News Feed posts

Nasrollah Pourjavady

sdperStnoofm9607268227h34fuc21h87f7iua299i3h39aa4f1i3l8811g9  · 

سیزده به در: روز استقرار خدا بر عرش

امروز مردم در همۀ کشورها، در سراسر جهان، شش روز را روز کاری و یک روز را روز تعطیل و بی کاری و آرام گرفتن می دانند. این روز تعطیل در مسیحیت و اغلب کشورها روز یکشنبه است و در یهودیت روز شنبه و در اسلام روز جمعه یا آدینه. شش روز از این هفت روز، روزهای آفرینش جهان است و روز هفتم بنابر اسطورۀ خلقت در یهودیت و مسیحیت روز آرام گرفتن و دست از کار کشیدن خدا و در اسلام روز استواء یا استقرار خداوند متعال بر عرش است: «إنّ ربّکم الّذی خلق السموات و الارض فی ستة ایّام ثم استوی علی العرش» (54:7، 3:10، 4:57). امّا در اسطوره های ایرانی، آفرینش عالم در دوازده روز (یعنی دو برابر روزهای خلقت در یهودیت و اسلام) صورت می گیرد. این نشان می دهد که تقویم اسطوره خلقت در فرهنگ ایرانی همانند اسطوره های بابلی و اکدی است که روزهای خلقت را دوازده روز می دانستند و هر روز آن به نام یکی از دوازده ماه سال بود. این دوازده روز هم در تقویم اسطوره ای ایران از اول فروردین آغاز می شود، و در هر روز آفریدگار چیزهائی را می آفریند تا روز آخر، یعنی روز دوازدهم. پس روز سیزدهم در تقویم ایرانی همانند روز «سبث» (شنبه) در تقویم یهودی و یکشنبه در تقویم مسیحی و جمعه در تقویم اسلامی است.

همان طور که یهودیان و مسیحیان و مسلمانان روز هفتم را در هر هفته روزِ درنگ خداوند پس از خلقت می انگارند، و مسلمانان این روز را روز استواء یا استقرار خداوند بر عرش می دانند، ایرانیان روز 13 فروردین را روزی می دانند که اهورامزدا کار آفرینش عالم مینو و عالم گیتی را به کمال رسانده و دست از کار کشیده است. البته، این روزها به معنای روز و شب در دنیای ما نیست، بلکه منظور از هر روز مرتبه ای از مراتب هستی است. روز 13 فروردین هم در حقیقت مرحله ایست که یک دور از آفرینش به انتها رسیده و دور دیگری می خواهد آغاز شود. در « سفر پیدایش» در «عهد عتیق» روز هفتم را روزی دانسته اند که خدا آرام می گیرد، و هیچ کاری نمی کند. به همین دلیل است که یهودیان مومن هم در روز سبث (شنبه) کاری نمی کنند و دست به سیاه و سفید نمی زنند. مسیحیان هم یکشنبه را روز تعطیل یعنی بی کاری می دانند. ایرانیان هم روز 13 فروردین را روز تعطیل و بی کاری می دانند.

تعطیل کردن و بی کاربودن در 13 فروردین البته نماد واقعه ایست که در عالم مینو رخ می دهد و در قرآن از آن به "استوای خدا بر عرش" تعبیر شده است. از آنجا که در روز سیزدهم فروردین هیچ آفرینش و سازندگی صورت نمی گیرد، خرابی و ویرانی هم (مثلاً بر اثر زمین لرزه) اگر پدید آید در این روز پدید می آید. اگر سقفها فرو ریزد در این روز فرومی ریزد. شاید به همین دلیل است که روز 13 فروردین را به غلط نحس انگاشته اند، در حالیکه این روز نه تنها نحس و بداختر نیست، بلکه روزی پاک و مقدس است. اینکه برخی از رسانه ها (به تقلید از روسها در زمان استالین) این روز را روز طبیعت می خوانند درست نیست. این روز نماد روزهای مینوی ( ایام الله) است، و مینو ورای طبیعت است. ایراینان در هر حال روز 13 را جشن می گرفتند، شاید در اصل به این دلیل که آفرینش خداوند به کمال رسیده است و بنا بر قرآن خداوند برعرش مستقر شده است. لازمۀ جشن گرفتن در روز سیزدهم هم دست کشیدن از اشتغالات دنیوی و روی آوردن به آفریدگار و ستایش و نیایش او بوده است.

۱۳ فروردین ۱۴۰۲

All reactions:

88Ali Bahranipour, Mohammadreza Rahimzadeh and 86 others