طرح آتش‌بس آمریکا برای غزه چیست؟
وزیر خارجه ایالات متحده، آنتونی بلینکن، گفته است که ممکن است در روزهای آینده آتش‌بس در جنگ میان اسرائیل و حماس در غزه برقرار شود. این احتمال پس از آن مطرح شده است که اسرائیل در تاریخ ۱۹ اوت طرح‌های پیشنهادی او برای صلح را پذیرفت.
این توافق شامل پایان دادن به درگیری‌ها در غزه و بازگرداندن گروگان‌هایی است که حماس و متحدانش در حمله به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ به اسارت گرفتند.
آمریکا روی پیشنهادهای مختلف و مرتبطی کار کرده است تا بر مشکلاتی که مانع از توافق اسراییل و حماس می شوند، غلبه کند.
نکات اصلی طرح صلح ایالات متحده چیست؟
آقای بلینکن برای این طرح صلح به اسرائیل سفر کرده و کوشیده توافق صلحی را به پیش ببرد که بر اساس طرحی است که رئیس‌جمهور ایالات متحده، جو بایدن، در ماه مه امسال ارائه کرده بود.
این طرح برای توافق در سه مرحله انجام خواهد شد.
مرحله اول شامل برقراری یک «آتش‌بس کامل و جامع» به مدت شش هفته، عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از تمامی مناطق مسکونی غزه، و تبادل برخی از گروگان‌ها از جمله زنان، سالمندان و بیماران و مجروحان خواهد بود. این گروگان‌ها در ازای زندانیان فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل به سر می‌برند، تبادل خواهند شد.
مرحله دوم شامل آزادسازی تمامی گروگان‌های زنده دیگر و «پایان دائمی درگیری‌ها» است.
اسرائیل می‌گوید که بیش از ۱۰۰ گروگان هنوز در اسارت هستند و معتقد است که ۷۱ نفر از آنها زنده‌اند. چهار گروگان دیگر پیش از ۷ اکتبر در غزه بودند و از میان آنها گویا دو نفر جان خود را از دست داده‌اند.
در نوامبر ۲۰۲۳، توافقی به امضاء رسید که بر اساس آن، حماس در جریان یک آتش‌بس یک هفته‌ای، ۱۰۵ گروگان را آزاد کرد و در مقابل، حدود ۲۴۰ زندانی فلسطینی از زندان‌های اسرائیل آزاد شدند.
مرحله سوم توافق صلح شامل آغاز یک برنامه بزرگ بازسازی در غزه و بازگرداندن اجساد گروگان‌هایی خواهد بود که جان خود را از دست داده‌اند.
در بیانیه‌ای از سوی دولت اسرائیل در تاریخ ۱۹ اوت آمده است: «نخست‌وزیر بر پایبندی اسرائیل به پیشنهاد فعلی آمریکا برای آزادی گروگان‌های ما تأکید کرد. پیشنهاد فعلی آمریکا نیازهای امنیتی اسرائیل را مدنظر قرار می‌دهد که او به شدت بر آنها تأکید دارد.»
مسائل حساس و اختلاف‌برانگیز در این طرح پیشنهادی صلح چیست؟
به نظر می‌رسد که هنوز اختلافات عمده‌ای بین اسرائیل و حماس وجود دارد.
یکی از مسائل، حضور نظامی مداوم اسرائیل در غزه است.
اسرائیل می‌گوید که می‌خواهد نیروهایش در غزه باقی بمانند تا از تجدید قوا و وارد کردن سلاح‌های بیشتر توسط حماس جلوگیری کنند.
اما حماس مخالف ادامه حضور نیروهای اسرائیلی در غزه پس از آتش‌بس است.
حماس همچنین با اسرائیل در مورد تعداد و هویت زندانیان فلسطینی که باید در ازای گروگان‌های اسرائیلی به غزه بازگردانده شوند، اختلاف دارد.
احتمال دستیابی به توافق صلح چقدر است؟
آقای بلینکن گفته است که باید هرچه زودتر آتش‌بس برقرار شود.
او در تاریخ ۱۹ اوت، در اسرائیل گفت: «این لحظه‌ای مهم و تعیین‌کننده است، شاید بهترین و آخرین فرصت برای بازگرداندن گروگان‌ها به خانه، ایجاد آتش‌بس و هدایت همه به سوی مسیری بهتر برای دستیابی به صلح و امنیت پایدار باشد.»
او پس از رسیدن به یک توافق کلی با دولت اسرائیل، به قاهره سفر کرد تا با میانجی‌گران مصری و قطری گفتگو کند. هر دو کشور دارای راه‌های ارتباطی با حماس هستند.
اما حماس اعلام کرده است که نماینده‌ای به آنجا نخواهد فرستاد.
باسم نعیم، یک عضو دفتر سیاسی سازمان مستقر در قطر، گفت: «ما در تاریخ ۲ ژوئیه از طریق میانجی‌گران به توافق رسیدیم ... بنابراین نیازی به دور جدیدی از مذاکرات یا بررسی درخواست‌های جدید بنیامین نتانیاهو نمی‌بینیم.»
او گفت که حماس «هنوز علاقه‌مند» به یک توافق صلح است اما افزود: «ما حداکثر انعطاف‌پذیری و مثبت‌نگری را نشان داده‌ایم، و طرف مقابل این را به عنوان ضعفی تلقی کرده و با نیروی بیشتری پاسخ داده است - [نتانیاهو] علاقه‌ای به دستیابی به آتش‌بس ندارد، فقط به تشدید تنش‌ها در منطقه و خدمت به منافع سیاسی شخصی خود علاقه‌مند است.»
دولت اسرائیل در پاسخ گفته است که حماس «کاملاً سرسخت» است و تأکید کرده که «باید به این گروه فشار وارد شود».
ارتش اسرائیل در پاسخ به حمله‌ای به جنوب این کشور در تاریخ ۷ اکتبر، که منجر به کشته شدن حدود ۱۲۰۰ نفر و گروگان‌گیری ۲۵۱ نفر شد، عملیات در غزه برای نابودی حماس را آغاز کرد.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت غزه که حماس آن را مدیریت می‌کند، از آن زمان تاکنون بیش از ۴۰۱۳۰ نفر در این منطقه کشته شده‌اند.
درگیری‌ها همچنان ادامه دارد. اسرائیل اعلام کرده است که در چند روز گذشته چندین مقر حماس و شبکه‌ای از تونل‌ها که در آنها راکت‌ها و موشک‌ها پیدا شده بودند را تخریب کرده و «ده‌ها تروریست را از بین برده است».
رسانه‌های فلسطینی گزارش دادند که روز دوشنبه شش نفر در حمله هوایی اسرائیل به خان یونس در جنوب غزه و چهار نفر دیگر نیز در حمله به یک خودرو در شهر غزه در شمال این منطقه کشته شدند.
در حالی که آقای بلینکن می‌گوید که فکر می‌کند توافق صلح به زودی قابل دستیابی است، هیچ‌یک از منابع اسرائیلی یا حماس که با بی‌بی‌سی صحبت کردند، به این اندازه امیدوار نبودند.
