مسئله صل

صل

اسم قسمی از مار است که روی آن مدور باشد و کویند شنیدن آواز آن کشنده است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

صل . [ ص ِل ل ] (ع ص ، اِ) مار یا مار باریک زردرنگ یا مار خرد که فسون نپذیرد. (منتهی الارب ). مار کشنده . (دهار). مار باریک زرد. (اقرب الموارد). ماری است باریک و زرد که بمحض گزیدن بکشد. من این مار را در چهارمحال اصفهان میان شلم زار و چقاخور از راه کوهستانی دیدم به باریکی و زردی سبحه های شاه مقصودی است چنانکه گوئی روغنی است در شیشه . (مولف لغت نامه ). و یقال انه لصل اصلال ؛ یعنی او ماری است از مارها یعنی در خصومت و نزاع و جز آن بد بلائی است . (منتهی الارب ). || بلد. || سختی . || مانند. همتا. || شمشیر بران . ج ، اَصلال . (منتهی الارب ).

///////////

در عربی صل سیاه با این مشخصات هست:

الصل الأسود المعروف أيضاً باسم ثعبان الصحراء الأسود وكوبرا الصحراء (الاسم العلمي: Walterinnesia aegyptia) هو جنس من الثعابين السامة من فصيلة العرابيد.

محتويات  [أظهر]

الوصف[عدل]

يتميز بلونه الأسود اللامع من ناحية الظهر أما بطنه فلونه أغبر، الرأس أعرض من العنق نسبياً والجسم اسطواني طويل وقد يصل طول الحيوان البالغ إلى أكثر من متر الذنب قصير ودقيق، العينان صغيرتان والحراشف الأمامية ملساء أما الخلفية فخشنة نوعاً ما، الصفيحة الشرجية مقسمة إلى قسمين أما الصفائح تحت الذيلية فبعضها مقسم والآخر غير مقسم له أنياب دقيقة في الفك العلوي والتي لها المقدرة على إفراز كمية من السم قادرة على قتل الإنسان، أما الفك السفلي فيحوي أسناناً قرنية صغيرة .

النطاق الجغرافي والسكن[عدل]

الموطن الأصلي لهذا الثعبان في منطقة الشرق الأوسط. تم العثور على هذا الثعبان في دول مصر ولبنان ليبيا والأردن، وفلسطين، والمملكة العربية السعودية، قد يوجد أيضاً في المناطق السورية المتاخمة للبنان.

يسكن في البيئات الصحراوية السهلية ويتواجد معظم الأوقات في جحور القوارض والسحالي وذلك لأنها تكون مأوى مناسب له، وجد كذلك في كثير من الأحيان قرب سكن الإنسان في المستوطنات الزراعية المروية.

السلوك والنظام الغذائي[عدل]

هذا الثعبان هو ليلي المعيشة. ويكون أكثر نشاطاً في منتصف الليل تقريباً. غالباً ما يستخدم أساليب الانقباض والاختناق بالإضافة إلى السم لقتل الفريسة. هناك تقارير عن هذا الثعبان بأنه يكون عدواني عندما يشعر بالخطر، ولكن مثل معظم الثعابين، سوف يحاول عادة إلى الهروب فوراً بدلاً من اللدغة أو مواجهة التهديد. على الرغم من أن الصل الأسود (كوبرا الصحراء السوداء) قد يرفع رأسه عند الشعور بالتهديد إلا أنه لا يستطيع نفخ عنقه وتكوين القلنسوه مثل الكوبرا الحقيقية.

هذا النوع يتغذى أساساً على السحالي مثل السقنقور، الوزغ، الضب والثعابين الأخرى، والضفادع، وأحياناً الفئران والطيور. يمكن أيضاً أن يأكل الجيف بسهولة.

السم[عدل]

هذا الثعبان هو سام للغاية حيث أن سمه يؤثر على الجهاز العصبي مما يسبب شللاً للجسم وقد يؤدي إلى الوفاة.

