صرد
بضم صاد و فتح را و دال مهمله جمع آن صراد آمده
ماهیت آن
مرغی است که بفارسی سبز کراوتر نشک ادرکاک نیز نامند و بعربی هوام
و کنیت آن ابو کثیر و آن طائریست ابلق سر و منقار آن بزرک و او را پرسن یعنی کف پا
و انکشتان بزرک است و دیده نمی شود مکر بر شاخۀ درخت و کسی را دست بران نیست و بسیار
شریر النفس کریزنده و دشمن کوشت است و آن را صفیر مختلف است هر طائری را که خواهد صید
نماید بزبان آن صفیر برمی آورد و بزبان آن نزد خود می طلبد و چون طائر بسیار نزد آن
جمع شدند بهریک که می خواهد حمله می نماید و بمنقار خود که بسیار تیز است کرفته از
میان قد او دو نیمه کرده می خورد و همیشه کار آن این است و ماوای آن سر درختهای بلند
و قلاع و حصون است و در حدیث از حضرت رسول صلی اللّه علیه و اله و سلم مرویست که آن
حضرت بدست بن قانع صرد دیدند فرمودند که این اول طائریست که در روز عاشوره روزه نکاهداشت
و نیز در حدیث دیکر وارد است که نهی فرمودند از قتال مورچه و زنبور عسل و صرد و هدهد
و کوشت آن حرام است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
///////////
صرد. [ ص ُرَ ] (ع اِ) مرغی است که گنجشک
را شکار کند. بفارسی ورکاک است . (منتهی الارب ). شیر گنجشک . (زمخشری ). کرکسه .
(ربنجنی ). مرغی است بزرگ سر که گنجشک را صید کند.(غیاث ). سبزگرا. بزک . کزند. ستوچه
. کاک . (ترجمه شافیه غیاث ). ج ، صردان .
(زمخشری ) (مهذب الاسماء) (منتهی الارب ). طائر ابیض البطن اخضرالظهر ضخم المنقار یصطاد
العصافیر، یصفر لکل طائر یرید صیده و هو طائر صام ﷲ تعالی . (منتهی الارب ). و یجمع
علی صردان . قال ابن قتیبة: و سمی صرداً، حکایة لصوته . و سمی الواق ِ بکسر القاف ،
و کنیته ابوکثیر. و هو طائر فوق العصفور نصفه ابیض و نصفه اسود، ضخم الراس ضخم المنقار
و البراثن ، لایری الا فی شعفه او شجرة بحیث لایقدر علیه احد، و له صفیر مختلف . و
من شانه انه یصید العصافیر و ما فی معناها، فیصفر لکل طیر یرید صیده بلغته ، یدعوه
الی التقرب منه ، فیثب علیه فیاکله ، و العرب تتشام به تنفر من صیاحه و هو مما وردت
الشریعة بالنهی عن قتله . (صبح الاعشی ج 2 ص 80). || پشت اسب بعد از به شدن جراحت
. سپیدی پشت ریش اسب که بعد از به شدن بماند. (منتهی الارب ). نشان ریش اشتر. (مهذب
الاسماء).
/////////////
سنگ‌چشم‌ها یا آلاگزنه پرندگانی هستند
با طرح مشخص پروبال، منقار قلاب مانند، پاهای قوی و چنگالهای تیز که رفتارشان شبیه
پرندگان شکارگیر است.
اغلب روی جاهای بلند با قامتی راست در
انتظار شکار می‌نشینند و طعمه خود را روی بوته‌های خار میخکوب و آویزان می‌کنند. پروازی
پرتوان و موجی دارند. تک‌زی هستند، نر و ماده آنها تقریباً همشکل است (جز در سنگ‌چشم
پشت سرخ)
روی بوته یا درخت لانه می‌سازند و از حشرات،
خزندگان، پرندگان و پستانداران کوچک تغذیه می‌کنند.
گونه‌ها[ویرایش]
نام برخی از گونه‌های سنگ‌چشم در زیر آورده
شده است.
