پایان وضعیت «نه جنگ و نه صلح»؛ واکنش اسرائیل به حمله ایران چه خواهد بود؟
- امید منتظری
- بی‌بی‌سی
با حمله بی‌سابقه موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل، وضعیت نه جنگ و نه صلح میان دو کشور در هم شکست. بسیاری از تحلیلگران می‌گویند حملات ایران به اسرائیل، آب ریختن به آسیاب بنیامین نتانیاهو بود که زیر انتقاد تند متحدان غربی‌اش قرار داشت. این تحلیل چقدر به واقعیت نزدیک است؟
فرماندهان ارشد نظامی ایران صبح پس از حمله به اسرائیل، این عملیات را که «وعده صادق» نامیدند، «محدود» و «خاتمه‌یافته» اما «موفق» توصیف کردند.
تا اینجا اسرائیل فقط از مجروح شدن یک دختربچه هفت ساله در اثر اصابت بقایای یک موشک و همچنین «آسیب جزئی به زیرساخت» پایگاه نظامی نواتیم خبر داده است.
با این حال، عملیات بی‌سابقه بود و ایران برای اولین‌بار از خاک خود اسرائیل را هدف قرار داد. درست بعد از سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در عید فطر که گفت اسرائیل «پشیمان» خواهد شد، اسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل در ایکس به زبان فارسی نوشته بود: «اگر ایران از خاک خود حمله کند، اسرائیل واکنش نشان داده و در ایران حمله خواهد کرد.»
تقریبا از ۵۰ سال پیش، اسرائیل هرگز هدف حمله یک دولت مستقر نبوده است از این نظر این حمله یک رویداد استثنایی و تاریخی است.
اسرائیل هرگز درگیر جنگ طولانی نبوده است، نه در جنگ شش روزه با اعراب در ۱۹۶۷ و نه در عملیات غافلگیرانه ۱۹۷۳ مصر و سوریه. اسرائیل اما همواره در این جنگ‌های کوتاه دستاوردهای چشمگیری داشت.
اما این بار مشخص نیست عملیات چندساعته ایران چه نتیجه‌ای برای تل‌آویو خواهد داشت چون این عملیات، هر قدر محدود ، پایان وضعیت «نه جنگ و نه صلح» بین تهران و تل‌آویو بود.
حسین سلامی فرمانده سپاه قدس امروز به صراحت گفت: «معادله جدیدی ساختیم که از این بعد، اگر اسرائیل به منافع ما، دارایی‌های ما، شخصیت‌ها ما حمله کند، ما آن را از مبدا ایران هدف قرار خواهیم داد.»
در حال حاضر یک تحلیل غالب آن است که حمله ایران برگه برنده‌ای به دست آقای نتانیاهو داده است، فرصتی که نخست‌وزیر اسرائیل هفته‌ها دنبال آن بود. این دسته از تحلیلگران معتقدند آقای نتانیاهو که برای پایان دادن به جنگ غزه زیر فشار متحدان غربی قرار داشت اکنون دوباره می‌تواند متحدان را پشت خود جمع کند، این بار با استدلال تهدید موجودیت اسرائیل.
اما آیا متحدان غربی از صف دفاع از اسرائیل در مقابل کشورهای منطقه خارج شده بودند؟ جریان ارسال بلاانقطاع سلاح به اسرائیل در شش ماه گذشته این روایت را تایید نمی‌کند.
به عبارتی، حتی اگر این حمله جو را به نفع آقای نتانیاهو تغییر داده باشد، بعید به نظر می‌رسد که بتواند توجیهی برای حمله زمینی به رفح و ادامه فعالیت نظامی اسرائیل فراهم کند.
امروز پس از آنکه حماس تازه‌ترین پیشنهاد اسرائیل را رد کرد، دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در بیانیه‌ای رهبر حماس را به سوءاستفاده از تنش با ایران متهم کرد و گفت عملیات اسرائیل در غزه با «تمام قوا» ادامه می‌یابد.
این در حالیست که آمریکا نه تنها با حمله به متراکم‌ترین نقطه غزه مخالف است، بلکه جو بایدن بارها با چنین حمله‌ای مخالفت کرده و بنابر گزارش‌ها به آقای نتانیاهو هم هشدار داده است که آمریکا در ضد حمله اسرائیل به ایران هم شرکت نخواهد کرد.
در چند هفته گذشته به نظر می‌رسید که اسرائیل آنقدر حمایت جامعه بین‌المللی و افکار عمومی را از دست داده بود که سرانجام ایران پس از سال‌ها سکوت در برابر حملات اسرائیل به منافعش در سوریه، احساس کرد دست بازتری برای حمله مستقیم به خاک اسرائیل دارد.
اما حکومت جمهوری اسلامی حالا دستکم نزد بخشی از افکار عمومی کشورهای عربی و اسلامی به‌عنوان تنها حریف مستعد نظامی سربلند کرده است.
دیشب غزه برای نخستین بار در طول جنگ (بجز یک وقفه یک هفته‌ای) از بمباران در امان بود. در ویدیوهای منتشر شده هم، فلسطینیان در کرانه باختری اشغالی از پدیدار شدن موشک‌های ایران در آسمان ابراز شادی کردند.
ایران هر چقدر در جامعه بین‌المللی جایگاه مطلوبی نداشته باشد، دستکم، در میان افکار عمومی منتقد اسرائیل نقشی یگانه ایفا می‌کند.
به نظر نمی‌رسد حمله اخیر ایران به اسرائیل، گره کور شش ماه جنگ غزه را برای نتانیاهو بگشاید. بلکه ممکن است تنها پرونده جدیدی به پیچیدگی‌هایی که اسرائیل با آن مواجه شود اضافه کند: پرونده به اتهام «نسل‌کشی» در دیوان کیفری بین‌المللی و قعطنامه شورای امنیت برای پایان دادن به جنگ غزه تا پایان ماه رمضان که اسرائیل به آن تن نداد.
با این حال اسرائیل وعده داده است که «جواب چشمگیری» به این حمله بدهد. در مقابل ایران هم می‌گوید پاسخ بعدی‌اش شدیدتر خواهد بود.
کابینه جنگی اسرائیل و ارتش این کشور امروز برای چگونگی پاسخ به ایران تشکیل جلسه داده است. وب سایت اسرائیلی والا می‌گوید یکی از گزینه‌های موجود در اختیار نهادهای امنیتی اسرائیل، حمله به «یکی از اهداف نمادین ایران» است.
گزارش شده، اهداف احتمالی ممکن است پایگاه‌های ایرانی باشند که محل پرتاب موشک بودند.
با این حال به نظر می‌رسد با وجود حمله ایران، دست اسرائیل برای پاسخ، زیر فشار متحدان چندان باز نباشد.
با این حال، قدرت بازدارندگی، در بازی ایران و اسرائیل نقشی تعیین کننده دارد.
در خاورمیانه نفس‌ها حبس شده است. اتحادیه اروپا تا چین و روسیه هم خواستار خویشتن‌داری شدند. افزایش پلکانی تنش‌ها تا همین‌جا هم خط قرمزهایی را پشت سر گذاشته است که شش ماه پیش تصور ناپذیر بود. آیا اکنون خط قرمزهایی جدید ایجاد خواهد شد یا جنگی بزرگ منطقه در خود فرو می‌بلعد؟
