ہوتا ہے۔ دنیا بھرمیں سرخاب کی مختلف قسمیں پائی جاتی ہیں۔ جس میں سنہرا سرخاب، عام سرخاب، اور پٹے دار سرخاب بہت مشہور ہیں۔

سرخاب پاکستان کے کھیتوں اور کھلیانوں میں بکثرت پایا جاتا ہے۔ رات میں اونچے درختوں پر بسیرا کرتا ہے اور دن بھر کھیتوں اور جھاڑیوں میں اپنی خوراک تلاش کرتا ہے۔ نر سرخاب مادہ کے مقابلے زیادہ خوبصورت اوردلکش ہوتا ہے۔ سنہرے سرخاب کی وجہ شہرت سنہرے بالوں کی چوٹی ہے جو سرخاب کے سر سے لے کر گردن کے پچھلے حصّے تک ہوتے ہیں۔ زردی مائل بھورے رنگ کی دم سرخاب کی خوبصورتی اور لمبائی میں اضافہ کرتی ہے۔ سرخاب کے پر اپنی خوبصورتی کی وجہ سے ضرب المثل کی حیثیت رکھتے ہیں۔ اردو زبان میں بھی سرخاب کے پروں کو تشبیہ کے طور پر استعمال کیا جاتا ہے۔ سرخاب کی پسندیدہ خوراک دانہ، اناج، سنڈی اور کیڑے مکوڑے ہیں۔ اگر کوئی سرخاب کو دیکھنا چاہے تو اس کے لیے بہترین وقت صبح کا ہے جب یہ واضح طور پر دیکھا جا سکتا ہے۔

///////////

Ruddy shelduck

From Wikipedia, the free encyclopedia

Ruddy shelduck
Pair of ruddy shelducks
Conservation status
Least Concern (IUCN 3.1)[1]
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Aves
Order:	Anseriformes
Family:	Anatidae
Genus:	Tadorna
Species:	T. ferruginea
Binomial name
Tadorna ferruginea (Pallas, 1764)
Synonyms
Casarca ferruginea Anas ferruginea Casarca rutila

The ruddy shelduck (Tadorna ferruginea), known in India as the Brahminy duck, is a member of the family Anatidae. It is a distinctive waterfowl, 58 to 70 cm (23 to 28 in) in length with a wingspan of 110 to 135 cm (43 to 53 in). It has orange-brown body plumage with a paler head, while the tail and the flight feathers in the wings are black, contrasting with the white wing-coverts. It is a migratory bird, wintering in the Indian subcontinent and breeding in southeastern Europe and central Asia, though there are small resident populations in North Africa. It has a loud honking call.

The ruddy shelduck mostly inhabits inland water-bodies such as lakes, reservoirs and rivers. The male and female form a lasting pair bond and the nest may be well away from water, in a crevice or hole in a cliff, tree or similar site. A clutch of about eight eggs is laid and is incubated solely by the female for about four weeks. The young are cared for by both parents and fledge about eight weeks after hatching.

In central and eastern Asia, populations are steady or rising, but in Europe they are generally in decline. Altogether, the birds have a wide range and large total population, and the International Union for Conservation of Nature has assessed their conservation status as being of "least concern".

https://en.wikipedia.org/wiki/Ruddy_shelduck

&&&&&&&

نحل

بفتح نون و سکون حا و لام زنبور عسل است بفارسی مکس عسل و بهندی شهدکی مکهی نامند

ماهیت آن

معروف و در شمع شمۀ ذکر یافت

طبیعت آن

در سوم کرم و خشک

افعال و خواص آن

چون بچۀ پر برنیاوردۀ آن را در سایه خشک نمایند و یکدرهم آن را با پالودۀ آرد کندم که آرد ده مثقال و شکر پنج مثقال باشد بنوشند در اندک زمانی بدن را فربه می کرداند و مجرب کفته اند و طلای رطوبت آن رافع درد کزیدن زنبور و محلل اورام آن است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

نحل . [ ن َ ] (ع اِ) زنبور انگبین . (منتهی الارب ) (آنندراج ). مگس انگبین . (غیاث اللغات ) (فرهنگ نظام ). مگس عسل . (از اقرب الموارد). منج انگبین . (ترجمان علامه  جرجانی ) (بحرالجواهر). کَوَز انگبین . (مهذب الاسما). کبت انگبین . نَحَل ۞ . (ناظم الاطباء). زنبور عسل . (تحفه  حکیم مومن ). کلیزالعسل . (بحر الجواهر). منج . منجان . گبت . ثواب . زنبور شهد. عسالة. (یادداشت مولف ). واحد آن نحلة است . (زمخشری ) (مهذب الاسما) (منتهی الارب ). بر مذکر و مونث هر دو اطلاق شود. (از منتهی الارب ) (از بحرالجواهر). و نیز رجوع به زنبور عسل شود :

آن گل که به گردش در نحلند فراوان

نحلش ملکانند به گرد اندر و احرار.

منوچهری .

////////////

https://www.google.ca/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=11&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwju9MfQ0obXAhXELmMKHTleAlAQiBUIdDAK&url=https%3A%2F%2Fplus.google.com%2F113545383663983447590%2Fposts%2F1h2KrSrXKS8&usg=AOvVaw3PTBI4_tMuesPyb7QOrjzX

///////////

https://www.google.ca/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=12&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjr3Omi04bXAhUP2GMKHXaEBlMQiBUIfTAL&url=https%3A%2F%2Fplus.google.com%2F113545383663983447590%2Fposts%2FeAWDk8CoJaE&usg=AOvVaw2_QbinyHie9txleLAEHPQh

///////////

زنبور عسل یا مُنج[۱] گونه‌ای زنبور است که عسل می‌سازد. زنبور عسل این کار را با گردآوری شهد گل‌ها در کندو انجام می‌دهد.[۲] در فارسی به زنبور عسل منگ، منج و مگس انگبین هم گفته می‌شود.[۲] زنبورهای هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر هستند. زنبور عسل از حشرات اجتماعی است حتی اگر در خارج از کندو دارای غذای کافی باشد نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.

//////////

قس نحل العسل در عربی:

نحل العسل (الاسم العلمي: Apis) (بالإنجليزية: Honey bee) هو جنس من النحل، يتم تمييزها أساساً عن طريق إنتاجها وتخزينها للعسل وإنشائها لخلايا النحل المعمرة من الشمع.

هناك العديد من أنواع النحل المنتشر في العالم لكن من المهم معرفة أن النحل المنتج للعسل هو نوع واحد يطلق عليه علميا (بالإنجليزية:  Apis mellifera) والذي بدورة ينقسم لعدة سلالات

////////////

قس بال آریسی در آذری:

بال آریسی

ویکی‌پدیا، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

Ambox wikify.svg  بو مقاله‌نی ویکی‌لشدیرمک لازیمدیر. لۆطفاً مقاله‌نی ویکی‌پدیا قایدالارینا اویغون دۆزنله‌یین. گرکلی دۆزنله‌مه ائدیلمه‌دن بۇ شابلون قالدیریلمامالی‌دیر.

بیر جور آریدی کی بال دوزلدر بو آری بال دوزدن آری یا میلچ آد وئریلیب تورکی دیلده اونا آری یا میلچ دئیلیب کی پتکده بال دوزلدر دونیاده نچه جوره بال دوزلدن آری یا میلچ وار

ایچینده‌کیلر  [گؤستر]

ایشلری[دَییشدیر]

آریلار بیر پتکده اوش جوره اولار کی بیری ملکه یا خاتون و بیری ایشچی و بیری ارکک هر جوره بیر ایش گوروب و پتکده یاشار ایه بیر آری تک قالسا ئولر و آرادان گئدر اونون خورکیده اولسا تک یاشیا بیلمئز وگرک بیر اجتماعی قورودا یاشیا و اوزونه پتک دوزلده

ملکه یا خاتون[دَییشدیر]

هر پتکده بیر خاتون اولار .او بوتون آریلارین آناسی دی و آنادی و یومرتا قویار و پتکین آراسیندا ان قارانلیق و گیزلین یرده یاشار و اونون دوره سینده یئرلر وار کی یومورتالاری ساخلاماق اوچون و بویوتماق اوچون دوزلینیب اونون دوره سینده اوچ یا اون اووا یئنی و جوان ملکه لر اوچون دوزلینیب .ایشچی و آنا آریلار لقاح اولنموش یومورتالاردان اولار امما ارکک آریلار لقاح اولمامیش(هاپلوئید) یومورتالاردان اولار بیرخاتون فروردین آیندان خرداد آیناجا 1500 یومورتا قویار واولاردان مایا ایشچی آریلار و آنا ملکه لر و ارکک آریلار اولار .ملکه خورطومی قیسسادی و گول شیره سین یغا بیلمئز قاناتلاری بالاجا و قارنی یکه دی و تکجه 5 ایل دیری قالار ایکی ایل باشدا یاخچی یوموتتدار امما اوچونجی ایل دن سورا یومورتالاری آزالار تجاری پتکلرده تکجه ایکی ایل بیر خاتونی ساخلایب و اوچونجی ایله قالماز و اونون یئرینه آیری خاتون قویاللار.بال خاتونی شفیره و بالاجا اولاندا گول توزی یه مئز و اونون یئرینه بیرجور رویال ژله یه یر و ایه بیر شفیره گول توزی یه سه خاتون اولماز و ایشچی مایا اولار.بیر خاتون بوتون یاشایشیندا تکجه رویال ژله سی کی اوبیری آریلار دوزلدیر یه یر و آیری شیره یا توز یه مئز.