مراجع[عدل]

^ مذكور في : القائمة الحمراء للأنواع المهددة بالانقراض 2016.3 — معرف القائمة الحمراء للأنواع المهددة بالانقراض: http://www.iucnredlist.org/details/164671/0 — تاريخ الاطلاع: 11 ديسمبر 2016 — عنوان : The IUCN Red List of Threatened Species 2016.3 — تاريخ النشر: 8 ديسمبر 2016

^   تعديل قيمة خاصية معرف موسوعة الحياة (P830) في ويكي بيانات"معرف Walterinnesia aegyptia في موسوعة الحياة". eol.org. اطلع عليه بتاريخ 7 فبراير 2017.

^ مذكور في : نظام معلومات تصنيفية متكاملة — وصلة : ITIS TSN — عنوان : Integrated Taxonomic Information System — تاريخ النشر: 4 أبريل 2006

^ مذكور في : Reptile Database — المحرر: Peter Uetz — عنوان : The Reptile Database — تاريخ النشر: 1 مارس 2015

مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن: الصل الأسود

أيقونة بوابةبوابة علم الحيوان أيقونة بوابةبوابة زواحف أيقونة بوابةبوابة علم الأحياء

معرفات الأصنوفة        

موسوعة الحياة: 793570  GBIF: 2469840  ITIS: 700713  iucn: 164671  ncbi: 64182

تصنيفات: أنواع القائمة الحمراء غير المهددة ثعابين زواحف إسرائيل و فلسطين زواحف آسيا زواحف الشرق الأوسط عرابيد

////////////

قس پنجابی:

والٹرنسیا ایجپٹیا زریلے سپاں دے ٹبر دا اک سپ اے۔

/////////////

Walterinnesia aegyptia

From Wikipedia, the free encyclopedia

Walterinnesia aegyptia
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Subphylum:	Vertebrata
Class:	Reptilia
Order:	Squamata
Suborder:	Serpentes
Family:	Elapidae
Subfamily:	Elapinae
Genus:	Walterinnesia Lataste, 1887
Species
·         Walterinnesia aegyptia ·         Walterinnesia morgani
Synonyms
Atractaspis wilsoni Naja morgani

Desert cobra (Walterinnesia aegyptia)

Walterinnesia is a genus of venomous elapid snake, also known as the Desert Black Snake or Black Desert Cobra.^[1] It was long considered to be the only species within the genus Walterinnesia. However, it was recently found that the eastern populations actually represent a different species, W. morgani.^[2] W. aegyptia is entirely black in color, and has highly shiny scales. W. morgani differs in having a juvenile pattern of reddish crossbars on the back, and lower average ventral and subcaudal scale counts.^[2]

Contents

  [show] 

Physical description[edit]

These snakes are medium in length, with a medium, cylindrical body and a short tail. Their average length is 0.5 meters (1 ft 8 in), but they can grow to lengths of 1.8 meters (5 ft 11 in). Their head is moderately small, broad, flattened and slightly distinct from the neck. The snout is broad, sharply edged with a distinct canthus rostralis. The eyes are small in size with round pupils. Dorsal scales are smooth anteriorly and weakly keeled on the posterior part of the body and tail. They are very glossy throughout. Dorsal scale count 27 (24 to 29) - 23 (21 - 25) - 17.^[3] Unlike other snakes commonly referred to as "cobras", the black desert cobra neither rears up nor produces a hood before striking in defense.

Geographical range and habitat[edit]

They are native to the Middle East. Walterinnesia aegyptia is found in the countries of Egypt, Lebanon, Jordan,. Israel, Palestine, and northwestern Saudi Arabia. It may also be found in areas of Syria that border Lebanon.^[4]

Habitat[edit]

This species occurs in the desert (excluding completely sand deserts such as the ad-Dahna Desert). They can also be found in semi-desert scrublands and rocky terrain, extending into the foothills of vegetated Mediterranean terrain. They are also often found near human habitation in irrigated agricultural settlements.^[3]

Behaviour and diet[edit]

The Desert black snake are nocturnal and are strictly terrestrial snakes. They are most active around midnight. They actively pursue and forage for their prey and rather than envenomate its prey with an open mouth, they'll usually bite their prey sideways at short distances and often use constriction and suffocation techniques in addition to their venom to kill their prey.^[2] There are reports of this snake being aggressive when molested, but like most snakes, it will usually try to escape rather than immediately bite or face their threat. Venom is not injected immediately when it bites but released seconds later with chewing movement.^[3]

Diet[edit]

This species feeds mainly on lizards such as skinks, geckos, agamids, other snakes, toads and occasionally mice and birds. It will also readily eat carrion.^[3]

