روان دکتر آدمیت شاد
روز دهم فروردین سال روز <پا از دایره هستی بیرون نهادن > دکتر فریدون آدمیت است ، دوست فاضلی این کمترین را بر آن داشت تا سخنی در باره این مرد بزرگ گفته آید .
یادم آمد چند ماهی پس از در گذشت این پژو هشگر بزرگ به اتفاق دکتر نصرالله صالحی و مرتضی رسولی پور برنامه ای در رادیو گفتگو داشتیم ؛ پس در پی آن یاد داشت ها بر آمدم و این یاد داشت کوتاهه ای از آن برنامه است .
اول مدارک رسمی "نامه ها و مکاتبات اهل دولت ، مقالات اندیشمندان و صاحب نظران اجتماعی؛مجمع روز نامه های آن دوره"
دوم آثار مولفان ایرانی و فرنگی یعنی کتاب های تاریخ ،خاطرات ،سفرنامه ها مقاله های تاریخی در حد ارزش تاریخی شان
سوم آثار مولفان همزمان
چهارم نقد این آثار
هدف آدمیت از نگارش آثار خود ؛تالیف مفصل افکار اجتماعی و سیاسی جدید ایران تا تکوین جنبش مشروطیت بود و از این رو می نویسد:
تحقیق من در تاریخ افکاراجتماعی و سیاسی قرن گذشته که در چند کتاب انتشار یافته و با ایدئولوژی نهضت مشروطیت تمام می شود.
بر روی هم آثار او چند جهت مشخص دارد:
1.بررسی اندیشه های متفکران اجتماعی بطور اخص< در این مقوله به بررسی اندیشه های طالبوف و آخوندزاده ومیرزاآقاخان کرمانی میپردازد. وکندوکاو دراندیشه این سه تن در حقیقت خود بررسی چهره ایران معاصر و شرخ چگونگی تقابل مدنیت جدید با سنت قدیم و مختصر قضیه ایران و ایرانی است در حال گذدر به دوره تجدد>
2.شناخت شیوه تفکر کلی روشن اندیشان و نو آوران افکار < در این مقوله آدمیت از فرد به جامعه باز می گردد و بیان می کند که اندیشه های افرادزاده محیط آنان نیز هست و کوشش می کندتا جنبه های مشترک عقاید متفکران و نویسندگان اجتماعی رابدست دهد>
3. تحول فکر سیاسی درون نظام درون کهن <در بیان این مقولهآدمیت به سیر تحول فکر سیاسی در ایران در درون نظام حاکم می پردازد> واین جاست که دو اثربرجسته او به امیر کبیر و سپهسالار اختصاص می یابد
4. ریشه های فکری حرکت مشروطه خواهی < آدمیت برای بیان این مقوله :معتقد است فلسفه سیاسی مشروطگی را تحصیل کرده،تعارض عقل اجتماعی جدید را با بنیادهای سیاسی کهن در جامعه رو به تحول باز می نماید
آدمیت نهضت مشروطیت را از نوع جنبش های آزادیخواهی طبفه متوسط شهر نشین می آورد و می کوید در این جنبش :روشنفکران اصلاح طلب و انقلاتی ،بازرگانان ترقی خواه وروحانیان روشن بین سه عنصر اصلی سازنده آن به حسات می آیند.
آثار دکتر آدمیت بر روی یک خط فکری واحد سیر می کند ، هر نوشته سابق به منزله پیش درآمد نوشته لاحق است. مثلا امیر کبیرو ایران تمهیدی برای تحقیق در ایدئولوژی نهضت مشروطیت، از این رو مجموع نوشته های او حکم یک اثر واحد را دارند.
نوشته حاضر از آن سال است