/////////////

قس لباه مادو در باسای اندونزی:

Lebah madu mencakup sekitar tujuh spesies lebah dalam genus Apis, dari sekitar 20.000 spesies yang ada. Saat ini dikenal sekitar 44 subspesies. Mereka memproduksi dan menyimpan madu yang dihasilkan dari nektar bunga. Selain itu mereka juga membuat sarang dari malam, yang dihasilkan oleh para lebah pekerja di koloni lebah madu.

Lebah madu yang ada di alam Indonesia adalah A. andreniformis, A. cerana dan A. dorsata, serta khusus di Kalimantan terdapat A. koschevnikovi.

/////////////

قس در عبری:

דבורי הדבש (שם מדעי: Apis) הן סוג של דבורים חברתיות במשפחת הדבוריים, המונה שבעה מינים. הסוג מאופיין בייצור ואחסון של דבש, ובהקמת מושבות רב-שנתיות בתוך קן שעווה המכונה כוורת. מרבית מיני הסוג נפוצים באזור דרום-מזרח ודרום-מרכז אסיה. אחד המינים,דבורת-הדבש האירופית, התפשט באופן טבעי ברחבי העולם הישן (אסיה, אפריקה ואירופה), ובמאות השנים האחרונות הופץ על ידי האדם למרבית האזורים הממוזגים והטרופיים ברחבי כל העולם. רוב המינים בסוג נוצלו על ידי השבטים והתרבויות המקומיות לצורך הפקת דבש ושעווה. שניים מהם, דבורת-הדבש האירופית ודבורת-הדבש האסייתית, בויתו על ידי גידולם בתוך כוורות מעשה ידי אדם.

//////////////

قس تاوُن اُندهوهان در باسای جاوی:

Tawon undhuhan utawa tawon madu ya iku jinis tawon kang bisa ngasilaké madu, ya iku kulawarga tawon saka génus Apis. Hasil utama kang dimanpangatake déning manungsa saka kéwan iki ya iku madu, polen, royal jelly lan lilin malam kanggo mbathik saka talane. Saka udakara 20.000 spésies tawon, mung jinis tawon saka génus Apis iki kang bisa ngasilaké madu sajati kang cacahé ana udakara 7 spésies.

Tawon undhuhan urip nggrombol ana susuhe kang wujud lembaran-lembaran tala, kang duwé bolongan-bolongan cilik segi-enem papan nyimpen larvane, polen lan madu.

/////////////////

قس نیوکی عسلی در سواحلی:

Nyuki-asali ni aina za nyuki wa kabila Apini katika familia Apidae ambao hutengeneza asali na kuiweka katika segaza nta.

Nyuki-asali hufugwa sana kila mahali duniani lakini wengine wanaishi porini na asali yao hukusanywa kwa kuvunja mizinga yao. Katika Afrika kwa jumla sehemu ya asali bado inatokana na nyuki asali wa porini lakini ufugaji nyuki unaendelea kupanuka.

////////////

قس عسل مقز/عسل ماز در مازرونی:

عسل مقِز یا عسل ماز (فارسی جه: زنبور عسل) ات‌جور ماز هسته که عسل سازنه. عسل ماز این کار ره با جمع آوری شهد گل‌ها ززم کالی دله انجام دنه. زنبور عسل اجتماعی حشره هسته و نتونده تیناری زندگی هاکنه.

//////////////

قس شهد مکهی در پنجابی:

شہد دی مکھی اک اڈن والا کیڑا اے جیہڑا تموڑیاں تے کیڑیاں نال رلدا اے پولینیشن چ ہتھ وٹاندا اے شہد تے موم بناندا اے۔

///////////

قس گبین مچی در پشتو:

گبين مچۍ يا د گبينو مچۍ يو ډول خزدکه ده چې په گلانو گرځي او گبين جوړوي.

///////////

قس ھەنگی ھەنگوێنکەر در کوردی سورانی:

ھەنگی ھەنگوێنکەر، کادێنەمێش و ھەنگ (بە ئینگلیزی: honey bee) جۆرە مێروویەکە کە ھەنگوێن دروست دەکا و بە دەستی مرۆڤ کەوی کراوەتەوە. لە ئێستەدا حەوت جۆر ھەنگی ھەنگوێنکەر ناسراوە. ئەم ھەنگانە بەشێکی لە بنەماڵەی ھەنگەکان کە بیست ھەزار جۆریان ھەیە.

////////////

قس بال آریسی در ترکی استانبولی:

Bir fenni kovanda çıtalar arasında biliçe (Ana arı), birkaç yüz erkek arı ve 10-80 bin işçi arıdan oluşur. Görünüş olarak birbirinden farklı olan bu üç arıdan kraliçe arı ve işçi arılar dişidir. Dış görünüş olarak arılar birbirlerine çok benzerler. Bu benzerliğe rağmen kovana giren herhangi bir yabancı arı tanınır ve kovandan dışarı atılır ya da öldürülür. Her kovanda kraliçenin salgıladığı bir kimyasal madde vardır ve kovandaki bütün arılar bu maddeyi kraliçeden alırlar yani kraliçe ile aynı kokuya sahip olurlar. Bu madde sayesinde aynı kolonideki bütün bireyler birbirlerini kolaylıkla tanırlar.

////////////

قس شهد مکهی در اردو:

شہد مکھی مکھی کے خاندان کا ذیلی مجموعہ ہیں، جو شہد کی پیداوار اور ذخیرہ کرنے، سالانہ موم کے گھونسلا بنانے کی وجہ سے ممتاز ہیں۔ یہ "اپینی" قبیلہ کی غیر تباہ شدہ باقی رکن بچی ہیں۔ ان کی سات نوع ہیں، اور 44 ذیلی نوع ہیں۔ "شہد مکھی" مکھیوں کی بیس ہزار قسموں میں سے صرف چند ہیں۔

///////////

Honey bee

From Wikipedia, the free encyclopedia

For other uses, see Honey bee (disambiguation).

Honey bees Temporal range: Oligocene–Recent PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Western honey bee carrying pollen back to the hive
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Clade:	Euarthropoda
Class:	Insecta
Order:	Hymenoptera
Family:	Apidae
Subfamily:	Apinae
Tribe:	Apini Latreille, 1802
Genus:	Apis Linnaeus, 1758
Species
·         †Apis lithohermaea ·         †Apis nearctica ·         Subgenus Micrapis: ·         Apis andreniformis ·         Apis florea ·        Subgenus Megapis: ·         Apis dorsata ·         Subgenus Apis: ·         Apis cerana ·         Apis koschevnikovi ·         Apis mellifera ·         Apis nigrocincta

A honey bee (or honeybee) is any member of the genus Apis, primarily distinguished by the production and storage of honey and the construction of perennial, colonial nests from wax. Currently, only seven species of honey bee are recognized, with a total of 44 subspecies,^[1] though historically six to eleven species are recognized. The best known honey bee is the Western honey bee which has been domesticated for honey production and crop pollination. Honey bees represent only a small fraction of the roughly 20,000 known species of bees.^[2] Some other types of related bees produce and store honey, including the stingless honey bees, but only members of the genus Apis are true honey bees. The study of bees, which includes the study of honey bees, is known as melittology.

https://en.wikipedia.org/wiki/Honey_bee

&&&&&&&

نخاع

بضم نون و فتح خا و الف و عین مهمله لغت عربی است بفارسی مغز حرام و حرام مغز نامند

ماهیت آن

مغز سفید چرب لزجی است که در میان استخوان فقرات کردن و پشت و غیرها می باشد برای ترتیب اعضای اعصاب و اعصاب اکثری از ان روئیده شده اند و نائب مناب دنباله مخ دماغ است و نیز رسانندۀ روح نفسانی ماخوذ دمبدم از دماغ باعصاب است

طبیعت آن

کرم و تر از دماغ تری آن کمتر و کرمی آن زیاده

افعال و خواص آن

طلای آن ملین صلابات و ضماد آن اکال قروح و در چرک آوردن زخمها و رفع شقاق لب و سائر اعضا و خشکی اعضا حادث از سرما و کرمی بیعدیل و در سائر افعال قریب بدماغ است و غیر لذیذ و بطئ الانحدار و لهذا اکل آن غیر مجوز مصلح آن نمک و بالای آن حلاوی خوردن و بهترین همه انجیر و در ماء العسل خیسانیدن است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

//////////////

نخاع . [ ن َ / ن ِ / ن ُ ] (ع اِ) مغز مهره  پشت . حرام مغز. (منتهی الارب ) (آنندراج ). مغز میان مهره  پشت . مغز حرام . (فرهنگ نظام ). و آن رشته مانندی است سپید میان مهره ها که از دماغ فرودآید و شعبه ایش در اندام رَوَد. (منتهی الارب ) (آنندراج ). پشت مغز. حرام مغز. حرامه مغز. مغزی که در میان ستون فقرات جای دارد. نخط. مغزپشت مهره . نخاع شوکی . (یادداشت مولف ). ج ، نُخُع.

- نخاع مستطیل . رجوع به بصل نخاعی شود.

