حیران نام منطقه ای است ییلاقی در شهرستان آستارا واقع در استان گیلان.[۲] این منطقه ییلاقی در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر آستارا قرار دارد. حیران از سه روستای حیران سفلی، حیران وسطی و حیران علیا تشکیل شده است.[۳] منطقه حیران از توابع شهرستان مرزی بندر آستارا در منتهی‌الیه غرب استان گیلان با ۲۲۰۰ هکتار مساحت است که از این میزان ۱۲۰۰ هکتار به مستثنیات اشخاص و ۱۰۰۰ هکتار به منابع ملی تعلق دارد.[۴] مردم این دهستان به زبان تالشی شمالی تکلم دارند[۵][۶][۷][نیازمند بازبینی منبع][نیازمند منبع بهتر]
حیران عربی شده واژه تالشی «هیران» است. هیران در زبان تالشی به معنای مکان ابر و مه می‌باشد. «هیر» یا «هر» در زبان تالشی به معنی ابر و مه است و «ان» پسوند مکان است. یکی از ویژگی‌های گردنه حیران نیز مه آلودگی هوا در بیشتر اوقات سال است.[۸][۹][۱۰][۱۱]
به دلیل ییلاقی بودن منطقه، ساخت بناهای ویلایی در سال‌های اخیر چشمگیر بوده است. به‌طوری که در طول فصول گرم سال جمعیت این روستا به بیش از ۲۰۰۰ نفر می‌رسد اما جمعیت ثابت آن در حدود ۳۰۰ نفر می‌باشد؛ که به شغل کشاورزی مشغول بوده و در طول سال مخصوصاً بهار و تابستان، رستوران‌ها و مغازه‌هایی را در کنار جاده برای کسب و کار باز می‌کنند.[۱۲] منطقه حیران از یک سو مشرف به کوه‌هایی است که پوشیده از جنگل‌های انبوه است و از سوی دیگر مشرف به دره‌ای نه چندان عمیق است که از میان آن رود آستارا، آقچای عبور می‌کند که این رود مرز ایران و کشور آذربایجان را تعیین می‌کند.[۱۳] این روستا به دلیل زیبایی طبیعی آن، به عنوان یکی از منطقه‌های نمونه گردشگری در ایران به‌شمار می‌رود و با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب در سالیان اخیر، مورد توجه گردشگران قرار گرفته و ساخت و ساز بناهای تفریحی و گردشگری در آن افزایش یافته است.[۱۴]
گردنه حیران از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این روستا است که در مسیر راه ارتباطی آستارا - نمین قرار گرفته است. این گردنه که به همراه روستای ونه‌بین، حاجی امیر بالا و حاجی امیر پایین از مناطق حفاظتی سیاسی و جغرافیایی استان گیلان می‌باشد،[۱۵] از یک طرف مشرف به کوه‌هایی است که پوشیده از جنگل‌های انبوه است و از سویی مشرف به دره‌ای نه چندان عمیق که از میان آن آستارا رود عبور می‌کند. این رود تعیین‌کننده مرز استان گیلان ایران و جمهوری آذربایجان است.[۱۶]
این گردنه در بیشتر زمانها در زیر پوششی از مه قرار دارد و از نظر طبیعی دره‌ها و کوهپایه‌های آن، پوشیده از گل‌ها و گیاهان جنگلی و مرتعی هستند.[۱۷] با این وجود این گردنه چندان مرتفع نیست و ارتفاع بلندترین نقطهٔ آن از سطح آبهای آزاد تنها حدود ۱۵۰۰ متر است؛ در واقع علت اصلی مه تقریباً دائمی گردنهٔ حیران رطوبت دریای خزر است، نه ارتفاع زیاد این گردنه.[۱۸][۱۹]
این گردنه یکی از حادثه خیزترین جاده‌های کشور است.[۲۰]
وضعیت امکانات و تسهیلات تفریحی و گردشگری این منطقه که دارای مناظر بکر طبیعی می‌باشد. اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان امکانات تفریحی و گردشگری را ایجاد کرده و در سال ۱۳۹۰ با راه‌اندازی تله کابین حیران، سورتمه، زیپ لاین و پیست کارتینگ، موجب توسعه و افزایش بیش از بیش صنعت گردشگری در استان گیلان و شهرستان مرزی نمین شده است، را می‌توان نام برد.[۲۱][۲۲]
این منطقه محل کشت محصولات کشاورزی نظیر فندق[۲۳] و ذرت می‌باشد.
