سفر سولیوان به پکن؛ چین و شی جین‌پینگ هنوز برای بایدن اولویت دارند
لورا بیکر، خبرنگار بی‌بی‌سی از پکن
تام بِیتمن، خبرنگار بی‌بی‌سی از واشنگتن
جیک سالیوان اولین بار است که در مقام مشاور امنیت ملی آمریکا به چین سفر کرده است تا با وزیر امور خارجه چین، وانگ یی دیدار و گفتگو کند. این دیدار در حالی انجام می‌شود که دو کشور در تلاشند روابط خود را بهبود ببخشند.
آقای سالیوان و آقای وانگ در طی ۱۶ ماه گذشته چهار بار در وین، مالتا، واشنگتن و بانکوک دیدار کرده‌اند. آخرین دیدار آنها در ژانویه و پس از نشست مهمی بین شی جین‌پینگ و جو بایدن انجام شد که هدف آن بازسازی روابط سرد بین دو کشور بود.
دیدارهای این هفته که برای روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه برنامه‌ریزی شده، نشان‌دهنده اهمیت چین برای دولت بایدن، حتی در ماه‌های پایانی دوره ریاست‌جمهوری او است.
End of مطالب پیشنهادی
آیا نشست دیگری در پیش است؟
کاخ سفید سعی دارد سفر آقای سالیوان را به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ارتباط ندهد، اما نمی‌توان زمان‌بندی این سفر را نادیده گرفت.
اگر آقای سالیوان بتواند زمینه‌سازی برای یک نشست نهایی بین بایدن و شی را فراهم کند، این سفر می‌تواند نقطه پایانی بر مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین رابطه خارجی دوران ریاست‌جمهوری بایدن باشد.
دیدگاه پکن: «برهه حیاتی»
دیپلمات‌های آمریکا و چین همیشه اذعان دارند که گفتگوهای بین واشنگتن و پکن هیچگاه آسان نیست. مسائل زیادی برای گفتگو وجود دارند.
با توجه به تحولات غیرمنتظره در انتخابات آمریکا و کنار رفتن بایدن به نفع کامالا هریس، چین به دقت نظاره‌گر است تا ببیند ریاست‌جمهوری بعدی چه رویکردی خواهد داشت.
دونالد ترامپ صراحتاً اعلام کرده است که تعرفه‌ها بر کالاهای چینی را افزایش خواهد داد و به این ترتیب ممکن است جنگ تجاری که او در سال ۲۰۱۹ آغاز کرد، شدت یابد.
دولت بایدن نیز علی‌رغم تلاش برای دیپلماسی، تعرفه‌های دوران ترامپ را لغو نکرده و حتی بر آنها افزوده است؛ به‌طور مثال در ماه مه تعرفه‌های سنگینی بر خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی و فولاد ساخت چین اعمال کرد.
آقای بایدن در آسیا نیز ائتلاف‌هایش را برای مقابله با نفوذ فزاینده چین تقویت کرده و حضور نظامی آمریکا در منطقه را افزایش داده است؛ که این خود باعث نگرانی پکن شده است.
تا کنون، کارزار انتخاباتی هریس اطلاعات زیادی درباره چگونگی مدیریت روابط با چین ارائه نکرده است.
کاخ سفید نیز تأکید کرده که سفر آقای سالیوان به منظور ادامه سیاست‌های دولت بایدن است و به‌معنای تعیین خط مشی رئیس‌جمهور بعدی نخواهد بود.
اما چین قطعاً به آینده هم فکر می‌کند.
پکن از این فرصت استفاده خواهد کرد تا اولویت‌های خود را برای آقای سالیوان روشن کند و امیدوار است که همه طرف‌ها در آمریکا به این پیام توجه کنند. وزارت امور خارجه چین این دیدار را به عنوان یک «برهه حیاتی» بین دو اقتصاد بزرگ جهان توصیف کرده است.
برای چین، مسئله تایوان همواره خط قرمز بوده است. چین ادعا می‌کند که این جزیره خودمختار بخشی از خاک چین است و بارها اعلام کرده که هیچ نشانه‌ای از حمایت واشنگتن از استقلال تایوان را تحمل نخواهد کرد.
دیدارهای دیپلماتیک در سطوح بالا، مانند دیدار جنجالی نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۲۰۲۲، یا به رسمیت شناختن انتخابات تایوان یا رهبران منتخب آن، همگی در این دسته قرار می‌گیرند.
رسانه‌های دولتی چین اعلام کرده‌اند که پکن قصد دارد بر ابراز نگرانی‌های جدی، بیان مواضع خود و طرح خواسته‌های اساسی درباره مسائلی مانند «مسئله تایوان» تمرکز کند.
چین همچنین مواضع قاطعی در زمینه تجارت برای آقای سالیوان دارد. پکن تعرفه‌های اعمال‌شده توسط آمریکا بر کالاهای چینی را «غیرمنطقی» می‌داند و از واشنگتن درخواست کرده که «مسائل اقتصادی و تجاری را سیاسی و امنیتی نکند» و «گام‌های بیشتری برای تسهیل تبادلات مردمی بین دو کشور بردارد.»
