احمد آرام (زاده ۷ فروردین ۱۲۸۱ تهران – ۱۴ فروردین ۱۳۷۷ ایالات متحده آمریکا)، مترجم و نویسندهٔ معاصر بود.[۱] وی در تدوین دائرةالمعارف فارسی مشارکت داشت و برای ترجمهٔ کتاب الحیات (با عنوان ترجمهٔ الحیاة)، برگزیدهٔ اولین دوره کتاب سال ایران شد.[۲]
زندگی‌نامه
احمد آرام در ۷ فروردین ۱۲۸۳ (۱۸ ذیحجهٔ ۱۳۱۹) برابر با ٢٧ مارس ۱۹۰۴ در محلهٔ چاله‌میدان تهران متولد شد. پس از پایان تحصیلات متوسطه از دارالفنون، در سال ۱۳۰۴ به تدریس فیزیک و شیمی پرداخت. او متوجه شد که درس‌های تجربی به صورت نظری و بدون فعالیت آزمایشگاهی تدریس می‌شود. او به ابتکار جدیدی دست زد و کتابی با عنوان هدیه سال نو «مجموعه تجربیات فیزیکی و شیمیایی» منتشر کرد. «هدیه سال نو» نخستین کتاب آموزشی در کارهای آزمایشگاهی شامل آزمایش‌های فیزیک و شیمی است که آرام آن را در بهمن سال ۱۳۰۴ تألیف کرده‌است. احمد آرام سپس به رشته حقوق روی آورد ولی پس از چندی آن را رها کرد و به پزشکی تمایل یافت، ولی این یک نیز چندان پایبندش نکرد و سال آخر پزشکی، آن را نیز رها کرد و به فعالیت‌های فرهنگی و ترجمه روی آورد. وی به همراه دکتر نصیری از بنیانگذاران تألیف کتاب‌های درسی در ایران است و مدتی به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش در دهه ۲۰ خورشیدی فعالیت داشته‌است.
احمد آرام یکی از نخستین مؤلفان کتاب‌های درسی و آموزشی بود که هم به تنهایی و هم با کمک دیگران کتاب‌های فیزیک و شیمی دبیرستان را تألیف کرد. علاقه‌ای که به امیرکبیر داشت نام مجموعه‌ای از کتاب‌های خود را به نام «مجموعهٔ امیر» نام‌گذاری کرد. احمد آرام تا حدود سال ۱۳۳۰ نزدیک به چهل جلد کتاب درسی و آموزشی نوشت.
احمد آرام یکی از پرکارترین مترجمین معاصر است که بیش از یک‌صد و چهل اثر از زبان‌های انگلیسی فرانسه و عربی ترجمه کرده‌است. وی در ترجمه کتاب‌ها، دقت می‌کرد تا معادل‌های فارسی مناسب برای واژه‌های خارجی بیابد و از اصطلاحات و واژه‌های فرنگی استفاده نکند. خود وی در اینباره می‌گوید:
«من در زمینه طب کتابی ترجمه کرده‌ام که حدود ۱۲۰۰ صفحه دارد. در این کتاب سعی کرده‌ام حتی یک کلمه فرنگی نیاورم. البته کار بسیار مشکلی است، ولی من این کار را انجام دادم.»
مرگ
احمد آرام روز ۱۴ فروردین ۱۳۷۷ برابر با ۱ آوریل ۱۹۹۸ در ایالات متحده آمریکا درگذشت[۳] و طی مراسمی در روز ۲۲ فروردین و پس از انتقال به تهران تدفین شد. وی در سال ۱۳۸۲ به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار برگزیده شد.
آثار
وی بیش از ۲۰۰ اثر از زبان‌های انگلیسی، فرانسه و عربی ترجمه کرده‌است[۴]. برخی از آثار ترجمهٔ او از این جمله‌اند:
- اثبات وجود خدا (نوشته جان کلوور مونسما)
- سه حکیم مسلمان (نوشته حسین نصر)
- علم و تمدن در اسلام (نوشته حسین نصر)
- پیدایش و مرگ خورشید
- تکامل فیزیک (تألیف آلبرت اینشتین و لئوپولد اینفلد)
- علم، نظریه و انسان (تألیف اروین شرودینگر) ناشر: شرکت سهامی انتشار
- تاریخ تمدن (جلد اول: مشرق زمین گاهواره تمدن) (نوشته ویل دورانت)
- انتقال علوم یونانی بعالم اسلامی (تألیف دلیسی اولیوی)
- تاریخ علم (تألیف جرج سارتن)
- چگونه مسئله را حل کنیم؟ (اثری از جرج پولیا)
- شش بال علم
- متفکران اسلام (نوشته بارون کارا دو وو)
- حدس‌ها و ابطال‌ها (نوشته کارل پوپر)
- هگل و مبانی اندیشه معاصر (نوشته امیرمهدی بدیع)
- یونانیان و بربرها (نوشته امیرمهدی بدیع)
- راهنمای پزشکی خانواده نوشته گروهی از نویسندگان[۵]
- هیئت
- لغت‌های قرآن
- فلسفه علم کلام (نویسنده هری اوسترین ولفسن) ناشر الهدی
- معلم نمونه
- اندیشه‌های کلامی شیعه (نوشته مارتین مکدرموت)
- الحیات (نوشته محمدرضا حکیمی)
- فلسفه تربیت
- علم و مردم
- چگونه روح‌های محکم و زنده بسازیم
- حساب‌های دیفرانسیل و انتگرال برای همه
- منطق اکتشاف علمی (نوشتهکارل پوپر) انتشارات سروش
آرام‌نامه
کتاب آرام‌نامه در سال ۱۳۶۱ به همت انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و به قلم دکتر مهدی محقق تدوین شده و شامل خاطرات و گفتگوهایی با او است.
منابع
- «راهنمای پزشکی خانواده | بنیاد محقق طباطبایی». mtif.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۲۴.
- کتاب احمد آرام نوشته ابراهیم زاهدی مطلق. انتشارات مدرسه ۱۳۸۵. شابک: شابک ۹۶۴-۳۸۵-۲۰۲-۴
- سایت حوزه
- همشهری، (۱ اردیبهشت ۱۳۷۷)
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به احمد آرام در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- آموزگاران اهل ایران
- اعضای حزب توده
- اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- اهالی تهران
- برگزیدگان همایش چهره‌های ماندگار در ادب و فرهنگ
- خاک‌سپاری‌ها در قطعه هنرمندان بهشت زهرا
- دانشنامه‌نویسان اهل ایران
- دانش‌آموختگان دارالفنون
- درگذشتگان ۱۳۷۸
- درگذشتگان ۱۹۹۸ (میلادی)
- زادگان ۱۲۸۳
- زادگان ۱۹۰۴ (میلادی)
- فرهنگ‌نویسان اهل ایران
- مترجمان اهل ایران
- نویسندگان مرد اهل ایران
- برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