برای نخستین بار جشنواره گیاهان دارویی (گل گاوزبان و …) در دهکده گردشگری حیران آستارا با حضور استاندار گیلان برگزار شد.[۲۴][۲۵]
صفر نعیمی نماینده دوره نهم حوزه انتخابیه آستارا در مجلس در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما[۲۶] با انتقاد از نماینده اردبیل کمال‌الدین پیرموذن و دولت احمدی‌نژاد را متهم به زمین‌خواری[۲۷] در منطقه حیران کرد[۲۸] که با واکنش پیرموذن روبرو گردید.[۲۹] و منجر به ایجاد درگیری لفظی بین نماینده آستارا و اردبیل در مجلس گردید،[۳۰] بگونه‌ای که معاون اول رئیس‌جمهوری اسحاق جهانگیری و دادستان کل کشور رئیسی برای بررسی وارد این پرونده شدند.[۳۱][۳۲][۳۳] رئیسی مدعی برخورد قاطع با متخلفان شده است.[۳۴] فردای آن روز ماجرای زمین‌خواری تیتر اول روزنامه‌های جمهوری اسلامی، آرمان، شهروند و شرق شد.[۳۵] بلافاصله نجفی استاندار گیلان، خبر از تخریب سازه‌های غیرمجاز در گردنه حیران[۳۶] و تشکیل کمیته ویژه برای مقابله با زمین خواری در این منطقه خبر داد.[۳۷] تعیین مرز عرصه‌های منابع طبیعی حیران با هدف جلوگیری از تجاوز افراد سودجو به اراضی ملی حیران صورت پذیرفت.[۳۸]
- ↑ «پیش‌شماره شهرستانهای کشور». وبگاه شرکت مخابرات استان تهران. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «آیا حیران (گیلان) در استان گیلان می‌تواند نقش جاده چالوس در مازندران را ایفا کند؟». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۹ جولای ۲۰۱۶.
- ↑ «زمین‌خواری‌های میلیاردی در «گردنه حیران» / تشکیل پرونده در ستاد مبارزه با مفاسد». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «دهکده گردشگری حیران آستارا توسعه می‌یابد». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «ایرانگردی». irangardi.app. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۳.
- ↑ «همه آنچه که باید درباره روستای حیران بدانید». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۳.
- ↑ «Instagram». www.instagram.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۱۳.
- ↑ «ریشه‌شناسی نام تعدادی از روستاهای آستارا». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰.
- ↑ https://www.tabnak.ir/fa/tags/74177/1/حیران
- ↑ https://lordarma.com/حیران-از-غلط-نامیدن-هیران/
- ↑ https://www.isna.ir/news/1402050804649/از-ریشه-باستانی-حیران-و-عنبران-محله-تا-اثر-جغرافیا-بر-نام-لله-کام
- ↑ دهستان حیران[پیوند مرده]
- ↑ «گردنه حیران، تیشینه».
- ↑ «آستارا؛ شکوه طبیعت ایران». روزنامه جمهوری اسلامی. ۲۲ مرداد ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ «آستارا، شهر بامهای سفالی». روزنامه ابتکار. ۹ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ http://www.getamap.net/maps/iran/iran_(general)/_astarachay_reka/. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۸. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «آستارا؛ شکوه طبیعت ایران». روزنامه جمهوری اسلامی. ۲۲ مرداد ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۴ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ https://www.mizanonline.ir/fa/news/104693/طبیعت-چشم‌نواز-پاییز-در-گردنه-حیران-تصاویر
- ↑ https://raftinghome.com/tag/مه-دائمی-گردنه-حیران-از-رطوبت-دریای-خزر/
- ↑ www.yjc.ir https://www.yjc.ir/fa/news/6584956/با-حادثه-خیز-ترین-و-مرگبارترین-جاده-های-کشور-آشنا-شوید-تصاویر. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۳۰. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «وبگاه شهرستان آستارا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۲.
- ↑ http://gilan.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=82916 (ایسنا)
- ↑ «آغاز برداشت محصول فندق از باغ‌های آستارا». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- ↑ http://gilan.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=83074 (Iranian Students News Agency)
- ↑ http://www3.rasht.irna.ir/fa/News/81636192/ بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine (Islamic Republic News Agency)
- ↑ «افشاگری زنده نعیمی در گفتگوی ویژه خبری». جهان‌نیوز. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «(تصاویر) زمین‌خواری در گردنه حیران». فرارو. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «یک زمین خواری بزرگ در گردنه حیران: پای یک نماینده و وزرای دولت احمدی‌نژاد در میان است». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «درگیری لفظی دونماینده دربارهٔ زمین‌خواری در گردنه حیران/ پیرموذن: من پول ندارم که حسابدار داشته باشم!». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «درگیری دو نماینده در صحن علنی مجلس/عکس». نامه‌نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «جهانگیری پیگیر زمین خواری بزرگ در گردنه حیران است». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «زمین‌خواری میلیاردی در گردنه حیران/ دادستان کل‌کشور: دستور برخورد دادم/ نماینده آستارا: با اعمال نفوذ تغییر کاربری دادند». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «افشای مسائل جدید از زمین خواری در گردنه حیران/ لزوم بازنگری در میزان مجازات زمین‌خواران». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «ماجرای زمین خواری در گردنه حیران». وبگاه شبکه خبر سیما. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «زمین خواری گردنه حیران تیتر یک روزنامه‌ها شد+ تصاویر». پایگاه خبری تحلیلی زیست‌بوم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «صدور حکم تخریب سازه‌های غیرمجاز در گردنه حیران». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «ویلاسازی غیرمجاز در حیران». خبرگزاری تابناک. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۵.
- ↑ «تعیین مرز عرصه‌های منابع طبیعی در منطقه حیران آستارا». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵.