Venom[edit]

This species is highly venomous. The subcutaneous LD₅₀ for the venom of W. aegyptia is 0.4 mg/kg. For comparison, the Indian cobra's (Naja naja) subcutaneous LD₅₀ is 0.80 mg/kg, while the Cape cobra's (Naja nivea) subcutaneous LD₅₀ is 0.72 mg/kg. This makes the W. aegyptia (or Desert Black Snake) a more venomous snake than both.^[5] Like all elapid snakes, the venom is primarily neurotoxic and effects of envenenomation are from systemic circulation of the toxins rather than from local effect on tissue near the site of injection.^[6]

A survey of the literature revealed only a few clinical cases reported. Most of the information concerning W. aegyptia was collected from laboratory and animal studies.

References[edit]

·         Species Walterinnesia aegyptia at The Reptile Database

1.     Jump up^ ITIS (Desert Black Snake)

2.     ^ Jump up to:^a b c Nilson, G. & N. Rastegar-Pouyani (2007) Walterinnesia aegyptia Lataste, 1887 (Ophidia: Elapidae) and the status of Naja morgani Mocquard 1905. Russian Journal of Herpetology, 14: 7-14.

3.     ^ Jump up to:^a b c d Clinical Toxinology Resources - Walterinnesia aegyptia

4.     Jump up^ Ugurtas I. H., Papenfuss T. J., and Orlov N. L. (2001), New record of Walterinnesia aegyptia Lataste, 1887 (Ophidia: Elapidae: Bungarinae) in Turkey,” Russian Journal of Herpetology, 8: 239 – 245

5.     Jump up^ LD50 Menu

6.     Jump up^ Longo DL, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson J, Loscalzo J. eds. Harrison's Principles of Internal Medicine, 18e. New York, NY: McGraw-Hill; 2012.

This Elapidae article is a stub. You can help Wikipedia by expanding it.

Categories: 

·         Elapidae

·         Reptiles of Asia

·         Reptiles of Israel

·         Elapidae stubs

//////////

در ایران کک مار را هم داریم که گرچه به نسبت کوچک است نه زرد است و نه قیطانی:

این مار گونه ای سمی و خطرناک با نام علمی Eristicophis macmahoniاز خانواده افعی ها یا Viperidaeبه شمار می رود.سری بزرگ، پهن، پوشیده از فلس های کوچک با گردن مشخص، پوزه پهن و کوتاه دارد. از ویژگی های اصلی این مار وجود دو سپر بزرگ تیغه دار در دو طرف سپر پوزه است. رنگ این افعی قهوه ای خاکی یا خاکستری روشن مایل به قرمز تا قهوه ای مایل به زرد است. ۲۰ تا ۲۵ لکه تیره با حاشیه سفید در طرفین بدن دارد. اندازه آن در نمونه های بالغ ایرانی تا ۱۰۰ سانتی متر گزارش شده است.

در ریگ های روان و تل ماسه ها با ماسه‌های ریز و نرم تا ارتفاع ۱۳۰۰ متری در نواحی بیابانی دارای پوشش گیاهی بسیار اندک بوته ای یا بدون پوشش گیاهی یافت می شود. تا کنون از استان های کرمان و سیستان و بلوچستان گزارش شده است.در شب فعالیت می کند و هنگام روز درون ماسه ها و ریگ ها پنهان می شود. از سوسمارها، جوندگان و پرندگان کوچک تغذیه می کند.

این گونه نخستین بار توسط دو دانشمند بریتانیایی به نام های Frank Finnو Alfred William Alcockدر سال ۱۸۹۷ نامگذاری و طبقه بندی شد.

* عکس از: Tad Arensmeier

/////////

کک‌مار(نام علمی: Eristicophis macmahonii) نام یک گونه از تیره گرزه‌ماران است.

