بستیاج← بستیباج . [ ب َ ]
(اِ) بستیناج .بلغت رومی خسک را گویند و به لغت اهل مغرب حمص الامیرخوانند. طبیعت وی
سرد است به اعتدال ، و ضماد کردن بر ورمهای گرم نافع باشد. (برهان ) (آنندراج ). گیاه
و علف خلال است که در ترکی قِلَر و در عربی خِلطان گویند. (شعوری ). خار خسک . اروپاییان
در قرون وسطی آن را فاستیناج مینامیدند. (لکلرک . تاریخ طب ج 1: ابوالقاسم زهراوی
) به فارسی خلال مکه و به عربی سدی نامند. نباتی است خاردار و برگ آن با خشونت و ریزه
و گل آن سفید و ازرق و شاخه های آن بقدر شبری از بیخ می روید و باریک آن را خلال کنند.
(از فهرست مخزن الادویه ص 139). ورجوع به همین کتاب و همین صفحه شود. در مصر آن را
خَسَک و اَخُلَّه یا اُخُلَّه گویند. و انواع گوناگون دارد اگر دانه های آن را بو داده
در داروی درد دندان به کار برند مسکن است . (از ابن بیطار ترجمه ٔ فرانسوی ص
227). و رجوع به متن عربی ابن بیطار جزءِ اول ص 95 شود. نوعی از جلبان است . (تذکره
ٔ داود ضریر انطاکی
).
خلال مکه . [ خ ِ / خ َ ل ِ م َک ْ ک َ / ک ِ ] (ترکیب اضافی
، اِ مرکب ) چیزی است چون جاروب خرد و سفید که با آن دندان پاک کنند. (یادداشت بخط
مؤلف ). پستپاج . رجوع به پستپاج در این لغت نامه
شود.
/////////
بستیاج
بفتح با و سکون سین مهمله و کسر تاء مثناه فوقانیه و فتح یاء
مثناه تحتانیه و الف و جیم بفارسی خلال مکه و بعربی سدی نامند
ماهیت آن
نباتی است خاردار و برک آن با خشونت و ریزه و کل آن سفید و
ازرق و شاخهای آن بقدر شبری از یک بیخ روئیده و بر سر هر شاخی چیزی مانند قبه رسته
و خشن و از شاخهای باریک آن خلال سازند و تخم آن شبیه بنانخواه و طعم آن تند و ریزه
و خشیزک نامند
طبیعت کیاه آن
در اول دوم کرم و خشک و با اندک عطریت
افعال و خواص آن
آن خلال کردن بآن جهت تقویت دندان و طلای آب آن جهت تحلیل
اورام و جلوس در طبیخ آن جهت اصلاح حال رحم و ادرار بول نافع و تخم آن در آخر دوم کرم
و خشک و آن را بفارسی درمنۀ ترکی نامند جهت سعال و فواق و ریاح و مغص و حصاه و تفتیح
سدۀ جکر و ادرار بول نافع و ضماد مطبوخ آن در روغن زیتون جهت فالج و استسقا و درد مفاصل
و مضمضه بطبیخ آن جهت درد دندان مفید مضر رئه مصلح آن کشنیز و مضر سر و مصلح آن ترمس
مقدار شربت آن تا دو مثقال بدل آن شیح ارمنی است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
////////////
بستیاج
خلال مکه است و بعربی سدی نامند تخم آن
را بپارسی درمنه ترکی گویند جهت سعال و فواق و ریاح و مغص و حصاة و تفتیح سده جگر و
ادرار بول نافع است
______________________________
درمنه به لاتینARTEMISIA SANTNICA فرانسهSEMEN CONTRA انگلیسیWORMSEED -SEMEN
CONTRA
اختیارات بدیعی
////////////////
درمنه دشتی
Artemisia sieberi Besser
نامهای گیاه :
لاتین :
Artemisia
sieberi Besser , Artemesia herb alba, A. Sogdiana bunge, A. Oliveriana
فارسی : درمنه دشتی
انگلیسی :
مشخصات گیاهی :
گیاهی است بوتهای به رنگ سبز متمایل به خاکستری، بسیار پرشاخه،
انبوه، کولنی شکل، دارای ریشۀ عمودی،
چوبی شده ضخیم و در انتها منشعب گیاهی است به ارتفاع 30 تا
40 سانتیمتر و دارای 2 نوع برگ با تقسیمات
متفاوت است به طوری که برگهای تحتانی آن دارای تقسیمات باریک
و کوچک ولی برگهای قسمت انتهائی ساقه،
کوچکتر و منقسم به 3 لوب مشخص با ظاهر کاملاً متفاوت است.
اندام دارویی :
قسمتهای هوائی گیاه
دامنه انتشار :
خمسه، مهاباد، اراک،
اردستان، نائین، مورچه خورت، کاشان، یزد، فارس، کرمان، بیرجند، سبزوار، گنبد، طبس،
سمنان و تقریباً در سراسر ایران گسترده شده است.
مواد متشکله :
این گیاه دارای
2/1% اسانس نسبت به وزن گیاه خشک میباشد که حاوی 39% کامفر، لیمونن و 1و8 سینئول
(15%)،
کامفن (6%) و آلفاپینن 5% میباشد.در آناليز تركيبات درمنه
علاوه بر سانتونين كه دردرمان بيماريهاي انگلي مورد
استفاده قرار مي گيرد مواد ديگري مانند الفا تيوجن ، سينئولي
، ميرسين و تركيبات الكلي نيز در اسانس روغني
درمنه دشتي وجود دارند
خواص درمانی :
در نواحی مختلف از
آن برای دفع کرم استفاده بعمل میآید. خواص ضدعفوني كننده ، ضد سرفه ، بادشكن ، اشتهاآور
،
ضد انگل اسكاريس تب بر و مسكن دردهاي احشايي و سر درد و ضد
التهاب است و سابقا جهت تسكين درد عصبي
بيماري تابس دورساليس و درمان هپاتيت از درمنه استفاده مي
شده است
آثار فارماکولوژیکی
:
اسانس درمنه بواسطه بلوک کانالهای کلسیم دارای اثرات آنتی
اسپاسمودیک بوده به گشاد کردن برونشها کمک
میکند. اسانس درمنه پس از ورود به سیستم تنفسی توسط اکسیژن
موجود به لاکتونها تبدیل شده و از طریق مجاری
تنفسی و ادرار دفع میگرد. همچنین اسانس درمنه روی قارچهای
درماتوفیتی نظیر ایپیدرموفیتون فلوکوزوم، تریکوفایتون
روبروم، تریکوفایتون منتاگروفاتیس، میکروسپورم کانیس مؤثر
است و از رشد قارچها جلوگیری میکند. همچنین رشد
باکتریهای مسبب بوی نامطبوع عرق را مهار میکند
منبع :
میرحیدر. ح. معارف گیاهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، جلد 5،
1373: 24.
مظفری. و. فرهنگ نامهای
گیاهان ایران. فرهنگ معاصر، 1375: 58.
زرگری. ع. گیاهان
داروئی. انتشارات دانشگاه تهران. جلد 3، 1368: 97.
عباس مرشدی و همکاران :بررسي اثر عصاره آبي-الكلي گياه درمنه
دشتی(Artemisia Sieberi besser)بر كاهش درد
نوروژنيك و التهابي در موش سوري ، فصلنامه گیاهان دارویی
///////////////////
Artemisia (genus)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Artemisia
|
|
Kingdom:
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
Order:
|
|
Family:
|
|
Subfamily:
|
|
Tribe:
|
|
Genus:
|
|
·
Artemisia subg. SeriphidiumLess.
|
Artemisia /ˌɑːrtᵻˈmiːziə/[4] is a large,
diverse genus of plants with
between 200 and 400 species belonging to the daisy family Asteraceae. Common names for
various species in the genus include mugwort, wormwood, and sagebrush.
Artemisia comprises hardy herbaceous plants and shrubs, which are known for the
powerful chemical constituents in their essential oils. Artemisia species
grow in temperate climates of both hemispheres, usually in dry or semiarid
habitats. Notable species include A. vulgaris (common mugwort), A. tridentata (big
sagebrush), A. annua (sagewort), A. absinthium (wormwood), A.
dracunculus(tarragon), and A. abrotanum (southernwood).
The leaves of many species are
covered with white hairs.
Most
species have strong aromas and bitter tastes from terpenoids andsesquiterpene lactones, which discourage
herbivory, and may have had a selective advantage.[5] The small flowers
are wind-pollinated.[5] Artemisia species
are used as food plants by the larvae of a number
of Lepidoptera species.
Some botanists split the genus
into several genera, but DNA analysis[6] does not support
the maintenance of the genera Crossostephium, Filifolium, Neopallasia,Seriphidium,
and Sphaeromeria; three other segregate genera Stilnolepis,Elachanthemum,
and Kaschgaria, are maintained by this evidence. Occasionally, some
of the species are called sages, causing confusion with the Salvia sages in the family Lamiaceae.
Contents
The
name "artemisia" ultimately derives from the Greek goddess Artemis (Roman Diana), the
namesake of Greek Queens Artemisia I and II.[7] A more specific
reference may be to Artemisia II of Caria, a botanist and medical
researcher who died in 350 BC.[8][9]
The
aromatic leaves of some species are used for flavouring. Most species have an
extremely bitter taste. A. dracunculus (tarragon) is
widely used as a culinary herb, particularly important
in French
cuisine.
Artemisia absinthium (absinth wormwood)
was used to repel fleas and moths, and in brewing (wormwood beer,
wormwood wine). The aperitif vermouth (derived from
the German word Wermut,
"wormwood") is a wine flavored with aromatic herbs, but originally
with wormwood. The highly potent spirits absinthe and Malört also contain
wormwood.
Artemisia pycnocephala (beach sagewort)
flowers
Artemisia californica (California
sagebrush) leaves
Artemisia mauiensis (Maui wormwood)
Artemisia nilagirica (Indian wormwood)
Artemisia pontica (Roman wormwood)
Artemisia
arborescens (tree
wormwood, or sheeba in Arabic) is a very bitter herb
indigenous to the Middle East used in tea,
usually with mint.
A
few species are grown as ornamental plants, the fine-textured ones
used for clipped bordering. All grow best in free-draining sandy soil,
unfertilized, and in full sun.
Artemisia stelleriana is known as Dusty
Miller, but several other species bear that name, including Jacobaea maritima (syn. Senecio
cineraria), Silene coronaria(syn. Lychnis
coronaria), and Centaurea cineraria.
Artemisinin (from Artemisia annua) and derivatives are a
group of compounds with the most rapid action of all current drugs used to treat malaria.[10] Treatments
containing an artemisinin derivative (artemisinin-combination therapies) are
now standard treatment worldwide for malaria caused by Plasmodium falciparum.
