۱۴۰۲ اردیبهشت ۱, جمعه

 

شفاء المَجدور در پنج فصل- نکته بسیار جالب در این رساله چگونگی انجام واکسیناسیون در زمان‌های گذشته است چنانکه وی در بخشی از کتاب می‌نویسد:

«فاضل گیلانی در شرح قانون فرموده که اهل اساتیق! را برای جدری (یعنی آبله) معالجات مُجَرَّبه است که قبول و انکار او از صبغه ارباب عقول سلیمه نباشد مثل آنکه چون جدری به صبی یا صبیه ظاهر شود و پر از مائیه گردد، دانه‌ای از دانه‌های او را می‌شکافند و مائیه او را بر باطن ساعد طفل صحیح دیگر که جدری باو بروز نکرده قریب رُسغ از دست راست می‌مالند و در آنجا چند سوزن می‌زنند تا آن مائیه بر طوبات باطن جلد او مختلط شود پس بعد ساعات قلیله برو حُمّی ظاهر می‌گردد و از جدری عدد قلیلی در آن موضع و بر سایر بدن بروز می‌کند و بی‌غایله صحت می‌یابد».

چنانکه ملاحظه می‌شود روش مایه‌کوبی آبله به این شیوه منتها از ترشحات بثورات آبله انسانی سالها قبل از ادوارد جنر معمول بوده و فاضل گیلانی[2] آن را ذکر کرده است[3]