شفترنگ. [ ش َ رَ ] (اِ مرکب ) میوه ٔ سرخ و سپید و زردی مایل مابین شفتالو و زردآلو. (ناظم الاطباء). چیزی است مانند شفتالو بیشتر سرخ و سفید. (از فرهنگ اوبهی ) (لغت فرس اسدی ). نوعی از شفتالو. شلیل . (آنندراج ) (انجمن آرا). تالانک . رنگینان . زلیق . شلیر. شلیل . شبته رنگ . میوه ای چون شفتالو بود سرخ و سپید و گاهی سرخ و گاهی سپید. (یادداشت مؤلف ). تالانه . فِرْسَک زلیق . (السامی فی الاسامی ). میوه ای است سرخ و سفید به زردی مایل و شبیه به شفتالو. گویند درخت شفتالو و زردآلو را چون با هم پیوند کنند این میوه حاصل شود. (برهان ) :
با سماع چنگ باش از چاشتگه تا آن زمانْک
برفلک پیدا شود پروین چو سیمین شفترنگ.
عسجدی (از فرهنگ اسدی).
و رجوع به شلیل و شلیر و مترادفات دیگر شود.تفاوت شلیل، شابلون و شبرنگ به همراه خواص آن
با فرا رسیدن فصل تابستان، میوه های متنوع و خوشمزه آن هم به بار می رسد.از جمله میوه های خوش طعم و پرطرفدار این فصل، شلیل ،آلو شابلون و شبرنگ می باشد که در این مطلب می خواهیم اشاره ای به آنها داشته باشیم.
بازدید : 20033
زمان تقریبی مطالعه : 12 دقیقه
تاریخ : سه شنبه 1399/04/03 ساعت 12:50
شلیل ، آلو شابلون و شبرنگ ، هریک فواید و خواص فراوانی برای سلامتی بدن دارند. در ادامه مطلب خواص و فواید هریک را بیان می کنیم:
شلیل
شلیل ، میوه ای است از خانواده هلو که به هلوی بدون کرک شناخته شده است و طعمی شیرین تر از هلو دارد. این میوه بومی آسیاست و بیش از 150 گونه از آن در دنیا وجود دارد. شلیل دقیقا مانند هلو و آلو متعلق به خانواده‌ی گلسرخیان است. گل شلیل در اوایل بهار و حتی قبل از برگ‌های این درخت رشد می‌کند. این میوه معمولا به رنگ قرمز و سفید یافت می شود. درخت شلیل در نواحی گرم و مرطوب رشد می کند.
شلیل گوشت زرد و شلیل گوشت سفید ، که هر دو گونه یک پوست صاف و قرمز تیره دارند. آنها طعم قوی‌تری نسبت به هلو دارند. اما اگر بخواهیم مقایسه کنیم، شلیل سفید شیرین‌تر از شلیل زرد و کمتر اسیدی است. طبیعت شلیل سرد و تر می باشد.
شلیل به صورت هسته جدا و شلیل نیمه هسته‌چسب هستند. گوشت شلیل هسته جدا به هسته متصل نیست، و در شلیل نیمه هسته‌چسب، هسته به بخش‌هایی از گوشت میوه متصل است.
تفاوت هلو و شلیل فقط فیزیکی است. یکی از تفاوت‌های اصلی فیزیکی آنها این است که هلو دارای پوست پرزدار است در حالیکه شلیل پوست بسیار نرم‌تر و صاف‌تری دارد. همچنین، شلیل کوچک‌تر، سفت‌تر و معطرتر است. تفاوت شلیل دارا بودن ژن مغلوب برخلاف هلو است که باعث تولید میوه ای بدون کرک شده و به آن هلوی بدون کرک نیز می گویند، جالب است که طعم آنها مطبوع و شیرین تر از هلو میباشد
از شلیل برای تهیه کمپوت، مربا، لواشک، کیک و تارت شلیل، ترشی شلیل و انواع اسموتی، شیک، سالاد و ماست میوه ای استفاده می شود.
یکی دیگر از خواص شلیل ، لاغری و کاهش وزن می باشد. شلیل مقدار زیادی فیبر دارد و همین امر به سم زدایی روده ها کمک می کند و با جلوگیری از اتصال سموم به دیواره های روده به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند.
