مردی که کتاب را می فهمید | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کتابفروشی خوارزمی مقابل دانشگاه تهران هیچگاه چنین جمعیتی به خود ندیده بود. بیشتر اهالی نشر و پاره ای از اهالی کتاب در ساعت ۹ صبح، مقابل آن جمع آمده بودند؛ در حالی که کرکره کتابفروشی پایین بود، دکور آن تغییر کرده و این بار یکسره سیاه پوش بود. علیرضا حیدری خواجه پور، بنیانگذار انتشارات خوارزمی روز پنجشنبه به هنگام راه پیمایی در میگون بر اثر سکته قلبی درگذشت. او مردی بود که اگر روزی تاریخ نشر ایران نوشته شود، فصل بزرگی به او اختصاص خواهد یافت. پیش از او چاپ کتاب در ایران در این سطح از سلیقه نبود. در شکل هیچگاه پیش از او کتاب چنین خوش ریخت در نمی آمد و در محتوا پس از انتشارات فرانکلین که بحثش جداگانه است و جای دیگری در تاریخ نشر ایران دارد، هیچ ناشری به پای او نمی رسید؛ در بین ناشران بخش خصوصی هم او نخستین ناشری بود که ویراستاری را بطور جدی وارد کتاب کرد. در انتخاب کتاب هم چندان دقیق و فرهیخته بود که هر کتابی را که انتشارات خوارزمی چاپ و منتشر می کرد، می شد چشم بسته خرید. وقتی کتاب چاپ خوارزمی را به دست می گرفتید احساس می کردید هیچ کس کتاب را به قدر او نمی فهمد. فروشگاه بزرگی که او برای کتاب تاسیس کرد نیز در زمان خود یگانه بود. کتابفروشی خوارزمی در سالهای اولیه دهه پنجاه شمسی دایر شد، ( اگرچه انتشارات خوارزمی در سال ۱۳۴۷ تأسیس شده بود ) و از اولین کتابفروشی هایی بود که وقتی عابران اهل کتاب به ویترین آن نگاه می کردند می دانستند کدام کتابها تازه منتشر شده است. چند بار نیز این کتابفروشی شاهد دکورهای بی نظیری بود که هر کتابخوانی را به یاد کتابفروشی های اروپا می انداخت. زمانی که کتاب مقالات شمس را منتشر کرد، تمام ویترین کتابفروشی یکسره به این کار اختصاص یافت، با تغییر دکوری که تنها به مدد متقال درست شده بود. کتاب دیگری که به هنگام انتشار چنین اهمیتی یافت "جزیره سرگردانی" سیمین دانشور بود که می گفتند در ۸۸ هزار نسخه منتشر شده است، تیراژی که هیچگاه هیچ رمانی در ایران در چاپ اول به پای آن نرسیده است. حیدری نه تنها در قد و قواره بلکه در کارش یک سروگردن از دیگر ناشران و همتایان خود بلندتر بود. پاره ای از بهترین کتابهای بازار نشر ایران را او منتشر کرد. ضد خاطرات آندره مالرو، پیرمرد و دریا از همینگوی و مقالات شمس از جمله این کتابها بشمار می روند. عیب او این بود که همواره در کار نشر تأخیر داشت. بسیاری از نویسندگان و مترجمان از او شکوه داشتند که کارشان را سالهای دراز نگه داشته و به چاپ نسپرده است. یک کار مهم دیگر علیرضا حیدری راه انداختن انتشارات دانشگاه آریامهر ( شریف فعلی) بود. زمانی که سید حسین نصر ریاست این دانشگاه را به عهده داشت از او دعوت کرد تا انتشارات دانشگاه را راه بیندازد و او به خوبی از عهدۀ این کار برآمد. او بی تردید از نامهای ماندگار نشر ایران است.
|