//////////////

نخاع، نخاع شوکی یا طناب نخاعی (به انگلیسی: Spinal cord)؛ طناب سفید رنگی به طول تقریباً ۴۵ سانتی‌متر است[۱] که از سوراخ پس سری (Foramen magnum) تا سطح نخستین یا دومین مهره کمری امتداد می‌یابد.[۲] سوراخ پس سری، سوراخی است بزرگ در استخوان پشت سری که مغز و نخاع در آن جا به یکدیگر متصل می‌شوند.[۳] طناب نخاعی به نام نخاع شوکی نیز خوانده می‌شود. از برجستگی کمری به پایین نخاع شوکی باریک شده و ناحیه مخروط انتهایی(Conus medullaris)که دربرگیرنده بخش‌های خاجی طناب نخاعی است ایجاد می‌گردد[۴]. مخروط انتهایی (Conus medullaris or Conus terminalis)، پایین‌ترین ناحیه تنه نخاع است.

///////////

قس نخاع در عربی:

النخاع الشوكي[2] أو الحبل الشوكي[2][3] أو النُّخاع[3] (بالإنجليزية: Spinal cord) هو جزء من الجهاز العصبي المركزي والذي يبدأ من قاعدة الدماغ (تحديداً من النخاع المستطيل) ويمر خلال النفق الفقري (أو القناة الفقرية) للعمود الفقري, ويمتد حتى الفراغ بين الفقرة القطنية الاولى والثانية، وهو أنبوبي الشكل ويتكون من حزمة من الأعصاب التي تعتبر امتداداً للجهاز العصبي المركزي من الدماغ، ويحميها مجموعة من العضام تسمى العمود الفقري. والوظيفة الرئيسية للنخاع الشوكي هي نقل النبضات العصبية من وإلى الدماغ وتوصيلها الأعصاب الفرعية. هو عبارة عن امتداد طويل من الأعصاب الشوكية يتراوح طولة حوالي 45 سم في القناة الفقرية في الفقرات، له دور مهم في توصيل الإشارات الكهربائية من وإلى الدماغ حيث يقوم بتوصيل الإشارات الكهربائية من الدماغ إلى العضلات إذا أراد الإنسان تحريك يده مثلاً، ويقوم بعمل الفعل المنعكس إذا لمس إنسان جسم ساخن، حيث يقوم بإصدار الأمر إلى العضلات بالتحرك قبل أن تصل إلى الدماغ وهو محاط بثلاث أغشية للحماية مثل الدماغ. يتكون النخاع الشوكي من منطقتين متمايزتين: منطقة رمادية مركزية ومنطقة بيضاء محيطية.

منطقة رمادية مركزية: تتكون هذه المنطقة من الأجسام الخلوية التي تعد منطلق المحاور والألياف العصبية التي تمتد إلى خارج المنطقة.

منطقة بيضاء محيطية : تتكون المنطقة من الألياف القادمة من الجسم الاخلوي ؛ على غرار الجزء الممتد إلى خارج منطقة النخاع الشوكي والتي تكون عبارة عن محور أسطواني محاط بغمد النخاعين أو صفائح المايلين ويغلفهما خلايا شوان، تكون الألياف في المادة البيضاء عبارة عن محور أسطواني محاط بغمد النخاعين فقط.

////////////

قس اونورغا بینی در آذری:

Onurğa beyni – lat. medulla spinalis (yun. μύελος) çeçələ barmaq yoğunluğunda öndən arxaya doğru yastılaşmış silindr şəklində zolağabənzər uzvdür; onurğa kanalında yerləşmişdir. Bunun yuxarı ucu uzunsov beyinə keçir, aşağı ucu isə nazikləşərək lat. conus medullaris adını daşıyır.

/////////////

قس در دیوهی (مالدیوی):

ނާރު ރޮނދި، ނުވަތަ ނާރު ވާފަށް ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Spinal cord) އިންނަނީ މައިބަދައިގެ މަތިން ފެށިގެން ތިރިއަށް ކަށިތަކުގެ މެދުން އުފެދިފައިވާ މަގުގެ ތެރޭގައެވެ. މާނައަކީ ސްޕައިނަލް ކޯޑް ފެށިފައި އިންނާނީ ސިކުނޑީގެ ތިރިންނެވެ. އެހެންކަމުން ބޮލުގެ ނާށިގަނޑު ސިކުނޑި ހިމާޔަތްކޮށްދޭ އައްޑަނަ އަކަށް ވާފަދައިން މައިބަދައިގެ ކަށިތަކަކީ ސްޕައިނަލް ކޯޑް ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ލެވިފައިވާ ގުދުރަތީ އައްޑަނަ އެކެވެ. ސްޕައިނަލް ކޯޑްގެ މައި ވަޒީފާ އަކީ ޕެރިފެރަލް ނާރވަސް ސިސްޓަމް ސިކުނޑިއަށް ފޮނުވާ ސިގްނަލްތައް ސިކުނޑިއާއި ހަމައަށް ގެންދިއުމުގައި މެދުވެރިއެއްގެ ދައުރު އަދާކުރުމެވެ.

ސްޕައިނަލް ކޯޑް (އިނގިރޭސި ބަހުން: Spinal cord) އަކީ ބަދަތަކުގެ ތެރޭގައި އުފެދިފައިވާ މަގަކުން ދަތުރުކުރާ ނާރުތަކުގެ ބޮޑިއެކެވެ. މިނާރުތައް ރައްކާތެރި ކުރުމަކީ މިދެންނެވުނު ބަދަތަކުގެ އެއް މަސައްކަތެވެ. ކޮންމެ ދެބަދައެއްގެ ދޭތެރެއިން ސްޕައިނަލް ކޯޑް އާއި ގުޅިފައިވާ ނާރުތަކުގެ ޖޯޑެއް ދެފަރާތުން ނިކުމެއެވެ. މިނާރުތަކަކީ އެހިސާބުން ފެށިގެން ތިރިއަށް ހުންނަ ބައިތަކަށް ސަޕްލައިކުރާ، އަދި އިހްސާސްތައް ސިކުނޑި އަށް ގެންގޮސްދީ، ސިކުނޑިން ފޮނުވާ އަމުރުތައް، އެހިސާބުގެ މަސްތަކަށް ގެނެސްދޭ ނާރުތަކެކެވެ. ބަދަތަކުގެ މައްސަލަ ތަކުގައި މިނާރުތަކަށް އަނިޔާވުމުން އުނަގަނޑާއި، ފައިގައި ރިއްސާގޮތް ވެއެވެ.

///////////

قس سومسونگ تولانگ بلاکانگ در باسای اندونزی:

Sumsum tulang belakang adalah saraf yang tipis yang merupakan perpanjangan dari sistem saraf pusat dari otak dan melengkungi serta dilindungi oleh tulang belakang. Fungsi utama sumsum tulang belakang adalah transmisi pemasukan rangsangan antara periferi dan otak. Fungsi lain sumsum tulang belakang adalah mengontrol gerakan refleks, termasuk gerakan reflek pada mata, hidung, dan lain-lain.

///////////

قس در عبری:

חוט השדרה או מוח השדרה (TA: Medulla spinalis) הוא חלק מרכזי במערכת העצבים של בעלי חוליות. חוט השדרה הוא המשכו של המוח, ומרכיב יחד איתו את מערכת העצבים המרכזית[1].

/////////////

قس اورقا میا در ازبکی:

Orqa miya — odam va umurtqali hayvonlar markaziy nerv sistemasining bir qismi, umurtqa pogʻonasi kanalida joylashgan. Koʻpchilik reflekslarda ishtirok etadi. Katta yoshdagi odamda uning uz. 41—45 sm, ogʻirligi 30 g cha.

////////////

قس دڕکەپەتک، پەتەمازە در کوردی سورانی:

دڕکەپەتک یا پەتەمازە (بە ئینگلیسی : Spinal cord)؛ پەتێکی سپی 45 سمە کە لە کونی مەگنۆمەوە تا یەکەمین یان دووهەمین بڕبڕەی کەمەر درێژ دەبێتەوە. پەتە مازە، بە (پەتی شۆکی) یش دەناسرێت.

پەتەمازە لەڕاستیدا ستوونێکە لەدەمارە شانە، لەلاکێشە مۆخەوە دەستپێدەکات بەرەو خوارەوە بە بڕبڕەی پشتدا درێژ دەبێتەوە، دەمارە ڕاگەیاندە هاتوو و دەرچووەکان دەگوازێتەوە. دڕکەپەتک لە دەرەچینێک لەماددەیەکی سپی و ناوەچینێک لەماددەیەکی خۆڵەمێشی پێکدێت، کە پێکهاتووە لەلق و پۆپ و تەوەرە بێ مایلینەکان و لەشی دەمارە خانەکان.

//////////////

قس اُمورولیک در ترکی استانبولی:

Omurilik, omurga denilen kemik bir yapının içinde boyundan kuyruk sokumuna kadar uzanan ve ortasında yine boydan boya bir kanal içeren merkezî sinir sisteminin bir parçasıdır.