سنگ‌چشم پشت سرخ (Lanius Collurio)
سنگ‌چشم دم سرخ (Lanius Isabellinus)
سنگ‌چشم کله سرخ (Lanius Senator)
سنگ‌چشم پیشانی سفید (Lanius Nubicus)
سنگ‌چشم پشت بلوطی (Lanius Vittatus)
سنگ‌چشم دمگاه حنایی (Lanius Schach)
سنگ‌چشم خاکستری کوچک (Lanius Minor)
سنگ‌چشم خاکستری بزرگ (Lanius Excubitor)
سنگ‌چشم خاکستری چینی (Lanius Sphenocercus)
سنگ‌چشم قهوه‌ای (Lanius Cristatus)
سنگ‌چشم برمه‌ای (Lanius Collurioides)
سنگ‌چشم کله‌گاوی (Lanius Bucephalus)
سنگ‌چشم آفریقایی معمولی (Lanius Collaris)
سنگ‌چشم سومالی (Lanius Somalicus)
سنگ‌چشم تانزانیایی (Lanius Marwitzi)
سنگ‌چشم دم‌دراز آفریقایی (Lanius Cabanisi)
سنگ‌چشم پشت‌خاکستری آفریقایی (Lanius
Excubitoroides)
پانویس[ویرایش]
پرش به بالا ↑ Loggerhead Shrike
پرش به بالا ↑ Passeri
پرش به بالا ↑ Laniidae
سنگ‌چشم
منابع[ویرایش]
«تیره سنگ چشم» (فارسی).
پرندگان ایران.
////////////
قص الفصيلة الصُرَديّة، دقنوش در عربی:
الفصيلة الصُرَديّة [3] أو دقنوش (الاسم
العلمي: Laniidae)، (بالإنجليزية: Shrike) تنتمي الي رتبة عصفوريات
(الاسم العلمي: Passeriformes)، هي فصيلة طيور تتكون من 83 نوعا، وهي طيور متوسطة إلى صغيرة الحجم
تعيش بعض أنواعها بصورة منفردة والبعض الآخر في جماعات، وتعيش طيور هذه العائلة معظم
أوقاتها طائرة في الجو، ورأس الدقنوش كبير بالنسبة للجسم، ويصل طول الطائر 15 - 38
سم والوزن من 10 - 87 جم، ومنقار الدقنوش حاد وقوي وله طرف خطافي وعليه بعض الشعيرات
عند القاعدة، وبعض أنواع العائلة ذات منقار ضعيف.
المصادر[عدل]
عالم الطيور، محمد عادل سليمان، دار الطلائع
المراجع[عدل]
^
تعديل قيمة خاصية معرف موسوعة الحياة (P830) في ويكي بيانات"معرف Laniidae في موسوعة الحياة".
eol.org. اطلع عليه بتاريخ
5 فبراير 2017.
^ مذكور في : نظام معلومات تصنيفية متكاملة
— وصلة : ITIS TSN — تاريخ الاطلاع: 19 سبتمبر
2013 — عنوان : Integrated
Taxonomic Information System
— تاريخ النشر: 1998
^ المعجم الكبير لمجمع اللغة العربية في
مصر حرف الدال الطبعة الأولى 2004 ص 427
انظر أيضا[عدل]
قائمة الطيور الشائعة في مصر
/////////////
قس عبری:
חנקניים (שם מדעי: Laniidae) הם משפחת עופות
קטנים אוכלי בשר מסדרת ציפורי שיר. החנקניים הם עופות גדולים בסדרתם ובעלי ראש גדול,
עיניים גדולות בעלות "מסיכה" כהה ומקור גדול ומעוקל דמוי עוף דורס. הם ניזונים
בעיקר מחרקים גדולים כמו חגבים, חיפושיות, ציקדות, דבורים ותיקנים וכן מתולעים, עכבישים,
עקרבים, נדלים וחסרי חוליות דומים, אך גם מדוחיים, זוחלים קטנים, ציפורים קטנות וכן
גוזלים וביצים ואף יונקים קטנים כמו עכברים וחדפים. הטרף נתפס על ידי המקור ומשופד
על ענף דוקרני, שיח קוצני או גדר תיל, שם הוא גם נאגר במזווה טבעי. שיטה זו גם מאפשרת
לחנקנים לאכול יצורים ארסיים כמו החגב Romalea guttata, שהארס מתפוגג בגופו לאחר שהוא משתמר במזווה.