//////////

قس پنجابی:

ارسٹیکونس وائپر سپ دے ٹبر دا اک سپ اے۔

////////////

Eristicophis

From Wikipedia, the free encyclopedia

Eristicophis
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Reptilia
Order:	Squamata
Suborder:	Serpentes
Family:	Viperidae
Subfamily:	Viperinae
Genus:	Eristicophis Alcock & Finn, 1897
Species:	E. macmahonii
Binomial name
Eristicophis macmahonii Alcock & Finn, 1897
Synonyms
·         Eristicophis Alcock & Finn, 1897 ·         Eristicophis — Wall, 1906[1] ·         Eristicophis Macmahonii Alcock & Finn, 1897 ·         Eristicophis macmahonii — Wall, 1906 ·         Eristicophis macmahoni — Wall, 1925 ·         Pseudocerastes latirostris Guibé, 1957 ·         Pseudocerastes mcmahoni — Anderson, 1963 ·         Eristicophis mcmahoni — Leviton, 1968 ·         Eristophis macmohoni — Khole, 1991 ·         Eristicophis macmahoni — Golay et al., 1993[1]

Common names: McMahon's viper, Asian sand viper, leaf-nosed viper, whiskered viper.^[2]

Eristicophis is a monotypic genus created for the venomous viper species, E. macmahonii. It is endemic to the desert region of Balochistan near the borders of Iran, Pakistan, and Afghanistan.^[1] No subspecies are currently recognized.^[3]

Contents

  [show] 

Etymology[edit]

The specific name, macmahonii (or macmahoni ), is in honor of British diplomat Arthur Henry McMahon.^[4]

Description[edit]

E. macmahonii

This is a relatively small species growing to a total length (body + tail) of less than 1 m (39 in). Males are 22–40 cm (8.7–15.7 in) in total length, the females 28–72 cm (11–28 in).^[2]

The head is large, broad, flat, and wedge-shaped. It is also distinct from the neck. The snout is broad and short. The eyes are of a moderate size. The crown of the head is covered with small scales. The nostrils are a pair of small slits. It has a characteristic rostral scale, that is wider than it is high, strongly concave, and bordered above and to the sides by four much enlarged nasorostral scales arranged in a butterfly shape. There are 14-16 supralabials, which are separated from the suboculars by 3-4 rows of small scales. There are 16-19 sublabials. The circumorbital ring consists of 16-25 scales.^[2]

The body is dorsoventrally slightly depressed and appears moderately to markedly stout. The tail is short, and prehensile, tapering abruptly behind the vent. The skin feels soft and loose. The dorsal scales are short and keeled, in 23-29 midbody rows that are arranged in a straight and regular pattern. The ventral scales have lateral keels, numbering 140-144 in males and 142-148 in females. The subcaudals are without keels: males have 33-36, females 29-31.^[2]

The color pattern consists of a reddish to yellowish brown ground color, overlaid dorsolaterally with a regular series of 20-25 dark spots, bordered partly or entirely with white scales. Posteriorly, these spots become more distinct. The white border areas often extend over the back as crossbands. The head has a white stripe that runs from the back of the eye to the angle of the mouth. The top of the head may have scattered dark flecks. The labials and throat are white, as is the belly. The tip of the tail is yellow with distinct crossbands.^[2]

Geographic range[edit]

It is found only in the desert region of Balochistan near the Iran-Afghanistan-Pakistan border.

They type-locality given is "Amirchah [Amir Cháh on map], 30th March, 3300 feet, Zeh, 1st April, 2500 feet, Drana Koh, 2nd April, Robat I., May, 4300 feet" (3300 ft = 1000 m, 2500 ft. = 760 m, 4300 ft. = 1300 m). Listed as "W. Baluchistan" in the catalogue of the Bombay Natural History Museum, Bombay India. M.A. Smith (1943:497) listed it as the "desert south of Helmand [River], in Baluchistan".^[1]

According to Mallow et al. (2003), this species is reported from Pakistan, Afghanistan, eastern and northwestern Baluchistan, southern Iran, and India in the Rajasthan Desert. It is limited to the Dast-i Margo Desert and nearby dune areas, from Seistan in the extreme east of Iran into Afghanistan south of the Helmand River. It also occurs in Baluchistan, between the Chagai Hills and Siahan Range, east to Nushki.^[2]

Habitat[edit]

It is associated with (shifting) dune habitats of fine, loose sand. It is not found above an altitude of 1,300 m (4,300 ft).^[2]

Behavior[edit]

It employs rectilinear and serpentine motion to move around, but will sidewind when moving over loose sand or when alarmed. Occasionally, it climbs into bushes using its prehensile tail. This species is mainly nocturnal, but may also be crepuscular. It is also said to be bad-tempered, hissing very loudly and deeply. It will raise the front part of its body off the ground in a loop and strike aggressively.^[2]

