دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در تهران: ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار دارایی ایران مسدود شده است
منبع تصویر، Getty Images
این نخستین بار است که از سال ۲۰۰۵ تاکنون، ایران با درخواست یکی از گزارشگران ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل برای دیدار از کشور موافقت می‌کند
آلنا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در پایان ماموریتش در تهران، تحریم‌های آمریکا را نقض قوانین بین‌المللی توصیف کرد و گفت که به دلیل همین تحریم‌ها، بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران مسدود شده است.
خانم دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل "در زمینه آثار منفی اقدامات یک‌جانبه قهری" است و اگرچه از سوی "شورای حقوق بشر سازمان ملل" به ایران سفر کرده، اما در کنفرانس خبری خود در روز چهارشنبه، هیچ اشاره‌ای به اعتراض‌های اخیر و گزارش‌ها درباره سرکوب خشونت‌بار معترضان نکرد.
سازمان‌ها و فعالان حقوق بشر، پیش از سفر خانم دوهان به ایران، از یک‌جانبه بودن گزارش او و احتمال "استفاده ابزاری" حکومت ایران از این گزارش ابراز نگرانی کرده بودند.
او در کنفرانس خبری که در تهران برگزار کرد، تنها درباره ابعاد تحریم‌هایی که ایران با آن روبه‌روست و آثار این تحریم‌ها بر وضعیت حقوق بشر در ایران صحبت کرد.
آلنا دوهان چه گفت؟
خانم دوهان تاکید کرد که در حال حاضر ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل تحریم نیست و از آمریکا خواست که به تحریم‌های یک‌جانبه‌اش پایان دهد و از باقی کشورهای دنیا نیز درخواست کرد که این تحریم‌ها را اجرا نکنند.
او گفت که آمریکا در حال حاضر بیش از ۷۰۰ و کانادا بیش از ۲۰۰ شخصیت حقیقی و حقوقی را تحریم کرده‌اند.
به گفته او تمامی بانک‌های ایرانی از سوی آمریکا تحریم هستند و امکان انتقال پول از ایران به سیستم بانکی بین‌المللی وجود ندارد.
پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
پادکست
پایان پادکست
گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت در نتیجه این وضعیت، قیمت اقلام وارداتی افزایش و کیفیت آنها کاهش یافته است.
او گفت که تحریم‌ها بر روی واردات دارو و غذا نیز اثر گذاشته است.
خانم دوهان در بخش دیگری از سخنانش به دشواری‌های ایجاد شده برای گرفتن وام و کمک‌های بین‌المللی برای ایران اشاره کرد که بخشی از آن مربوط به حضور پناهجویان افغان در کشور است.
او هشدار داد که هم‌اکنون حدود نیم میلیون کودک افغان در ایران زندگی می‌کنند، اما "حتی آژانس‌های سازمان ملل نمی‌توانند تعهداتشان را برای کمک به ایران انجام بدهند."
دسترسی به منابع آموزشی در سطح بین‌المللی، کاهش درآمد دولت ایران که به افزایش فقر منجر شده است، عدم دسترسی ایران به وام‌های بین‌المللی برای توسعه فناوری مناسب برای محیط زیست و عدم دسترسی ایران به فناوری‌های نوین مرتبط با سلامت، از جمله آثاری بودند که به گفته خانم دوهان، کشور ایران به دلیل تحریم‌ها با آن روبه‌روست.
گزارشگر ویژه سازمان ملل همچنین، تنبیه شرکت‌هایی را که با ایران معامله می‌کنند، از جمله اقدامات "غیرقانونی" آمریکا توصیف کرد.
خانم دوهان از ایران نیز خواست تا "حق دسترسی آزاد به اطلاعات" را فراموش نکند و بر سطح همکاری‌هایش با سازمان‌های بین‌المللی بیافزاید.
گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت که سفرش در روز چهارشنبه به پایان می‌رسد و او گزارش نهایی این سفر را در ماه سپتامبر به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه خواهد کرد.
منبع تصویر، Getty Images
۴۷ کشور هر سه سال یکبار برای عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب می‌شوند
دلیل اعتراض‌ها به سفر خانم دوهان چه بود؟
حکومت ایران در حالی با سفر آلنا دوهان موافقت کرد که ۲۶ سال است درخواست‌های "گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران" را برای سفری مشابه رد کرده است.
آخرین باری که گزارشگران ویژه حقوق بشر پیش از خانم دوهان موفق شدند به ایران سفر کنند، سال ۲۰۰۵ بود که گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان و گزارشگر ویژه مسکن به تهران سفر کردند.
