۱۴۰۳ فروردین ۳, جمعه


الواح هخامنشی درباره دستمزد زنان و مردان چه نوشته است؟

در گِل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید آمده است که زنان نه تنها دستمزدی کمتر از مردان نداشته‌اند که برای هر زن که فرزندی به دنیا می آورد مواجب ویژه‌ای درنظر گرفته می‌شد.

به گزارش ایسنا، عبدالمجید ارفعی ـ‌ پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی و از آخرین مترجمان بازمانده خط میخی ایلامی در ایران ـ‌ که روی گل‌نبشته‌های بارو و خزانه تخت جمشید مطالعه و پژوهش دارد، می‌گوید:‌ در گِل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید، اگر داریوش و خاندان پادشاه و سران حکومت در ایالت پارس را درنظر نگیریم، شاید کمتر از انگشتان یک دست باشد که مردی بیشتر از زنی که عنوان رییس دارد و یا حتی بدون عنوان است، ‌دستمزد بیشتر گرفته باشد.

او همچنین می‌گوید:‌ در نزدیک به پنج هزار گل‌نبشته‌ای که خوانده شده هیچ مردی نداریم که دستمزدی بیشتر از زن گرفته باشد، البته به حدود هفت هشت زن اشاره شده که دو برابر یک مرد دستمزد گرفته‌اند و در بعضی گل‌نبشته‌ها اسامی برخی از آن‌ها نوشته شده است، مثل چهار زن رییس که از بهبان به نورآباد در سفر بودند. آن‌ها رؤسای گروه‌های کارگری هستند.

این متخصص زبان‌های باستانی همچنین درباره مواجب ویژه مادران که در گل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید به آن‌ها اشاره شده است، ‌ توضیح می دهد:‌ گل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید به بیش از ۳۰ موضوع تقسیم‌بندی شده است، که یکی از این موارد به مادرانی اختصاص دارد که به تازگی فرزندی به دنیا آورده‌اند. در ۹۰ مورد به پرداخت دستمزد ویژه به این زنان اشاره شده که شامل حدود ۶۹۹ پسر و ۶۲۰ دختر است.

او اضافه می‌کند: ‌این مواجب ویژه معمولا آرد گندم و غلات یا ... بوده که مقدار آن نیز مشخص بوده است. دو پیمانه گندم به مادرانی که فرزند پسر به دنیا آورده بود و یک پیمانه گندم به مادرانی که دختر به دنیا آورده بودند، ‌ داده می‌شد. این مواجب سوای دستمزد ماهانه این مادران بود که همه آن‌ها یا کارگر بودند، یا در خزانه کار می‌کردند یا در تهیه غذا دست داشتند.

ارفعی می‌گوید: به نظر می‌آید این مواجب تشویقی برای زنان فرزندآور بود. در این الواح از ۳۴ زن نام برده شده که مشخص است کدام یک پسر و کدام یک دختر زائیده است. یکی از این زنان در متن دیگری از تخت جمشید، رییس گروهی است که بهره‌ای از یک گوسفند نیز برده بود.

این پژوهشگر زبان‌های باستانی با استناد به روایتی که از جایگاه زنان از زمان آشور تا ایلام و آنچه در مستندات هخامنشیان موجود است، بیان می‌کند: مستندات نشان می‌دهد زنِ متعالی که در آثار فردوسی و نظامی به آن اشاره شده، از هزاران سال پیش در ایران پی افکنده شده است.

همچنین در گزارش های دیگری که از اطلاعات خوانده شده گل نبشته های باروی تخت جمشید وجود دارد، نام تعدادی از بانوان برجسته در دوران داریوش اول مانند ایرتَشدونَه، اودوسَه، و ایردَبَمَه و دربارهای جداگانه متعلق به آن‌ها  در این الواح منعکس شده است. بر اساس اطلاعات استخراج شده از این متون، مقادیر فراوانی از غلات و حیوانات اهلی و سایر مایحتاج به دربار و تمامی املاک و خدم و حشم زیر مجموعۀ این بانوان قدرتمند اختصاص داده می‌شد.

یکی دیگر از اطلاعات ارزشمند ثبت شده در بایگانی باروی تخت‌جمشید، اطلاعات مرتبط با بانوان فعال در برنامه‌های ساخت و ساز در مناطق زیر مجموعۀ ادارۀ تخت جمشید است. بر اساس اطلاعات استخراج شده از متون بایگانی تخت جمشید، می‌دانیم که بین کارگران مرد، زن، پسر و دختر تمایز وجود داشته است. جایگاه زنان در این میان دارای اهمیت بسیاری است.

بر طبق این اسناد، زنان از این ظرفیت و توانایی برخوردار بودند که  رهبر یک گروه کاری باشند یا در گروه‌های کاری مرکب از زنان و مردان، زنان می‌توانستند سهمیه‌ای بیش از مردان دریافت کنند. این نکتۀ جالب توجه در الواح احتمالاً از این مسأله حکایت دارد که برخی از وظایف افراد فعال در برنامه‌های عمرانی در مناطق زیرمجموعۀ ادارۀ تخت جمشید حیطه تخصصی زنان بوده است. در واقع زنان در برخی از امور تخصصی می‌توانستند استقلال عمل داشته باشند و حتی به جایگاه مشخصی دست یابند.

گل‌نبشته‌های باروی تخت‌ جمشید در کاوش‌های سال‌های ۱۳۱۳-۱۳۱۲ خورشیدی در دو اتاق در استحکامات شمال شرقی تخت جمشید یافت شدند. این سنگ‌نبشته‌ها سندهای امور مالی ایالت فارس در سال‌های سیزدهم (۵۰۹ پ. م.) تا بیست و هشتم (۴۹۴ پ. م.) پادشاهی داریوش بزرگ را شامل می‌شود و آگاهی بسیاری از آنچه در زمان داریوش بزرگ در ایالت فارس (محدوده‌ای که کم و بیش مانند فارس در زمان ساسانیان را در بر می‌گرفته) می‌گذشته، به ما می‌دهند، از جمله جابه‌جایی کالا، دریافت، ذخیره‌سازی برای مصرف انسان و دام و نیز برای کاشت، پرداخت دستمزد به کارگزاران دولتی، از شاه گرفته تا خدمتکاران کارگران و نیز چهارپایان مستقر در محل یا در حال سفر، پرداخت هزینه‌های سفر و نیز نامه و گزارش‌های سالانه عملکرد یک مکان به صورت "روزانه" و "سالانه". »

عبدالمجید ارفعی که نخستین ترجمه فارسی فرمان کوروش بزرگ (منشور کورش) را از روی مولاژی از اصل منشور، همراه با نسخه‌برداری جدید انجام داده است، درباره خوانش الواح هخامنشی روایت کرده که   «در سال ۱۹۶۷ به عنوان دانشجو زیر نظر استادم "ریچارد هَلِک " کار خوانش، مطالعه و بررسی از جنبه‌های گوناگون مانند حقوق کارگرها، راه‌ها و نام‌های الواح را آغاز کردم و حدود هشت سال زیر دست استادم کارآموزی کردم تا توانستم دکترای خود را در این زمینه بگیرم. زمانی که به ایران آمدم نیز با تعداد زیادی کتیبه‌ی نخوانده روبه رو شدم که کار مطالعه‌ی آن‌ها نیز آغاز شد.»

انتهای پیام

  •  شنبه/ ۹ مهر ۱۴۰۱ / ۱۱:۲۹
  •  دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  •  کد خبر: 1401070903703
  •  خبرنگار : 71021

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

ارسال شده توسط در