/////////

قس نخاعی طناب در اردو:

نخاعی طناب یا حرام مغز ایک لمبا اور باریک ٹیوب ہوتا ہے جو حقیقت میں اعصابی ٹیشوز (Nervous tissue) کا مجوعہ ہوتا ہے۔نخاع یا حرام مغز ریڑھ کی ہڈی کے اندر شروع سے وسط تک پھیلا ہوتا ہے۔حرام مغز اور دماغ مل کر ہی مرکزی اعصابی نظام بناتے ہیں۔مردوں میں حرام مغز تقریبا ۴۵ سینٹی میٹر (۱۸ انچ) طویل ہوتا ہے اور خواتین میں ۴۳ سینٹی میٹر (۱۷ انچ) پایا جاتا ہے۔

////////////

Spinal cord

From Wikipedia, the free encyclopedia

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (January 2012)(Learn how and when to remove this template message)

Spinal cord
The spinal cord (in yellow) connects the brain to nerves throughout the body.
Details
Identifiers
Latin	medulla spinalis
TA	A14.1.02.001
FMA	7647
Anatomical terminology [edit on Wikidata]

The spinal cord is a long, thin, tubular bundle of nervous tissue and support cells that extends from the medulla oblongata in the brainstem to the lumbar region of the vertebral column. The brain and spinal cord together make up the central nervous system (CNS). In humans, the spinal cord begins at the occipital bone where it passes through the foramen magnum, and meets and enters the spinal canal at the beginning of the cervical vertebrae. The spinal cord extends down to between the first and second lumbar vertebrae where it ends. The enclosing bony vertebral column protects the relatively shorter spinal cord. It is around 45 cm (18 in) in men and around 43 cm (17 in) long in women. Also, the spinal cord has a varying width, ranging from 13 mm (¹⁄₂ in) thick in the cervical and lumbar regions to 6.4 mm (¹⁄₄ in) thick in the thoracic area.

The spinal cord functions primarily in the transmission of nerve signals from the motor cortex to the body, and from the afferent fibers of the sensory neurons to the sensory cortex. It is also a center for coordinating many reflexes and contains reflex arcs that can independently control reflexes and central pattern generators.^[1]

https://en.wikipedia.org/wiki/Spinal_cord

&&&&&&&

نخاله

بضم نون و خاء معجمۀ مفتوحه و الف و لام مفتوح و ها لغت عربی است و سبوس نیز و بهندی بهوسی و چوکهر نامند

ماهیت آن

سبوس حبوب است و از مطلق آن مراد سبوس کندم است

طبیعت آن

کرمی آن کمتر از آرد کندم و خشک تر از ان و بالجمله کرم و خشک در اول

افعال و خواص آن

جالی و محلل و منقی اعضاء الراس بخور خیسانیدۀ آن در سرکه جهت زکام اعضاء الصدر و الغذاء و النفض آشامیدن آب مطبوخ آن بطریق حسو با شکر و عسل و روغن بادام جهت تلیین سینه و شکم و اعانت بر اخراج نفث الدم و رفع خشونت سینه و سرفۀ مزمن و ربو و ریاح غلیظه و تغذیۀ ناقهین بدان نافع و نان آن قابض و مجفف رطوبات معده و ضماد مطبوخ آن در شراب و امثال آن جهت تسکین درد پستان و تحلیل ورم آنکه از انعقاد شیر در ان بهم رسیده باشد السموم و الاورام و البثور ضماد مطبوخ آن در آب برک ترب جهت تسکین وجع کزیدن عقرب ضماد مطبوخ آن با نمک و بدستور خشک کوبیدۀ آن با نمک جهت لسع افعی و عقرب و تحلیل ریاح و اورام بارده و مطبوخ آن با سرکه و عسل جهت نملۀ ساعیه و جرب متقرح و قوبا و اورام حاره و ضماد منقوع آن در سرکه جهت جمره بجیم و تکمید آن جهت تحلیل اورام ریحیه و اوجاع نافع خصوص که با اندک نمک ممزوج نموده و در صرها بسته بدان تکمید نبایند مکرر یک صره بعد از صرۀ دیکر و نطول نخالۀ جو جهت حکه و شری و بخور نخالۀ عدس جهت رفع بول در فراش و قمل و صئبان و بخور نخالۀ باقلی جهت منع ریختن شکوفه درختان الات المفاصل ضماد نخالۀ کندم با روغن زیتون و سرکه جهت ضربان مفاصل مفید است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

نخاله . [ ن ُ ل َ / ل ِ ] (از ع ، اِ) سپوس . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (فرهنگ نظام ). آنچه در موبیز پس از بیختن آرد باقی ماند. پوست هر دانه ای که آدمی آن را نمی خورد. (ناظم الاطبا). آنچه که بعدِ بیختن آرد در غربال و غیره باقی ماند. (غیاث اللغات ). سبوس . (مهذب الاسما) (دهار) (غیاث اللغات ). سپوس گندم . (منتهی الارب ) (آنندراج ) ۞ . پِسْت . سویق :

هرچه در اومغز بود آرد فروشد

بر سرش آشوب آمده ست نخاله .

ناصرخسرو.

کار به جائی رسید که نخاله  جوبا گل خمیر میکردند و بدان سد رمق میرفت . (ترجمه  تاریخ یمینی ص 46). || آنچه در پرویزن باقی باشد. (منتهی الارب ) (آنندراج ). هر چیز که در غربیل پس از غربیل کردن دانه و جز آن باقی ماند. (ناظم الاطباء). آنچه بعد از غربال کردن در منخل مانده باشد. (فرهنگ نظام ). رجوع به شواهد ذیل معنی اول شود. || آرد بیخته . (منتهی الارب ) (آنندراج ). آنچه بیخته شود و صافی و غربال کرده شود. (از اقرب الموارد). || سبوسه  سر. (یادداشت مولف ).

////////////

سبوس . [ س َ / س ُ ] (اِ) طبری «سوس ». (نصاب طبری 451) (حاشیه  برهان قاطع چ معین ). نخاله  هر چیز را گویند عموماً و نخاله و پوست گندم و جو آردکرده را خصوصاً. (برهان ). پوست گندم یعنی آنچه که در غربال بعد از بیختن باقی ماند. (آنندراج ) (غیاث ). پوست غله که هنگام بیختن بدرآید، و سبوسه نیز در این لغت است ، بتازیش نخاله خوانند. (شرفنامه ). حُثالة. (صراح اللغة). کپک . (مولف ) :

دین را طلب نکردی ودنیا ز دست رفت

همچون سبوس تر نه خمیری و نه فطیر.

ناصرخسرو.

و سبوس جو در دیگ کنند و نیک بجوشانند و پای را درمیان آب جو نهند و بصلاح بازآید و سبوس گندم همین معنی کند. (نوروزنامه ). خضر گفت هیچ سبوس داری طلب کردکمی یافت . (قصص الانبیاء).

ساخته [ قرآن را ] دست موزه  سالوس

بهر یک من جو و دو کاسه سبوس .

سنایی .

////////////

سبوس عبارت است از پوسته گندم، جو یا برنج که سرشار از ویتامین ب، ویتامین ای، پانتوتنیک اسید، آهن،منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی، مس، منگنز، و سلنیوم می‌باشد^[۱][۲] و به همین دلیل دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است. همین‌طور، مصرف نان، آرد، و برنج سبوس دار می‌تواند بسیاری از نیازهای تغذیه‌ای انسان را برطرف نماید. در کشور ایران استفاده از آرد سفید (بدون سبوس) در پخت نان رایج تر بوده و دارای طرفداران بیشتری نیز هست.

محتویات

 [نمایش] 

سبوس برنج[ویرایش]

سبوس برنج عبارت است از پوسته خارجی، جنین، لایه آلرون و سلولهای خارجی چسبیده به آندوسپرم نشاستهای دانه برنج، اوریزاساتیوا از خانواده گرامینه می‌باشد. اوریزا در زبان یونانی به معنای برنج و ساتیوا در لاتین به معنای کشت شده است. برنج یکی از غذاهای اصلی مردم آسیاست و به مقادیر زیاد درایران، چین، هندوستان، ژاپن، تایلند، فیلیپین و کشت می‌گردد. پوست برنج را به وسیله آسیابهای سنگی جدا می‌کنند و سپس برنج به دست آمده را که برنج قهوه‌ای نامیده می‌شود، پوست میکَنند و برنج سفید شده را به دست می‌آورند که مصرف غذایی دارد و سبوس محصول فرعی آن می‌باشد.

عصاره سبوس برنج[ویرایش]

عصاره سبوس برنج عبارت است از عصاره آبی الکلی سبوس برنج که هر میلی لیتر از این عصاره نباید کمتر از ۶۰ میکروگرم ویتامین B۱ که معادل ۵/۱۴ گرم سبوس برنج است، باشد. مقدار مصرف آن ۸ میلی لیتر است. از سبوس برنج روغنی به دست می‌آید که به روغن سبوس برنج۱ موسوم است و استخراج آن از سبوس، معمولاً با استفاده از حلالها صورت می‌گیرد. ضمناً باید در نظر داشت که در سبوس برنج نوعی لیپاز فعال وجود دارد که باعث می‌گردد مقدار درصد اسیدهای چرب آزاد را در آن افزایش دهد. روغن سبوس برنج دارای ۱۵–۲۰ درصد از اسیدهای چرب اشباع شده و ۸۰ تا ۸۵ درصد از نوع اشباع نشده به شرح زیر است:

۴/۰ تا یک درصد اسید میریستیک، ۱۲–۱۸ درصد اسید پالمیتیک، ۱–۳ درصد اسید استئاریک، ۴۰–۴۵ درصد اسید لینولئیک، به مقدار یک درصد اسید لینولنیک و ۲/۰ تا ۴/۰ درصد اسید پالمیتولئیک می‌باشد.