Artemisia
capillaris Thunberg (A. capillaris) has been found to have potent
sedative-hypnotic effects, which are probably mediated through potentiation of
the GABAA receptor- Cl- ion channel
complex [11]
Artemisia has been mentioned
and used in popular culture for centuries. A few examples are:
·
Artemisia herba-alba is thought to be
the plant translated as "wormwood" in English language versions of
the Bible (apsinthos in the Greek text). Wormwood is mentioned
seven times in the Jewish Bible, always with the
implication of bitterness. It is mentioned once in the New Testament.[13]Wormwood is the
"name of the star" in the Book of Revelation 8:11 (kai to onoma
tou asteros legetai ho Apsinthos) that John of Patmos envisions as cast
by the angel and falling into the waters, making them undrinkably bitter.
Further references in the Bible show wormwood was a common herb known for its
bitter taste. (Deuteronomy 29:17, Proverbs 5:4, Jeremiah 9:14,25:15, Lamentations 3:15,19, Amos 5:7)
·
In Shakespeare's Hamlet, the titular character
says "Wormwood, wormwood" to comment on the bitter implications of
what the Player Queen has just said.
Artemisia abrotanum L.–southernwood, southern
wormwood, slovenwood, abrotanum, old-man, lad's love
Artemisia absinthium L.–grand wormwood, absinthium
Artemisia adamsii Besser
Artemisia afra Jacq. ex Willd.–African wormwood, African sagebrush
Artemisia alaskana Rydb.–Alaska wormwood
Artemisia alcockii Pamp.
Artemisia aleutica Hultén–Aleutian wormwood
Artemisia amoena Poljakov
Artemisia annua L.–annual wormwood, sweet sagewort, sweet Annie
Artemisia araxina Takht.
Artemisia arborescens–tree wormwood
Artemisia arbuscula Nutt.–little sagebrush, low Sagebrush, black sage
Artemisia arctica Less.–boreal sagebrush
Artemisia arctisibirica Korobkov
Artemisia arenaria DC.
Artemisia arenicola Krasch. ex Poljakov
Artemisia argentata Klokov
Artemisia argentea L'Hér.–Madeira wormwood
Artemisia argyi H.Lév. & Vaniot–Chinese mugwort
Artemisia argyrophylla Ledeb.
Artemisia armeniaca Lam.
Artemisia aschurbajewii C.G.Aro
Artemisia australis Less.–ʻĀhinahina, Oʻahu wormwood[14]
Artemisia austriaca Jacq.
Artemisia avarica Minat.
Artemisia badhysi Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia balchanorum Krasch.
Artemisia baldshuanica Krasch. & Zaprjag.
Artemisia bargusinensis Spreng.
Artemisia bejdemaniae Leonova
Artemisia biennis Willd.–biennial sagewort, biennial wormwood
Artemisia bigelovii A.Gray–Bigelow sage, Bigelow sagebrush
Artemisia borealis Pall.
Artemisia borotalensis Poljakov
Artemisia bottnica Lundstr. ex Kindb.
Artemisia caespitosa Ledeb.
Artemisia californica Less.–coastal sagebrush, California sagebrush
Artemisia camelorum Krasch.
Artemisia campestris L.–field wormwood, sand wormwood
Artemisia camphorata Vill.
Artemisia cana Pursh–silver sagebrush
Artemisia canadensis Michx.–Canada wormwood
Artemisia capillaris Thunb.–capillary wormwood, yin-chen wormwood
Artemisia carruthii Wood ex Carruth.–Carruth sagewort, Carruth's sagebrush
Artemisia carvifolia Buch.-Ham. ex Roxb.
Artemisia caucasica Willd.
Artemisia chamaemelifolia Vill.
Artemisia cina O.Berg & C.F.Schmidt–santonica, Levant wormseed
Artemisia ciniformis Krasch. & Popov ex Poljakov
Artemisia commutata Besser
Artemisia compacta Fisch. ex DC.
Artemisia cuspidata Krasch.
Artemisia czukavinae Filatova
Artemisia daghestanica Krasch. & Poretzky
Artemisia demissa Krasch.
Artemisia depauperata Krasch.
Artemisia deserti Krasch.
Artemisia desertorum Spreng.
Artemisia diffusa Krasch. ex Poljakov
Artemisia dimoana Popov
Artemisia dolosa Krasch.
Artemisia douglasiana Bess.–Douglas' mugwort, Douglas' sagewort, northwest mugwort
Artemisia dracunculus L.–tarragon, silky wormwood
Artemisia dubia Wall.
Artemisia dubjanskyana Krasch. ex Poljakov
Artemisia dumosa Poljakov
Artemisia elongata Filatova & Ladygina
Artemisia eremophila Krasch. & Butkov ex Poljakov
Artemisia eriantha Ten.
Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot
Artemisia fedtschenkoana Krasch.
Artemisia ferganensis Krasch. ex Poljakov
Artemisia filifolia Torr.–sand sagebrush, sand-sage, silvery wormwood
Artemisia flava Jurtzev
Artemisia franserioides Greene–ragweed sagebrush
Artemisia freyniana (Pamp.) Krasch.
Artemisia frigida Willd.–fringed sagebrush, fringed-sage, prairie sagewort, estafiata
Artemisia fulvella Filatova & Ladygina
Artemisia furcata Bieb.–forked wormwood
Artemisia galinae Ikonn.
Artemisia genipi Weber ex Stechm.
Artemisia glabella Kar. & Kir.
Artemisia glacialis L.–glacier wormwood, alpine mugwort
Artemisia glanduligera Krasch. ex Poljakov
Artemisia glauca Pall. ex Willd.
Artemisia glaucina Krasch. ex Poljakov
Artemisia globosa Krasch.
Artemisia globularia Cham. ex Bess.–purple wormwood
Artemisia glomerata Ledeb.–cudweed sagewort, Pacific alpine wormwood
Artemisia gmelinii Webb ex Stechmann–Gmelin's wormwood, Russian wormwood
Artemisia gnaphalodes Nutt.
Artemisia gorjaevii Poljakov
Artemisia gracilescens Krasch. & Iljin
Artemisia granatensis Boiss. ex DC.
Artemisia gurganica (Krasch.) Filatova
Artemisia gypsacea Krasch., Popov & Lincz. ex Poljakov
Artemisia halodendron Turcz. ex Besser
Artemisia halophila Krasch.
Artemisia heptapotamica Poljakov
Artemisia herba-alba Asso–white wormwood
Artemisia hippolyti Butkov
Artemisia hololeuca M.Bieb. ex Besser
Artemisia hulteniana Vorosch.
Artemisia incana (L.) Druce
Artemisia indica Willd.–yomogi
Artemisia insulana Krasch.
Artemisia insularis Kitam.
Artemisia integrifolia L.
Artemisia issykkulensis Poljakov
Artemisia jacutica Drobow
Artemisia japonica Thunb.–otoko yomogi
Artemisia juncea Kar. & Kir.
Artemisia karatavica Krasch. & Abolin ex Poljakov
Artemisia karavajevii Leonova
Artemisia kaschgarica Krasch.
Artemisia kauaiensis (Skottsberg) Skottsberg–ʻĀhinahina, Kauaʻi wormwood
Artemisia keiskeana Miq.
Artemisia kelleri Krasch.
Artemisia kemrudica Krasch.
Artemisia knorringiana Krasch.
Artemisia kochiiformis Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia koidzumii Nakai
Artemisia kopetdaghensis Krasch. ex Poljakov
Artemisia korovinii Poljakov
Artemisia korshinskyi Krasch. ex Poljakov
Artemisia krushiana Bess.–Krush's wormwood
Artemisia kulbadica Boiss. & Buhse
Artemisia kuschakewiczii C.G.A.Winkl.
Artemisia laciniata Willd.–Siberian wormwood
Artemisia laciniatiformis Kom. Artemisia lactiflora Kom.–white mugwort
Artemisia lagocephala (Besser) DC.
Artemisia lagopus Fisch. ex Besser
Artemisia lanata Willd.
Artemisia latifolia Ledeb.
Artemisia ledebouriana Besser
Artemisia lehmanniana Bunge
Artemisia leontopodioides Fisch. ex Besser
Artemisia lessingiana Besser
Artemisia leucodes Schrenk
Artemisia leucophylla (Turcz. ex Besser) Pamp.
Artemisia leucotricha Krasch. ex Ladygina
Artemisia lindleyana Bess.–Columbia River wormwood
Artemisia lipskyi Poljakov
Artemisia littoricola Kitam.
Artemisia longifolia Nutt.–longleaf sagebrush, longleaf wormwood
Artemisia ludoviciana Nutt.–gray sagewort, prairie sage, white sagebrush, Louisiana-sage, western-sage
Artemisia macilenta (Maxim.) Krasch.
Artemisia macrantha Ledeb.
Artemisia macrobotrys Ledeb.–Yukon wormwood
Artemisia macrocephala Jacq. ex Besser
Artemisia macrorhiza Turcz.
Artemisia maracandica Bunge
Artemisia maritima L.–sea wormwood, absinthe de mer
Artemisia marschalliana Spreng.
Artemisia martjanovii Krasch. ex Poljakov
Artemisia mauiensis (A.Gray) Skottsberg–ʻĀhinahina, Maui wormwood
Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov
Artemisia medioxima Krasch. ex Poljakov
Artemisia messerschmidtiana Besser
Artemisia michauxiana Bess.–Michaux sagebrush, Michaux's wormwood, lemon sagewort
Artemisia minor Jacq. ex Besser
Artemisia mogoltavica Poljakov
Artemisia mongolica (Besser) Fisch. ex Nakai
Artemisia mongolorum Krasch.
Artemisia montana (Nakai) Pamp.
Artemisia mucronulata Poljakov
Artemisia multisecta Leonova
Artemisia mutellina Vill.
Artemisia nachitschevanica Rzazade
Artemisia nakaii Pamp.
Artemisia namanganica Poljakov
Artemisia nana Gaudin
Artemisia negrei Ouyahya
Artemisia nesiotica Raven–island sagebrush
Artemisia nigricans Filatova & Ladygina
Artemisia niitakayamensis Hayata
Artemisia nilagirica (C.B.Clarke) Pamp.
Artemisia nitida Bertol.
Artemisia nortonii Pamp.
Artemisia norvegica Fr.–Norwegian mugwort, alpine sagewort
Artemisia nova A.Nels.–black sagebrush, small sagebrush
Artemisia nuristanica Kitam.
Artemisia obscura Pamp.
Artemisia obtusa Rydb.
Artemisia obtusiloba Ledeb.
Artemisia occidentalisichuanensis Y.R.Ling & S.Y.Zhao
Artemisia occidentalisinensis Y.R.Ling
Artemisia oelandica (Besser) Krasch.
