پرونده «جهان در سالی که گذشت»/۱۶؛
تشدید اختلافات در صفوف صهیونیست‌ها پس از «طوفان‌الاقصی»
پس از عملیات «طوفان الاقصی» اختلافات میان مقام های رژیم صهیونیستی به ویژه میان بنیامین نتانیاهو و بنی گانتز بیش از پیش تشدید شده است.
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: از لحظه شکل‌گیری رژیم صهیونیستی تا به امروز، کمتر رخدادی مانند عملیات طوفان الاقصی توانسته تا زلزله‌ای بزرگ در ساختارهای سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی صهیونیست‌ها ایجاد کند. برخی کارشناسان مسائل فلسطین اشغالی با مقایسه حمله هفتم اکتبر با رخدادهای بزرگی همچون جنگ «استقلال» یا جنگ «یوم کیپور» سعی دارند تا ضمن اشاره به دامنه این واقعه، به صورت غیرمسقیم از تأثیرات احتمالی آن بر سپهر سیاسی اسرائیل سخن بگویند. در جریان جنگ یوم کیپور / رمضان در سال ۱۹۷۳ با آنکه ارتش اسرائیل توانست تا شکست‌های ابتدایی را جبران و بر کشورهای همسایه پیروز شود، پس از پایان جنگ اعتبار شخص گلدا مایر و جریان سیاسی چپ در اسرائیل به خاطر غافلگیر شدن در این جنگ به شدت آسیب دید و سبب تقویت جایگاه راست گرایان در سرزمین‌های اشغالی شد.
برهمین اساس برخی اندیشکده‌ها و تحلیلگران معتقدند که پس از اعلام آتش‌بس پایدار در غزه این احتمال وجود دارد تا با تشکیل کمیته حقیقت‌یاب تحقیقات و محاکمه شخص نتانیاهو، اعضای کابینه، سران ارتش و سازمان‌های اطلاعاتی آغاز شود. در صورت تحقق این سناریو، حزب لیکود و راست گرایان ضربه سختی دریافت کرده و این موضوع می‌تواند در میان مدت به قدرت‌گیری جریان راست-چپ میانه در فلسطین اشغالی منجر شود.
از اصلاحات قضائی تا طوفان الاقصی
قریب به یک سال پیش هنگامی که بنیامین نتانیاهو و متحدان راست‌گرای وی موفق شدند تا با کسب ۶۴ کرسی قدرت را در سرزمین‌های اشغالی به دست بگیرند؛ کمتر کسی تصور می‌کرد که این ائتلاف سیاسی خیلی با چالش‌های پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی مواجه شود. پس از ارائه لوایح اصلاحات قضائی از سوی یاریو لوین وزیر دادگستری و سیمچا روتمن رئیس کمیته قانون اساسی کنست، نیروهای اپوزیسیون به رهبری بنی‌گانتز و یائیر لاپید خیابان‌های فلسطین اشغالی را به بهانه دفاع از نهادهای به اصطلاح دموکراتیک در اسرائیل به اشغال خود درآوردند. به گزارش تایمز اسرائیل در جریان اعتراضات- اعتصابات سراسری در رژیم صهیونیستی، گاهاً بیش از ۱۰۰ هزار نفر در خیابان شهرهای بزرگ همچون تل‌آویو نسبت به طرح پیشنهادی دست به اعتراض زدند. علاوه بر این افراد شاغل در پست‌های دولتی، خصوصی، نظامی و حتی اطلاعاتی با اعتصاب یا انفصال از خدمت سعی کردند تا مخالفت خود را با اقدامات کابینه مستقر اعلام نمایند.
پس از وقوع عملیات غافلگیرکننده طوفان الاقصی، با آنکه دولت از کنار گذاشتن تصویب لوایح اصلاحات قضائی خبر داد و نوعی «آتش بس» میان دولت و اعضای اپوزیسیون وضع شد؛ اما میزان نارضایتی عمومی از شخص نتانیاهو افزایش یافت. نتایج به دست آمده در مراکز افکارسنجی و نظرسنجی حکایت از تمایل به افراد و احزاب دست راستی دارد اما میزان اعتماد عمومی نسبت به شخص نخست وزیر به شدت کاهش پیدا کرده است.