دیدگاه واشنگتن: یواشکی و بی سر و صدا به جای لاف زدن
بایدن زمانی که به قدرت رسید خواستار برقراری روابط متعادل با چین پس از دوران بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی ترامپ بود.
دولت او سعی کرده رقابت با پکن را مسئولانه مدیریت کند و قدرت و توان رقابت آمریکا را با استفاده از احتیاط و نه شجاعت به نمایش بگذارد.
اما این راهبرد در پی تحولات و بحران‌های اخیر دچار مشکل شده است.
سال گذشته، که یک جنگنده آمریکایی بالون جاسوسی چینی را در حریم هوایی ایالات متحده سرنگون کرد، روابط مستقیم دو طرف دچار بحران شد.
جنگ‌های اوکراین و خاورمیانه لحن دو طرف را تندتر است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در آوریل به پکن سفر کرد و هشدار داد که واشنگتن در صورت ادامه تأمین ریرپردازنده‌ها و قطعات ماشین‌آلات برای روسیه، به‌منظور تولید تسلیحات جنگی در اوکراین، واکنش نشان خواهد داد.
او همتایان چینی خود را به «دامن زدن به بزرگ‌ترین تهدید» برای امنیت اروپا از زمان جنگ سرد متهم کرد.
هشدار او با اعمال مجموعه‌ای از تحریم‌ها علیه شرکت‌های چینی به‌دلیل حمایت ادعایی آنها از ارتش روسیه به واقعیت پیوست.
این موضوع مسئله‌ای حساس است که چین به طور مداوم سعی در نادیده گرفتن آن دارد، اما واشنگتن بر آن تأکید دارد و انتظار می‌رود آقای سالیوان بار دیگر آن را مطرح کند.
افزایش نفوذ چین در آسیا نیز موجب شده است که ایالات متحده نسبت به تأثیر این روابط در مناطق دیگر محتاط باشد - به‌ویژه با ایران، که با مسکو هم‌پیمان است و تسلیحاتی را در اختیار دشمنان اسرائیل قرار می‌دهد.
و در آخر، مواد شیمیایی «پیش‌ساز» تولید شده در چین برای ساخت اپیوئیدهای مصنوعی مانند فنتانیل تأثیر بسیار منفی در ایالات متحده داشته است. مصرف بیش از حد این مواد باعث مرگ تعداد زیادی از آمریکایی‌ها شده و بحران ناشی از آن، بعضی از شهرها را سر تا پا به تباهی کشانده است.
هدف: «روابط باثبات»
نشست سال گذشته بین بایدن و شی در سانفرانسیسکو قرار بود پیشرفتی در این مسائل ایجاد کند.
از آن زمان، با وجود افزایش تعرفه‌ها و لحن تند بین دو کشور، واشنگتن و پکن به اختلافات خود اذعان کرده‌اند و گزارش‌ها نشان می‌دهد که دو طرف بر سر محدود کردن تولید فنتانیل به توافق رسیده‌اند که نشانه‌ای مثبت به شمار می‌رود.
زمانی که بی‌بی‌سی در آوریل در سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، به شانگهای و پکن همراه او بود، جنبه‌های عمومی برخی از دیدارهای او با مقامات ارشد چینی به‌وضوح بیانگر تقابل شدیدی بود.
این نمایش قدرت دیپلماتیک برای مخاطبان داخلی هر دو طرف طراحی شده بود و احتمالاً بخشی از سفر آقای سالیوان نیز خواهد بود، زیرا او در تلاش است تا دیپلماسی بایدن را در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری‌اش تقویت کند.
این ملاقات‌ها هدف اساسی دیگری نیز دارند - فراهم کردن زمان ملاقات مستقیم بین دو اقتصاد رقیب و وابسته که در تلاش‌اند تا بی‌اعتمادی متقابل را کاهش داده و نیت‌های واقعی یکدیگر را بررسی کنند.
به نظر می‌رسد دیدارهای پیشین جیک سالیوان به شکلی غیرعلنی و آرام زمینه آنچه را که دو طرف «روابط باثبات» می‌خوانند، فراهم کرده است.
در سخنرانی اخیری در شورای روابط خارجی واشنگتن، آقای سالیوان گفت که او و آقای وانگ به «به تدریج به نقطه‌ای رسیده‌اند که به جای حرف زدن، واقعاً وارد گفت‌وگوهای راهبردی شده‌اند».
او این گفتگوها را «مستقیم» توصیف کرد، از جمله گفتگو درباره جنگ در اوکراین.
«هر دوی ما احساس کردیم که در مورد همه مسائل توافق نداریم یا نظرات‌مان یکی نیست، اما کارهای زیادی برای انجام دادن باقی مانده است.»
