راستیآزمایی؛ آیا اسرائیل ۱۰ هزار نفر از نیروهای حماس را کشته است؟
- مرلین توماس و جِیک هورتون
- بیبیسی وریفای
در حالیکه تعداد تلفات فلسطینیها در غزه بیش از ۳۰ هزار نفر گزارش شده، اسرائیل با نگرانی فزاینده در مورد شمار غیرنظامیان کشته شده و فشار برای تحقق وعده نابودی حماس پس از حمله ۷ اکتبر (۱۵ مهر) مواجه است.
در اینجا بخش بیبیسی وریفای (راستیآزمایی) آمار ادعا شده در مورد تلفات افراد مسلح حماس را بررسی میکند.
ارتش اسرائیل می گوید بیش از ۱۰ هزار تن از افراد مسلح حماس در حملات هوایی و عملیات زمینی ارتش این کشور کشته شدهاند. این حملات در واکنش به حمله حماس انجام شده که حدود ۱۲۰۰ کشته برجای گذاشت.
ارتش اسرائیل همواره از روشهای عملیاتی خود دفاع و تاکید کرده است که در هدف قرار دادن نفرات مسلح و زیرساختها دقت به خرج میدهد و تلاش میکنند تا تلفات غیرنظامیان را به حداقل برسانند.
حماس هیچ آماری از تلفات نظامی خود نداده است.
خبرگزاری رویترز گزارش داد که یک مقام رسمی اعتراف کرده است که حداقل شش هزار جنگجو کشته شدهاند، اما حماس در مصاحبه با بیبیسی این رقم را تکذیب کرد.
تعداد کشته شدگان به گفته وزارت بهداشت حماس در غزه که سازمان بهداشت جهانی آن را قابل اعتماد میداند، بین نظامیانن حماس و غیرنظامیان تفکیک نمیگذارد و براساس این آمار از زمان شروع جنگ، حداقل ۷۰ درصد از کشته شدگان زن و کودک بودهاند.
بخش راستیآزمایی بیبیسی بارها از ارتش اسرائیل خواسته است تا روش شمارش تلفات حماس را توضیح دهد اما پاسخی دریافت نکرده است.
ما آمار مربوط به تلفات حماس را در بولتنهای نظامی ارتش اسرائیل و شبکههای اجتماعی آن بررسی کردهایم.
در ۱۹ فوریه سال ۲۰۲۴ (۳۰ بهمن ۱۴۰۲)، تایمز اسرائیل گزارش داد که ارتش اسرائیل گفته است ۱۲ هزار عضو مسلح حماس کشته شدهاند. ما این رقم را به ارتش اسرائیل دادیم که در دو پاسخ جداگانه به ما گفتند که این رقم "تقریبا ۱۰ هزار" و "بیش از ۱۰ هزار" است.
در اواسط ژانویه، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت که اسرائیل دو سوم گردانهای رزمی حماس را در غزه «نابود کرده است» اما آماری از تلفات حماس نداد. قبل از جنگ اسرائیل تخمین زده بود که حماس حدود ۳۰ هزار عضو مسلح در غزه دارد.
در ماه دسامبر، ارتش اسرائیل گفت که با توجه به چالشهای میدانی، این آمار که در برابر هر عضو مسلح حماس دو غیرنظامی کشته میشوند «بسیار مثبت» ارزیابی شده است.
اما در ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان)، کمی بیش از یک ماه پس از جنگ، کانال تلگرام ارتش اسرائیل به کشته شدن «۱۰۰۰ تروریست» اشاره کرد.
در آن زمان، وزارت بهداشت حماس ۱۱ هزار و ۳۲۰ نفر کشته شده را گزارش کرده بود.
