پیروزی خیرت ویلدرس در هلند، اروپا را لرزاند
حزب خیرت ویلدرز قرار است پس از انتخابات روز چهارشنبه به بزرگترین حزب پارلمان هلند تبدیل شود
- کاتیا ادلر
- سردبیر اروپا، بی‌بی‌سی
پیروزی غیرمنتظره و خبرساز خیرت ویلدرس، سیاستمدار جنجالی راست افراطی در انتخابات سراسری هلند در روز چهارشنبه، به سرخط داغ رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شده است.
ملی‌گرایان راستگرا در سرتاسر اروپا برای تبریک به این سیاستمدار پوپولیست صف کشیده‌اند؛ سیاستمداری که گاهی او را ترامپ هلند می‌خوانند، بخشی به خاطر موهای رنگ‌کرده و پف‌کرده‌اش و بخشی هم به خاطر لحن و بیان تند و آتشینش.
دیدگاه‌های علنی خیرت ویلدرس -مانند مرتبط دانستن مهاجرت مسلمانان با تروریسم و درخواست ممنوعیت مساجد و قرآن- تا حدی جنجالی بوده که او از سال ۲۰۰۴ تحت حفاظت شدید پلیس است.
ویلدرس پیشتر در اتهام تحریک به تبعیض مجرم شناخته شده بود اما بعدا تبرئه شد. او سال ۲۰۰۹ از ورود به بریتانیا منع شده بود.
ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان بعد از دیدن نتایج انتخابات هلند گفت که «نسیم تغییر وزیدن گرفت!». او هم مانند خیرت ویلدرس از مخالفان سرسخت مهاجرت است و اصلا میانه خوبی با اتحادیه اروپا ندارد.
تام ون گریکن، رهبر مستقل راست افراطی دیگری که امیدوار است نتیجه‌ای مشابه خیرت ویلدرس در بلژیک بگیرد، گفت: «احزابی مثل حزب ما در تمام اروپا در مسیر پیروزی هستند.»
شهرداری‌های هلند در نبردی سیاسی بر سر فراهم کردن مسکن برای پناهجویان هستند، مانند این گروه از پناهجویان در مرکز تر آپل در جنوب شرق گرونینگن هلند
با این تفاسیر باید منتظر چه پیامدهایی باشیم، نه فقط در هلند بلکه در ابعاد گسترده‌تری در سیاست کل اروپا؟ این همان سوالی است که بعد از انتخابات هلند، سیاستمداران اتحادیه اروپا را به وحشت انداخته است.
آیا پیروزی خیرت ویلدرس همان قدر که به نظر می‌آید قطعی و تعیین‌کننده است؟
واقعیت این است که حتی خود او هم انتظار کسب این همه کرسی در پارلمان را نداشت. می‌توانید ویدیوی رقص شادی او بعد از غافلگیر شدن از دیدن نتایج انتخابات روز چهارشنبه در شبکه‌های اجتماعی ببینید.
بر اساس گزارش‌ها تیم انتخاباتی ویلدرس تنها سه روز قبل از روز رای‌گیری، یک اتاق را به عنوان دفتر مرکزی حزب برای شب انتخابات اجاره کرده بود. محبوبیت «حزب آزادی» که او رهبری‌اش را بر عهده دارد، در آخرین روزهای مبارزات انتخاباتی به شدت افزایش یافت.
به نظر می‌آید آنچه رای‌دهندگان هلندی را جذب کرده، ترکیبی از این موارد باشد:
- تمرکز ویلدرس روی محدود کردن مهاجرت، مقابله با بحران مسکن در هلند و بهبود خدمات بهداشتی و درمانی. او لحن ضد اسلام خود را با نزدیک شدن به روز انتخابات کمی تعدیل کرد
- عملکرد عالی او در مناظره‌های تلویزیونی در مقایسه با رقبایش
- احزاب اصلی سیاسی هم موضوع مهاجرت را به هسته مرکزی مبارزات خود تبدیل کرده بودند. همین موضوع باعث شد که بسیاری از هلندی‌ها فکر کنند حالا که این طور است به «اصل جنس» رای بدهند. خیرت ویلدرس احتمالا بیش از هر کس دیگری و با صدایی بلندتر از بقیه در صحنه سیاسی هلند به موضوع مهاجرت پرداخته بود.
یک عامل موثر دیگر هم در موفقیت ویلدرس کمک -البته ناخواسته- یکی از رقبای او بود.
دیلان یشیلگوز-زگریوس، رهبر حزب راست میانه «مردم برای آزادی و دموکراسی»، در دوره تبلیغات انتخاباتی خود احتمال ائتلاف با ویلدرس را مطرح کرد. این اشاره کمک کرد که تصویری که از افراطی بودن حزب ویلدرس وجود داشت، تعدیل شود. تا قبل از آن احزاب اصلی هلند ایده ائتلاف با او را به دلیل ماهیت سیاست‌هایش رد کرده بودند.
بعد از اعلام نتایج انتخابات اکنون توجه به سوی مذاکرات بین احزاب برای تشکیل دولت بعدی هلند جلب شده است
معنای این تحولات برای اروپا چیست؟
درست است که خیرت ویلدرس رهبر بزرگترین حزب پارلمان هلند خواهد بود، اما او به هیچ وجه کرسی‌های لازم را برای آنکه به تنهایی دولت تشکیل دهد، ندارد. به همین دلیل هفته‌ها بده-بستان سیاسی برای تشکیل یک ائتلاف پیش روی هلندی‌ها است.