החנקנים נפוצים בכל היבשות
ובתי הגידול, אך נדירים בעולם החדש, שם יש רק 2 מינים: חנקן לוגרהד (Lanius ludovicianus) וחנקן גדול (Lanius excubitor) והם כלל לא נפוצים
באמריקה הדרומית או באוסטרליה. בעיקרון הם שוכני אזורים פתוחים וחמימים, אך נפוצים
גם ביערות ובמרומי הרים. אורכם הממוצע עד 50 מ"מ.
قس سواحلی:
Mbwigu
ni ndege wakubwa kiasi wa familia Laniidae. Wanatokea Afrika, Asia na Ulaya kwa
muhimu, spishi mbili tu huzaa huko Amerika ya Kaskazini. Ndege hawa ni mweusi
na mweupe kwa kawaida, mara nyingi wana rangi ya kijivu, kahawa na nyekundu
pia. Wana domo nene lenye ncha kwa kulabu na spishi nyingi zina mkia mrefu.
Hula wadudu na vertebrata wadogo (mijusi, panya, ndege n.k.) na huwa na tabia
ya kuwafumia mwiba. Mwiba unafaa kama akiba na ili kushikilia windo wakati
mbwigu akichana vipande. Hulijenga tago lao kwa vijiti na nyasi mtini au
kichakani. Jike huyataga mayai 3-9.
//////////
قس کردی:
Çûkên
kêzxwer, kêzxur, kêzxwar an jî kîrkok (Laniidae), famîleyekî fîkarên bera an
passarî di nava gezik û dirrikan de dihên dîtin.Çûkên kêzxwer an
kîrkokan,fîkarên goştxwer in û bi granî bi kêzikan xwedî dibin û seyda xwe bi
firînê dikin.
//////////
قس قرقونوقلر در ازبکی:
Qarqunoqlar
— chumchuqsimonlar turkumiga mansub sayroqi qushlar oilasi. Uz. 16—36 sm.
Tumshugʻi ikki yondan siqilgan, uchi yirtqich qushlarniki singari ilmoqqa
oʻxshash qayrilgan. Dumi uzun, ingichka. 12 urugʻi, 72 turi maʼlum. Shim.
Amerika, Yevropa, Afrika va Osiyoda tarqalgan. Butalar va siyrak daraxtlar
oʻsadigan joylarda, yalangliklarda yashaydi. Hasharotlar va mayda umurtqali
hayvonlar bilan oziqdanadi. Boshqa qushlarning ovoziga taqlid qila oladi.
Daraxt va butalarga uya quradi. Ayrim turlari oʻz oʻljasini mayda butoqlarga
qadab qoʻyib, oziq gʻamlaydi. Oʻzbekistonda Q.ning 4 turi tarqalgan. Qora
peshona Q. (. гшпог) togʻ etaklarida, uzun dumli Q. (. 8спасп) Zarafshon,
Surxondaryo, Qashqadaryoning oʻrta oqimi va Sirdaryoning yuqori oqimida;
olatoʻngʻiz (. сшШиз) va kulrang , yaʼni katta Q. qushlar uchib oʻtishi davrida
uchraydi. Zararkunanda hasharotlarni qirib foyda keltiradi.
//////////
قس تیغکه در پشتو:
ټېغکې (علمي نوم: Laniidae) د کوچنيو مرغانو یوه
کورنۍ ده چې په ۳ جنسو تقسيمېږي. ټوله کورنۍ ۳۰ ډوله مرغان لري. ټېغکې په اروپا، آسیا، افريقا او امريکا
کې ژوند کوي. ټېغکې غوښه خوړونکې مرغان دي چې خوځندکې او کوچنۍ شمزۍ لرونکي ژوي خوري. د دي مرغانو
په هکله معلوم دي چې ښکار شوي ژوي د ونو په څانگو ننه ايستي او وروسته يې خوري.
