کلم گیاهی است یکساله و دوساله. برگهای آن پهن ناصاف موجدار سبز و سفید.
برخی واریتههای آن ساقهدار ولی تعدادی بدون ساقه و پربرگ میباشد. میوه آن به صورتSilique یا خورجین، دراز باریک از دو سر نوکتیز که دانههای آن در آن قرار گرفته است.
یکی از انواع وحشی کلم، کلم دریایی است که اغلب در سواحل دریاها در مناطق مختلفه اروپا میروید، در ایران نیز بهطور وحشی در مناطق مرکزی ایران دیده میشود. ولی معمولا واریتههای تغییر شکل یافته آن بهطور پرورشی در تمام مناطق ایران کاشته میشود. تکثیر آن از طریق کاشت بذر آن صورت میگیرد. کلم وحشی دریایی را به
معارف گیاهی، ج1، ص: 219
فرانسویChou marin وCrambe وCrambe و به انگلیسیCrambe وSea Kale وSea cole گویند و بنام علمیCrambe maritima معروف است. این گیاه چندساله و گاهی یکساله و از خانواده کلم است. دارای ریشهای قوی و ضخیم که از آن چند برگ پهن و ضخیم و دراز بزرگ سبز کمرنگ که انتهای آنها چین خورده است خارج میشود. برگهای نازک آن را شبیه کنگر یا مارچوبه خام و یا پخته تهیه و با سوس مناسبی مصرف میکنند مزه آن شبیه گلکلم و کمی شبیه مغز گردو میباشد. برای کلمهای زودرس که بخواهند قبل از هوای گرم تابستان برسد بذر آن را از بذرهای زودرس انتخاب میکنند و در اواخر اسفند در گلخانه میکارند و اگر گلخانه در دسترس نباشد در خزانه کوچکی در پناه آفتاب میکارند. نهالهای جوان کلم را پس از چند هفته میتوان به مزرعه در هوای آزاد منتقل نمود و در مزرعه به فواصل 60- 40 سانتیمتر کاشت.
برای کلمهای زمستانه بذر آن را در اواخر شهریور و اوایل مهرماه در مزرعه میکارند.