Artemisia olchonensis Leonova
Artemisia oliveriana J.Gay ex Besser
Artemisia ordosica Krasch.
Artemisia orientalixizangensis Y.R.Ling & Humphries
Artemisia orientaliyunnanensis Y.R.Ling
Artemisia orthobotrys Kitag.
Artemisia packardiae J.Grimes & Ertter–Packard's wormwood, Succor Creek sagebrush
Artemisia pallasiana Fisch. ex Besser
Artemisia palmeri A.Gray–San Diego sagewort
Artemisia palustris L.
Artemisia pannosa Krasch.
Artemisia papposa S.F.Blake & Cronq.–Owyhee sage, Owyhee sagebrush
Artemisia parryi A.Gray–Parry's wormwood
Artemisia pattersonii A.Gray–Patterson's wormwood
Artemisia pectinata Pall.
Artemisia pedatifida Nutt.–birdfoot sagebrush, matted sagewort
Artemisia pedemontana Balb.
Artemisia persica Boiss.
Artemisia pewzowii C.G.A.Winkl.
Artemisia phaeolepis Krasch.
Artemisia polysticha Poljakov
Artemisia pontica L.–Roman wormwood, green-ginger
Artemisia porrecta Krasch. ex Poljakov
Artemisia porteri Cronq.–Porter's wormwood, Porter mugwort
Artemisia prasina Krasch. ex Poljak.
Artemisia princeps Pamp.–Japanese mugwort, yomogi
Artemisia proceriformis Krasch.
Artemisia prolixa Krasch. ex Poljak.
Artemisia punctigera Krasch. ex Poljakov
Artemisia purshiana Besser
Artemisia pycnocephala (Less.) DC.–beach wormwood, coastal sagewort
Artemisia pycnorhiza Ledeb.
Artemisia pygmaea A.Gray–pygmy sagebrush
Artemisia quinqueloba Trautv.
Artemisia remotiloba Krasch. ex Poljakov
Artemisia rhodantha Rupr.
Artemisia rigida (Nutt.) A.Gray–scabland sagebrush
Artemisia rothrockii A.Gray–timberline sagebrush
Artemisia roxburghiana Wall. ex Besser
Artemisia rubripes Nakai
Artemisia rupestris L.–rock wormwood
Artemisia rutifolia Stephan ex Spreng.
Artemisia sacrorum Ledeb. ex Hook.f.
Artemisia saissanica (Krasch.) Filatova
Artemisia saitoana Kitam.
Artemisia salsoloides Willd.
Artemisia samoiedorum Pamp.
Artemisia santolina Schrenk
Artemisia santolinifolia Turcz. ex Besser
Artemisia santonica L.
Artemisia saposhnikovii Krasch. ex Poljak.
Artemisia schischkinii Krasch.
Artemisia schmidtiana–angel's hair
Artemisia schrenkiana Ledeb.
Artemisia scoparia Waldst. & Kit.–redstem wormwood, yin-chen wormwood
Artemisia scopiformis Ledeb.
Artemisia scopulorum A.Gray–alpine sagebrush, dwarf sagebrush
Artemisia scotina Nevski
Artemisia senjavinensis Bess.–arctic wormwood
Artemisia semiarida (Krasch. & Lavrenko) Filatova
Artemisia senjavinensis Besser
Artemisia sericea Weber ex Stechm.
Artemisia serotina Bunge
Artemisia serrata Nutt.–sawtooth wormwood
Artemisia sieversiana Willd.–sieversian wormwood
Artemisia skorniakowii C.G.A.Winkl.
Artemisia sogdiana Bunge
Artemisia songarica Schrenk
Artemisia spiciformis K.Koch
Artemisia spicigera K.Koch
Artemisia spinescens D.C.Eaton–budsage
[syn. Picrothamnus desertorum]
Artemisia splendens Willd.
Artemisia stelleriana Bess.–hoary mugwort, oldwoman, Dusty Miller, beach wormwood
Artemisia stenocephala Krasch. ex Poljak.
Artemisia stenophylla Kitam.
Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom.
Artemisia subarctica Krasch.
Artemisia subchrysolepis Filatova
Artemisia sublessingiana Krasch. ex Poljakov
Artemisia subsalsa Filatova
Artemisia subviscosa Turcz. ex Besser
Artemisia succulenta Ledeb.
Artemisia suksdorfii Piper–coastal wormwood, Suksdorf sagewort
Artemisia sylvatica Maxim.
Artemisia szowitziana (Besser) Grossh.
Artemisia tanacetifolia L.
Artemisia taurica Willd.–Tauric wormwood
Artemisia tenuisecta Nevski
Artemisia terrae-albae Krasch.
Artemisia tianschanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia tilesii Ledeb.–Tilesius' wormwood, Aleutian mugwort
Artemisia tomentella Trautv.
Artemisia tournefortiana Rchb.
Artemisia transbaicalensis Leonova
Artemisia transiliensis Poljakov
Artemisia trautvetteriana Besser
Artemisia tridentata Nutt.–big sagebrush, blue sage, black sage, basin sagebrush, common sagebrush
Artemisia triniana Besser
Artemisia tripartita Rydb.–threetip sagebrush
Artemisia turanica Krasch.
Artemisia turcomanica Gand.
Artemisia umbelliformis Lam.–Alps wormwood, alpine wormwood
Artemisia unalaskensis Rydb.
Artemisia underwoodii Rydb.
Artemisia uralensis Spreng. ex Besser
Artemisia uraorum Hultén
Artemisia uzbekistanica Poljakov
Artemisia vachanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia valida Krasch. ex Poljak.
Artemisia verlotiorum Lamotte–Chinese wormwood
Artemisia viridis Willd.
Artemisia vulgaris L.–mugwort, felonherb, green-ginger, common wormwood
Artemisia wallichiana Besser
Artemisia waltonii J.R.Drumm. ex Pamp.
Artemisia wudanica Liou & W.Wang
Artemisia wulingshanensis Bar. & Skv. ex Liou
Artemisia wurzellii C.M.James & Stace
Artemisia xerophila Magnier
Artemisia xerophytica Krasch.
Artemisia xylorhiza Krasch. ex Filatova
Artemisia yadongensis Ling & Y.R.Ling
Artemisia yongii Y.R.Ling
Artemisia younghusbandii J.R.Drumm. ex Pamp.
Artemisia zayuensis Y.R.Ling
Artemisia zhaodongensis G.Y.Chang & M.Y.Liou
Artemisia zhongdianensis Y.R.Ling
Artemisia zollingeriana Sch.Bip.[15]
Artemisia absinthium L.–grand wormwood, absinthium
Artemisia adamsii Besser
Artemisia afra Jacq. ex Willd.–African wormwood, African sagebrush
Artemisia alaskana Rydb.–Alaska wormwood
Artemisia alcockii Pamp.
Artemisia aleutica Hultén–Aleutian wormwood
Artemisia amoena Poljakov
Artemisia annua L.–annual wormwood, sweet sagewort, sweet Annie
Artemisia araxina Takht.
Artemisia arborescens–tree wormwood
Artemisia arbuscula Nutt.–little sagebrush, low Sagebrush, black sage
Artemisia arctica Less.–boreal sagebrush
Artemisia arctisibirica Korobkov
Artemisia arenaria DC.
Artemisia arenicola Krasch. ex Poljakov
Artemisia argentata Klokov
Artemisia argentea L'Hér.–Madeira wormwood
Artemisia argyi H.Lév. & Vaniot–Chinese mugwort
Artemisia argyrophylla Ledeb.
Artemisia armeniaca Lam.
Artemisia aschurbajewii C.G.Aro
Artemisia australis Less.–ʻĀhinahina, Oʻahu wormwood[14]
Artemisia austriaca Jacq.
Artemisia avarica Minat.
Artemisia badhysi Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia balchanorum Krasch.
Artemisia baldshuanica Krasch. & Zaprjag.
Artemisia bargusinensis Spreng.
Artemisia bejdemaniae Leonova
Artemisia biennis Willd.–biennial sagewort, biennial wormwood
Artemisia bigelovii A.Gray–Bigelow sage, Bigelow sagebrush
Artemisia borealis Pall.
Artemisia borotalensis Poljakov
Artemisia bottnica Lundstr. ex Kindb.
Artemisia caespitosa Ledeb.
Artemisia californica Less.–coastal sagebrush, California sagebrush
Artemisia camelorum Krasch.
Artemisia campestris L.–field wormwood, sand wormwood
Artemisia camphorata Vill.
Artemisia cana Pursh–silver sagebrush
Artemisia canadensis Michx.–Canada wormwood
Artemisia capillaris Thunb.–capillary wormwood, yin-chen wormwood
Artemisia carruthii Wood ex Carruth.–Carruth sagewort, Carruth's sagebrush
Artemisia carvifolia Buch.-Ham. ex Roxb.
Artemisia caucasica Willd.
Artemisia chamaemelifolia Vill.
Artemisia cina O.Berg & C.F.Schmidt–santonica, Levant wormseed
Artemisia ciniformis Krasch. & Popov ex Poljakov
Artemisia commutata Besser
Artemisia compacta Fisch. ex DC.
Artemisia cuspidata Krasch.
Artemisia czukavinae Filatova
Artemisia daghestanica Krasch. & Poretzky
Artemisia demissa Krasch.
Artemisia depauperata Krasch.
Artemisia deserti Krasch.
Artemisia desertorum Spreng.
Artemisia diffusa Krasch. ex Poljakov
Artemisia dimoana Popov
Artemisia dolosa Krasch.
Artemisia douglasiana Bess.–Douglas' mugwort, Douglas' sagewort, northwest mugwort
Artemisia dracunculus L.–tarragon, silky wormwood
Artemisia dubia Wall.
Artemisia dubjanskyana Krasch. ex Poljakov
Artemisia dumosa Poljakov
Artemisia elongata Filatova & Ladygina
Artemisia eremophila Krasch. & Butkov ex Poljakov
Artemisia eriantha Ten.
Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot
Artemisia fedtschenkoana Krasch.
Artemisia ferganensis Krasch. ex Poljakov
Artemisia filifolia Torr.–sand sagebrush, sand-sage, silvery wormwood
Artemisia flava Jurtzev
Artemisia franserioides Greene–ragweed sagebrush
Artemisia freyniana (Pamp.) Krasch.
Artemisia frigida Willd.–fringed sagebrush, fringed-sage, prairie sagewort, estafiata
Artemisia fulvella Filatova & Ladygina
Artemisia furcata Bieb.–forked wormwood
Artemisia galinae Ikonn.
Artemisia genipi Weber ex Stechm.
Artemisia glabella Kar. & Kir.
