علی خامنه‌ای: مسائل گوناگون کشور قابل رفراندوم نیست
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی روز سه‌شنبه خود گفت «چطور می‌شود رفراندوم کرد در مسائلی که تبلیغات می‌شود کرد، حرف می‌شود زد از همه طرف.»
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی امروز در دیدار با جمعی از دانشجویان با برگزاری رفراندوم برای تصمیم‌گیری در مسائل مختلف کشور مخالفت کرد.
او گفت: «مسائل گوناگون کشور مگر قابل رفراندوم است؟ کجای دنیا این کار را می‌کنند؟ مگر همه مردم که باید در رفراندوم شرکت کنند امکان تحلیل آن مسئله را دارند؟ این چه حرفی است؟»
طی سالهای اخیر بسیاری از مخالفان حکومت و معترضان و حتی چهر‌ه‌های درون حکومت از لزوم برگزاری رفراندوم از جمله درباره نوع حکومت ایران سخن گفته‌اند.
حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق ایران در دوران ریاست جمهوری خود بارها درباره لزوم مراجعه به اصل ۵۹ قانون اساسی و رجوع به آراء مردم برای عبور از بن‌بست‌ها در کشور صحبت کرده بود، اگرچه هیچ‌گاه علنا اقدامی برای نزدیک‌شدن به پیش‌زمینه‌های قانونی اجرایی آن نکرد.
میرحسین موسوی رهبر جنبش اعتراضی سبز و نخست وزیر سابق جمهوری اسلامی نیز صریحا خواستار برگزاری همه‌پرسی در کشور شده بود.
براساس اصل پنجاه و نهم قانون اساسی راه‌کار مراجعه به آراء عمومی ساده و شفاف است و با رای دو سوم مجموع نمایندگان مجلس می‌توان آن را تصویب کرد.پس از تغییرات قانون اساسی در سال ۱۳۶۸، «فرمان همه‌پرسی» از دایره اختیارات وزیر کشور به اختیارات رهبر اضافه شد.
سه روز پیش ۴۲۰ فعال سیاسی، مدنی و فرهنگی در ارزیابی خود از وضعیت کشور در سال گذشته اعلام کردند «در شرایط بحران مشروعیت حاکمیت و دولت، راه گذار خشونت‌پرهیز و دموکراتیک به‌طور طبیعی، مراجعه به آراء ملت با برگزاری نوعی همه‌پرسی آزاد است.»
در جریان اعتراضات سراسری که که تابستان ۱۴۰۱ در ایران آغاز شد نیز بارها گروه‌های مختلف خواستار برگزاری همه پرسی شدند.
از جمله در پاییز سال گذشته مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان هم در خطبه‌های نماز جمعه با بیان اینکه اکثریت مردم ایران از وضع جاری کشور ناخوشنودند، گفت:«اگر قبول ندارید، با حضور ناظران بین‌المللی یک رفراندوم بگذارید و نتیجه آن را بپذیرید». پس از او گروهی از امامان جمعه و مدرسان اهل سنت در کردستان ایران نیز خواهان «برگزاری یک رفراندوم با نظارت نهادهای بین‌المللی در ایران» شدند.
ناظران می‌گویند سخنرانی روز سه‌شنبه آقای خامنه‌ای یک‌بار دیگر نشان داد که او مردم را برای تعیین سرنوشت خود دارای صلاحیت نمی‌داند. موضوعی که با اصل جمهوریت حکومت ایران عملا در تضاد است.
به نظر می‌رسد رهبر ایران با صحبت‌هایی که برای جمعی از دانشجویان و در پاسخ به انتقاد آنها درباره عدم برگزاری رفراندوم کرده است بار دیگر تکلیف حکومتیان و مخالفان حکومت را یکجا درباره موضع خود یکسره کرده است.
آقای خامنه‌ای در این صحبت‌ها که بخش‌هایی گزیده از آن در وب‌سایت رسمی او منتشر شده گفته است: «یکی از برادرها گفت رفراندوم! اینطور گفت اگر شما از همان اول درباره همه مسائلی که پیش می‌آمد رفراندوم می کردید دیگر این حساسیت درباره رفراندوم وجود نداشت. کجای دنیا این کار را می‌کنند؟ مگر همه مردم که باید در رفراندوم شرکت کنند امکان تحلیل آن مسئله را دارند؟ این چه حرفی است؟»
رهبر ایران پیشتر نیز اظهارات مشابهی کرده بود و در نخستین روز فروردین‌ماه، در واکنش به کسانی که خواهان «تغییر قانون اساسی یا تغییر ساختار نظام اسلامی» هستند، گفت «این همان حرف بیگانه‌ها است؛ همان حرف دشمن‌ها است؛ منتهی عنصر داخلی گاهی از روی غفلت، از روی بی‌توجهی، گاهی هم با انگیزه‌های های دیگر، آن حرف را تکرار می‌کند.»
آقای خامنه‌ای در مشهد گفت «آنچه دشمن دنبالش است و اسمش را دگرگونی می‌گذارد، عبارت است از تغییر هویت جمهوری اسلامی.»
به گفته ناظران قابل‌توجه‌تر از مخالفت صریح رهبر ایران با اصل ۵۹ قانون اساسی، استدلال او برای این مخالفت است؛ آقای خامنه‌ای عملا امکان گروه‌های مختلف برای عرضه و تبلیغ آراء و به محک گذاشته شدن چند دیدگاه در برابر آراء عمومی را مشکل‌ساز می‌داند: «چطور می‌شود رفراندوم کرد در مسائلی که تبلیغات می‌شود کرد، حرف می‌شود زد از همه طرف. یک کشور را برای یک مسئله شش ماه درگیر بحث و جدل و دوقطبی سازی می‌کنند.»
به گفته این تحلیلگران این موضع‌گیری اساسا یک بار دیگر نشان می‌دهد که مدل مورد نظر حکومت‌داری رهبر ایران حکومت اقتدارگراست. جهان‌بینی که در آن مردم حتی در پی روبرو شدن با نظرات و استدلال‌های گروه‌های مختلف، صلاحیت تصمیم‌گیری در سرنوشت خود را ندارند و این حکومت یا در عمل شخص رهبر است که باید کشور را از «بحث و جدل» حفظ کند و حکم و تصمیم و رای موردنظر خود را بر آنها تحمیل کند.