روغن سبوس برنج[ویرایش]

روغن سبوس برنج، به رنگ زرد طلایی است و به سختی، رنگ سفید و روشن پیدا می‌کند و از مشخصات این روغن آن است که تحت اثر گرما تا حرارت ۱۶۰ درجه، فاسد نمی‌شود. - روغن سبوس برنج حاوی ویتامینهای B و E می‌باشد که باعث تقویت موی سر می‌گردد و رطوبت پوست و موی سر را حفظ می‌کند. - روغن سبوس برنج دارای مواد ضداکسیدان مانند توکوفرول ۲ است که در هگزان و حلالهای دیگر مواد روغنی، حل می‌شود. - روغن سبوس برنج، در تهیه صابون، شامپو و فراورده‌های آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد مشروط بر آن که مقدار اسیدهای چرب آزاد آن کم باشد یعنی لیپاز فعال و موجود در آن، کاملاً به صورتی غیرفعال درآمده باشد. - عصاره سبوس برنج با تشکیل یک لایه بر روی پوست بعد از شستشو از خشک شدن پوست جلوگیری کرده و از پوست محافظت می‌کند.

خواص[ویرایش]

در ژاپن، مدتها از سبوس برنج برای اعمال آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شد. چونکه سبوس برنج رطوبت را در خود حفظ می‌کند و پوست را روشن کرده و از اثر صاف کنندگی پوست برخوردار است.

از عصاره طبیعی سبوس برنج در ساخت کرمهای پوستی استفاده می‌کنند تا خشکی پوست و ترک خوردگی سرآرنج، زانوها، پاشنه پا، دستها و نقاط دیگر بدن را رفع نماید.

استفاده از عصاره سبوس برنج تأثیرات مختلفی روی پوست بدن دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- رطوبت دهی به پوست و جلوگیری از ترک خوردگی. - نرم کردن پوست به طوری که همیشه حالت مرطوب داشته باشد. - زدودن اکسیژن فعال از سطح پوست به منظور جلوگیری از تشکیل پروکسید چربی. - اینوسیتول به عنوان یکی از اعضای خانواده ویتامین B، رشد سلولهای پوستی را افزایش می‌دهد. - آریزانول مانع از پیری پوست شده و اشعه ماورای بنفش خورشید را جذب می‌کند. آریزانول گردش خون را بهبود بخشیده، ترشحات پوستی را افزایش داده و سلولهای مرده پوست را از بین می‌برد. - اسید فیتیک رشد سلولهای پوستی را تحریک کرده و به عملکرد پوست کمک می‌کند و سلامت پوست را افزایش می‌دهد

فرآوری سبوس[ویرایش]

به دلیل وجود ترکیبات ضد تغذیه ‌ای نظیر انواع آنزیم و فیتات، رنگ، ظاهر نامطلوب و مشکلات تکنولوژیکی، کاربرد ماده ارزشمند سبوس در نان با مشکل مواجه است بنابراین اصلاح خصوصیات آن برای دستیابی به نان با ویژگی مطلوب، ضروری است. از اکستروژن می‌توان به منظور تثبیت سبوس، بهبود خصوصیات تغذیه‌ ای، عمل‌ کنندگی استفاده کرد. حذف ترکیبات ضد تغذیه ای نظیر انواع آنزیم و اسید فیتیک در سبوس اکسترود شده و افزایش میزان فیبر محلول و افزایش جذب آب سبوس اکسترود شده از مزایای اکستروژن است.^[۳]

منابع[ویرایش]

1.      پرش به بالا↑ http://nutritiondata.self.com/facts/cereal-grains-and-pasta/5725/2

2.      پرش به بالا↑ http://nutritiondata.self.com/facts/cereal-grains-and-pasta/5742/2

3.      پرش به بالا↑ «تولید سبوس گندم اکسترودشده و کاربرد آن در غنی سازی نان سنگک و بربری». پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاد دانشگاهی. بازبینی‌شده در 2016-12-05.

آئینه چی، یعقوب- مفردات پزشکی و گیاهان دارویی ایران- چاپ دوم انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۷۰.

زرگری، علی- گیاهان دارویی (جلد چهارم)- چاپ چهارم انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۶۹. مجله اینترنتی مارینا

//////////////

قس نخاله، رده در عربی:

النخالة أو الردة هي الطبقة الخارجية الصلبة من الحبوب، وتتكون من الآلورون مشتركاً مع الغلاف الثمري. وجنبا إلى جنب مع الجرثومية، هي جزء لا يتجزأ من الحبوب الكاملة، وكثيراً ما تنتج كمنتج ثانوي للمطاحن من خلال إنتاج الحبوب المكررة. وعندما تتم إزالة النخالة من الحبوب، تفقد الحبوب جزءاً من قيمتها الغذائية.

والنخالة موجوده في ويمكن طحنها من الحبوب، بما في ذلك الأرز، الذرة، القمح، الشوفان، الشعير والدخن. ويجب أن لا يتم الخلط بين النخالة والقشر، والذي هو مادة خشنة متقشرة محيطة بالحبوب، ولكن لا تشكل جزءا من الحبوب نفسها.

والنخالة غنية وخاصة في الألياف الغذائية والأحماض الدهنية الأساسية وتحتوي على كميات كبيرة من النشا، البروتينات، الفيتامينات والمعادن الغذائية.

والمحتوى الزيتي المرتفع في النخالة يجعلها عرضة لفساد الرائحة، وهو أحد الأسباب التي غالباً ما يتم فصلها عن الحبوب قبل تخزينها أو مزيد من المعالجة. ويمكن للنخالة نفسه معالجتها بالحرارة لزيادة طول العمر.

////////////

قس بکاتول در باسای اندونزی:

Bekatul adalah bagian terluar dari bagian bulir yang terbungkus oleh sekam. Bulir adalah buah sekaligus biji berbagai tumbuhan serealia sejati, seperti padi, gandum, dan jelai. Istilah bekatul terutama disematkan kepada padi, karena serealia inilah yang dikenal dalam budaya Nusantara. Namun, bekatul dapat diperoleh pula dari jagung, gandum, milet, serta jelai.

/////////

قس در عبری:

סוּבִּין הוא קליפת הגרעין של צמחים ממשפחת הדגניים: חיטה, שעורה, אורז, שיבולת-שועל, תירס ודוחן. הוא מתקבל בשלב הפרדת השכבות החיצוניות שעוטפות את הגרעין אשר נטחן לקמח. הסובין מכיל תאית וחומצה פיטית. בתזונה, התאית עוזרת לגרות את דפנות הקיבה ולהניע את פעולת העיכול אצל אדם בריא.

הסובין עשיר בסיבים תזונתיים וחומצות שומן חיוניות. הוא מכיל כמות משמעותית של עמילנים, חלבונים, ויטמינים ומינרלים. מכיל בעיקר סיבים שאינם מסיסים ומסייעים בתהליך העיכול על ידי הוספת נפח לצואה בדומה ללתת. בסובין חיטה, השכיח מהמינים השונים, הסובין הוא כ- ממשקל הגרעין.

//////////

قس کِپِک (تاریم) در ترکی استانبولی:

Kepek, tahıl tanelerinin en dış kısmını oluşturan kabuğa verilen addır. Öğütülen tahıllar elekten geçirildiğinde eleküzerinde kalan pul şeklindeki kabuk deridir.

Bu deri selüloz oranı yüksek bir yapıdır ve insan vücudu tarafından hazmedilemez. Ancak geviş getiren hayvanların pek çoğunda bu maddeyi hazmedecek enzimler mevcuttur. Öğütme işleminin bir yan ürünü olan kepek bu sebepten eskiden beri hayvan yemi olarak kullanılmakta idi. Günümüzde ise insan vücudunun besleyici olmayan ve hazmedilemeyen bazı maddelere (lif) de ihtiyaç duyduğu düşünülmektedir.

/////////////

Bran

From Wikipedia, the free encyclopedia

For other uses, see Bran (disambiguation).

A wheat kernel and its nutritional value.

Bran is the hard outer layers of cereal grain. It consists of the combined aleurone and pericarp.

Along with germ, it is an integral part of whole grains, and is often produced as a byproduct of milling in the production of refined grains. When bran is removed from grains, the grains lose a portion of their nutritional value. Bran is present in and may be in any cereal grain, including rice, corn (maize), wheat, oats, barley, rye and millet. Bran is not the same as chaff, coarser scaly material surrounding the grain but not forming part of the grain itself.

Bran is particularly rich in dietary fiber and essential fatty acids and contains significant quantities of starch, protein, vitamins, and dietary minerals. It is also a source of phytic acid, an antinutrient that prevents nutrient absorption.

The high oil content of bran makes it subject to rancidification, one of the reasons that it is often separated from the grain before storage or further processing. Bran is often heat-treated to increase its longevity.

https://en.wikipedia.org/wiki/Bran

&&&&&&&

ند

بفتح نون و دال بفارسی کشته نامند

ماهیت آن

دوائی است مصنوع از قبیل بخور و مانند غالیه خوش بو و مخترع آن بخاشعه [بختیشوعیه] اند و برای خلفای عباسی ترتیب داده اند اجزای آن عود هندی خام عنبر اشهب صندل سفید حصی لبان پوست اترج یا برک آن اجزای متساوی کوفته پیخته با یک وزن تمام ادویه و بعضی دو وزن آنها نبات سفید با کلاب و یا آب مرزنجوش سرشته اقراص و بعضی مانند شمع فتیلۀ طولانی می سازند و در مجالس برای خوش بو می سوزانند و نیز از عود غرقی خام با کلاب سوده چهل مثقال و عنبر اشهب چهار مثقال مشک یک مثقال و نبات سفید یک صد مثقال می سازند و بعضی مصطکی نیز داخل می نمایند و با آب صمغ محلول سرشته اقراص و یا فتیلها مانند شمع می سازند

طبیعت آن

کرم و خشک

افعال و خواص آن

مقوی قلب و دماغ و حواس و منعش ارواح و محرک شهوت و مقوی معده و کبد و باه و دافع سمیت هوای وبائی و طاعون و رافع زکام است شربا و بخورا

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

ند. [ ن َدد / ن ِدد ] ۞ (ع اِ) ۞ کشته . بوی خوشی است مرکب از عود و عنبر و مشک . (از بحر الجواهر). نوعی از بوی خوش یا عنبر. (منتهی الارب ) (از آنندراج ). نوعی است از بوی خوش . (مهذب الاسماء). بخور آمیخته . (دستوراللغة). ند، به فارسی کشته نامند. مخترع او بختیشوعیه اند و آن مقوی دل و حواس و محرک باه و مصلح هوای وبائی و رافع زکام است بخوراً و شراباً. (از تحفه  حکیم مومن ). بوی خوش که مرکب از مشک و عنبر و چوب عوداست و یا تنها عنبر را گویند و گفته اند که این لغت عربی نیست . (ناظم الاطباء). رجوع به ند [ ن َ ] شود.