E. macmahonii buried in sand.

Eristicophis can appear to sink down into the sand using a rocking or peristaltic motion. Following this, it will usually shake and rotate its head along the longitudinal axis to cover its head, leaving only its snout and eyes free of sand. It is thought that the enlarged nasorostral scales keep sand from entering the nostrils.^[2]

Diet[edit]

It preys upon small lizards, small rodents, and sometimes birds. Mice are held in the mouth until dead, or nearly so.^[2]

Reproduction[edit]

This species is oviparous, laying up to a dozen eggs. These hatch after 6–8 weeks, with each hatchling being about 6 inches (15 cm) in total length.^[5]

Venom[edit]

Relatively little data are available regarding its venom, but it is regarded as a potentially dangerous species by the U.S. Navy (1991) with venom similar to that of snakes of the genus Echis.^[6] However, a protein in its venom called eristostatin has been reported to help in the fight against malignant melanoma.^[7]

See also[edit]

·        List of viperine species and subspecies

·        Viperinae by common name

·        Viperinae by taxonomic synonyms

·        Snakebite

References[edit]

1.     ^ Jump up to:^a b c d McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, Volume 1. Washington, District of Columbia: Herpetologists' League. 511 pp. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).

2.     ^ Jump up to:^{a b c d e f g h i j} Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003. True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Malabar, Florida: Krieger Publishing Company. 359 pp. ISBN 0-89464-877-2.

3.     Jump up^ "Eristicophis". Integrated Taxonomic Information System. Retrieved 1 September 2006.

4.     Jump up^ Beolens B, Watkins M, Grayson M. 2011. The Eponym Dictionary of Reptiles. Baltimore: Johns Hopkins University Press. xiii + 312 pp. ISBN 978-1-4214-0135-5. ("Eristicophis macmahoni", p. 173).

5.     Jump up^ Mehrtens JM. 1987. Living Snakes of the World in Color. New York: Sterling Publishers. 480 pp. ISBN 0-8069-6460-X.

6.     Jump up^ U.S. Navy. 1991. Poisonous Snakes of the World. US Govt. New York: Dover Publications Inc. 203 pp. ISBN 0-486-26629-X.

7.     Jump up^ http://www.economist.com/news/science-and-technology/21569015-snake-venom-being-used-cure-rather-kill-toxic-medicine Drug research: Toxic medicine

Further reading[edit]

·        Alcock A, Finn F. 1897 ("1896"). An Account of the Reptilia collected by Dr. F. P. Maynard, Captain A. H. McMahon, C.I.E., and the Members of the Afghan-Baluch Boundary Commission of 1896. Journ. Asiatic Soc. Bengal 65: 550-556 + Plates XI (map) - XV. (Eristicophis macmahonii, n. sp., pp. 564–565 + Plate XV).

·        Golay P, Smith HM, Broadley DG, Dixon JR, McCarthy CJ, Rage J-C, Schätti B, Toriba M. 1993. Endoglyphs and Other Major Venomous Snakes of the World. A Checklist. Geneva: Azemiops Herpetological Data Center. 478 pp.

·        Smith MA. 1943. The Fauna of British India, Ceylon and Burma, Including the Whole of the Indo-Chinese Sub-region. Reptilia and Amphibia, Vol. III.—Serpentes. London: Secretary of State for India. (Taylor and Francis, printers). xii + 583 pp. (Genus "Eristocophis" [sic], p. 492; species "Eristocophis macmahoni" [sic], pp. 493–494).

External links[edit]

Wikimedia Commons has media related to Eristicophis macmahonii.

·        Eristicophis macmahoni at the Reptarium.cz Reptile Database. Accessed 9 August 2007.

