حسن عمید (زادهٔ ۱۲۸۹ در مشهد – درگذشتهٔ ۱۹ شهریور ۱۳۵۸)[۱] فرهنگ‌نویس، نویسنده و روزنامه‌نگار نامدار ایرانی بود.[۱][۲] او نویسندهٔ فرهنگ عمید است که از پرکاربردترین فرهنگ‌های معاصر فارسی قلمداد می‌گردد.
زندگی و فعالیت‌ها
حسن عمید در نیمهٔ دوم سده ۱۳ هجری خورشیدی،[۳] در شهر مشهد چشم به جهان گشود.[۱] او تحصیلات خود را نیز در همان شهر انجام داد. عمید در جوانی عضو انجمن ادبی شد و کار روزنامه‌نگاری، نویسندگی و فرهنگ‌نویسی را از همان سال‌ها آغاز کرد. او در نشریهٔ خراسان مطلب می‌نوشت. از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های روزنامه‌نگاری حسن عمید در مشهد، سردبیری سالنامهٔ خراسان و روزنامهٔ طوس بود.[۳][۱] وی در سال ۱۳۱۳ چاپ روزنامه طوس را به صورت هفتگی در مشهد آغاز کرد.[۳] او سال‌ها در خراسان به پیشهٔ روزنامه‌نگاری‌اش مشغول بود.[۱]
به دنبال اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، که طی آن شهر مشهد به دست نیروهای اتحاد جماهیر شوروی افتاد، شوروی‌ها عمید را از مشهد اخراج و به تهران تبعید کردند. در پی این اقدام، عمید با دفتر نخست‌وزیری ایران نامه‌نگاری کرده و خواستار دادن اجازهٔ بازگشت به مشهد به خاطر گرفتاری‌های خانوادگی‌اش می‌شود که اسناد این نامه‌نگاری در کتاب «اسنادی از احزاب سیاسی در ایران (۱۳۲۰-۱۳۴۰هـ. ش)» به چاپ رسیده‌است.[۴]
حسن عمید چندین دهه از عمر خویش را صرف پژوهش دربارهٔ فرهنگ واژگان و فرهنگ‌نویسی کرد. او در این سال‌ها چندین فرهنگ واژگان فارسی نوشت که پرآوازه‌ترینشان، فرهنگ عمید است.[۱] عمید در سال ۱۳۵۵ خورشیدی، بابت واگذاری کلیه حقوق نشر همه فرهنگ‌هایش به عبدالرحیم جعفری، مالک و گردانندهٔ انتشارات امیرکبیر، یکی از بالاترین رقم‌های پرداخته‌شده به یک مؤلف ایرانی به‌عنوان حق تألیف مقطوع را، که برابر با یک میلیون تومان بود، دریافت کرد.[۲]
حسن عمید سرانجام در شهریورماه سال ۱۳۵۸ درگذشت.[۱]
آثار
در جدول زیر مهم‌ترین آثار حسن عمید در کنار سال نخست چاپشان فهرست شده‌اند:
اثر سال نشر توضیحات
اسرار مانیتیسم
بر خرابه‌های تخت جمشید ۱۳۱۰
سالنامهٔ خراسان سال چهارم: ۱۳۱۶، سال پنجم: ۱۳۱۷
غلط‌های فاحش فرهنگ‌های فارسی
فرهنگ عمید ۱۳۴۲ در دو جلد
نیکوکاران ۱۳۱۵ بخش اول، محل نشر: مشهد
فرهنگ نو ۱۳۰۸، ۱۳۳۳
فرهنگ کوچک عمید
فرهنگ مفصل عمید
فرهنگ برگزیدهٔ عمید
فرهنگ جیبی عمید ۱۳۳۵
فرهنگ دبیرستانی عمید
فرهنگ تاریخ و جغرافیای عمید ۱۳۴۷
طب جدید
منابع
«عمید، حسن»، وبگاه راسخون بازیابی‌شده در دی ماه ۱۳۸۸.
«حق‌التألیف»، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دائرةالمعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی (نسخه آزمایشی) بازیابی‌شده در دی ماه ۱۳۸۸.
«جریده نگاری»، واژه‌نامهٔ دهخدا در وبگاه mibosearch بازیابی‌شده در دی ماه ۱۳۸۸.
«فهرست اسناد کتاب «اسنادی از احزاب سیاسی در ایران (۱۳۲۰-۱۳۴۰هـ. ش)»»، انتشارات مرکز اسناد پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری اسلامی ایران بازیابی‌شده در دی ماه ۱۳۸۸.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ حسن عمید موجود است.
متن مربوطه در ویکی‌نبشته: پدیدآورنده:حسن عمید
نبو
ادبیات فارسی
نبو
عبدالرحمان شرفکندی (هژار)
رده‌ها:
زادگان ۱۲۸۹درگذشتگان ۱۳۵۸اهالی مشهددرگذشتگان ۱۹۷۹ (میلادی)روزنامه‌نگاران اهل مشهدروزنامه‌نگاران سده ۲۰ (میلادی)زادگان ۱۹۱۰ (میلادی)فرهنگ‌نویسان اهل ایران نویسندگان مرد اهل ایران روزنامه‌نگاران اهل ایران
این صفحه آخرین‌بار در ۲ نوامبر ۲۰۲۲ ساعت ۱۱:۵۰ ویرایش شده‌است.