//////////

کشته . [ ک َ ت َ / ت ِ ] (ص ) کاج . لوچ . احول . (برهان ) (ناظم الاطباء). اما صحیح کلمه گَشتَه است به معنی چپ و آنکه دو چشمش بیک راستای نباشد. (از یادداشت مولف ). || (اِ) مخلوط معطری است . (ناظم الاطباء). نَد. (از برهان ذیل کلمه  ند). بوی خوش باشد مرکب از عود و مشک وعنبر. (بحر الجواهر). کِشتَه . (ناظم الاطباء). چیزی است مرکب از عود و لوبان و صندل و لادن و مشک و نبات و گلاب و قرص بسته نگاه دارند در سوختن بوی خوش دهد. (غیاث اللغات ). مرکبی است از عود و عنبر و مشک . (از اختیارات بدیعی ). به کابلی بوی خوش گویند. (تحفه ).

&&&&&&&

نرتیقس

بفتح نون و سکون را و کسر تاء مثناه فوقانیه و سکون یاء مثناه تحتانیه و ضم قاف و سین مهمله

ماهیت آن

بولس کفته نباتی است شبیه بحنظل در جوف آن شحم و تخم آن با عفوصت

طبیعت آن

کرم و با خشکی بسیار

افعال و خواص آن

اعضاء الراس و غیرها سعوط آن جهت دفع بدبوئی بینی و قطع رعاف و ضماد آن با روغنها مدر عرق و با شراب جهت کزیدن عقرب نافع

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

&&&&&&&

نرجس

بفتح نون و سکون را و کسر جیم و سکون سین مهمله معرب از نرکس فارسی است

ماهیت آن

کلی است بسیار خوش بو و دو نوع می باشد یکی را قدحی و دوم را مضاعف نامند قدحی در میان آن بشکل قدحی و پیالۀ کوچکی زرد رنک و اطراف آن شش عدد و برکها سفید مائل بتدویر و این را نرکس نر نیز نامند و مضاعف را ماده و بشیرازی هفت روز ده برکهای آن زیاده و بالوان دیکر نیز می باشد مانند بنفش و نبات آن در ساق و برک و تخم و بیخ شبیه بپیاز و کوچکتر از ان و بیخ قدحی را چون بشکل صلیبی شق کنند و غرس نمایند مضاعف می کردد

طبیعت آن

در سوم کرم و خشک و بعضی معتدل در کرمی و خشکی و بعضی در دوم کرم و خشک کفته اند و تخم آن در دوم کرم و خشک و کفته اند در اول تر

افعال و خواص آن

جالی و جاذب از عمق بدن و محلل قوی و غاسل اعضاء الراس بوئیدن کل آن جهت صداع بلغمی و سوداوی و تفتیح سدۀ دماغی و ازالۀ نزلات و زکام بارده نافع جهت آنکه محلل قوی است جبرئیل بخیتشوع کفته هرکه خواهد در زمستان زکام بهم نرساند مداومت ببوئیدن نرکس نماید و ضماد آن جهت سعفه و منع نزلات و ذرور بیخ خشک آن رافع سبل و ناخنه و ضماد آن با عسل جهت تشنج اعصاب چشم اعضاء الغذاء و النفض آشامیدن بیخ خائیده و یا مطبوخ آن بغایت منقی خصوصا با عسل و مخرج هرچه در معده جمع شده و منقی رحم و مسقط جنین زنده و مرده و التیام دهندۀ زخمهای ظاهری و باطنی و چهار درم آن با ماء العسل مخرج اقسام کرم معده و مسکن اوجاع مثانه و رحم و ضماد بیخ آنکه سه روز در شیر خصوصا در شیر کاومیش خیسانیده خشک نموده پس سائیده باشند جهت تقویت باه و سطبری قضیب و بر ما دون احلیل جهت رفع تعنین مجرب و بتنهائی نیز مقوی باه و معظم ذکر است الجروح و القروح و الاورام و البثور ذرور بیخ آن قاطع خون جراحات و التیام دهندۀ آنها و ضماد آن با سرکه و عسل منقی قروح و کشایندۀ دبیلات که دشوار بنضج آیند و با آرد کندم و یا شیلم و عسل جهت اخراج پیکان و خار و امثال آن و تحلیل اورام اعصاب و ضماد بیخ آن با سرکه و عسل جهت تنقیۀ اوساخ و التیام جراحات عظیمه و غائره و وتر و رباط و عصب مقطوع و با صندل سرخ و کل ارمنی و فوفل و اقاقیه و حضض و سفیدآب و مرداسنک جهت ورمهای جاسیه الات المفاصل ضماد آن با عسل جهت دردهای مزمنۀ اعصاب و مفاصل و نقرس و شکستکی اعضا و نیز ضماد آن ملصق و چسپانندۀ جراحات عارض در اعضای عصبانی است الزاق شدید حرق النار ضماد آن با عسل جهت سوختکی آتش الزینه ضماد آن با سرکه جهت داء الثعلب و بهق و آثار جلد مضر محرورین و مصدع ایشان مصلح آن بنفشه و کافور و در همه افعال کل آن مانند بیخ آن مقدار شربت آن یک مثقال و نیم روغن کل آن مانند روغن کل مدت چهل روز در آفتاب مرتب نموده و در بین تجدید کل کرده باشند محلل و مسکن اوجاع سوداویه و ریحیه و رافع صداع ریحی و صداع رطب و سوداوی و دافع دردهای بارد و موافق امراض عصب و کشایندۀ فم رحم و مسکن اوجاع آن و مصدع محرورین و تخم آن تا سوم کرم و خشک و با رطوبت فضلیه

افعال و خواص آن

آشامیدن نیم درم آن با شیر تازه دوشیده بغایت محرک باه و ضماد آن با سرکه جهت کلف و بهق و نمش موثر است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

نرجس . [ ن َ / ن ِ ج ِ ] (معرب ، اِ) ماخوذ از نرگس پارسی و به معنی آن . (ناظم الاطباء). معرب نرگس است . (فرهنگ نظام ) (غیاث اللغات ). نرگس . (منتهی الارب ) (مهذب الاسماء). عبهر. رجوع به نرگس شود.

//////////////

نرگس . [ ن َ گ ِ ] (اِ) پهلوی : نرکیس ۞ ، از یونانی : نرکیسس ۞ ، معرب آن نرجس ، لاتینی : نرسی سوس ۞ ، فرانسه : نرسیس ۞ . (حاشیه  برهان قاطع چ معین ). نرجس . (بحر الجواهر) (منتهی الارب ). عبهر. (آنندراج ) (ازمنتهی الارب ) (السامی ). از اسفرم هاست . (ذخیره  خوارزمشاهی ). نام گلی است خوشبو که ته و ساقه اش مانند پیاز است و بر سر گلی می آورد زرد یا بنفش . (از فرهنگ نظام ). گیاهی است دارای پیاز و گلی خوشبوی و معطر دارد. (ناظم الاطباء). و آن چند نوع است : شهلا و مسکین و صدپر. (انجمن آرا). گلی است از تیره  نرگسیها که در وسط گلش حلقه ای زرد دیده می شود و آن را نرگس شهلا گویند و در بعضی جنس ها خود گل نیز زرد است یا گل سفید است ولی در وسط آن گلبرگ های کوچک سفید است و آن را نرگس مسکین گویند. (گیاه شناسی گل گلاب ص 286) :

دانش و خواسته است نرگس و گل

که به یک جای نشکفند به هم .

شهید.

///////////

نرگس*

46‌. ر Yu yan tsa tsu1 چنین آمده: ’’زیستگاه nai-k‛i     در سرزمین فو‌ـ ‌لین (سوریه) است.  پِیِ رشد بلندای جوانه‌ شاخه هایش به نود تا سد و‌بیست سانتی‌متر می‌رسد.  بیخش هم اندازه تخم اردك است.  برگش به برگ سیر (Allium sativum) ماند. از پیوندگاه برگها ساقه‌ای بسیار بلند خارج می‌شود كه بر تارك آن گلی شش‌پر به رنگ سفید سرخ‌فام می‌شكفد. ² این گل مركزی دارد قرمز زرد فام و تشكیل میوه نمی‌دهد. این گیاه در زمستان رشد کرده در طی تابستان خشك ‌شود.  کمابیش مانند چنته چوپان عربی ]كیسه كشیش[ (tsi   ، Capsella bursa-pastoris) و گندم است. ³ از فشردن گلبرگها روغنی به دست آید كه برای پیشگیری از سرماخوردگی به تن می‌مالند و شاه فو‌ـ ‌لین و اشراف كشوری نیز کار گیرند."