Artemisia glacialis L.–glacier wormwood, alpine mugwort
Artemisia glanduligera Krasch. ex Poljakov
Artemisia glauca Pall. ex Willd.
Artemisia glaucina Krasch. ex Poljakov
Artemisia globosa Krasch.
Artemisia globularia Cham. ex Bess.–purple wormwood
Artemisia glomerata Ledeb.–cudweed sagewort, Pacific alpine wormwood
Artemisia gmelinii Webb ex Stechmann–Gmelin's wormwood, Russian wormwood
Artemisia gnaphalodes Nutt.
Artemisia gorjaevii Poljakov
Artemisia gracilescens Krasch. & Iljin
Artemisia granatensis Boiss. ex DC.
Artemisia gurganica (Krasch.) Filatova
Artemisia gypsacea Krasch., Popov & Lincz. ex Poljakov
Artemisia halodendron Turcz. ex Besser
Artemisia halophila Krasch.
Artemisia heptapotamica Poljakov
Artemisia herba-alba Asso–white wormwood
Artemisia hippolyti Butkov
Artemisia hololeuca M.Bieb. ex Besser
Artemisia hulteniana Vorosch.
Artemisia incana (L.) Druce
Artemisia indica Willd.–yomogi
Artemisia insulana Krasch.
Artemisia insularis Kitam.
Artemisia integrifolia L.
Artemisia issykkulensis Poljakov
Artemisia jacutica Drobow
Artemisia japonica Thunb.–otoko yomogi
Artemisia juncea Kar. & Kir.
Artemisia karatavica Krasch. & Abolin ex Poljakov
Artemisia karavajevii Leonova
Artemisia kaschgarica Krasch.
Artemisia kauaiensis (Skottsberg) Skottsberg–ʻĀhinahina, Kauaʻi wormwood
Artemisia keiskeana Miq.
Artemisia kelleri Krasch.
Artemisia kemrudica Krasch.
Artemisia knorringiana Krasch.
Artemisia kochiiformis Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia koidzumii Nakai
Artemisia kopetdaghensis Krasch. ex Poljakov
Artemisia korovinii Poljakov
Artemisia korshinskyi Krasch. ex Poljakov
Artemisia krushiana Bess.–Krush's wormwood
Artemisia kulbadica Boiss. & Buhse
Artemisia kuschakewiczii C.G.A.Winkl.
Artemisia laciniata Willd.–Siberian wormwood
Artemisia laciniatiformis Kom. Artemisia lactiflora Kom.–white mugwort
Artemisia lagocephala (Besser) DC.
Artemisia lagopus Fisch. ex Besser
Artemisia lanata Willd.
Artemisia latifolia Ledeb.
Artemisia ledebouriana Besser
Artemisia lehmanniana Bunge
Artemisia leontopodioides Fisch. ex Besser
Artemisia lessingiana Besser
Artemisia leucodes Schrenk
Artemisia leucophylla (Turcz. ex Besser) Pamp.
Artemisia leucotricha Krasch. ex Ladygina
Artemisia lindleyana Bess.–Columbia River wormwood
Artemisia lipskyi Poljakov
Artemisia littoricola Kitam.
Artemisia longifolia Nutt.–longleaf sagebrush, longleaf wormwood
Artemisia ludoviciana Nutt.–gray sagewort, prairie sage, white sagebrush, Louisiana-sage, western-sage
Artemisia macilenta (Maxim.) Krasch.
Artemisia macrantha Ledeb.
Artemisia macrobotrys Ledeb.–Yukon wormwood
Artemisia macrocephala Jacq. ex Besser
Artemisia macrorhiza Turcz.
Artemisia maracandica Bunge
Artemisia maritima L.–sea wormwood, absinthe de mer
Artemisia marschalliana Spreng.
Artemisia martjanovii Krasch. ex Poljakov
Artemisia mauiensis (A.Gray) Skottsberg–ʻĀhinahina, Maui wormwood
Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov
Artemisia medioxima Krasch. ex Poljakov
Artemisia messerschmidtiana Besser
Artemisia michauxiana Bess.–Michaux sagebrush, Michaux's wormwood, lemon sagewort
Artemisia minor Jacq. ex Besser
Artemisia mogoltavica Poljakov
Artemisia mongolica (Besser) Fisch. ex Nakai
Artemisia mongolorum Krasch.
Artemisia montana (Nakai) Pamp.
Artemisia mucronulata Poljakov
Artemisia multisecta Leonova
Artemisia mutellina Vill.
Artemisia nachitschevanica Rzazade
Artemisia nakaii Pamp.
Artemisia namanganica Poljakov
Artemisia nana Gaudin
Artemisia negrei Ouyahya
Artemisia nesiotica Raven–island sagebrush
Artemisia nigricans Filatova & Ladygina
Artemisia niitakayamensis Hayata
Artemisia nilagirica (C.B.Clarke) Pamp.
Artemisia nitida Bertol.
Artemisia nortonii Pamp.
Artemisia norvegica Fr.–Norwegian mugwort, alpine sagewort
Artemisia nova A.Nels.–black sagebrush, small sagebrush
Artemisia nuristanica Kitam.
Artemisia obscura Pamp.
Artemisia obtusa Rydb.
Artemisia obtusiloba Ledeb.
Artemisia occidentalisichuanensis Y.R.Ling & S.Y.Zhao
Artemisia occidentalisinensis Y.R.Ling
Artemisia oelandica (Besser) Krasch.
Artemisia olchonensis Leonova
Artemisia oliveriana J.Gay ex Besser
Artemisia ordosica Krasch.
Artemisia orientalixizangensis Y.R.Ling & Humphries
Artemisia orientaliyunnanensis Y.R.Ling
Artemisia orthobotrys Kitag.
Artemisia packardiae J.Grimes & Ertter–Packard's wormwood, Succor Creek sagebrush
Artemisia pallasiana Fisch. ex Besser
Artemisia palmeri A.Gray–San Diego sagewort
Artemisia palustris L.
Artemisia pannosa Krasch.
Artemisia papposa S.F.Blake & Cronq.–Owyhee sage, Owyhee sagebrush
Artemisia parryi A.Gray–Parry's wormwood
Artemisia pattersonii A.Gray–Patterson's wormwood
Artemisia pectinata Pall.
Artemisia pedatifida Nutt.–birdfoot sagebrush, matted sagewort
Artemisia pedemontana Balb.
Artemisia persica Boiss.
Artemisia pewzowii C.G.A.Winkl.
Artemisia phaeolepis Krasch.
Artemisia polysticha Poljakov
Artemisia pontica L.–Roman wormwood, green-ginger
Artemisia porrecta Krasch. ex Poljakov
Artemisia porteri Cronq.–Porter's wormwood, Porter mugwort
Artemisia prasina Krasch. ex Poljak.
Artemisia princeps Pamp.–Japanese mugwort, yomogi
Artemisia proceriformis Krasch.
Artemisia prolixa Krasch. ex Poljak.
Artemisia punctigera Krasch. ex Poljakov
Artemisia purshiana Besser
Artemisia pycnocephala (Less.) DC.–beach wormwood, coastal sagewort
Artemisia pycnorhiza Ledeb.
Artemisia pygmaea A.Gray–pygmy sagebrush
Artemisia quinqueloba Trautv.
Artemisia remotiloba Krasch. ex Poljakov
Artemisia rhodantha Rupr.
Artemisia rigida (Nutt.) A.Gray–scabland sagebrush
Artemisia rothrockii A.Gray–timberline sagebrush
Artemisia roxburghiana Wall. ex Besser
Artemisia rubripes Nakai
Artemisia rupestris L.–rock wormwood
Artemisia rutifolia Stephan ex Spreng.
Artemisia sacrorum Ledeb. ex Hook.f.
Artemisia saissanica (Krasch.) Filatova
Artemisia saitoana Kitam.
Artemisia salsoloides Willd.
Artemisia samoiedorum Pamp.
Artemisia santolina Schrenk
Artemisia santolinifolia Turcz. ex Besser
Artemisia santonica L.
Artemisia saposhnikovii Krasch. ex Poljak.
Artemisia schischkinii Krasch.
Artemisia schmidtiana–angel's hair
Artemisia schrenkiana Ledeb.
Artemisia scoparia Waldst. & Kit.–redstem wormwood, yin-chen wormwood
Artemisia scopiformis Ledeb.
Artemisia scopulorum A.Gray–alpine sagebrush, dwarf sagebrush
Artemisia scotina Nevski
Artemisia senjavinensis Bess.–arctic wormwood
Artemisia semiarida (Krasch. & Lavrenko) Filatova
Artemisia senjavinensis Besser
Artemisia sericea Weber ex Stechm.
Artemisia serotina Bunge
Artemisia serrata Nutt.–sawtooth wormwood
Artemisia sieversiana Willd.–sieversian wormwood
Artemisia skorniakowii C.G.A.Winkl.
Artemisia sogdiana Bunge
Artemisia songarica Schrenk
Artemisia spiciformis K.Koch
Artemisia spicigera K.Koch
Artemisia spinescens D.C.Eaton–budsage
[syn. Picrothamnus desertorum]
Artemisia splendens Willd.
Artemisia stelleriana Bess.–hoary mugwort, oldwoman, Dusty Miller, beach wormwood
Artemisia stenocephala Krasch. ex Poljak.
Artemisia stenophylla Kitam.
Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom.
Artemisia subarctica Krasch.
Artemisia subchrysolepis Filatova
Artemisia sublessingiana Krasch. ex Poljakov
Artemisia subsalsa Filatova
Artemisia subviscosa Turcz. ex Besser
Artemisia succulenta Ledeb.
Artemisia suksdorfii Piper–coastal wormwood, Suksdorf sagewort
Artemisia sylvatica Maxim.
Artemisia szowitziana (Besser) Grossh.
Artemisia tanacetifolia L.
Artemisia taurica Willd.–Tauric wormwood
Artemisia tenuisecta Nevski
Artemisia terrae-albae Krasch.
Artemisia tianschanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia tilesii Ledeb.–Tilesius' wormwood, Aleutian mugwort
Artemisia tomentella Trautv.
Artemisia tournefortiana Rchb.
Artemisia transbaicalensis Leonova
Artemisia transiliensis Poljakov
Artemisia trautvetteriana Besser
Artemisia tridentata Nutt.–big sagebrush, blue sage, black sage, basin sagebrush, common sagebrush
Artemisia triniana Besser
Artemisia tripartita Rydb.–threetip sagebrush
Artemisia turanica Krasch.
Artemisia turcomanica Gand.
Artemisia umbelliformis Lam.–Alps wormwood, alpine wormwood
Artemisia unalaskensis Rydb.
Artemisia underwoodii Rydb.
Artemisia uralensis Spreng. ex Besser
Artemisia uraorum Hultén
Artemisia uzbekistanica Poljakov
Artemisia vachanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia valida Krasch. ex Poljak.