آقای ویلدرس پذیرفته است که برای پیدا کردن شریک سیاسی مجبور خواهد شد از بعضی سیاست‌هایش کوتاه بیاید. و البته در این مقطع اصلا معلوم نیست که خیرت ویلدرس نخست وزیر آینده هلند باشد.
اما اگر این اتفاق بیفتد اجلاس رهبران اروپایی به چند دلیل ممکن است با تنش و لجام گسیختگی بیشتری همراه شود.
آقای ویلدرس در مبارزات انتخاباتی خود به شدت برای خارج کردن هلند از اتحادیه اروپا تبلیغ کرده است. در حالی که او خود علنا پذیرفته است که این ایده در میان رای‌دهندگان هلندی محبوبیت چندانی ندارد، اما باز هم ممکن است برای برگزاری همه‌پرسی خروج هلند از اتحادیه اروپا تلاش کند.
کمیسیون اروپا روز پنج‌شنبه گفت که نگران نیست. اریک مامر، سخنگوی کمیسیون گفت که این نهاد روی هلند (به عنوان یکی از اعضای بنیان‌گذار اتحادیه اروپا) برای ادامه «فعالیت جدی» خود در ارتباط با امور این اتحادیه «حساب می‌کند».
اما بروکسل نگران یکپارچگی اتحادیه اروپا در حمایت از اوکراین در مقابل حمله تمام‌عیار روسیه است - و باید هم باشد.
این حمایت برای اروپا خرج دارد.
آقای ویلدرس هم مانند رهبران مجارستان و اسلواکی، دو عضو دیگر اتحادیه اروپا، مخالف ارسال کمک‌های نظامی بیشتر به اوکراین است.
مارک روته، نخست وزیر هلند (راست) که با آمدن دولت جدید کنار می‌رود، در ماه اوت با انتقال جنگنده‌های اف-۱۶ به اوکراین موافقت کرده بود، اما آقای ویلدرس مخالف کمک‌های بیشتر به کی‌یف است
خیرت ویلدرس می‌گوید که قصد دارد هلند را در اولویت برنامه‌هایش قرار دهد و این کشور را به هلندی‌ها برگرداند، ترجیع‌بندی مشابه آنچه دونالد ترامپ برای برگرداندن عظمت به آمریکا به کار می‌برد یا شعار جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا که می‌گوید «اول ایتالیا و ایتالیایی‌ها!»
صدای خیرت ویلدرس به هم‌سرایانی خواهد پیوست که دور میز رهبران اروپایی می‌نشینند؛ کسانی مانند خانم ملونی که سیاست‌های سختگیرانه‌ای در قبال مهاجرت و پناهجویان در پیش گرفته‌اند. آقای ویلدرس خود صحبت از «سونامی مهاجران» می‌کند.
اما به اعتقاد من بیش از حد ساده‌انگارانه خواهد بود اگر آن طور که بعضی تحلیلگران می‌گویند، نتیجه‌گیری کنیم که موفقیت انتخاباتی خیرت ویلدرس نشان می‌دهد راست افراطی، راست تندرو، ملی‌گرایی نوستالژیک، احزاب پوپولیست -و نام و عنوان‌های دیگری که در این مقوله می‌گنجند- در حال «مسلط شدن به اروپا» هستند.
حزب قانون و عدالت لهستان به تازگی در انتخابات سراسری شکست خورد. حزب بکس اسپانیا نتوانست حتی نزدیک به آنچه که پیش‌بینی می‌شد در انتخابات تابستان این کشور نتیجه بگیرد. در هلند هم بلیت مشترک حزب کارگر و سبزها خوب فروخت.
اما تقریبا هر جای اروپا را که نگاه کنید، مهاجرت، مهاجرت، مهاجرت، و در کنار آن هزینه زندگی، مسائل اصلی رای‌دهندگان هستند.
در فرانسه حزب «اجتماع ملی» مارین لوپن در انتخابات پارلمانی قدرتمند ظاهر شد. در آلمان حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» همواره در نظرسنجی‌ها در رتبه دوم یا حتی گاهی اول قرار می‌گیرد. حزب مردم در اتریش هم جان تازه‌ای گرفته است.
این احزاب تلاش می‌کنند مواضع ضد مهاجرتی آنها با صدای بلند و رسا شنیده شود. حتی اگر به دولت راه پیدا نکنند، دست از فشار سیاسی برنمی‌دارند و احزاب اصلی سیاسی را در مسائلی مانند مهاجرت و امنیت، بیشتر و بیشتر به سمت راست هل می‌دهند؛ مثل اتفاقی که برای دولت سوسیال دموکرات آلمان یا حزب رنسانس امانوئل مکرون در فرانسه افتاد.
این الگو در سرتاسر اروپا تکرار می‌شود.
کمیسیون اروپا به نفعش خواهد بود که بیش از حد در مقابل خیرت ویلدرس و آنچه موفقیت انتخاباتی او درباره تغییر جهت‌گیری‌های سیاسی در اروپا می‌گوید، موضع منفی نگیرد.
