مُلّانُقَطی. [مُ لّ لُ غَ] (ا. مر. فا-عر.). (ملا لغتی، در انگلیسی: verbalist) کنایه از آن که به املای دقیق و تحت‌اللفظی واژه‌ها بیشتر از معنای آن‌ها توجه می‌کند.[۱] همچنین در اصطلاح، کنایه از کسی است که به جزئیات رسوم و آداب قانون یا قاعده یا رسمی پایبند و مقید است و تا رعایت نشود، امر را ناقص می‌شمارد حتی اگر که همهٔ آن موارد برای صحت امر ضروری نباشد.[۲][۳] این اصطلاح، به‌اشتباه، به صورت «مُلالُغَتی» نیز نگاشته می‌شود.[۴]
کاربردها[ویرایش]
محمدابراهیم باستانی پاریزی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، ترجمه‌های ملانقطی از شاهنامه و مثنوی معنوی توسط ایرانیان مقیم آمریکا و اروپا را باعث کاسته شدن از قدرت نفوذ این آثار دانسته بود که برعکس شیوهٔ ادوارد فیتزجرالد در ترجمهٔ رباعیات خیام به زبان انگلیسی است.[۵] محمدرضا ترکی، یک استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران، ملانقطی را مترادف با «بی‌خبر از درک درست متون ادبی و زیبایی‌های آن»،[۶] و میلاد عظیمی، دیگر استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، آن را مترادف با «پایبندی به ترجمهٔ دقیق و لفظ به لفظ» به کار برده‌اند.[۷]
نادر شایگان‌فر، استاد دانشگاه هنر اصفهان، فلسفهٔ کانت را «ملانقطی‌وار» خوانده زیرا که معتقد است که نگاه کردن از دریچهٔ فلسفهٔ کانت باعث می‌شود که از زیبایی‌های بخش اعظم جهان محروم شود.[۸]
جستارهای وابسته[ویرایش]
• فضل‌فروشی
پی‌نوشت‌ها[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
1. ↑ محمد معین و دیگران، سرواژهٔ «ملانقطی»، فرهنگ لغت معین (بازیابی در ۲۱ آبان ۱۳۹۸).[۱]
2. ↑ لغت‌نامه دهخدا. «معنی ملانقطی». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۳.
3. ↑ علی‌اکبر دهخدا و دیگران، «ملانقطی» در لغت‌نامهٔ دهخدا (بازیابی‌شده در ۲۱ آبان ۱۳۹۸).
4. ↑ نغزگوی کهن، نقش باز تحلیل، ۱۶۶.
5. ↑ باستانی پاریزی، «دعای سفر»، بخارا، ۳۵۸.
6. ↑ ترکی، «کتاب یا…»، نقد کتاب ادبیات و هنر، ۲۶۷.
7. ↑ عظیمی، «آویزه‌ها (۵)»، بخارا، ۲۹۸.
8. ↑ شایگان‌فر، «تقابل‌های سنتی…»، زیبا شناخت، ۲۲۱.
منابع[ویرایش]
• باستانی پاریزی، محمدابراهیم (آذر و اسفند ۱۳۸۲). «دعای سفر (به یاد دکتر مهدی سمسار) (تولد ۱۶ اسفند ۱۳۰۷ خاموشی ۲۵ دی ۱۳۸۱)». بخارا (۳۴–۳۳): ۳۴۸–۳۶۰ – به واسطهٔ نورمگز.
• ترکی، محمدرضا (زمستان ۱۳۹۵). «کتاب یا نقد گمراه‌کننده؟! (ملاحظاتی دربارهٔ یک کتاب و یک نقد)». نقد کتاب ادبیات و هنر. خانه کتاب. ۲ (۸): ۲۶۳–۲۸۰ – به واسطهٔ نورمگز.
• شایگان‌فر، نادر (تابستان ۱۳۸۷). «تقابل‌های سنتی دو متافیزیک، دو فرهنگ و دو هنر». زیبا شناخت. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ۹ (۱۹): ۲۰۵–۲۲۴ – به واسطهٔ نورمگز.
• عظیمی، میلاد (آذر و اسفند ۱۳۸۷). «آویزه‌ها (۵)». بخارا (۶۹–۶۸): ۲۹۳–۳۲۴ – به واسطهٔ نورمگز.
• نغزگوی کهن، مهرداد (تابستان ۱۳۸۷). «نقش باز تحلیل در تغییرات صرفی زبان فارسی». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی (۱۱): ۱۵۱–۱۶۹ – به واسطهٔ نورمگز.
پیوند به بیرون[ویرایش]
معنای ملانقطی را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.
• آثار افلاطون را ملانقطی ترجمه نکردم
رده‌ها:
• رفتارهای انسان
• کلمات ناسزا برای اشاره به افراد
• واژه‌ها و عبارت‌های فارسی
• این صفحه آخرین‌بار در ۱۰ مهٔ ۲۰۲۳ ساعت ۱۴:۲۶ ویرایش شده‌است.