شلیل سرشار از مواد مغذی و یک میوه کم کالری است. شلیل سرشار از ویتامین (آ، ث) کلسیم، بتاکاروتین و پتاسیم، فیبر، آهن، قند ، نیاسین یا ویتامین ب 3، می باشد. وجود ویتامینهای فراوان در شلیل باعث شده است این میوه یکی از میان وعده‌های خوب برای افراد باشد.
ارزش غذایی شلیل (100 گرم)
کالری : 44
چربی : 0.3 گرم
قند : 8 گرم
کربوهیدرات : 11 گرم
پروتیئن : 1.1 گرم
فیبر : 1.7 گرم
خواص شلیل:
جوان سازی پوست و مو
یکی از خواص شلیل ، جوان سازی پوست و مو می باشد. ویتامین (ث) موجود در شلیل با افزایش سنتر کلاژن باعث میشود چین وچروک پوست درمان شود و به جوان سازی پوست صورت کمک می کند.
دیابت و قند خون
فیبری که در شلیل وجود دارد باعث می شود بدن قند کمتری را جذب کند و به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع دو کمک می کند.
شلیل یکی از میوه ها با شاخص گلیسمی پایین بوده که پس از خوردن باعث افزایش قند خون نمی شود و برای افراد دیابتی مناسب می باشد.
لاغری و کاهش وزن
یکی دیگر از خواص شلیل ، لاغری و کاهش وزن می باشد. شلیل مقدار زیادی فیبر دارد و همین امر به سم زدایی روده ها کمک می کند و با جلوگیری از اتصال سموم به دیواره های روده به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می کند. مطالعات انجام شده نشان داده که آنتوسیانین ها، کاتچین، اسید کلروژنیک و مشتقات کورستین موجود در شلیل هستند توانایی مبارزه با چاقی و بیماری مرتبط با آن را دارند.
درمان کم خونی
شلیل میوه ای است که برای کم خونی بسیار مفید می باشد.آهن موجود در این میوه تولید گلبول های قرمز خون را افزایش می دهد و ویتامین (ث) موجود در آن به افزایش جذب آهن در بدن کمک می کند، به این ترتیب مصرف شلیل برای پیشگیری و درمان کم خونی مفید می باشد.
چشم
مطالعات نشان داده که بتاکاروتن و لوتئین موجود در شلیل برای تقویت بینایی مفید است و به پیشگیری از دژنراسیون ماکولا و آب مروارید کمک می کند.
کلسترول خون و قلب
مصرف منظم شلیل به دلیل مقادیر بالای فلاونوئید ها و آنتی اکسیدان هایی مانند اسید کلروژنیک و آنتوسیانین باعث کاهش کلسترول خون بالا شده و به پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و آترواسکلروزیس کمک می کند.
معده و دستگاه گوارش
یکی دیگر از خواص شلیل ، درمان بیماری های معده و دستگاه گوارش می باشد. در واقع این میوه با مقدار زیاد فیبر به بهبود هضم غذا کمک می کند و برای درمان زخم معده و سلامتی دستگاه گوارش مفید می باشد.
فشار خون
مقادیر بالای پتاسیم موجود در شلیل به آرامش رگ های خونی کمک می کند و فشار خون بالا را کاهش می دهد.
پیشگیری از هیپوکالمی
در حقیقت هیپوکالمی کاهش سطح خونی یون پتاسیم در بدن است. شلیل هم دارای پتاسیم می باشد و آن برای عملکرد صحیح سلولی و اعصاب ضروری است. پتاسیم موجود در این میوه به سنتز پروتئین‌ها، عملکرد عضلات، حفظ و نگهداری تعادل الکترولیت‌های بدن و بهبود کاربرد کربوهیدرات‌ها و حمایت از فرایندهای متابولیکی کمک می‌کند و کمبود پتاسیم در بدن ممکن است به اختلالاتی همچون هیپوکالمی منجر شود که سلامت عضلات را کاهش می‌دهد و می‌تواند به آریتمی قلب منجر شود.