Taxon identifiers

·         BHL: 37193935 ·         EoL: 794735 ·         GBIF: 2444895 ·         ITIS: 634975 ·         NCBI: 110226

Categories: 

·         Viperinae

·         Reptiles of Iran

·         Reptiles of Afghanistan

·         Reptiles of Pakistan

·         Monotypic snake genera

·         Taxa named by Alfred William Alcock

·         Taxa named by Frank Finn

·         Animals described in 1897

///////////

این مار زرد هم در نواحی مرکزی ایران هست:

مار جعفری.  بيشتر دشت‌ها و دامنه‌هاي گرم و بياباني مناطق مرکزي و جنوبي ايران خالي از سکنه و غير قابل سکونت است و نيز بي آبي و آب و هواي نامساعد باعث فقير بودن پوشش گياهي و تنوع اندک جانوران شده است اما موجوداتي هم هستند که در اين نواحي خشن بسر مي‌برند. مار جعفري از ساکنين هميشگي اين نواحي بشمار مي‌رود و از گذشته‌هاي دور تاکنون هر کويري را با مار جعفري مي‌شناختند. هر مسافري به کوير سفر مي‌کند، ترس از مار جعفري را فراموش نمي‌کند در حالي که هيچ گاه متوجه اين موضوع نيست که اين مار جعفري است که از مسافران کوير مي‌ترسد.

مار جعفري با نام علمي ‏Echis carinatus‏ در رده خزندگان (‏Reptilia‏)، زير راسته مارها (‏Serpentes‏) و خانواده افعي‌ها (‏Viperidae‏) طبقه‌بندي مي‌شود. ماري به نسبت کوچک است و 35 تا 90 سانتي متر طول دارد و همچون ديگر افعي‌ها داراي سر و گردني مشخص است زيرا در بيشتر مارهاي ديگر گردن به طور کامل از سر و بدن مشخص نيست. همچنين مانند ديگر افعي‌ها مردمك چشم نيز عمودي، پوزه كوتاه و سر پوشيده از فلس‌هاي كوچك ولي تيغه ‌دار است. رنگ ‌آميزي متنوعي دارد و نمونه‌هاي ايراني آن به رنگ‌هاي قهوه‌اي مايل به خاكستري، زيتوني، خاكستري مايل به زرد با نوارهاي زيگزاگ روشن هستند. مار جعفري به راحتي از ديگر مارها شناخته مي‌شود زيرا ويژگي بارز اين گونه، وجود يك علامت به شكل صليب روي سر است. ناحيه شكمي به رنگ سفيد يا سفيد مايل به زرد است.‏

در نواحي بياباني يا نيمه ‌بياباني گرم و خشک يا مرطوب در دشت‌ها، تپه‌هاي رسي يا ماسه ‌اي، دامنه‌ها و كوهپايه‌‌ها با پوشش گياهي اندك بوته‌اي يا درختچه‌اي و نيز دهانه چاه‌‌ها، باغ‌ها، خرابه‌ها، گورستان‌ها، حاشيه مزارع و روستاها ديده مي‌شود. روزها در زير سنگ‌ها و درون حفره‌هاي زميني، لانه جوندگان، شكاف سنگ‌‌ها و زير بوته‌ها پنهان مي‌‌شود. به ندرت در نواحي مسکوني يا محل‌هاي پر رفت و آمد انسان‌ها ديده مي‌شود. در نواحي ماسه‌اي مانند رمل‌ها يا تپه‌هاي ماسه بادي در زير ماسه‌ها پنهان مي‌شود و مانند افعي شاخدار عربي شب‌ها در حالي که سر را از زير ماسه بيرون نگه مي‌دارد به انتظار طعمه خود مي‌ماند. حرکت مار جعفري به روشي خاص صورت مي‌گيرد، به اين ترتيب که ترکيبي از حرکت از پهلو و زيگزاگ است. ابتدا سر را پرتاب مي‌کند سپس بدن را به همان قسمت مي‌کشد. روي ماسه‌هاي داغ فقط دو نقطه از بدن مار جعفري با سطح زمين تماس دارد.‏