جمهوری اسلامی در ایران متهم است که علاوه بر سرکوب خشن مخالفان، اعدام‌های پر‌شمار و سانسور گسترده رسانه‌ها، از اقداماتی متعارف مانند پذیرش کنوانسیون‌های بین‌المللی مبارزه با تامین مالی تروریسم خودداری کرده و این مساله به یکی از عوامل مهم دشواری هرگونه مبادلات تجاری با ایران تبدیل شده است.
علاوه بر این، مخالفان می‌گویند که به دلیل ساختار معیوب اقتصاد ایران، فساد گسترده و عدم استقلال قوه قضائیه، وضعیت اقتصاد و معیشت و همچنین سطح بهداشت و آموزش در سال‌های تحریم آمریکا (از ۲۰۱۸ تاکنون) تفاوت معناداری با سال‌هایی که ایران تحریم نبود (۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸) ندارد.
در آستانه سفر آلنا دوهان نیز ۱۱ سازمان حقوق بشر در بیانیه‌ای هشدار دادند که حکومت ایران از این سفر "استفاده ابزاری" خواهد کرد.
در بیانیه این سازمان‌ها یادآوری شده بود که جمهوری اسلامی در ۱۷ سال گذشته، ۱۴ بار درخواست گزارشگران حقوق بشر سازمان ملل را برای ورود به کشور رد کرده است.
سازمان‌های "آرتیکل ۱۹" و "مرکز اسناد حقوق بشر ایران" از جمله امضاکنندگان این بیانیه بودند.
آلنا دوهان کیست؟
منبع تصویر، Getty Images
آلنا دوهان از اساتید دانشگاه دولتی بلاروس و رئیس مرکز "مطالعات صلح" در این دانشگاه است
آلنا دوهان از گزارشگرانی است که کارشان بر روی موضوعی خاص متمرکز است: آثار منفی اقدامات قهری یک‌جانبه. این یکی از جدیدترین حوزه‌هایی است که در سال ۲۰۱۴ به مجموعه مسایلی که گزارشگر ویژه دارند اضافه شد. علت این تصمیم شورای حقوق بشر نیز این بود که بارها به آثار مسایلی مانند تحریم بر حقوق بشر تاکید کرده بود، اما موفق نشده بود که روش قدرت‌های بزرگ را تغییر دهد.
قطعنامه‌ای که در اکتبر سال ۲۰۱۴ و در بیست و هفتمین نشست شورای حقوق بشر باعث شد تا گزارشگری در خصوص حقوق بشر و اقدامات قهری یک‌جانبه تعیین شود، قطعنامه‌ای بود که ایران آن را مطرح کرد. در نهایت ۳۱ کشور به آن رای مثبت، ۱۴ کشور منفی و دو کشور هم رای ممتنع دادند.
خانم دوهان از سال ۲۰۲۰ به این سمت برگزیده شد. او از استادان حقوق بین‌الملل دانشگاه دولتی بلاروس است؛ کشوری که خود سال‌هاست با تحریم‌های بسیاری روبه‌روست. آلنا دوهان همچنین در دانشگاه دولتی بلاروس، رئیس مرکزی است به نام "مطالعات صلح."
با وجود عنوان کلی سمت آلینا دوهان، او به طور کلی در این دو سال بر روی آثار منفی تحریم‌های غرب - به ویژه آمریکا - متمرکز بوده. او همچنین به رغم اینکه رویکرد حکومت بلاروس - همانند حکومتهایی مانند ایران یا کره شمالی - به گزارشگران ویژه حقوق بشر چندان مثبت نیست، نه تنها اجازه فعالیت دارد بلکه هر‌از‌گاهی با رسانه‌های کشورش مصاحبه می‌کند و به کارش در دانشگاه دولتی بلاروس هم ادامه می‌دهد.
مهم‌ترین حوزه فعالیت او در این مدت آثار تحریم‌های غرب بر روی همه‌گیری کرونا بوده و به طور مشخص، کشورهای روسیه، بلاروس، ایران، کوبا، ونزوئلا، سوریه و نامیبیا، از جمله کشورهایی بوده‌اند که برای او گزارش‌هایی درباره اثرات منفی تحریم‌ها ارسال کرده‌اند.
او همچنین در این مدت به ترتیب از قطر، ونزوئلا و زیمبابوه دیدار کرده و درباره آثار منفی تحریم‌ها بر روی این کشورها به شورای حقوق بشر سازمان ملل گزارش داده است. مشخصا، سفر او به ونزوئلا نیز همانند سفرش به ایران، با انتقاد فعالان معتبر حقوق بشر روبه‌رو شد.
بیشتر بخوانید:
