بحران انسانی افغانستان؛ «کودکان گرسنه‌ام را قرص خواب‌آور می‌دهم»
بی‌بی‌سی دریافته است که برخی از شهروندان افغانستان به دلیل فقر شدید دختران و اعضای بدن خود را می‌فروشند، برخی دیگر کودکان گرسنه خود را با دادن داروهای خواب‌آور آرام می‌کنند. این کشور با یک بحران انسانی عمیق و روزافزون روبرو است.
یوگیتا لمای، خبرنگار بخش جهانی بی‌بی‌سی که به ولایت غربی هرات سفر کرده با چندین خانواده مصاحبه کرده است که گفته‌اند برای خرید غذا و دارو، مجبور شده‌اند دختران خردسال خود را برای ازدواج زودهنگام بفروشند.
برخی از والدین گفته‌اند که به فرزندانشان قرص‌های مسکن می‌دهند تا جلوی گریه آنها را هنگام گرسنگی بگیرند.
عبدالوهاب، یکی از ساکنان هرات می‌گوید:«کودکان ما مدام گریه می‌کنند و نمی‌خوابند. ما غذا نداریم.»
«به این دلیل ما به داروخانه می رویم، دارو [خواب‌آور] می‌گیریم و به کودکان‌مان می‌دهیم تا احساس خواب‌آلودگی کنند.»
او درست خارج از شهر هرات، سومین شهر بزرگ این کشور، در سکونتگاهی زندگی می‌کند که با هزاران خانه کوچک گلی در طول دهه‌ها شکل گرفته و مملو از افراد آواره و آسیب‌دیده از جنگ و بلایای طبیعی است.
عبدالوهاب در میان یک گروه حدود ۱۲ نفری از مردانی است که دور خبرنگار بی‌بی‌سی جمع شده بودند.
وقتی از آنها پرسیده شد چند نفر به فرزندانشان دارو می‌دهند تا آنها را آرام کنند؟
آنها پاسخ دادند: «بسیاری از ما، همه ما.»
غلام حضرت، یکی دیگر از این مردان دست در جیب کرده و بسته‌ای از قرص‌های خواب‌آور آلپرازولام را بیرون آورد.
غلام حضرت شش فرزند دارد که کوچکترین آنها یک ساله است که می‌گوید حتا به او نیز از این دارو می‌دهد.
برخی دیگر قرص‌های اسیلاتوپرام و سرترالین را به خبرنگاران بی‌بی‌سی نشان داده‌اند و گفته‌اند که به فرزندان شان می‌دهند. این قرص‌ها معمولاً برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می‌شوند.
پزشکان می‌گویند که اگر اینگونه داروها به کودکان خردسالی که تغذیه کافی دریافت نمی‌کنند، داده شود، می‌تواند باعث آسیب کبدی و انبوهی از مشکلات دیگر مانند خستگی مزمن، اختلالات خواب و رفتار شود.
در یک داروخانه محلی، می‌توان پنج عدد از این قرص (تابلیت)ها را به قیمت ۱۰ افغانی که برابر با قیمت یک عدد نان است خریداری کرد.
اکثر خانواده‌هایی را که تیم بی‌بی‌سی ملاقات کرده روزانه چند تکه نان را بین خود تقسیم می‌کرده‌اند.
یک زن به بی‌بی‌سی گفت که صبح‌ها نان خشک می‌خوردند و شب آن را در آب فرو می‌کنند تا مرطوب شود.
سازمان ملل گفته است که آنچه در افغانستان در حال رخ دادن است یک «فاجعه بشری» است.
اکثریت مردان در محلات خارج از هرات به عنوان کارگر روزمزد کار می‌کنند. آنها سال هاست که زندگی سختی را سپری می‌کنند.
اما زمانی که طالبان در ماه آگوست سال گذشته میلادی قدرت را به دست گرفتند، کمک‌های خارجی که به افغانستان سرازیر می‌شد، متوقف و ذخایر ارزی آن در خارج مسدود شد که باعث فروپاشی اقتصادی شد.