تقویت سیستم ایمنی بدن
شلیل به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند دفاع بهتری در برابر بیماری‌های مختلف داشته باشد. وجود آنتی اکسیدان‌های مختلف مانند ویتامین (ث) ، روی و سایر ترکیبات فنولی محافظت کننده، توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌های متعدد را افزایش می‌دهد. این ترکیبات دفاعی خطر و شدت بیماری‌هایی همچون مالاریا و سرماخوردگی را کاهش می‌دهند و به بهبود سریع تر زخم و سایر بیماری‌ها کمک می‌کنند.
جنین و زنان باردار
مواد مغذی موجود در شلیل برای تقویت بدن زنان باردار و بهبود رشد جنین مفید است. فیبر موجود در شلیل به درمان مشکلات گوارشی زنان باردار کمک می کند و برای پیشگیری و درمان یبوست در دوران بارداری مفید است.
عوارض و مضرات شلیل
در کنار خواص و فواید فراوانی که این میوه ی خوش طعم دارد، ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد واکنش های آلرژیک خفیف شود که با خارش در دهان و گلو و تورم پلک ها، لب ها و صورت مشخص شود. همچنین مصرف شلیل ممکن است باعث تشدید علائم بیماری در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر شود. هسته شلیل حاوی مقادیر کمی سیانید است و زیاده روی در مصرف آن می تواند باعث ایجاد مسمومیت با سیانید شود.
آلو شابلون
یکی دیگر از میوه های پرطرفدار و خوش مزه این فصل، شابلون می باشد. این گیاه بومی اروپا و آسیا محسوب میشود و در مناطق مرطوب بهتر رشد می‌کند و شرایط بهتری برای پرورش آن وجود دارد. شابلون یکی از میوه های آب دار است که به دلیل وجود آب زیاد در آن نگهداری سختی دارد. زیرا هرچه رطوبت و آب یک میوه بیشتر باشد، زودتر خراب میشود. آلو شابلون بیشتر به‌صورت تازه مصرف میشود؛ اما می‌توان آن را به کیک‌ها، سالادها و غذاها اضافه کرد یا به‌صورت کمپوت و مربا مصرف کرد. نوع خشک این میوه، در جای خشک و خنک یا در یخچال به مدت 6 ماه قابل نگهداری است. طعم این نوع آلو متغیر بود و در هر نوع شیرین و ترش آن در رنگ های زرد ، سبز ، قرمز ، ارغوانی یافت می شود.
آلو سرشار از ویتامین های آ- ب – ب۲- ب ۶– ث و عناصری مثل کلسیم، فسفر، پتاسیم،منیزیم، آهن فلوئور و گوگرد میباشد.
خواص آلو شابلون:
پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی _ عروقی
استفاده از آلو شابلون برای افرادی که بیماری قلبی دارند مفید است زیرا سبب میشود چربی‌های اضافه بدن با اکسیژن واکنش بدهند.
آلو شابلون یکی از منابع خوب آنتی اکسیدان‌ها است. این میوه مقدارمناسبی از ترکیبات فنلی و بتاکاروتن دارد که با اثر آنتی اکسیدانی خود رادیکالهای آزاد اکسیژن را خنثی می‌کند. رادیکالهای آزاد اکسیژن اثرات مخربی را در بدن به وجود می آورد، چون این رادیکال های آزاد با اکسیداسیون چربی‌ها در بدن سبب می‌شوند که چربی همواره در رگ‌ها رسوب کرده و گرفتگی عروق پیش آید. با توجه به تاثیر آلو شابلون در پیشگیری از این بیماری‌ها مصرف این میوه می‌تواند در سلامت انسان بسیار موثر باشد.
جلوگیری از یبوست
یکی دیگر از خواص آلو شابلون، جلوگیری از یبوست می باشد . در واقع فیبر موجود در این میوه خوشمزه کمک می کند تا از بروز یبوست جلوگیری کند و برای حفظ سلامت دستگاه گوارش مفید باشد.
کاهش فشار خون
آلو شابلون یکی از منابع غنی پتاسیم است و همین پتاسیم موجود در میوه برای کاهش فشار خون بسیار مفید می باشد.
مفید برای چشم
آلو شابلون دارای بتاکارتن است که بسیار برای چشم مناسب است. از طرفی میوه‌هایی که به رنگ قرمز می‌باشند؛ دارای آهن بیشتری نسبت به میوه‌های دیگر هستند. از این میوه نیز می‌توان برای افرادی که گوشت مصرف نمی‌کنند و با کمبود آهن مواجه هستند استفاده شود.