لی‌ شی‌ـ‌چن در Pen ts‛ao kan mu ⁴ این چكیده را در نوشته خود درباره šwi sien      (Narcissus tazetta)⁵ آورده و در پیش چنین افزوده است: ’’با توجه به این بازنمود از گیاه، می‌توان گفت شبیه به نرگس است؛ هرچند نمی‌توان انتظار داشت نام بیگانه اش درست مانند نامش نزد ما باشد."⁶ سراسر درست می گوید، زیرا این بازنمود یکسره با این گیاه می خواند، مگر از نظر ماننده کردنش به Caspella ]چنته چوپان[.  دیوسكوریدس نیز برگهای Narcissus ]نرگس[ را به برگهای Allium ]سیر[ ماننده كرده و گفته است بیخش گرد است چون پیاز. ⁷

گواهان لغت‌شناختی با این توضیح می‌خواند، زیرا  nai-k‛i، ^*nai-gi  بروشنی همبرابر  است با نرگی، ^*nargi فارسی میانه، و نرگس، nargis فارسی امروزی (نرجس،narjis عربی)،⁸ narkim آرامی، nargēs ارمنی (وام‌گرفته‌ از فارسی) كه نام Narcissus tazetta است كه هنوز هم در ایران كشت می‌شود و در کار قرابادین كنند. 1 از نرگس‌روغنی می‌گرفتند كه در پاپیروسهای یونانی  نامیده شده است. ²

هیرت³ بخطا این نام چینی را نامِ سنبل هندی (nard) دانسته است.  نه‌ تنها بازنمودی که در Yu yan tsa tsu آمده به هیچ روی با این گیاه نمی‌خواند، بازسازی‌ای هم که از نظر آواشناسی انجام داده درست نیست.  برخلاف ادعای هیرت، كان‌ـ ‌هی (K‛an -hi) نویسه نخست را not نخوانده بلكه  آوایش های  nai،ni ، وyin  را به دست داده است. نویسه دوم k‛i آوایش دارد كه از دگرسانی ^*gi ایجاد شده اما آنطور که هیرت برداشت کرده نمایانگر ti نیست. ⁴

به دلایل دیگر نیز برداشت  سنبل هندی از واژه nai-k‛i به هیچ روی درست نیست، زیرا چینیان با سنبل هند كه محصول هند است با نام kan su  hia     بخوبی آشنایند. ⁵ نیازی نبود چینی‌ها به فو‌ـ ‌لین بروند تا با فرآورده ای كه از هند به آنها رسیده بود و خود سوریها نیز آن را از راه  ایران از هند دریافت كردند، آشنا شوند. ⁶ واژه عبری nērd (غزلهای سلیمان)، یونانی   ⁷نارد*، nard و nārd فارسی همه از واژه سنسكریت naladaگرفته شده‌اند كه پیشتر در آتارواودا* (Atharvaveda) آمده است⁸.  نظر هیرت با این گمانه او كه زبان فو‌ـ ‌لینی از زبانهای آرامی بوده است نیز ناساز است، زیرا واژه nard در زبان آرامی نیست.

بهشناخت دو سویه ایران و چین باستان (ساینو-ایرانیکا)

/////////////

https://www.google.ca/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=11&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwio06rN8IjXAhVJzWMKHZBiAIEQiBUIeTAK&url=https%3A%2F%2Fplus.google.com%2F113545383663983447590%2Fposts%2F4HmnajW6exA&usg=AOvVaw1aqnWtAVL-oyTf_3ovhrjt

&&&&&&&

نروک

بفتح نون و ضم را و سکون واو و کاف لغت فارسی است

ماهیت آن

بیخی است شبیه بلعبت بربری و از ان بزرکتر و از کرمان آورند امین الدوله کفته که مخبر صادق بمن خبر داد که در جبال کرمان خصوصا جایی که پلنک باشد در اول بهار نباتی می روید برک آن در ابتدا شبیه ببرک خربزه و چون بقدر شبری رسد شکل برک آن منقلب کردد و بنابرآن در ان وقت آن مکان را نشان می کنند و بعد از خشکی کیاه و رسیدن بیخ آن بهمان نشان بیخ آن را اخذ می نمایند و کفته اند علامت خوبی و خواص آن آنست که چون بر بالای دیک جوشان بکذارند در ساعت از جوش باز ایستد و چون در تنور اندازند نان از تنور بریزد و چون در شیر اندازند شیر بریده کردد و رنک اصلی آن برنک پلنک ابلق می باشد و نیز از خواص آنست که چون پلنک از زائیدن بسیار آزار می یابد و برو دشوار است زادن لهذا آن بیخ را پیدا کرده برآورده می خورد تا بار نکیرد و از خوردن آن بار نمی کیرد و در بدن آن غدد بهم می رسد و از هر مکانی که پلنک بیخ آن را برآورده خورده باشد باز سال دیکر از همان مکان بیخ تازه می روید و باز سبزی می باشد بخلاف آنچه را پلنک برنیاورده که آن سفید است و در سرکین آن کاهی بعضی مهرها یافت می شود و بعضی کفته اند در شیردان آن و بعضی کفته اند در فرج و رحم آن و بعضی کفته اند در ذنب آن تکون می یابد و صاحب اختیارات بدیعی نوشته تحقیق آنست که در ذنب آن بهم می رسد و باقی خلاف است و آن را حجر النسر [حجر النمر/حجار النمر] و بفارسی نروک پلنک نامند و دستور اخذ آن چنان است که چون قبل آن را احساس نمایند و در فم رحم آن چیزی مانند آب دریا بند باید که پوست رحم آن را ببرند و در جو اندازند و مدتی نکاهدارند آن آب مانند انفحه منعقد کردد و نروک حقیقی عبارت ازینست و طرقیون مصنوع آن را بانواع می سازند بعضی مانند جو و بعضی مانند کندم باریک طولانی و این صحیح نیست صحیح همان است که ذکر یافت.

افعال و خواص آن

چون دو شعیره تا یک طسوج آن را زن بخورد و یا فرزجه سازد و یا ذرور و یا تعلیق نماید هرکز آبستن نکردد و چون مرد تعلیق نماید مباشرت نکند و اکر نماید با هر زن که مقاربت نماید حامله نکردد و ذرور و تعلیق آن جهت دفع خنازیر و ریح الشوکه مجرب دانسته اند و طلای آن جهت رفع ناصور مجرب مقدار شربت آن یک طسوج و زیاده از ان موجب لاغری بافراط است و در دست داشتن آن باعث سرعت ولادت و کفته اند چون بر ناصور بندند حجم آن زیاده کردد و ناصور کمتر و کوچکتر شود و تجدید آن باعث رفع ناصور است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

نروک . [ ن َ ] (اِ) نَرَک . بیخی باشد سفید همچو لعبت بربری و پلنگ آن را بسیار دوست می دارد و به عربی دواءالنمر خوانند. گویند پلنگ را زائیدن دشوار می باشد، چون یک بار زایید میداند که اگر آن بیخ را بخورد دیگر آبستن نمی شود، آن را پیدا می کند و می خورد و دیگر آبستن نمی شود و خواص آن بسیار است . (برهان قاطع). پلنگ او را دوست دارد، گویند از بس کبر دارد از زائیدن ننگ می کند، چون یک بار زاد آن بیخ را پیدا کرده بخورد دیگر آبستن نشود. (انجمن آرا) (آنندراج ). بیخی است از بیخ های معروفه در حدود کرمان و حشیشه  آن در حدود کرمان میروید، لاسیما جائی که در آن پلنگ ماوای خود دارد و آن بیخ سفیدرنگ به شکل لعبت بربری است و از آن بزرگتر. (از فرهنگ نظام ) (از محیط اعظم ). حجرالنمر. (یادداشت مولف ). اسم فارسی بیخی است شبیه به لعبه  بربری و از آن بزرگتر و سفید و از کرمان خیزد و امین الدوله گوید که مخبر صادقی به من خبر داد که در جبال کرمان خصوصاً جایی که پلنگ بسیار می باشد دراول بهار نباتی می روید برگش شبیه به برگ خربزه و چون به قدر شبری شود شکل برگ منقلب می گردد و بنابر آن در آن وقت آن مکان را نشان می کنند و بعد از خشکی گیاه و رسیدن بیخ او به آن نشان می جویند و بیخ را اخذ می کنند و علامت خوبی او آن است که چون بر بالای دیگ جوشان بگذارند در ساعت از جوش بازایستد و چون در تنور اندازند نانها از تنور بریزد و از خواص اوست که چون پلنگ از زائیدن بسیار آزار می کشد هرگاه از آن بخورد دیگر حامله نمی گردد و هرچه را پلنگ جسته و خورده باشد باز سال دیگر از آن مکان آن بیخ می روید و یا سبزی باشد به خلاف آنچه پلنگ او را نیافته باشد، چه آن سفید است و در سرگین پلنگ هم گاهی یافت می شود و به دستور در فرج و رحم آن چون دو شعیر او را تا یک طسوج زن بخورد یا فرزجه نماید یا تعلیق کند هرگز آبستن نگردد و اگر مرد تعلیق نموده مباشرت کند به دستور مانع حمل است و در دست داشتن آن باعث سرعت ولادت است و چون بر ناصور ببندند حجم او زیاده شده ناصور کمتر می شود و تجدید او رافع ناصور بالکلیه است . (از تحفه  حکیم مومن ). || (ص ) درخت پیوندنیافته . درختی که میوه  بد دارد. (یادداشت مولف ). رجوع به نَرَک* شود.