Artemisia verlotiorum Lamotte–Chinese wormwood
Artemisia viridis Willd.
Artemisia vulgaris L.–mugwort, felonherb, green-ginger, common wormwood
Artemisia wallichiana Besser
Artemisia waltonii J.R.Drumm. ex Pamp.
Artemisia wudanica Liou & W.Wang
Artemisia wulingshanensis Bar. & Skv. ex Liou
Artemisia wurzellii C.M.James & Stace
Artemisia xerophila Magnier
Artemisia xerophytica Krasch.
Artemisia xylorhiza Krasch. ex Filatova
Artemisia yadongensis Ling & Y.R.Ling
Artemisia yongii Y.R.Ling
Artemisia younghusbandii J.R.Drumm. ex Pamp.
Artemisia zayuensis Y.R.Ling
Artemisia zhaodongensis G.Y.Chang & M.Y.Liou
Artemisia zhongdianensis Y.R.Ling
Artemisia zollingeriana Sch.Bip.[15]
Classification
of Artemisia is difficult.[5] Divisions of Artemisia prior
to 2000 into subgenera or sections have not been backed up by molecular data,[6] but much of the
molecular data, as of 2006, are not especially strong.[5] The following
identified groups do not include all the species in the genus.
Section Tridentatae consists
of nine to eleven species of shrubs, which are very prominent parts of the
flora in western North America.[17] In some
classifications, they are part of the genus or subgenus Seriphidium,
although they do not seem to be closely related to the Asian Seriphidium species.[6] To be monophyletic,
section Tridentatae should excludeArtemisia bigelovii and Artemisia palmeri.[6][17]
Section Tridentatae includes
above species with exception of Artemisia longiloba, which is
treated as a subspecies ofArtemisia arbuscula. Section Nebulae includes Artemisia californica, Artemisia nesiotica, and Artemisia filifolia.[18]
The
Old World species which different classifications put into the genus or
subgenus Seriphidium consist of about 125 species native to
Europe and temperate Asia, with the largest number of species in Central Asia.[19] Some
classifications, such as that of the Flora of North America, exclude any New World
plants from Seriphidium.[5] They are herbaceous plants or small shrubs.[19]
One
group which is well-supported by molecular data is subgenus Dracunculus.
It consists of 80 species found in both North America and Eurasia,[5] of which the
best-known is perhaps Artemisia dracunculus, the spice tarragon.
6.
^ Jump up to:a b c d Watson, L. E.;
et al. (2002). "Molecular phylogeny
of subtribe Artemisiinae (Asteraceae), including Artemisia and its allied and segregate genera". BMC Evolutionary Biology. 2:
17. doi:10.1186/1471-2148-2-17.
7.
Jump up^ Shorter Oxford
English Dictionary, 6th ed. United Kingdom: Oxford University Press. 2007.
p. 3804. ISBN 0199206872.
9.
Jump up^ Various (Jul
2014). "Etymologia:
Artemisinin". Emerg Infect Dis [Internet].
CDC. 20 (7). doi:10.3201/eid2007.ET2007. Retrieved July
4, 2014.
10.
Jump up^ White, N. J.
(July 1997). "Assessment of the
pharmacodynamic properties of antimalarial drugs in vivo". Antimicrob. Agents
Chemother. 41 (7): 1413–22. PMC 163932. PMID 9210658.
11.
Jump up^ Peña IJ, Hong E,
Kim HJ, de la Peña JB, Woo TS, Lee YS, Cheong JH. Artemisia capillaris Thunberg
Produces Sedative-Hypnotic Effects in Mice, Which are Probably Mediated Through
Potentiation of the GABAA Receptor. Am J Chin
Med. 2015 Jun 28:1-13. http://www.worldscientific.com/doi/10.1142/S0192415X1550041X
12.
Jump up^ Mohammad
Charkhpour, Abbas Delazar, Hadi Mohammadi, Tooba Gholikhani , Alireza Parvizpur
. Evaluation of the Effects of Artemisia austriaca on Morphine Withdrawal
Syndrome in Rats. Pharmaceutical sciences, 2014, 20(1), 1-5. Accessed 12 May
2016, http://journals.tbzmed.ac.ir/PHARM/Manuscript/PHARM-20-1.pdf
13.
Jump up^ Musselman, L. J.
(12 April 2007). "Wormwood". Plant Site: Bible
Plants. Old Dominion University. Retrieved 2 June 2013.
14.
Jump up^ "Artemisia australis". Hawaiian Native
Plant Propagation Database. University of Hawaiʻi at Mānoa.
Retrieved 2009-03-06.
16.
Jump up^ "GRIN Species
Records of Artemisia". Germplasm
Resources Information Network. United States Department of Agriculture.
Retrieved 2011-02-14.
17.
^ Jump up to:a b Kornkven, A. B.;
et al. (1998). "Phylogenetic analysis
of Artemisia section Tridentatae (Asteraceae) based on
sequences from the internal transcribed spacers (ITS) of nuclear ribosomal
DNA". American Journal of Botany. 85 (12): 1787.doi:10.2307/2446513. JSTOR 2446513.
18.
Jump up^ Shultz, L. M.
(2009). "Revision
of Artemisia subgenus Tridentatae". Systematic Botany
Monographs. 89: 1–131.
Plants in the Artemisia genus
|
&&&&&&&&
بسد. [ ب ُ / ب ِ س س َ ] (اِ) بسذ. وسد. مرجان را گویند و آن را حجر
شجری نیز خوانند. (برهان ). معرب بُسَد، مرجان . (انجمن آرا) (ذخیره ) (فرهنگ خطی
). مرجان که به هندی آن را مونگا گویند. (غیاث ). آن را کامه نیز گویند. به تازیش مرجان
و به هندی بیوالی نامند. (از شرفنامه ٔ منیری ). مرجان . (ناظم الاطباء). قورَل . قورالیون
. مهره ٔ سرخ مرجان . بیرونی در کتاب الجماهر گوید: حجر شجری ، ریشه اش را مرجان و
شاخه هایش را بسد گویند. (از لکلرک درشرح حال بیرونی کتاب چهارم ص 486 س 11) رجوع به
بِستام شود. مرجان باشد و آن را کامه نیز خوانند و منبت آن قعر دریاست رسنی افکنند
و برکشند چون باد بر آن وزد و آفتاب بر آن تابد سرخ گردد. کذا فی عجایب البلدان .
(از فرهنگ سروری ). || بیخ مرجان را گفته اند که اصل مرجان باشد. و گویند منبت آن قعر
دریاست ریسمانی بر آن بندند و برکنند چون باد بر آن وزد و آفتاب بر آن تابد سخت و سرخ
گردد، و آن برزخ میان نبات و جماد چنانکه نخل خرما میان نبات و حیوان ، و بوزینه میان
انسان و حیوان و انسان میان خلق و رحمان . گویند اگر بر گردن مصروع بندند نافع باشد.
و همچنین اگر بر گردن صاحب نقرس بندند. (برهان ) (از انجمن آرا) (آنندراج ). بیخ مرجان
. (ناظم الاطباء). قزوال معرب قزول النون یونانیست و به رومی قولوریون و بلغتی قوالن
و به عربی ناشف نامند.
ماهیت آن : آنچه مشهور است که بیخ مرجانست اصلی ندارد بلکه سنگی است سرخ
پر سوراخ مانند خانه ٔ زنبور ولیکن سوراخهای این از آن باریک تر و صلب و در سواحل دریای
عمان و یمن و فارس و مالدیب و غیرها در زیر آب تکون می یابد و صاحب شفاءالاسقام نوشته
که گفته اند آن نبات بحری است و در جوف دریا میروید و چون از دریا برآورند و هوا بدان
برسد سخت و صلب میگردد و نوشته که مستعمل در دواالمسک بسد است زیرا که خوب نرم ساییده
میشود و ته نشین ظرف نمیگردد و بخلاف مرجان و آن سفید و سیاه نیز میباشد سیاه آن صلب
تر و سفید آن رخوتر ازسرخ آنست و بهترین آن سرخ صلب شفاف بی رمل است . (فهرست مخزن
الادویه ). و رجوع به مخزن الادویه صص 138 - 149 شود. به رومی او را قولویون گویند
و بعضی قولن گویند و صاحب التهذیب گفته که چنین آورده اند که بسد و مرجان نوعیست از
جواهر معدنی و لون او سرخست و پریان او را در دریا اندازند و دیسقوریدوس گوید آن درختیست
که در آب دریا رسته شود و چون غواصان او را برکشند و هوا او را دریابد جرم او صلب شود
و محکم گردد و نیکوترین وی آن بود که بغایت سرخ بود و ساق او راست بود و زود در هم
شکسته شود. یونس گوید: یکنوع او سرخست و نوع دیگر سیاه و ابومعاذاز دمشقی روایت کند
که درخت مرجان را بسد خوانند و این قول در سترست به نزدیک اطبا و صیادنه و اهل لغت
گویند: مرجان مروارید خرد را گویند بسد در اصل وی بوده است و عرب او را معرب کرده است
. و نوعی از ورا خروهک گویند و رازی در جامعخود آورده است که درخت بسد بزرگ باشد و
منبت او دریا بود و در بعضی مواضع که باد کشتی را بروزند کشتی خرد بشکند و قول او دال
است بر آنکه جسم او قبل از ملاقات هوا صلب و محکم بود. (ترجمه ٔ صیدنه ٔ ابوریحان بیرونی
نسخه ٔ خطی کتابخانه ٔ لغت نامه ). مؤلف نزهةالقلوب آن را از نوع اوسط احجار دانسته
است . (نزهةالقلوب چ 1331 هَ . ق . لیدن ص 205) رجوع به فهرست مخزن الادویه ص 139،
و ابن بیطار متن عربی ص 93 و ترجمه ٔ فرانسوی ص 223، نخبةالدهر ص 73، الجماهر بیرونی
ص137، 164، 189،تذکره ٔ داود ضریر انطاکی ص 77، المعرب جوالیقی ص 329س 9، دزی ج 1 ص
83، شعوری ج 1 ورق 212شود. این کلمه در بعضی از اشعار به تخفیف هم آمده است :
ز بسد بزرینه نی دردمید
بارسال نی داد دم را گذر.
لوکری .