///////////
قس در ترکی ارومچِک کوشوگیلر
استانبولی:
Örümcek
kuşugiller (Laniidae), ötücü kuşlar takımına ait bir kuş familyası.
Palearktik,
Oryantal, Etopya, Nearktik kıtalarda yayılış gösterirler. Çallıklarda
bulunurlar. Değişik hayvanları yüksekten uçarak avlarlar. Yuvalarını çalılar
arasına çanak şeklinde yaparlar. Gag dibinde kıllar bulunmasıyla diğer
kuşlardan ayrılırlar. Burun delikleri örtüsüzdür. Yırtıcı şekilde yaşayan
kuşlardır. Gagaları aşağı doğru kıvrk, üst gagalarının kenarlarında keratin
birer diş vardır. Besinlerini depo ederler.
///////////
Shrike
From Wikipedia, the free encyclopedia
For other uses, see Shrike
(disambiguation).
|
Shrikes
|
|
 |
|
|
A pair of long-tailed fiscals
|
|
|
Kingdom:
|
|
|
Phylum:
|
|
|
Class:
|
|
|
Order:
|
|
|
Suborder:
|
|
|
Family:
|
|
|
Genera
|
|
Shrikes (/ʃraɪk/)
are carnivorous passerine birds of
the family Laniidae. The family is composed of thirty-one species
in four genera. They are fairly closely related to the
bush-shrike family Malaconotidae.
The
family name, and that of the largest genus, Lanius, is derived from the Latin word
for "butcher", and some shrikes are also known
as "butcher birds" because of their feeding habits.[1] The common English
name "shrike" is from Old English scríc ,
"shriek", referring to the shrill call.[2]
Contents
[hide]
Most
shrike species have a Eurasian and African distribution, with just two
breeding in North America (the loggerhead and great grey shrikes). There are no members
of this family in South America or Australia, although one species reaches New Guinea. The shrikes vary in the extent of
their ranges, with some species like the great grey shrike ranging across the
Northern Hemisphere to the Newton's fiscal which is restricted to
the island of São Tomé.[3]
They
inhabit open habitats, especially steppe and savannah. A few species of shrike are forest
dwellers, seldom occurring in open habitats. Some species breed in northern
latitudes during the summer, then migrate to warmer climes for the winter.
Shrikes
are medium-sized birds, up to 50 centimetres (20 in) in length, with grey,
brown, or black and white plumage. Their beaks are
hooked, like that of a bird of prey,
reflecting their predatory nature, and their calls are strident.
A bee presumably
caught and impaled by a shrike.
Shrikes
are known for their habit of catching insects and small vertebrates and impaling their bodies on thorns, the spikes on barbed-wire fences, or
any available sharp point. This helps them to tear the flesh into smaller, more
conveniently-sized fragments, and serves as a cache so that the shrike can return to
the uneaten portions at a later time.[4] This same behaviour
of impaling insects serves as an adaptation to eating the toxic lubber grasshopper, Romalea guttata.
The bird waits for 1–2 days for the toxins within the grasshopper to degrade,
and then can eat it.[5]
Shrikes
are territorial,
and these territories are defended from other pairs. In migratory species a
breeding territory is defended in the breeding grounds and a smaller feeding
territory is established during migration and in the wintering grounds.[3] Where several
species of shrike exist together, competition for territories can be intense.
Shrikes
make regular use of exposed perch sites, where they adopt a conspicuous upright
stance. These sites are used in order to watch for prey items and to advertise
their presence to rivals.