براساس انتشار نتایج نظرسنجی صورت گرفته در کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی در بیست‌ودوم ژانویه ۲۰۲۴ کماکان میزان اعتماد افکار عمومی به حزب لیکود و شخص نتانیاهو روند نزولی دارد. در این نظرسنجی اردوگاه ملی به رهبری بنی‌گانتز با ۳۷ کرسی، لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو با ۱۶ کرسی، یش‌عتید به رهبری یائیر لاپید با کسب ۱۴ کرسی، اسرائیل بیتنا به رهبری آویگدور لیبرمن با ۹ کرسی، شاص به رهبری آریه درعی با ۹ کرسی، عوتصماه یهودی به رهبری ایتامار بن گویر با ۸ کرسی، یهودیت متحده توراه به رهبری ییتصخاک گولدکنوف با ۷ کرسی، صهیونیسم مذهبی به رهبری بتصلائل اصموطریچ با ۶ کرسی و در نهایت حزب عربی رعم به رهبری منصور عباس با کسب ۵ کرسی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. براساس نتایج منتشر شده در این نظرسنجی اگر همین امروز در سرزمین‌های اشغالی انتخابات برگزار شود، نیروهای اپوزیسیون به رهبری بنی‌گانتز قادر به کسب ۶۹ کرسی خواهند بود. به نظر می‌رسد جامعه اسرائیل پس از عملیات طوفان الاقصی میل بیشتری به احزاب میانه پیدا کرده و به دنبال عبور از رادیکالیسم راست- مذهبی در پست نخست وزیری است.
تغییر قدرت در تل‌آویو و آینده پروژه عادی سازی روابط
یکی از متغیرهای تأثیرگذار در روند بقا یا سقوط کابینه فعلی اسرائیل، آینده عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی است. در حال حاضر ریاض به دلیل افزایش احساسات ضداسراییلی در جهان اسلام به راحتی نمی‌تواند پروژه عادی‌سازی روابط با تل‌آویو را ادامه دهد و زمینه ادغام این رژیم در منطقه امنیتی- اقتصادی خاورمیانه عربی را فراهم کند. دولت بایدن نیز برای رسیدن به دستاوردی قابل توجه در آستانه برگزاری انتخابات ۲۰۲۴ به صورت همزمان مذاکرات «آتش بس در غزه»، «عادی‌سازی روابط تل‌آویو- ریاض» و «تشکیل دولت مستقل فلسطین» فشارهای سیاسی بر تل‌آویو را افزایش داده است. برهمین اساس دستگاه سیاست خارجی دولت سعودی اعلام کرد که یکی از شروط اصلی این کشور برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو اعلام تشکیل دولت مستقل فلسطینی براساس طرح صلح عربی است. در واکنش به افزایش فشارها برای تشکیل دولت فلسطین، کنست اسرائیل با رأی قاطع ۹۹ مخالفت خود را در جهت به رسمیت شناخته شدن یکجانبه تشکیل کشور فلسطین اعلام کرد.
با وجود تمایل شخص نتانیاهو برای رسیدن به نقطه صلح با ریاض، اما به نظر می‌رسد فشار اعضای راست گرای کابینه مانند بن گویر و اصموطریچ فرآیند عادی سازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی را سخت و پیچیده کرده است. به عنوان مثال وزیر امنیت ملی اسرائیل تهدید کرده است که اگر نتانیاهو تن به شروط واشنگتن- ریاض در خصوص تشکیل دولت فلسطین دهد، آنگاه وی از کابینه خروج کرده و دولت سقوط خواهد کرد. برهمین اساس یکی از احتمالات جدی در خصوص صلح عبری- عربی ائتلاف نتانیاهو با اپوزیسیون جهت جلوگیری از سقوط کابینه و پیچیده‌تر شدن شرایط سیاسی در سرزمین‌های اشغالی است.
بهره سخن
به گزارش دوماهنامه فارن افرز، کابینه نتانیاهو تنها در ۱۰۰ روز ابتدایی جنگ در غزه معادل سه بمب اتمی در این جنگ نابرابر استفاده کرده که موجب تخریب ۷۰ درصد خانه‌ها و آواره شدن ۸۵ درصد ساکنان این منطقه شده است. برخی تحلیلگران معتقدند نخست وزیر کنونی اسرائیل قصد دارد تا از طریق تحقق اهدافی همچون نابودی حماس یا تغییر وضعیت ژئوپلیتیکی غزه و همچنین گسترش دامنه بحران به خارج از سرزمین‌های اشغالی، همچنان شانس خود برای بقا در قدرت را امتحان کند. با این حال جدی‌ترین سناریو در خصوص آینده سیاسی اسرائیل پس از طوفان الاقصی این است که به احتمال زیاد کابینه نتانیاهو سقوط کرده و کمیته حقیقت‌یاب روند تحقیقات و محاکمه افراد یا دستگاه مقصر در وقوع حمله هفتم اکتبر را آغاز خواهد کرد. در صورت تحقق این سناریو به احتمال زیاد چهره‌های راست میانه مانند بنی گانتز، نفتالی بنت و حتی یوسی کوهن شانس زیادی برای قرار گرفتن در پست نخست وزیری خواهند داشت.