////////////
بسد
بضم با و فتح سین مجفف و مشدد و دال مهملتین و بکسر با و تشدید
سین و بفتح آن نیز آمده و کفته اند آن قرول
معرب قروالیون یونانی است و برومی قولوریون و بلغتی قوالن
و بعربی ناشف نامند
ص: 415
ماهیت آن
آنچه مشهور است که بیخ مرجان است اصلی ندارد بلکه سنکی است
سرخ پرسوراخ مانند خانۀ زنبور و لیکن سوراخ های این از ان باریکتر و صلب و در سواحل
دریای عمان و یمن و فارس و مالدیب و غیرها در زیر آب تکون می یابد و صاحب شفاء الاسقام
نوشته که کفته اند که آن نبات بحری است و در جوف دریا می روید و چون از دریا برآورند
و هوا بدان برسد سخت و صلب می کردد و نوشته که مستعمل در دواء المسک بسد است زیرا که
خوب نرم سائیده می شود و ته نشین طرف نمی کردد بخلاف مرجان و آن سفید و سیاه نیز می
باشد سیاه آن صلب تر و سفید آن رخوتر از سرخ آن است و بهترین آن سرخ صلب شفاف بی رمل
است
طبیعت ان
در اول سرد و در دوم خشک
افعال و خواص آن
مفرح و قابض و مجفف و دافع وسواس و جنون و صرع و خفقان و ضعف
معده و فساد اشتها و سنک مثانه و کرده و سپرز و بواسیر و قاطع نزف الدم و نفث الدم
و اسهال دموی و ذوسنطاریا کبدی و قروح امعا و عسر البول و نیم مثقال آنکه با نصف آن
صمغ عربی با سفیدی تخم مرغ سرشته با آب سرد بنوشند جهت قطع نزف الدم باطنی و نفث الدم
مجرب خصوصا سوختۀ آن و محلل خونی که در دل منجمد شده باشد خصوصا محرق آن و ذرور آن
جهت خوردن کوشت زائد زخمها و رفع آثار آن و محرق آن جهت نزف الدم ظاهری و تقویت دندان
و زائل کردن زردی آن و اکتحال محرق و مغسول آن جهت دفع بثورات و تقویت باصره و دمعه
و جرب و صلاق و امثال آن و قطور آن با روغن بلسان در کوش جهت ثقل سامعه و کری و امین
الدوله کفته که چون سه روز هر روز چهار دانک آن را با سکنجبین بنوشند جهت رفع ورم سپرز
و سدۀ آن مفید و بدستور با آب محرق آن درین امر قویتر و همچنین در جمیع افعال مذکوره
و محلول آن را در دفع جذام مجرب دانسته اند مضر کرده و مورث تهوع مصلح آن کثیرا بدل
آن جهت حبس خون بوزن آن دم الاخوین مقدار شربت آن تا یک مثقال و تعلیق آن بر معده جهت
رفع جمیع علل آن نافع و از خواص آنست که چون طلا و نقره را از هریک بقدر بسد درهم کداخته
انکشتری یا نکین دانی از ان ترتیب دهند و بسد را در ان نصب کنند در حینی که قمر و شمس
در حد اتحاد خود مقارنت با زهره داشته باشند و صاحب صرع آن را با خود نکاه دارد در
حال صرع او برطرف شود و دارندۀ آن را هرکز غمی نرسد و از چشم بد ایمن ماند و محرق مغسول
نوع سیاه آن بغایت مقوی دل و صنعت احراق آن آنست که ریزه ریزه کرده در کوزۀ خزفی مطین
کرده در تنور کذارند یک شب پس برآورده سائیده استعمال نمایند و باید که بسرحد رمادیت
نرسیده باشد و اقراص بسد و معجون آن در قرابادین کبیر ذکر یافت
ص: 416
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
///////////////
مرجان قرمز نمونه ای از مرجانهای هشت شاخکی است که دارای پایه
ٔ آهکی قرمز و
یا گلی رنگ می باشد. این مرجان مستعمره های بزرگی در اعماق بین ۶۰ تا ۱۵۰ متر دریا
به وجود می آورد. از پایه های این گونه مرجان در جواهر سازی استفاده می شود و به همین
جهت سالانه مقادیر زیادی از این قسم مرجان در بحر احمر و بحرالروم (دریای مدیترانه
) صید می شود.
//////////////
به عربی مرجان:
يعد المَـرْجَان أحد أشهر الأحجار الكريمة بالرغم من أنه لا يعد من المواد المعدنية، بل
يعتبر من المواد الحيوانية (العضوية). والمرجان هو أحد المواد العضوية الأكثر قدماً
في الاستعمال في صناعة الحلي، حيث ظل المرجان عشرين قرناً يصنف مع الأحجار الكريمة
الثمينة، ولكنه فقد بعض شعبيته لمدة معينة، ثم بدأ يستعيد مكانته وشعبيته في
السنوات الأخيرة. والمرجان يتركب من مادة كربونات الكالسيوم. والمادة المرجانية الحمراء هي الهيكل الصلب
لمستعمرة المرجان، وهي التي تعطينا شكلها المألوف، وتتركب هذه المادة من شويكات
دقيقة حمراء اللون يفرزها حيوان المرجان، وبعد إفرازه هذه الشويكات تتماسك مع
بعضها البعض، وتخرج هذه الأفراد التي تستخدم كل منها في صناعة الحلي. وقد عرَّفه
العالم العربي الجواهري (التيفاشي) بقوله: " والمرجان متوسط بين عالمي النبات
والجماد، وذلك أنه يشبه الجماد بتحجره، ويشبه النبات بكونه أشجار نابتة في قعر
البحر ذوات عروق وأغصان خضر متشعبة قائمة".
/////////////
به ترکی مرچان:
Kırmızı mercan takı
yapmak için kullanılan özellikle Akdeniz'de
bulunan özel kırmızı renkte bir mercan yani
coralliidae (Corallium rubrum Linnaeus, 1758) türüdür. Kırmızı mercan
denizaltinda küçük yapraksız kırmızı renkli bir metre yükseklikte küçük dalları
olan bir çalıya benzer. Rengi çok sıcak kırmızımsı pembe ile çok koyu bir
kırmızı arasında değişebilir. Bu koyu kırmızı bazan 'mercan rengi' adıyla
anılır. Kırmızı mercanın relatif özkütlesi 3,86
olup Mohs sertlik skalası'na göre
sertliği 3,5'dur. Kırmızı mercanın yaşayan satıh tarafı normal olarak
kırmızıdır ve nadiren beyaz olur ve bu yaşayan satıh bir koyu kırmızı renkli
kireç taşından oluşmuş bir dallı budaklı şekilli nüve üstündedir ve bu
yaşamayan nüve takı, boncuk veya heykelcik yapmak için kullanılır. Parlaklığı
ve çok koyu ve değişmez rengi dolayısiyla kırmızı mercan takı yapmak için ta
antik çağlardan beri kullanılmıştır. Halen de takı olarak tercih edilir bir
madde olarak kullanılmaktadır.
//////////////
Precious coral
From Wikipedia, the free encyclopedia
Precious coral
|
|
Kingdom:
|
|
Phylum:
|
|
Class:
|
|
Subclass:
|
|
Order:
|
|
Family:
|
|
Genus:
|
Corallium
|
About 25 species, see
below.
|
Precious
coral or red
coral is the common name given to Corallium rubrumand
several related species of marine coral. The distinguishing
characteristic of precious corals is their durable and intensely colored red or
pink skeleton, which is used for
making jewelry.
Contents
Red
corals grow on rocky seabottom with low sedimentation, typically in dark
environments—either in the depths or in dark caverns or crevices. The original
species, C. rubrum (formerly Gorgonia nobilis), is
found mainly in theMediterranean Sea. It grows at depths from
10 to 300 meters below sea level, although the shallower of these habitats have
been largely depleted by harvesting.[1] In the underwater
caves of Alghero, Sardinia (the "Coral
Riviera") it grows at depth from 4 to 35 meters. The same species is also
found at Atlantic sites near
the Strait of Gibraltar, at the Cape Verde Islands and off the
coast of Southern Portugal.[1] Other Corallium species are native
to the western Pacific, notably around Japan (Corallium
japonicum) andTaiwan;[2] these occur at
depths of 350 to 1500 meters below sea level in areas with strong currents.[1]
In
common with other Alcyonacea, red corals have the
shape of small leafless bushes and grow up to a meter in height. Their valuable
skeleton is composed of intermeshed spicules of hard calcium carbonate, colored in shades of
red by carotenoid pigments.[1] In living
specimens, the skeletal branches are overlaid with soft bright red integument,
from which numerous retractable whitepolyps protrude.[3] The polyps
exhibit octameric radial symmetry.
The Queen Farida of Egypt red coral parure by Ascione, made in
1938 in Naples, Coral Jewellery Museum
Chinese coral sculpture. Gift of Mr and Mrs
Charles D. Field, 1988 and gift of Alice Meyer Buck, 1968.
The
hard skeleton of red coral branches is naturally matte, but can be polished to
a glassy shine.[2] It exhibits a range
of warm reddish pink colors from pale pink to deep red; the word coral is also used to name
such colors. Owing to its intense and permanent coloration and glossiness,
precious coral skeletons have been harvested since antiquity for decorative
use. Coral jewellery has been found inancient Egyptian and prehistoric European burials,[3] and continues to be
made to the present day. It was especially popular during the Victorian age.[5]
Precious
coral has relative density of 3.86 and
hardness 3.5 on the Mohs scale.[6]Due to its softness and
opacity, coral is usually cut en cabochon, or used to makebeads.
At
the beginning of the 1st millennium, there was significant trade in coral
between the Mediterranean and India, where it was highly
prized as a substance believed to be endowed with mysterious sacred properties. Pliny the Elderremarks that, before the
great demand from India, the Gauls used it for the
ornamentation of their weapons and helmets; but by his period, so great was the
Eastern demand, that it was very rarely seen even in the regions which produced
it. Among the Romans, branches of coral were
hung around children's necks to preserve them from danger, and the substance
had many medicinal virtues attributed to it. The belief in coral's potency as
a charm continued throughout
the Middle Ages and early in 20th century Italy it was worn as a
protection from theevil
eye,
and by women as a cure for infertility.