تاکنون دولت طالبان از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است.
این عوامل باعث شده بسیاری نتوانند به سادگی دستمزدی داشته باشند.
مردان کارگر در این منطقه هرات تنها در برخی روزها در هفته می‌توانند کار پیدا کنند و دستمزد یک روز آنها ۱۰۰ افغانی (معادل اندکی بیشتر از یک دلار) است.
فروش اعضای بدن برای ادامه زندگی
یکی از افراد که تنها بیست و چند سال دارد به بی‌بی‌سی گفت که سه ماه قبل مجبور شد کلیه خود را بفروشد. او علایم عمل جراحی در بدن خود را به ما نشان داد
فقر باعث شده که خانواده‌ها برای نجات از گرسنگی به اقدامات غیرعادی دست بزنند.
یکی از افراد که تنها بیست و چند سال دارد، به بی‌بی‌سی گفت که سه ماه قبل مجبور شد کلیه خود را بفروشد. او علایم عمل جراحی در بدن خود را به ما نشان داد. بی‌بی‌سی به خاطر محافظت از او نمی‌تواند هویتش را افشا کند.
او گفت: «هیچ راهی وجود نداشت. شنیده بودم که می‌شود یک کلیه را در یک بیمارستان فروخت. به آنجا رفتم و به آنها گفتم که می‌خواهم این کار را بکنم. چند هفته بعد با من تماس تلفنی گرفتند و از من خواست که به بیمارستان بیایم. آنها چند آزمایش انجام دادند، سپس چیزی به من تزریق کردند که باعث بیهوشی من شد. ترسیده بودم اما چاره‌ای نداشتم.»
او می‌گوید در بدل یک کلیه به او ۲۷۰ هزار افغانی (معادل ۳۱۰۰ دلار) پرداختند که بیشتر آن صرف بازپرداخت پولی شد که برای خرید غذا برای خانواده خود قرض گرفته بود.
او می‌گوید: «اگر یک شب بخوریم، شب دیگر نمی‌خوریم. بعد از فروش کلیه‌ام احساس می‌کنم نیم آدم هستم. احساس ناامیدی می‌کنم. اگر زندگی به همین منوال ادامه یابد، احساس می‌کنم ممکن است بمیرم.»
فروش اعضای بدن در برابر پول در افغانستان بی‌سابقه نیست. حتی قبل از تسلط طالبان نیز این اتفاق می‌افتاد. اما اکنون، حتی پس از گرفتن چنین تصمیم دردناکی، مردم در‌می‌یابند که هنوز نمی‌توانند زندگی خود را به خوبی پیش ببرند.
در خانه‌ای سرد و بدون وسایل بی‌بی‌سی با مادر جوانی صحبت کرد که می‌گوید هفت ماه پیش کلیه خود را فروخته است اما همچنان باید بدهی خود را که برای خرید یک گله گوسفند قرض گرفته بودند، بازپرداخت کنند.
این خانواده این گوسفندان و وسایل خانه خود را هم چند سال پیش در نتیجه سرازیر شدن سیل از دست دادند.
فروش دختران خردسال برای ازدواج
خبرنگاران بی‌بی‌سی همچنین از چندین نفر شنیدند که دختران خود را می‌فروشند.
نظام‌الدین، یکی از آنها به بی‌بی‌سی گفت: «من دختر پنج ساله ام را در بدل ۱۰۰ هزار افغانی فروختم.»
این یعنی نیمی از قیمتی که در برابر فروش یک کلیه معمولاً بدست می‌آورند.
نظام‌الدین سپس لبش را با دندان فشرد و چشمانش پرآب شد.
عبدالغفار، یکی از بزرگان محله به ما گفت: «ما می‌دانیم که این خلاف قوانین اسلامی است و جان فرزندانمان را به خطر می‌اندازیم، اما راه دیگری نداریم.»