بیبیسی وریفای همچنین تمام ۲۸۰ ویدیو را که ارتش اسرائیل از ۷ اکتبر تا ۲۷ فوریه (۱۵ مهر تا ۸ اسفند) به اشتراک گذاشته بررسی کرد اما دید که تعداد بسیار کمی از آنها حاوی شواهد بصری از کشته شدن تعداد زیادی از افراد حماس بوده است.
از این میان فقط یک ویدیو - که در ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر) به اشتراک گذاشته شد - به نظر میرسد اجساد نفرات حماس را نشان میدهد. تعداد کمی ویدیوی دیگر هم نشان میدهد که به سوی نفرات حماس شلیک میشود.
ما همچنین تلاش کردیم تا تعداد کشتهشدگان حماس را در کانال اصلی ارتش اسرائیل در تلگرام بشماریم. ما ۱۶۰ پست را پیدا کردیم که ادعا میکرد تعدادی از جنگجویان را کشته است که در مجموع فقط ۷۱۴ نفر کشته شدند.
اما ۲۴۷ مرجع نیز وجود داشت که از عباراتی مانند «چندین»، «دهها» یا «صدها» کشتهها استفاده میکرد که یک آمار کلی معنیدار نبود.
شمارش تلفات نفرات نظامی در هر منطقه جنگی با مشکلاتی مواجه است. در غزه، بسیاری از نفرات حماس لباس غیرنظامی میپوشند و عمدتا در زیرزمین تونلها فعالیت میکنند. در عین حال، بیشتر کشتهها در اثر حملات هوایی است.
به گفته ریچل تیلور، مدیر اجرایی سازمان «هر کشتهای مهم است»، مستفر در بریتانیا، که هدف آن ثبت قربانیان درگیریهای خشونتآمیز است، این وضعیت «نشاندهنده نرخ بسیار بالاتر تلفات غیرنظامیان است».
نزدیک به نیمی از جمعیت غزه زیر ۱۸ سال هستند و حدود ۴۳ درصد از تلفات جنگ نیز کودکان هستند. خانم تیلور گفت این واقعیت که میزان تلفات با جمعیت عمومی متناسب است «نشان دهنده کشتار بیرویه» است.
او گفت: در مقابل، در سال ۲۰۱۴ درصد نسبتا بالایی از مردان در «سنین نظامی» در میان کشتهشدگان وجود داشتند، اما امروزه این نسبت کمتر مشهود است.
دادههای وزارت بهداشت حماس در غزه نشان میدهد که از زمان آغاز درگیریها روزانه بیش از ۲۰۰ نفر کشته شدهاند.
به نظر میرسد سرعت تلفات در مقایسه با مراحل اولیه درگیری بین اکتبر تا دسامبر کاهش یافته است. اما کارشناسان به بیبیسی گفتند که مقیاس واقعی کشتهشدگان در حمله اسرائیل احتمالا بهطور قابلتوجهی بالاتر است زیرا بسیاری از بیمارستانها، که معمولا شمار تلفات را ثبت میکند فعال نیستند.
این ارقام همچنین فقط شامل تلفات حملات نظامی میشود و مرگ در اثر گرسنگی و بیماری که ناشی از کاهش حضور سازمانهای کمک رسانی بین المللی است هم وجود دارد.
بتسلم، یک سازمان حقوق بشری مستقر در بیتالمقدس گفته که جنگ کنونی بسیار مرگبارتر از درگیریهای قبلی بین اسرائیل و حماس است.
درور سادوت، سخنگوی این سازمان گفته است: «اینها آماری است که هرگز در جنگها و حملات قبلی در غزه یا مناطق دیگر ندیده بودیم.»
او گفته است که تعداد کشتهشدگان رویکردی را نشان میدهد که سخنگوی ارتش اسرائیل در روزهای اولیه جنگ بیان کرده بود. او گفته بود که «در حالیکه میکوشیم دقت در هدفگیری را با دامنه خسارت متعادل کنیم، در حال حاضر تمرکز ما روی اهدافی است که بیشترین خسارت را وارد کند.»