From
the Middle Ages onwards, the securing of the right to the coral fisheries off
the African coasts was the object of considerable rivalry among the
Mediterranean communities of Europe. The story of the Torre del Greco is so interwoven
with that of the coral so as to constitute an inseparable pair, and is
documented as early as the fifteenth century. In 1790 the Royal Society of
Coral was established in the town of Torre del Greco, with the idea of working
and selling coral fish. This shows that the coral fishing flourished for many
years in the city.[citation needed] It was also enacted
December 22, 1789, by Ferdinand IV of Bourbon Code coral (prepared by the
Neapolitan jurist Michael Florio), with the intent to regulate the coral fishing
in those years starring, in addition to the sailors Torre del Greco, the locals
and those in Trapani This regulation did not have the expected success. From
1805, when he founded the first factory for the manufacturing of coral in Torre
del Greco (by Paul Bartholomew Martin, but with French Genoese origin), the
golden age for the manufacturing of coral in the city situated on the slopes of
the Vesuvius started, because working together with the coral fishing was
increasingly under the control of Torre del Greco fishermen. Since 1875, the
Torre del Greco began working with the Sciacca coral and a school for the
manufacturing of coral was built in 1878 in the city (which closed in 1885 to
reopen in 1887), with which in 1933 established a museum of the coral. Then
came the time of processing of Japanese coral found in the markets of Madras
and Calcutta.[citation needed] Other story instead
a short period the Tunisian fisheries were secured by Charles V for Spain; but the
monopoly soon fell into the hands of the French, who held the right until the
Revolutionary government in 1793 threw the trade open. For a short period
(about 1806) the British government controlled the fisheries, but this later
returned to the hands of the French authorities. Before the French Revolution much of the coral
trade was centred in Marseille, but then largely moved
to Italy, where the procuring of the raw material and the working of it was
centring in Naples, Rome and Genoa.[7]
This section needs additional citations forverification. Please
help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (October 2012) (Learn how and when to remove this template message)
|
The
origin of coral is explained in Greek mythology by the story
of Perseus. Having petrified Cetus, the sea monster
threatening Andromeda, Perseus placed Medusa's head on the riverbank
while he washed his hands. When he recovered her head, he saw that her blood
had turned the seaweed (in some variants
the reeds) into red coral. Thus, the Greek word for coral is 'Gorgeia', as
Medusa was one of the three Gorgons.[8]
Poseidon resided in a palace
made of coral and gems, and Hephaestus first crafted his
work from coral.
The Romans believed coral
could protect children from harm, as well as cure wounds made by snakes and
scorpions and diagnose diseases by changing colour.
·
In Hindu astrology red coral is
associated with the planet Mars or Graha-Mangala and used for
pleasing Mars. It should be worn on the ring finger.
·
A branch of red coral
figures prominently in the civic coat of arms of the town
of Alghero, Italy.
Intensive
fishing, particularly in shallow waters, has damaged this species along the
Mediterranean coastline, where colonies at depths of less than 50 metres are
much diminished. Fishing and now climate change threaten their persistence. The
three oldest Mediterranean Marine Protected Areas—Banyuls, Carry-le-Rouet
and Scandola, off the island of Corsica—all host substantial populations
of C. rubrum. Since protection was established, colonies have grown
in size and number at shallow and deeper depths.[9][10]
1.
^ Jump up to:a b c d "Corallium
species". ARKive. Archived from the original on 2007-06-20.
Retrieved 2007-02-15.
2.
^ Jump up to:a b "Gemstones:
Coral". Archived from the original on 2007-02-09.
Retrieved 2007-02-15.
4.
Jump up^ "WoRMS - World
Register of Marine Species - Corallium Cuvier, 1798". Marinespecies.org.
2004-12-21. Retrieved2013-10-09.
5.
Jump up^ Anderson,
Katharine (2008). "Coral Jewellery". Victorian Review. 34 (1):
47–52. JSTOR 41220397.
7.
Jump up^ Chisholm, Hugh,
ed. (1911). "Coral". Encyclopædia Britannica. 7 (11th
ed.). Cambridge University Press. p. 131.
9.
Jump up^ "Marine protected
areas conserve Mediterranean red coral". Sciencedaily.com.
2010-05-11. Retrieved 2013-10-09.
10.
Jump up^ Linares, C.;
Bianchimani, O.; Torrents, O.; Marschal, C.; Drap, P.; Garrabou, J. (2010).
"Marine Protected Areas and the conservation of long-lived marine
invertebrates: The Mediterranean red coral". Marine Ecology Progress
Series. 402: 69.doi:10.3354/meps08436.
·
Mediterranean red coral: research team International
Research Team on Mediterranean red coral (Accessed 15 March 2007)
&&&&&&&
بسر. [ ب ُ / ب ُ س ُ ] (ع اِ) غوره ٔ خرما و آنچه
از شکوفه ٔ خرما اول ظاهر شود آن را طلع خوانند و
چون بسته گردد، سَیّاب گویند و هرگاه سبز گردد جَدّال و سَراد و خَلال و چون اندکی
کلان گردد آن را بغو خوانند و چون از آن کلان شود بُسر است بعد از آن مَخَطَّم بعد
از آن مُوَکِّت بعد از آن تَذنوب . بعد از آن جُمسَه بعد از آن ثَعدَه و خالع و خالعة
و چون پختگی آن بانتها رسید رطب نامند و مَعود و بعد از آن تمر. (منتهی الارب ). کنک
خرما. (ملخص اللغات حسن خطیب کرمانی ). خرمای خام که هنوز پخته نشده باشد. (غیاث )
(آنندراج ). خارک . (مهذب الاسماء). خرما هنگامیکه هنوز زرد است . (دزی ج 1 ص 83).
خرما پیش از رطب نشدن و آن هنگامی است که رنگ بگیرد و نرسد. (از اقرب الموارد). خاره
خرما. خرمای نرسیده . خرما که هنوز پخته و رطب نشده باشد. خرمای ترش و شیرین . غوره
ٔ خرماست که زرد
و مایل به شیرینی شده باشد و مرتبه ٔ چهارم از مراتب هفتگانه
ٔ خرما باشد و
در هر مرتبه حرارت آن می افزاید. (از فهرست مخزن الادویه ) و رجوع به ص 140 همین کتاب
و شعوری ج 1 ورق 214 شود :
درد عسر افتاد و صافش یسر آن
صاف چون خرما و دردی بسر آن .
مولوی .
جالینوس در کتاب اغذیه ٔ خویش گفته است
در شهرهای معتدل بسر نمیرسد و خرمای تر نمیشود و بدین جهت نمیتوان آن را در آفتاب خشک
کرد و در انبار اندوخت . از این رو در اینگونه شهرها مردم ناگزیر تازه ٔ آن را میخورند.
و رجوع به بُسُر و تذکره ٔ داود ضریر انطاکی ص
78 ودزی ج 1 و فهرست مخزن الادویه ص 140 و ابن بیطار متن عربی ص 94 و ترجمه ٔ فرانسوی ص
226 شود. || تازه از هر چیز. (آنندراج ). نو و تازه از هر چیز. (ناظم الاطباء) (منتهی
الارب ). || آب باران تازه باریده . ج ، بِسار. (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || جوان
، مرد باشد یا زن . (آنندراج ) (منتهی الارب ). جوان خواه مرد باشد و یا زن . (ناظم
الاطباء).
- بسرالسکر ؛ نوعی مرغوب و شیرین از غوره ٔ خرما. رجوع
به جیسوان و دزی ج 1 ص 83 شود.
- لک بسر ؛ نوعی صمغ. رجوع به دزی ج 1 ص 83 شود.
- حجرالبسر ؛ نام سنگ سفیدیست که به شکل در بزرگی باشد. رجوع
به دزی ج 1 ص 83 و کلمه ٔ حجرالبسر شود.
خرک . [ خ َ رَ ] (اِ) مخفف خارک است و آن نوعی از خرمای خشک
باشد. (از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء) :
نخود و کشمش و پسته خرک میده ببر
قصب انجیر و دگر سرمش اسپید بیار.
بسحاق اطعمه (از جهانگیری ).
- خرماخرک ؛ نوعی خرماست که زردرنگ و کمی خشک است .
|| غوره ٔ خرما که بسر است .
(از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء). || درختی است زهرناک بهندی آک گویند و منبت آن
بادیه و صحراست و خالی از سمیتی نیست . (از آنندراج ). || (اِ مصغر) مصغر خر یعنی خر
کوچک . (از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء) :
خرکی را بعروسی خواندند
خر بخندید و شد از قهقهه سست .
خاقانی .
////////////
بسر
بضم با و سکون سین و راء مهملتین
ماهیت ان
غورۀ خرما است که زرد و مائل بشیرینی شده باشد و مراتب هفت
کانه خرما در حرف التاء در تمر ان شاء اللّه تعالی مذکور خواهد شد و بسر مرتبۀ چهارم
آنست و در هر مرتبه حرارت آن می افزاید
طبیعت آن
در اول کرم و در دوم خشک
افعال و خواص آن
مقوی معده و حرارت غریزی و قابض و جهت امساک بطن و نفث الدم
و بواسیر و خائیدن آن جهت تقویت لثه و استحکام آن و منع آن از قبول آفات نافع و دیر
هضم و مسدد و مولد خلط خام و نفخ و ریاح خصوصا آنچه بسبب سردی هوای بلد خام مانده باشد
و همچنین صعیدی آن و قبض بسر زیاده از قسب است و چون سر را با عتیق آورد مالی که شراب
مصنوع از آب باران و عسل است بیاشامند التهاب را ساکن و حرارت غریزی را قوی کرداند
و نبیذ بسر بسیار خوش بو و مسکر و مقوی معده و امعا و شدید القبض و ممسک بطن است و
بهترین بسر رسیده سبک آن است بکمال رسیدکی رسیده شروع بافتادن از خوشه نماید و مصلح
نفخ و قشعریره و نافض
آن مکیدن آب انار میخوش و انار شیرین و سکنجبین است و مضر
رئه و سینه و مصلح آن خشخاش و رب بسر در مزاج مانند بسر است و جهت قئ و اسهال و ضعف
معده نافع
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
////////////
بسر
غوره خرما است بپارسی خرک گویند و طبیعت
وی سرد و خشک است در دویم و شیرین وی میل به حرارت دارد و طبیخ وی شکم ببندد و آنچه
شیرین بود حبس در وی زیادت بود و دشوار هضم شود و مضر بود و به دهن و دندان و مولد
ریاح بود و سدّه و مصلح وی سکنجبین ساده بود
اختیارات بدیعی
&&&&&&
بسفایج . [ ب َ ی َ / ی ِ ] (ع اِ) لفظی است معرب پس پایک و آن دارویی
است که به عربی اضراس الکلب و کثیرالارجل خوانند گویند اگر قدری از آن در شیر اندازند
شیر را ببندد و شیر بسته را حل کند. (برهان ) (از آنندراج ). مأخوذ از بسپایه فارسی
و به معنی آن . (ناظم الاطباء).معرب بسپایه ، نام دوایی که چوب درختی باشد. (غیاث
).معرب بسپایه و آن بیخ گیاهی است گره دار و اندرون آن سبز و با عفوصت و حلاوت ، نافع
مالیخولیا و جذام باشد. (از منتهی الارب ). سکی رِغلا. سقی رغلا. تشتیوان . بولوبودیون
. فولوفودیون . چوبی است باریک اغبر، به سیاهی وسرخی گراید و شاخها دارد برسان کرمی
که او را پایهای بسیار باشد. بسپایج بدین سبب گویند یعنی بسیارپای .ابن معاذ گوید:
بولوبودیون نباتیست که به کرم بسیارپای ماند که بتازی دخال الاذن گویند یعنی آنکه بگوش
اندر شود و هر که گوید بولوبودیون سرخس است که او را گیل دارو گویند، خطا می گوید.