نهال شلیل شبرنگ از نهال های پیوندی می باشد. طول عمر نهال شلیل شبرنگ 10 سال میباشد تحمل سرمای این نوع شلیل بین 30 الی 25 درجه میباشد نهال شلیل شبرنگ در دومین سال کاشت باردهی خود را شروع می کند . این نوع نهال برای مناطق سردسیر مناسب میباشد .
درمان غلظت خون با آلو شابلون
یکی دیگر از فواید آلو شابلون ، درمان غلظت خود می باشد. در واقع بهتر است کسانی که حجامت انجام نمی دهند و یا از آن می ترسند،از این آلو برای تصفیه خون استفاده کنند و با خوردن آن بیماری هایی که به دلیل غلظت خون به وجود آمده‌اند را بهبود بخشد.
درمان کننده مفاصل صدا دار
آلو برای افرادی که مفصل های صدا دار دارند می‌تواند کمک کند تا مفصل هایی نرم و بدون درد داشته باشند.
جلوگیری کننده از سرطان
یکی دیگر از خواص آلو شابلون، این است که از بیماری سرطان جلوگیری می کند. آلو شابلون رادیکالهای آزاد را در بدن آزاد می‌کند و از تجمع آنها جلوگیری می‌کند،همان طور که گفتیم رادیکال آزاد اثراتی مخرب بر بدن دارد، مثلا تجمع رادیکالهای آزاد باعث آسیب به (دی ان ای) شده و زمینه ساز تشکیل سلول های سرطانی است.
شلیل شبرنگ
یکی دیگر از میوه های خوشمزه این فصل، شبرنگ می باشد. شبرنگ (شفترنگ) میوه ای از خانواده شلیل با ظاهری گرد و شکافی در میانه است، پوستی به رنگ قرمز روشن دارد و گوشت این میوه به رنگ زرد میباشد طعم شیرینی دارد در فصل گرم سال به بازار عرضه میشود و دارای خواص زیادی بوده. پوست آن بدون کرک است، مناسب برای مصرف در فصل گرما و درمان عالی برای گرمازدگی است. درخت این میوه سریع رشد می‌کند و گونه‌ای بسیار پر بازده است. گوشت میوه زرد و هسته به میوه متصل است.
نهال شلیل شبرنگ از نهال های پیوندی می باشد. طول عمر نهال شلیل شبرنگ 10 سال میباشد تحمل سرمای این نوع شلیل بین 30 الی 25 درجه میباشد نهال شلیل شبرنگ در دومین سال کاشت باردهی خودرا شروع می کند . این نوع نهال برای مناطق سردسیر مناسب میباشد .
این میوه دارای ویتامین (آ وث) است و بتاکاروتن موجود در آن در جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی موثر است.
شلیل شبرنگ هم مانند دیگر انواع شلیل ها ،میوه‌ای بسیار ترد با هسته‌ای کم عمر است و مثل تمام میوه‌ها خواص ادرارآور و ملین دارد. گوشت شلیل دارای سلولوزهای نرم است و کاملاً هضم میشود. شلیل میوه‌ای نسبتاً کم ترشی است. مواد قندی و نشاسته‌ای آن به آسانی هضم میشود و معده به راحتی هضم آن را تحمل می‌کند.
فیبر دیگر ترکیب قابل توجه در این میوه است که سبب کاهش سرعت جذب برخی مواد مغذی بویژه قندها میشود و در عین حال میزان حساسیت به انسولین را نیز افزایش می‌دهد. مصرف شلیل می‌تواند در کنترل قندخون موٌثر باشد.
این میوه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های حاد مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های چشمی مانند دژنراسیون ماکولا و حتی سرطان را به طور چشمگیری کاهش دهد. این میوه دارای ترکیبات فیتوکمیکال مانند لیکوپن و لوتئین بوده و رنگ زرد و قرمز شلیل‌ها ناشی از وجود لوتئین در آنها است.
این میوه چون فیبر بالا دارد و چربی ندارد میوه بسیار خوبی برای کاهش وزن و رژیم‌های لاغری محسوب می شود. البته کسانی که می‌خواهند وزن اضافه کنند بهتر است کمتر شلیل بخورند و میوه‌های پرکالری تر را میل کنند.
