گل همیشه‌بهار

Calendula officinalis

 

ترکیبات شیمیایی

 

در گیاه همیشه‌بهار وجود سالیسیلیک اسید، (34/ 0 میلی‌گرم در هر کیلوگرم گل و گیاه تازه) یک ماده تلخ به نام کالاندولین 364]، اسانس، چند ساپونین و کاروتن 365] مشخص شده است [رید و روا].

در گزارش دیگری آمده است که شکوفه‌های تازه کاملا بازشده آن در حدود

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 300

004/ 0 درصد اسانس روغنی فرّار دارد که شامل مواد آزولنوژنیک سسکی‌ترپن 366] می‌باشد.

در گلهای آن یک ماده عامل بی‌شکل تلخ به نام کالاندولین، یک ماده بی‌طعم شبیه باسورین 367]، و کمی اسانس وجود دارد و به علاوه دارای اولئانولیک اسید، یک ماده صمغی، یک استرول، کلسترول 368]، اسیدهای لوریک اسید[369]، پالمیتیک اسید، استئاریک اسید، پنتادسی‌لیک اسید، میریستیک اسید[370]، مواد فارادیول 371] و آرنیدیول 372] می‌باشد و ریشه آن دارای اینولین می‌باشد. ماده فعال گیاه همیشه‌بهار ماده ساپونین است. [استوارت .

 

خواص- کاربرد

 

همیشه‌بهار از داروهای بسیار مؤثر در موارد خونروی شدید از بواسیر [استوارت و برای جلوگیری از خونریزی از لثه می‌باشد [روا].

همیشه‌بهار قابض است و برای تنک کردن آن عروق و مآلا بند آوردن خون بسیار مؤثر است. اگر 6- 4 گرم از شیره گیاه تازه در 500 گرم کره مخلوط شود، پمادی حاصل می‌شود که برای التیام زخمهای بد و خراش پوست و زخمهای واریسی مفید است. گل همیشه‌بهار معرّق، تصفیه‌کننده خون و قاعده‌آور است و در مورد اشخاصی که مبتلا به ضعف اعصاب و کم‌خونی هستند، اثر قاعده‌آور این گیاه قطعی است و اگر یک هفته قبل از شروع عادت ماهیانه خورده شود عادت ماهیانه به موقع و به‌طور طبیعی انجام می‌گیرد و برای تسکین درد و سایر ناراحتی‌ها در عادت ماهیانه نیز مؤثر است.

خوردن دم‌کرده گل همیشه‌بهار برای رفع اختلالات کبدی و زردی مفید است و اثر قطعی روی کبد و ترشحات صفرا دارد و به علاوه محرک و ضدعفونی‌کننده

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 301

گل همیشه‌بهار پرپر

D

- دانه‌C - میوه‌B - یک گل از گلهای اطراف طبق‌A - یک گل از گلهای وسط

Calendula officinalis

می‌باشد و برای رفع جوشهای غرور صورت و سایر دانه‌های جلدی و اکزما مفید است. خاصیت قابل توجه آن این است که گل همیشه‌بهار یک داروی مؤثر برای جلوگیری از تجزیه شدن خون سرطانی شناخته شده و در مورد مبتلایان به سرطان که عضو مریض قابل عمل جراحی نباشد، خوردن آن آثار مفیدی ظاهر می‌سازد.

تنطور گل همیشه‌بهار را برای التیام زخمها مانند مرهم روی زخم می‌گذارند، مانع التهاب و چرکین شدن آن می‌شود. خوردن شیره تازه برگ گیاه به مقدار 2- 1 قاشق متوسط مخلوط با یک شربت برای رفع قی و التیام زخمهای داخلی مفید است. برگ گیاه را در سرکه خیسانده روی زگیل و میخچه می‌گذارند برای رفع آن بسیار مؤثر است.

در مورد شکلهای دارویی و کاربرد آن چنین گفته‌اند که خوردن پخته یا سوپ گل

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 302

همیشه‌بهار دارویی معمول است به‌طوری که امریکایی‌ها این گیاه راPot herb می‌گویند. از گلهای اطراف طبق گیاه در سوپ، آبگوشت و کیک می‌ریزند طعم و رنگ مطبوعی به آن می‌دهد و به علاوه برای دادن رنگ زرد به کره و پنیر نیز از این گلها استفاده می‌شود.

برای تهیه دم‌کرده آن 5 گرم گل همیشه‌بهار خشک برای یک پیمانه (220 گرم) آب جوش کافی است که دم شود و به عنوان معرّق خورده شود. و مصرف 2- 1 گرم گلهای خشک آن برای هر پیمانه (220 گرم) آب جوش به عنوان ملین و تصفیه خون و دم‌کرده 20 گرم گل خشک در 1000 گرم آب جوش که در مدت 24 ساعت بتدریج خورده شود، مدّر می‌باشد.

برای آماده کردن تنطور آن، یک واحد گل خشک را در 5 واحد الکل خیس می‌کنند و 20- 10 قطره آن را مصرف می‌کنند.

در فرانسه مرسوم است برای کاهش تب و عرق کردن و به عنوان آرام‌بخش و مدّر از دم‌کرده 5 گل به شرح زیر استفاده می‌شود: 5 گرم گل همیشه‌بهار، 10 گرم لاواند حقیقی، 5 گرم گل گاوزبان، 5 گرم رتم یاGenet و 5 گرم گل بنفشه وحشی را خوب خرد کرده و مخلوط نموده و یک قاشق سوپ‌خوری از مخلوط را در یک لیوان کوچک یا یک فنجان آب جوش مدت 10 دقیقه دم می‌کنند و 4- 3 فنجان آن را در دفعات مختلف می‌خورند.

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 303