و مهمرین (؟) بسطبری انگشت کهین باشد و به سرخی گراید و اگر بشکند اندرون او بزردی
گراید. آنچه تازه و امسالین باشد طعم او را چندگونه است عذب با تلخی اندک و عفوصتی
اندک و لختی طعم قرنفل دارد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). رجوع به بس پایه و ابن بیطار متن
عربی ص 92 و فهرست مخزن الادویه ص 140 و رشیدی و گیاه شناسی گل گلاب چ دانشگاه طهران
ص 166 به بعد و تذکره ٔ داود ضریر انطاکی ص 76 و ترجمه ٔ صیدنه ابوریحان بیرونی نسخه
ٔ خطی کتاب خانه ٔ لغتنامه شود.
/////////////
بسفایج
بفتح با و سکون سین مهمله و فتح فا و الف و کسر یاء مثناه
تحتانیه و جیم بعربی اضراس الکلب و ثاقب الحجر و تشمیز و بیونانی بولوذیون یعنی کثیر
الارجل و در مصر معروف باشتوان و بهندی کهنکالی نامند
ص: 417
ماهیت آن
بیخی است اغبر مائل بسیاهی و باریک و شبیه بهزارپا و کره دار
و از هر کوهی ریشهای باریک برآمده و بهترین آن آنست که قرنفلی طعم و سطبر با اندک حلاوت
و قبض باشد و چون بشکنند رنک اندرون آن سبز مانند مغز پسته باشد و سیاه آن زبون بلکه
رنک تازۀ آن پستئ می باشد و هرچند کهنه شود رو بسرخی و سیاهی می آورد و نبات آن بی
ساق و یک شاخ برک دار شبیه ببال طیور و مانند کیاه سرخس بقدر یک شبر و برکهای آن ریزۀ
اغبر و مزغب و بران نقطهای زرد می باشد و از میان شاخهای درختان و از بیخ اشجار خصوصا
بلوط می روید و ربیعی است و در تابستان می رسد صاحب شفاء الاسقام نوشته که شاخهای آن
باریک و سرخ شبیه بپر سیاوشان و از ان غلیظتر و برک آن نیز شبیه بدان است و حکیم میر
محمد مؤمن در تحفه نوشته که در تنکابن آن را دار چماز نامند
طبیعت آن
کرم در آخر دوم و خشک در اول آن و بعضی کرم در سوم نیز کفته
اند و بعضی خشک در سوم و کرم در دوم و بعضی در اول کرم و در یبوست معتدل نیز کفته اند
و قول اول اصح است
افعال و خواص آن
مسهل مرۀ سودا و بلغم غلیظ و بهر خلطی که ملاقات کند و محلل
نفخ و شیر منجمد در معده و قولنج و منجمد کنندۀ شیر غیر منجمد و جهت دفع سودا و جذام
و علل سوداوی و مفاصل و تنقیۀ امعا و آشامیدن آن با شکر و فانیذ و با اطعمه جهت رفع
کراهیت آن برای کسی که مکروه دارد آشامیدن ادویه را خصوص پختن آن در میپختج و با ماء
العسل موجب اسهال مواد سوداوی اخلاط غلیظۀ لزجه و مخاطیه از معده و مفاصل و بی ضرر
است و آشامیدن مطبوخ آن با اصل السوس و انیسون جهت سرفه و ضیق النفس و ربو و مداومت
آشامیدن مطبوخ آن با عناب جهت سقوط دانۀ بواسیر بغایت موثر و آشامیدن سه مثقال مطبوخ
آن با فلوس خیارشنبر یا ترنجبین جهت دفع ریاح بواسیر و درد معدۀ مزمن و صرع مجرب و
چون اصحاب مالیخولیا و جذام هر روز یکدرهم و نیم آن را با چهار اوقیۀ مغز فلوس خیارشنبر
هفت روز بیاشامند آن هر دو علت را زائل کرداند و آشامیدن آب مطبوخ آن با ماء الشعیر
یا ماء العسل محلل قولنج و نفخ و صالح العمل و بهر خلطی که برسد و موجود باشد آن را
دفع نماید و جمیع علل سوداویه را نافع و مفرح بالعرض بجهت آنکه استفراغ جوهر سودا از
قلب و دماغ می نماید و چون طبخ نمایند آن را با خروس پیر سال خورده که خروس را بدوانند
تا خسته کردد پس ذبح نمایند و شکم آن را چاک کرده پاک نموده بسفایج نیم کوفته انپاشته
طبخ نمایند تا هر دو خوب مهرا کردد و مطیب بزنجبیل یا اندکی رازیانه نمایند و بیاشامند
اسهال نیکو نماید و چون طبخ نمایند آن را مفرد و یا با فواکه خشک و حشایش تر اصلاح
یابد و فعل آن نیکو کردد و ضماد آن جهت التوای عصب و شقاق ما بین انکشتان نافع و کفته
اند مضر سینه مصلح آن پر سیاوشان و طبخ نمودن مرضوض آن را با ماء الشعیر و چغندر و
یا نرم کوبیده و بران پاشیده بیاشامند مضر کرده و مصلح آن هلیله زرد مقدار شربت از
جرم آن از یکدرهم تا سه درهم و در مطبوخ از دو درهم تا شش درهم و هفت درهم نیز کفته
اند بحسب مزاج و قوت و سن بدل آن جهت مواد سواوی نصف آن افتیمون و ربع آن نمک هندی
است و صاحب شفاء الاسقام نوشته که استاذ من کفته باید پوست آن را تراشیده نرم کوبیده
استعمال نمود تا آنکه منتفخ نکردد و حب بسفایج و سفوف و شراب و مظبوخ آن در قرابادین
ذکر یافت
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
///////////////////
پلیپدیوم ولگر (در متون طب سنتی بسفایج) (نام علمی: Polypodium
vulgare) نام یک گونه از تیره بسپایکیان است.
////////////////
به عربی سرخس شائع:
سرخس شائع (الاسم العلمي:Polypodium
vulgare) هو نوع نباتي يتبع جنس السرخس من فصيلة السرخسية[1][2][3] .
انظر أيضاً[عدل]
سرخس
قائمة أنواع السرخس
مراجع[عدل]
^ موقع لائحة النباتات سرخس شائع تاريخ الولوج 10 مارس
2013
^ موقع لائحة النباتات أنواع السرخس تاريخ الولوج 10 مارس
2013
^ موقع زيبكودزو سرخس شائع تاريخ الولوج 10 مارس 2013
///////////////
به آذری:
//////////
Polypodium vulgare
From Wikipedia, the free encyclopedia
Polypodium vulgare
|
|
Kingdom:
|
|
Division:
|
|
Class:
|
Polypodiopsida /
Pteridopsida (disputed) |
Order:
|
|
Family:
|
|
Genus:
|
|
Species:
|
P. vulgare
|
Polypodium
vulgare,
the common polypody, is a fern of the Polypodiaceaefamily. Polypodium
vulgare is a tetraploid, believed to have arisen by chromosome doubling of a
sterile diploid hybrid between two species
which are not known in Europe. One of the parent species may be the North
American Polypodium virginianum, or Polypodium glycyrrhiza. Biochemical data point
to a species from eastern Asia as the second possible parent. The name is
derived from poly (many) and pous, podos (a foot). Polypody has traditional
uses in cooking for its aroma and sweet taste, and in herbal medicine as a
purgative and vermifuge.
Contents
Polypodium
vulgare,
the common polypody, is a fern developing in isolation from along a
horizontal rhizome. The fronds with
triangular leaflets measure 10 to 50 centimetres. They are divided all the way
back to the central stem in 10 to 18 pairs of segments or leaflets.
The
leaflets become much shorter at the end of the frond. The leaflets are
generally whole or slightly denticulated and somewhat wider at their base,
where they often touch each other. They have an alternating arrangement, those
on one side being slightly offset from those on the other side. The petioles have no scales.
The sori are found on the
lower side of the fronds and range in colour from bright yellow to orange. They
became dark grey at maturity.
·
Period of sporulation:
July to September.
P.
vulgare is
an allotetraploid species of hybrid origin, its parents being the diploidsPolypodium appalachianum and Polypodium glycyrrhiza.[1]
The
common polypody occurs throughout western Europe and North Africa.[1] It is very common
in France, where it is found up to
an altitude of 2,000 metres (6,600 ft).[citation needed] It is also quite
common in Scandinavia and Carpathian Mountains. It is an introduced species in New Zealand, that has begun to
spread into the wild as an invasive species.[citation needed]
This
fern is found in shaded and semi-shaded locations. It is found on old walls,
cracks in rocks, the bases of trees and in rocky undergrowth. It prefers sandy
soils and rarely tolerates lime.[citation needed]
·
In cooking: The rhizome
has a bittersweet taste. It has traditionally been used in some confectionery
such as nougatfor its aromatic
properties. In 1971, a saponin, osladin was found in the
roots and believed to be the compound responsible for the sweet taste as it
elicits a relative sweetness 500 times sweeter than sugar (by weight).[2]
·
Medicinal: The dried
rhizome is used in herbal medicine as a purgative and vermifuge; these properties are
due to thephytoecdysteroids in the rhizome.[3]
A Sycamore covered with
epiphytic Common Polypody ferns.
Polypodium vulgare
Polypodium vulgare, illustration
·
The name Polypodium
vulgare is sometimes applied to the Polypodium virginianum (rock polypody).
Licorice fern is also known as Polypodium glycyrrhiza.
1.
Jump up^ Haufler,
Christopher H.; Windham, Michael D.; Rabe, Eric W. (1995). "Reticulate
Evolution in the Polypodium vulgare Complex".Systematic Botany. 20 (2):
89–109. doi:10.2307/2419442. JSTOR 2419442.
2.
Jump up^ (English) J Jizba, L Dolejs,
V Herout & F Sorm, "The structure of osladin — The sweet principle of
the rhizomes of Polypodium vulgare L.", in Tetrahedron Lett., vol. 18,
1971, p. 1329-1332. DOI 10.1016/S0040-4039(01)96701-2
3.
Jump up^ Camps, F. .;
Claveria, E. .; Coll, J. .; Marco, M. P.; Messeguer, J. .; Mela, E. . (1990).
"Ecdysteroid production in tissue cultures of Polypodium
vulgare". Phytochemistry. 29 (12): 3819. doi:10.1016/0031-9422(90)85339-H.
·
Plants of the Pacific
Northwest Coast. Copyright 1994. Jim Pojar and Andy MacKinnon. Lone Pine
Publishing, Vancouver, BC.