یک نسخه ٔ دیگری هم از زایجه ٔ عالم بخط فارسی جدید در نسخه ای که
ظاهراً متن فارسی کتاب زردشتی ، علمای اسلام است ، دیده میشود ۞
... زایجه ٔ عالم در بوندهشن به اسم زایجه ٔکیهان است و در کتب
عربی به اصطلاح طالع العالم ، ذکرشده و همه کواکب سیاره در برج های
شرف خود ثبت گردیده اند. شرح مربوط بزایجه ٔ کیهان در بوندهشن بیشتر
جالب نظر است و مخصوصاً تعلق هر کدام از 12 خانه ٔ زایجه ٔ بچیزی از امور، بهمان نحو است که در کتب نجومی دوره ٔ اسلامی مدون است ، بشرح ذیل :
1 -جانان بوت کرچنگ 19 سنگ خورتگ اورَک (؟ سچید) تیشترستارک هچ اَ پاختران اوهرمزد اندربوت ؛ یعنی بیت طالع سرطان بود در درجه ٔ 19
منزل الطرف یعنی منزل نهم از منازل قمر عربی و هفتم از منازل
ایرانی و شعرای یمانی ستاره (ثابت ) و از سیارات مشتری در آن بودند.
ظاهراً مقصود آن است که طالع درجه ٔ 19 از برج سرطان بود که مطابق منزل الطرف باشد و چون از روی حساب وسطی نجومی هر منزل از منازل قمر قریب 13 درجه است (بحساب هندیها 1312 درجه و بحساب منجمین اسلامی و مخصوصاً بیرونی در الاَّثار الباقیه ص 337، دوازده درجه و 51 دقیقه و 26 ثانیه ) لذا 19 درجه ٔ سرطان یعنی ، 109
درجه ٔ منطقة البروج مطابق منزل نهم میشود. در کتب نجومی اسلامی هم
، خانه ٔ طالع خانه ٔ زندگی و روح است چنانکه درمفاتیح العلوم
خوارزمی این خانه را بیت النفس میگوید که همان جانان باشد. و در
کتاب التفهیم بیرونی در جدول دلالات بیوت ، دلالت این خانه را،
الروح الحیوة و العمر و التربیة و ارض المولد، شمرده است ۞ .
2
- کیکان شیر؛ یعنی خانه ٔ دوم (برج اسد). معنی کیکان ، روشن نیست
ولی چون در مفاتیح العلوم خوارزمی و در التفهیم بیرونی المعاش و
اسباب کسبه آمده ، ظن قوی بر آن است که آن کلمه بمعنی مالداران
باشد.
3 - اوت براتران خوشک
؛ یعنی برادران سنبله . و مفاد آن این است که خانه ٔ سوم که خانه
ٔبرادران است سنبله بود، در مفاتیح العلوم بیت الاخرةو در التفهیم
الاخوة و الاخوات و الاقرباء و الاصهار آمده .
4
- پیتیشتان ترازوک کیوان اندر جست ؛ یعنی خانه ٔ پدران (که وتد رابع
باشد) برج میزان و زحل در آن بود. در مفاتیح العلوم بیت الآباء و
در التفهیم الاباء والاجداد آمده است .
5
- فرزندان کزدم ؛ یعنی خانه ٔ فرزندان که خانه ٔ پنجم زایجه باشد،
عقرب بود. در مفاتیح العلوم بیت الولد، و در التفهیم الاولاد و
الاصدقاء آمده است .
6 - وشتگان نیماسپ گوچهر دمب اندر جست ؛ یعنی خانه ٔ ششم ، قوس و ذنب در آن بود ۞
معنی لفظ وشتگان بطور قطعی درست معلوم نیست و باید یا بیماران و
یا بندگان باشد چنانکه در مفاتیح العلوم بیت المرض و العبید و در
التفهیم المرض و العیوب ... و العبید و الاماءآمده است .
7
- ویذوتکان وهیک ورهران اندر جست ؛ یعنی خانه ٔ مردان متأهل که
وتد سابع باشد برج جدی و مریخ در آن بود. درمفاتیح العلوم بیت النساء
و در التفهیم النساء و السراری و التزویج و العرس آمده است .
8-
مرگان دول ؛ یعنی خانه ٔ مرگ که برج هشتم طالع است ،دلو است . در
مفاتیح العلوم بیت الموت و در التفهیم بیرونی الموت و اصحابه و
القتل و الموتی آمده .
9 -
کِردَکان ماهیت اناهیت اوت تیر اندر جست ؛ یعنی خانه ٔ مسافرین که
برج نهم زایجه است ، برج حوت است و زهره و عطارد در آن بودند. در
مفاتیح العلوم بیت السفر و در التفهیم بیرونی السفر و الدین و
العبادة، آمده است .
10 - میان آسمان ورّک مهر اندر (جست ) پرخورتک [... ]؛ یعنی وتد عاشر یا وسط السماء ۞
(که قوی ترین خانه ها در تأثیر بعد از برج طالع است و بعقیده ٔ بعضی
از طالع نیز قوی تر است ) برج حمل و آفتاب در آن بود در منزل ...
(شاید کلمه ٔ پدیور یا پیش پرویز یعنی سرطان یا بطین از منازل قمر سقط
شده ) در مفاتیح العلوم بیت السلطان و در التفهیم بیرونی عمل
السلطان و الریاسه ، آمده است .
11
- فرخان گاو ماه اندر جست ؛ یعنی خانه ٔ خوشبختان ثور بود و ماه در
آنجا بود خانه یازدهم ، بنا بر نوشته ٔ مفاتیح العلوم بیت الاصدقاء و
در التفهیم بیرونی دلالت دارد بر السعادة و الاصدقاء.
12
- دوشپرگان دوپتکر گوچهر اندر جست بوت ؛ یعنی خانه ٔ بدبختان (که خانه
دوازدهم باشد) جوزاء بود و رأس در آن . در مفاتیح العلوم خوارزمی
بیت الاعداء و در التفهیم بیرونی الاعداء و الشقاء و الاحزان . (از گاه
شماری در ایران قدیم تألیف تقی زاده ص 323، 324، 325، 326، 327، 328، 329).