‏ از هنگام غروب تا طلوع آفتاب فعاليت مي‌كند. گاهي نيز در روز ديده مي‌شود. براي شكار از بوته‌‌ها يا درختچه‌‌ها بالا مي‌‌رود يا روي سنگ‌ها، زير بوته‌‌ها و لبه چشمه‌‌ها بدون حركت به كمين مي‌نشيند و انواع جوندگان كوچك، مارمولك‌‌ها، وزغ‌‌ها و بندپايان بزرگ مانند عقرب‌ها، رتيل‌‌ها و ديگر حشرات را شكار مي‌‌كند. بيشتر جوندگان کوچک را ترجيح مي‌دهد و براي همين در تاريکي شب در محل رفت و آمد جوندگان بي حرکت مي‌ماند و به محض عبور يک جونده به سرعت حمله مي‌کند و با گزش مرگبار خود آن را شکار مي‌کند. مارهاي جعفري کوچک معمولاً از بچه موش‌ها و نوزادان از مارمولک يا حشرات تغذيه مي‌کنند. مار جعفري در شکار کردن حريص نيست. پس از شکار و يک غذاي حسابي تمامي طول شب را روي سنگ‌ها يا زمين‌هايي که از آفتاب روز گرم مانده‌اند به حالت چنبره استراحت مي‌کنند و اين کار را تا چندين شب تکرار مي‌کند.

اين مار بسيار تنبل و کم تحرک است و به آرامي و بدون سر و صدا حرکت مي‌کند. هنگام خطر به دور خود مي‌پيچد و سر را در ميان بدن پنهان مي‌كند و با حركات مارپيچ به صورت عدد هشت لاتين و ماليدن فلس‌‌هاي كناري بدن، صداي مخصوصي توليد مي‌‌كند و گهگاه با حمله‌هاي ناگهاني سعي در دور کردن دشمن مي‌کند. از پهلو حركت مي‌كند. در مواقعي که باران‌هاي سيل آسا مي‌بارد و حفره‌هاي مار جعفري پر از آب مي‌شود از پناهگاه خود خارج مي‌شود و اغلب از بوته‌ها و درختچه‌ها و نيز ديوارها و صخره‌ها بالا مي‌رود. در اين مواقع است که مي‌توان چندين مار جعفري را روي يک بوته يا درختچه مشاهده کرد.

تخم ـ بچه‌ زا است يعني نوزادها در بدن مادر از تخم خارج و زنده متولد مي‌شوند. ماده‌ها در فصل تابستان معمولاً 3 و گاهي تا 20 نوزاد به دنيا مي‌‌آورند. نوزادها هنگام تولد حدود 15 سانتيمتر طول دارند و پس از نخستين پوست اندازي که حدود يک هفته طول مي‌کشد، قادر به گزيدن و تزريق سم هستند. اغلب نوزادهاي يک هفته‌اي داراي سمي با غلظت بالا و کشنده هستند.‏

مار جعفري از خطرناك‌‌ترين مارهاي ايران است و گزش آن در برخي مواقع منجر به مرگ انسان مي‌‌شود. سم اين مار بيشتر بر دستگاه گردش خون اثر مي‌گذارد و موجب پارگي رگ‌ها و خونريزي داخلي و حتي خونريزي مغزي مي‌شود زيرا سم اين مار داراي آثار هموستاتيک است و قادر است فعاليت پلاکت‌هاي خون را مهار کند. فردي که توسط مار جعفري گزيده مي‌شود، ابتدا احساس درد و تورم در ناحيه گزش مي‌کند سپس علامت شروع به پيشرفت کرده و تمامي عضو گزيده شده مثلاً دست را تحت تأثير قرار مي‌دهد. پس از چند دقيقه تا نيم ساعت، غدد لنفاوي سفت و دردناک مي‌شوند به طوري که بزرگ شده و قابل لمس مي‌شوند. نشانه‌هاي باليني ناشي از گزش اغلب پس از حدود 1 تا 2 ساعت پس از گزش ظهور مي‌کنند. خونريزي حدود 10 ساعت پس از گزش رخ مي‌دهد که ابتدا از لثه‌ها شروع مي‌شود و کم کم در دستگاه گوارش و نيز دستگاه تناسلي و ادراري ادامه پيدا مي‌کند. در مراحل بعدي با خونريزي‌هاي شديد گوارشي، مخاطي، زيرپوستي، دستگاه ادراري و تناسلي ادامه مي‌يابد. معمولاً خون فرد مصدوم غيرقابل انعقاد مي‌شود. تشنج، اختلال در تکلم و ادراک، خواب آلودگي و در بعضي مواقع امکان شوک و مرگ به دليل خونريزي مغزي وجود دارد. در برخي مواقع پس از 24 تا 48 ساعت فرد گزيده شده مي‌ميرد.

