کارت بانکی «میر» روسیه چیست و چرا ایران به دنبال استفاده از آن است؟
منبع تصویر، Reuters
سیستم پرداخت میر سال ۲۰۱۴ در روسیه راه‌اندازی شد
یک مقام وزارت امور خارجه ایران از همکاری و توافق اولیه با روسیه برای «ایجاد یک سیستم پرداخت بین بانکی» به جای سامانه بین‌المللی سوئیفت خبر داده که دو کشور به دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از آن را ندارند.
مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه ایران به خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه گفت که دو کشور برای آن که مبادلاتشان را «دلارزدایی» کنند باید سیستمی مانند سوئیفت داشته باشند.
آقای صفری از توافق برای استفاده از کارت بانکی «میر» روسیه در ایران هم خبر داده و گفته که این سیستم «به زودی در ایران راه اندازی خواهد شد».
شهروندان و شرکت‌های ایرانی به دلیل تحریم‌های آمریکا از دسترسی به سیستم بین‌المللی بانکی و کارت‌های اعتباری مانند ویزا و مسترکارت محروم هستند.
در سفر اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به تهران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از سیاست استفاده از پول ملی دو کشور با جای دلار حمایت کرد و گفت «دلار را باید به تدریج از مسیر معاملات جهانی خارج کرد و این کار به صورت تدریجی، ممکن است.»
مقام‌های ایران سال‌هاست که از جایگزینی دلار صحبت می‌کنند اما قطع دسترسی به سیستم‌های جهانی به دلیل تحریم‌های آمریکا تبادل تجاری با ایران را به شدت مختل کرده است.
با تحریم‌های شدید غرب علیه روسیه بعد از حمله به اوکراین، هر دو کشور زیر تحریم، خواهان افزایش همکاری‌های اقتصادی و تجاری برای مقابله با این تحریم‌ها شده‌اند.
کارت بانکی میر چیست؟
منبع تصویر، Getty Images
بعد از حمله اخیر روسیه به اوکراین فعالیت کارت‌های ویزا و مستر در روسیه متوقف شد
استفاده از کارت بانکی میر-که در زبان روسی هم به معنای «صلح» و هم «جهان» است- در سال ۲۰۱۴ و با «ایجاد سیستم پرداخت کارت ملی» در روسیه آغاز شد.
این سیستم بعد از ضمیمه شدن شبه جزیره کریمه اوکراین به خاک روسیه و با پیش‌بینی احتمال قطع سیستم کارت‌های بین‌المللی ایجاد شد.
خبرگزاری رویترز می‌گوید کره جنوبی و کوبا پذیرش کارت بانکی «میر» را در سیستم داخلی خود را آغاز کرده‌اند و امارات متحده عربی هم قصد دارد دست به اقدام مشابهی بزند.
این کارت در مقاصد توریستی پررفت‌وآمدی مانند ترکیه، ویتنام و همین‌طور جمهوری‌های شوروی سابق هم استفاده می‌شود.
بعد از حمله اخیر روسیه به اوکراین، فعالیت شرکت‌های ویزا و مسترکارت در روسیه متوقف شد و «میر» به سیستم پرداخت اصلی در داخل روسیه تبدیل شد.
پیش از آن بر اساس آمار رسمی، در تابستان سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۰ درصد از شهروندان روسیه دست کم یک کارت بانکی میر داشتند و تا پایان سه‌ماهه سوم آن سال حدود ۲۵ درصد از پرداخت‌ها با این سیستم انجام شده است.
دو ماه پیش معاون نخست وزیر روسیه گفته بود که تهران و مسکو در حال گفت‌وگو برای اتصال سیستم‌های پرداخت بانکی خود هستند.
الکساندر نواک در آن زمان گفت که دو کشور تلاش می‌کنند سیستم پرداخت شهاب در ایران و میر در روسیه را متصل کنند.
جایگزین روسی سوئیفت؟
پیش از آن هم گزارش شده بود که دو کشور در حال بررسی جایگزین کردن سیستم بین‌المللی بین بانکی «سوئیفت» با یک سامانه روسی به نام «سیستم انتقال پیام‌های مالی» هستند.
مهدی صفری، معاون وزیر خارجه ایران گفته است که برای جایگزین کردن سوئیفت «طرف‌های ایرانی و روسی هر کدام یک نسخه از چنین سیستمی را پیشنهاد کرده‌اند و اکنون دو کشور به یک توافق خوب رسیدند».
سوئیفت سیستم پیام‌رسان بین بانکی است امکان انتقال آسان و سریع پول را به بیرون مرز کشورها و در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند.
این سیستم را بانک‌های آمریکایی و اروپایی در سال ۱۹۷۳ ایجاد کردند؛ با این هدف که مانع انحصار یک موسسه خاص روی نقل و انتقالات مالی شوند.
دفتر مرکزی سوئیفت در بلژیک و با نظارت مشترک بانک ملی این کشور و بانک‌های مرکزی کشورهایی مانند بریتانیا و آمریکا فعالیت می‌کند.
دسترسی بانک‌های ایرانی به این سیستم در سال ۲۰۱۲ و هم‌زمان با تحریم‌های وضع‌شده علیه برنامه هسته‌ای ایران قطع شد اما بعد از اجرای توافق برجام این این دسترسی در سال ۲۰۱۶ دوباره برقرار شد.
اما با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌های ایران بار دیگر این سیستم فعالیت خود در ایران را متوقف کرد.