در یکی از خانه‌ها، خبرنگار بی‌بی‌سی با نازیه چهار ساله، کودکی شاد که در حین بازی با برادر ۱۸ ماهه‌اش، شمس‌الله بازی می‌کرد، آشنا شد.
حضرت‌الله، پدرش گفت: «ما پولی برای خرید غذا نداریم، بنابراین در مسجد محل اعلام کردم که می‌خواهم دخترم را بفروشم.»
اطلاع یافتیم که نازیه برای ازدواج با پسری از یک خانواده در ولایت جنوبی قندهار فروخته شده است و زمانی که به ۱۴ سالگی رسید، خانه والدین خود را ترک خواهد کرد. حضرت‌الله اما تاکنون دو وجه از پول را دریافت کرده است.
حضرت‌الله، پیراهن شمس‌الله را بالا کشید تا شکم پف کرده‌اش را به ما نشان دهد و گفت: «بیشتر آن را برای خرید غذا و مقداری برای داروی پسر کوچکترم استفاده کردم. او را نگاه کنید، او سوءتغذیه دارد.»
نازیه هنوز با خانواده خود زندگی می‌کند ولی برای ازدواج در زمانی که ۱۴ ساله شد فروخته شده است
افزایش سوءتغذیه
افزایش سرسام آور آمار سوء تغذیه گواه تاثیری است که گرسنگی در حال حاضر بر کودکان زیر پنج سال در افغانستان گذاشته است.
سازمان ملل می‌گوید بیش از شش میلیون افغان در یک قدمی قحطی قرار دارند و وضعیت در این کشور فاجعه بار است.
سازمان پزشکان بدون مرز می‌گوید در سال جاری شاهد افزایش حدود ۴۷ درصدی مراجعان به مراکز درمانی سوء تغذیه نسبت به سال گذشته بوده است.
مراکز درمان این نهاد در هرات، یگان مرکز مجهز درمان سوء تغذیه در این ولایت است که بیماران از ولایت‌های همسایه مثل غور و بادغیس هم به آنجا مراجعه می‌کنند. در این ولایت‌ها سطح سوء تغذیه در سال جاری ۵۵ درصد افزایش یافته است.
یکی از کودکان دچار سوءتغذیه، امید است. او در ۱۴ ماهگی فقط ۴ کیلوگرم وزن دارد. پزشکان به ما گفتند که یک نوزاد طبیعی در آن سن باید حداقل ۶.۶ کیلوگرم وزن داشته باشد.
از حمیدالله متوکل، سخنگوی والی طالبان در هرات پرسیدیم که آنها برای مقابله با گرسنگی چه می‌کنند؟
او گفت: «این وضعیت در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی بر افغانستان و مسدود شدن دارایی‌های افغانستان به میان آمده است. دولت ما در تلاش است تا افراد نیازمند را شناسایی کند. بسیاری در مورد شرایط خود دروغ می‌گویند زیرا فکر می کنند می توانند کمک دریافت کنند.»
علیرغم این که به او گفتیم ما شواهد قاطعانه‌ای از وضعیت بد مردم را دیده‌ایم، اما او بر این موضع خود تاکید داشت.
او همچنین گفت که طالبان در تلاش ایجاد شغل از جمله از طریق «گشایش معادن سنگ آهن و پروژه خط لوله گاز» هستند.
اما چنین کاری بعید است که به این زودی اتفاق بیفتد.
مردم به ما گفتند که احساس می‌کنند از طرف دولت طالبان و جامعه بین‌المللی احساس به حال خود رها شده‌اند.
اقتصاد افغانستان از زمانی که طالبان در ماه آگوست سال گذشته میلادی به قدرت رسیدند، سقوط کرده است.
گرسنگی از مشکلات جدی امروز افغانستان است و به دور از توجه جهان، ابعاد بحران در افغانستان ممکن است هرگز آشکار نشود.
*
در تهیه این گزارش، ایموجن اندرسون و ملک مدثر سهم داشته‌اند