با اين حال خوشبختانه اين مار از انسان‌ها فراري است و دور از انسان زندگي مي‌‌كند. اگر مار جعفري با انسان روبرو شود هيچ گاه در مرحله اول اقدام به گزش نمي‌کند. به اين ترتيب که اگر در حال حرکت باشد و متوجه حضور انسان شود پيش از هر کاري به دنبال يک مخفي گاه مي‌گردد يا اين که اگر راه فرار نداشته باشد در جاي خود بي حرکت مي‌ماند و پس از آن که از کنارش دور شديم به آرامي آن محل را ترک مي‌کند. اگر در حال چنبره و استراحت باشد و از کنارش عبور کنيم با صدايي که از خود توليد مي‌کند به ما مي‌گويد که «مبادا به من نزديک شويد يا پاي خود را روي من بگذاريد چرا که من خطرناک هستم». با اين وجود اگر به طرفش برويم به سرعت فرار مي‌کند يا در ابتدا به هم ماليدن فلس‌ها و فش و فش کردن و پرتاب سر سعي مي‌کند اول هشدار بدهد سپس در نخستين فرصت فرار کند. زماني که بخواهيم آن را صيد کنيم در آن وقت است که با هدف گزيدن به ما حمله مي‌کند. پس بهتر است از قلمرو آن دور شويم و خطري متوجه ما نشود. اين مار آن چنان از انسان دوري مي‌کند که اگر در يک اتاق با يک مار جعفري چند روز را سپري کنيم، به هيچ وجه به ما نزديک نمي‌شود و براي ما خطري به وجود نمي‌آورد مگر اين ما بخواهيم به او آسيبي برسانيم.‏

مار جعفري در زبان انگليسي و فرانسوي «افعي فلس اره اي» و در زبان پشتو «فيسي» مي‌گويند، در عراق به «حية سيد دخيل» معروف است. از ايران به سمت جنوب شرقي آسيا تا بنگلادش و به سمت شمال شرقي تا ازبكستان و از شرق تا افغانستان و هند و به طرف جنوب غربي تا عراق و عربستان پراكنده است. در ايران تاكنون از بيشتر استان‌‌هاي مركزي و جنوبي شامل سمنان، قم، خراسان شمالي، خراسان جنوبي، خراسان رضوي، سيستان و بلوچستان، هرمزگان، كرمان، يزد، اصفهان، بوشهر، فارس، كهگيلويه و بويراحمد، خوزستان و ايلام گزارش شده ‌است. جمعيت آنها در ايران در حد مطلوب بوده و از جمعيت بالايي برخوردار است و فقط تخريب زيستگاه آنها را تهديد مي‌کند. در سال‌هاي اخير به سبب صيد بي ‌رويه توسط مارگيرها براي مراكز سرم‌ سازي، كشتن آنها به دليل ترس و نفرت مردم از اين مار، تخريب زيستگاه توسط چراي دام‌ها، شهرسازي و جاده ‌سازي جمعيت آنها رو به كاهش است. اين که چرا به اين مار «جعفري» مي‌گويند هنوز علت اين نامگذاري به درستي مشخص نيست.

5 زيرگونه از اين گونه تاکنون معرفي و طبقه بندي شده است که در ايران داراي 2 زيرگونه است. زيرگونه ‏Echis carinatus multisquamatus Cherlin, 1981‎‏ از نواحي شرقي و شمال شرقي ايران گزارش شده و زيرگونه ‏Echis carinatus sochureki Stemmler, 1969‎‏ که از نواحي مرکزي و جنوبي ايران گزارش شده است.‏

گونه مار جعفري براي نخستين بار توسط يک طبيعت شناس آلماني به نام ‏Johann Gottlob Schneider‏ در سال 1801 شناسايي و نامگذاري شد.

مار جعفري جزيي از زيست بوم يک منطقه است و کشتن آن نه فقط از روي ناداني است بلکه يک ضربه آسيب پذير به طبيعت محسوب مي‌شود. ديدن اين افعي زيبا در طبيعت بسيار هيجان انگيز و لذت بخش است به شرطي که مزاحم آن نشويم. اين خزنده زيبا به شدت از انسان مي‌ترسد و هر جا که رفت و آمد انسان کمتر است زندگي مي‌کند.

*مرتضي جوهري

////////////

http://www.irandeserts.com/content/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%B1/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B7_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.htm