The
shrikes are generally monogamous breeders,
although polygyny has been recorded in some
species.[3] Co-operative
breeding, where younger birds help their parents raise the next generation of
young, has been recorded in both species in the genera Eurocephalus and Corvinella as
well as one species of Lanius. Males attract females to their
territory with well stocked caches, which may include inedible but brightly
coloured items. During courtship the male will perform a ritualised dance which
includes actions that mimic the skewering of prey on thorns and will feed the
female. Shrikes make simple, cup-shaped nests from twigs and grasses, in bushes
and the lower branches of trees.[4]
Lizard impaled on thorns by a southern
grey shrike, Lanius meridionalis, Lanzarote
The
family Laniidae was introduced (as Lanidia) by the French polymathConstantine
Samuel Rafinesque in 1815.[6][7]
FAMILY:
LANIIDAE
·
Tiger shrike, Lanius tigrinus
·
Bull-headed shrike, Lanius
bucephalus
·
Red-backed shrike, Lanius collurio
·
Isabelline shrike, Lanius isabellinus
·
Red-tailed shrike, Lanius
phoenicuroides
·
Brown shrike, Lanius cristatus
·
Burmese shrike, Lanius collurioides
·
Emin's shrike, Lanius gubernator
·
Souza's shrike, Lanius souzae
·
Bay-backed shrike, Lanius vittatus
·
Long-tailed shrike, Lanius
schach
·
Grey-backed shrike, Lanius
tephronotus
·
Mountain shrike or grey-capped shrike, Lanius
validirostris
·
Lesser grey shrike, Lanius
minor
·
Loggerhead shrike, Lanius ludovicianus
·
Great grey shrike or northern shrike, Lanius
excubitor
·
Southern grey shrike, Lanius
meridionalis
·
Chinese grey shrike, Lanius
sphenocercus
·
Grey-backed fiscal, Lanius
excubitoroides
·
Long-tailed fiscal, Lanius
cabanisi
·
Taita fiscal, Lanius dorsalis
·
Somali fiscal, Lanius somalicus
·
Mackinnon's shrike, Lanius
mackinnoni
·
Southern fiscal, Lanius collaris
·
Uhehe fiscal, Lanius collaris marwitzi
·
São Tomé fiscal, Lanius
newtoni
·
Woodchat shrike, Lanius senator
·
Masked shrike, Lanius nubicus
·
Genus: Corvinella
·
Yellow-billed shrike, Corvinella
corvina
·
Genus: Urolestes
·
Magpie shrike, Urolestes melanoleucus
·
Northern
white-crowned shrike, Eurocephalus ruppelli
·
Southern
white-crowned shrike, Eurocephalus anguitimens
Other
species, popularly called shrikes, are in the families:
·
Prionopidae, helmetshrikes.
·
Malaconotidae, puffback shrikes, bush shrikes,
tchagras and boubous.
·
Campephagidae, cuckoo-shrikes.
The
Prionopidae and Malaconotidae are quite closely related to the Laniidae, and
were formerly included in the shrike family. The cuckoo-shrikes are not closely
related to the true shrikes.
The
Australasian butcherbirds are
not shrikes, although they occupy a similar ecological niche.
1.
Jump up^ Jobling, James A (2010). The
Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm.
p. 219. ISBN 978-1-4081-2501-4.
2.
Jump up^ "Shrike". Oxford English
Dictionary (3rd ed.). Oxford University
Press. September 2005. (Subscription or UK public library membership required.)
3.
^ Jump up to:a b c Yosef,
Reuven (2008). "Family Laniidae (Shrikes)". In Josep, del Hoyo;
Andrew, Elliott; David, Christie. Handbook
of the Birds of the World. Volume 13, Penduline-tits to Shrikes.
Barcelona: Lynx Edicions. pp. 732–773. ISBN 978-84-96553-45-3.
4.
^ Jump up to:a b Clancey,
P.A. (1991). Forshaw, Joseph, ed. Encyclopaedia of Animals: Birds. London:
Merehurst Press. p. 180. ISBN 1-85391-186-0.
6.
Jump up^ Rafinesque,
Constantine Samuel (1815). Analyse
de la nature ou, Tableau de l'univers et des corps organisés (in
French). Palermo: Self-published. p. 67.
7.
Jump up^ Bock, Walter J. (1994). History
and Nomenclature of Avian Family-Group Names. Bulletin of the
American Museum of Natural History. Number 222. New York: American Museum of
Natural History. pp. 150, 252.
 |
Wikimedia Commons has media
related to Laniidae.
|
·
Shrike
videos on the Internet Bird Collection
·
Laniidae
·
Shrikes