* نرک . [ ن َ رَ ] (اِ) نَروک . مهره ای باشد کوچک و مخروطی و در آن گلها و رگها بسیار بود وبه رنگ پلنگ باشد، چه آن را در بیخ دم پلنگ یابند ونرک پلنگ گویند و به عربی حجرالنمر خوانند، هر جراحتی که ناسور شده باشد، آن را با آب بسایند و بمالند نیک گردد و هر زنی که قدری از آن بساید و بخورد هرگزآبستن نشود و هر مرد که با خود دارد هیچ زن از او بار نگیرد و امتحان آن چنان است که چون در شیر گوسفنداندازند شیر بریده شود و نزدیک تنوری که نان چسبانیده باشند بیارند تمام نانها در تنور بریزد. (برهان قاطع) (آنندراج ). رجوع به نَروک و حجرالنمر شود. || (ص ) درخت پیوندنیافته . هر درخت که میوه بد دارد. درخت بدثمر. درخت بی ثمر. درخت بی پیوند. جنس پیوندنشده  درخت یا شاخ که میوه نیارد یا بد آرد. (یادداشت مولف ): نارنج نرک . توت نرک . رجوع به نر شود.

////////////

نروک‌

مؤلف گوید صاحب منهاج و صاحب جامع صفت وی گفته‌اند و آن گیاهی است کوهی که ورق وی بورق خیارزه ماند که بیخ وی را داء النمر خوانند و گویند پلنگ را زائیدن دشوار می‌باشد چون یکبار بزاید بقدرت حق‌تعالی می‌داند که چون آن بیخ بخورد دیگر آبستن نشود آن گیاه را طلب کند و بیخ آن برکند و بخورد و دیگر آبستن نگردد بقدرت حق‌تعالی مهره در بدن وی پیدا شود در پس سر وی و گویند در بن دنب و گویند در شیردان وی بود و گویند در سرگین وی پیدا شود مؤلف گوید آنچه محقق است در بن دنب وی بود باقی خلاف است و آن را حجار النمر خوانند بپارسی نروک پلنگ گویند خاصیت آن بسیار بود هر جراحتی که ناصور شده باشد آن را بسایند و بدان جراحت طلا کنند نیکو شود و هر زنی که صلایه وی لعق کند دیگر آبستن نگردد و هر مرد که با خود دارد هیچ زن از وی بار نگیرد و امتحان وی آنست که اگر در شیر گوسفند اندازند شیر بریده شود و اگر کسی با خود دارد و در اندرون دکان خباز رود نانها در تنور افتد و نروک از یکدانه سیر کوچکتر بود و بسیار رگها داشته باشد و لولیان عملی سازند علمی را بکارد توان تراشید و نروک را نتوان تراشید و مطلقا رنگ نروک برنگ پوست پلنگ ماند سیاه و سفید

اختیارات بدیعی

/////////////

https://en.wikipedia.org/wiki/Salsola

---

*  نرگس . [ ن َ گ ِ ] (اِ) پهلوی : نرکیس  ، از یونانی : نرکیسس  ، معرب آن نرجس ، لاتینی : نرسی سوس  ، فرانسه : نرسیس  . (حاشیه  برهان قاطع چ معین ). نرجس . (بحر الجواهر) (منتهی الارب ). عبهر. (آنندراج ) (ازمنتهی الارب ) (السامی ). از اسفرم هاست . (ذخیره  خوارزمشاهی ). نام گلی است خوشبو که ته و ساقه اش مانند پیاز است و بر سر گلی می آورد زرد یا بنفش . (از فرهنگ نظام ). گیاهی است دارای پیاز و گلی خوشبوی و معطر دارد. (ناظم الاطباء). و آن چند نوع است : شهلا و مسکین و صدپر. (انجمن آرا). گلی است از تیره  نرگسیها که در وسط گلش حلقه ای زرد دیده می شود و آن را نرگس شهلا گویند و در بعضی جنس ها خود گل نیز زرد است یا گل سفید است ولی در وسط آن گلبرگ های کوچک سفید است و آن را نرگس مسکین گویند. (گیاه شناسی گل گلاب:  ص 286).  لغت نامه دهخدا.

1. Ch. 18, p. 12b.

2. بسنجید با باز نمود تئوفراستوس (Hist. plant. , vii, 13): ’’در باره نرگس باید گفت تنها ساقه گلدار از آن ‌روید و بالا ‌رود، و دردم  گل می‌كند.‘‘ دیوسكوریدس (iv, 158) و پلینی (xxi, 25) نیز این گل را بازنمائی كرده‌اند.

3. این جمله را (به‌درستی) از متن بر داشته و به همین صورت هم در Pen ts‛ao kan  mu تجدید چاپ شده؛ زیرا این تشبیهات سست‌اند.

4. Ch. 13, p. 16.

5. همزمان بیفزائیم که گویند این گونه از خارج وارد چین شده است:

Hwa mu siao či     , p. 19b, in Č‛un ts‛ao t‛an tsi, Ch. 25.

6. وی در مبحثی دیگر از كتاب خود (Ch. 14, p. 10) همین متن را در مطلع  šan nai     (Kaempferia galanga) آورده، اما در اینجا تنها می‌افزاید كه در باز نمودی که در Yu yan tsa tsu آمده گفته شده ’’كمابیش مانند šan nai‘‘ است.

* ناردین )اِ) سنبل رومی . (قانون ابوعلی سینا چ تهران ص 214) (ذخیره  خوارزمشاهی ) (بحر الجواهر) (انجمن آرا) (فرهنگ شعوری ). سنبل رومی را گویند و آن زردرنگ می باشد و اگر در سرمه داخل کنند موی مژه را برویاند. (برهان قاطع) (آنندراج ). اسارون . (فرهنگ دزی (. نردین و ناردین : سنبل رومی ، معرب نَرذُس یونانی است . (اقرب الموارد). سنبل الطیب) .ناظم الاطباء). مولف اختیارات بدیعی آرد: آن بیخی است به لون مشابه مامیران و عروق الصفر بود و به شکل اسارون ریشه ریشه داشته باشد لیکن ریشه  آن باریکتر از ریشه  اسارون بود. نیکوترین فربه تازه و خوشبوی و آنچه به سپیدی مایل بود بد باشد و طبیعت ناردین گرم بود در دوم و خشک بود در سیم . در کحلها کنند موی مژه برویاند و وی بول و حیض براند و ورم رحم را نافع بود. در طبیخ وی نشستن و یکدرم از وی فالج و لغوه را نافع باشد و اسحاق گوید مضر است به شش و مصلح وی کتیرا بود با عسل و بدل وی سنبل هندی بود. (از اختیارات بدیعی ). و نیز رجوع به تاج المصادر بیهقی شود.اسم یونانی مطلق سنبل است . (تحفه  حکیم مومن ). کلمه  یونانی است و اگر تنها گفته شود منظور سنبل هندی است . و اگر ناردین قلیطی گفته شود منظور سنبل اقلیطی یا سنبل رومی است و ناردین اوری سنبل جبلی و ناردین اعر با معنایش سنبل بری است و به سنبل جبلی و فرو  و اسارون گفته می شود زیراهمه  اینها را بری می گویند. (ابن بیطار ج 2 ص 175(. لغت نامه دهخدا.

7. Leclerc, Traité des simples , Vol. III, P. 368.

8.. به گفته هوبشمان (Armen. Gram. ,p.201)، در صورت فارسی امروزی می‌توان وجود *narkisای در زبان پهلوی را مفروض گرفت. به عقیده من،   یونانی به واسطه زبانی عامیانه در هرُم از یكی از زبانهای ایرانی گرفته شده است، و برخلاف اعتقاد نولدكه (Noeldeke Persische studien, II, p. 43) ، این ‌سیر بر‌عكس نبوده است.

1. Schlimmer, Terminologie, p. 390 نرگس در شمار گلهای معطری كه فراوان در بیشابور در استان فارس ایران می‌روید آمده است:

G. Le Strange, Description of the Province of Fars, p. 51.

حافظ و جامی در اشعار خویش این گل را بسیار ستوده‌اند.

2. T. Reil, Beiträge zur Kenntnis des Gewerbes im hellenistischen Aegypten, p. 146در مورد روغن نرگس، نک:

Deoscorides, I, 50; Leclerc, Traité des simples, VOL. II, p. 103.

3. Journal Am. Or. Soc. , Vol. XXX, 1910, p. 22.

4. بویژه، نک‌: Pelliot, Bull. de l'Ecole française, Vol. IV, p. 291.

5. Stuart, Chinese Materia Medica, p. 278.

6. I. Loew, Aram. Pflanzennamen, pp. 368-369.

7. نخستین‌بار در:Theophrastus, Hist. plant., IX , vii, 2  .

* «كتاب چهارم از وداهای چهارگانه هندوان است حاوی عباراتی در استغفار از گناه و لعن کافران. سه كتاب اول به ترتیب چنین‌اند: ریگ، یاجور و ساما. در روزگار اورنگ‌زیب مجموعه وداها را به امر یكی از برادران وی به فارسی ترجمه كرده‌اند».  لغتنامه دهخدا.

8 . نک‌، ص      کتاب پیش رو .